ფრანგული ენის სწავლებისთვის

ცნობილია, რომ ფრანგებს თავიანთი ენისადმი განსაკუთრებული დამოკიდებულება აქვთ. მათ პატარაობიდანვე უნერგავენ ფრანგული ენის უპირატესობას. მეტიც – განუწყვეტლივ აღვივებენ მათში საკუთარი ენის უდიდეს სიყვარულსა და პატივისცემას.

მე–19 საუკუნეში საფრანგეთში ორთოგრაფია საგნად იყო შემოღებული, ხოლო კარნახით წერით წლების განმავლობაში მოწმდებოდა მოსწავლეთა ცოდნის დონე.

საფრანგეთის აკადემია ხშირად თავშეკავებულია, როდესაც საქმე ენაში ახალი სიტყვების ოფიციალურად შეტანას ეხება. ენის სპეციალისტები ხშირად ხაზგასმით მიუთითებენ იმ განსხვავებაზე, რომელიც სასაუბრო ენასა და სამწერლო ენას შორის არსებობს. ეს სხვაობა მეტადრე მეგობრებს შორის კომუნიკაციის დროს შეინიშნება. თუმცა ფამილარული ფრანგული ენა მცდარი როდია იმის გამო, რომ დახვეწილი ენისგან განსხვავდება.

ხალხურ მეტყველებასაც თავისი ხარისხი აქვს, ოღონდ ის სპონტანურობით გამოირჩევა. მას არ ადარდებს ენის ნორმების დაცვა. უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ ხალხური ფრანგულის ძალიან გავრცელებული ლექსიკური ერთეულებიც კი წერისას არ გამოიყენება.

საკითხთან დაკავშირებით გთავაზობთ რამდენიმე სტრიქონს რენო სეშანის პოემიდან „C’est quand qu’on va ou? (=ou est_ce qu’on va?)“ ამ მაგალითებით უკეთ დავაკვირდებით ფამილარულ სტილს.

Je m’suis chope 500 lignes (=j’ai volé), je n’dos pas parler en classe (= je ne dois pas), Bas l’bol de la discipline (=j’en ai assez), y’en a marre c’est dégueulasse (=j’en ai assez, c’est mal). C’est quand même un peu galère (=dur), d’aller chaque jour au chagrin (=au travail), Quand t’as tell’ ment d’gens sur terre (quand il y a tant de monde). Qui vont pointer (=arriver) chez “fout rien” (=des fainéants).

მოდით, კიდევ სხვა ფამილარულ ნუსხას გადავავლოთ თვალი: j’adore cette nana (=fille)/ Demain je reste au pieu (=au lit) jusqu’à midi. C’est une bonne bagnole = voiture; Grouille – toi (=dépêche – toi); fais gaffe, ça glisse (=fais attention). Si on allait au cinoche (=au cinéma); je n’ai plus un radis(=un sou); tu vas recevoir une tarte (=une giffle), si tu continues comme ça; Il est complètement rond (=soûl, ivre);

წავიკითხოთ ერთი პატარა ტექსტი:

“Hier, il m’est arrivé un drôle de truc (=chose) je rentre dans un bistrot pour boire un pot (=un verre). A côté de moi. il y avait une nana =une fille). Je commence à draguer (à séduire à lui faire la cour)/ J’avais l’impression de l’avoir vue quelque part. Je lui demande où elle crèche (=habite), à deux pas d’ici(=près d’ici)”. Je l’ invite à bouffer (=manger), elle se fâche et se barre (=s’en va). Je l’ai revue ce matin – c’st la femme de mon direlo (=directeur). Il m’a viré (=m’a licencié). Il va falloir que je trouve du boulot (=du travail).

აი, კიდევ რამდენიმე მაგალითი ფამილარული ფრანგული ენიდან:

1. Je connais un petit restau (=restaurant) pas cher
2. Le proprio (=le propriétaire) n’a pas l’ air sympa.
3. Je bois du pinard (=du vin) ou de la flotte (=de l’eau)?
4. Son père est flic (=policier)
5. Oui, C’est le mec en costard (l’homme en costume)
6. Je les ai achetées ou les godasses (=tes chaussures)?
7. Il a un gros pif (=nez)
8. Il s’est fait couper les tifs (=les cheveux);
9. On regarde la téloche (=la télé)
10. Attention, il a un flingue (=un fusil)
11. Il est complètement dingue (=fou)
12. Je fais une drôle de tronche (=de tête).

მოსწავლეებს უნდა ავუხსნათ, რომ სტანდარტული ფრანგული ენა წარმოთქმითაც განსხვავდება ფამილარულისგან. თუნდაც ის ფაქტი, რომ სწრაფი, გაბმული მტყველების დროს ვარდება “e” caduc – მოკლე, მორბენალი, სწრაფი საუბარი შლის ზოგიერთ ხმოვანს, ახდენს ზოგიერთი თანხმოვნის მოდიფიცირებას. ყველაზე აშკარა ფონეტიკური მოვლენებია: “e”–ს გაუჩინარება, ნაცვალსახელ “il”-ის რედუცია, “e”, “c” ან მისი შერწყმა “y”–თან (y a ნაცვლად “il y a”) წინ “Je”–ს ცვლილება, რომელიც ხდება “ch” (ch’ais – sais pas); “u”–ს გაუჩინარება ხმოვნის წინ (t’as écrit? = tu as écrit?) s’passe – se passe; C’ui – là = celui – là ; C’type = ce type’ C’ qui fait = ce qu’il fait; où va c’gars – là? – où il va cet homme – là; pis = puis და სხვა.

მასწავლებელმა მოსწავლეს უნდა უთხრას იმის შესახებაც, რომ არსებობს ე.წ. „რეგიონული“ ენები: ბასკური, ბრეტონული, კატალონიური, კორსიკული, ოქსიტანიური, ელზასური, ფლამანდიური, – რომლებიც დღესაც კი ბევრისთვის სალაპარაკო ენას წარმოადგენს. თუმცა უნდა გავარკვიოთ მოსწავლეები იმაშიც, რომ საფრანგეთში სახელმწიფო ენა მხოლოდ ფრანგულია, რეგიონული ენები კი ეროვნული მემკვიდრეობისა და ფოლკლორის ელემენტად მიიჩნევა, რომლის გაქრობა არ უნდა იჩქარონ. შეინიშნება, რომ ბოლო წლებში, ენათმეცნიერთა გავლენით, ხალხი პატივს სცემს რეგიონების ენებსა და კულტურას.

რაც შეეხება რეგიონული მახვილით საუბარს, ის არ არის აპრობირებული კულტურისა და საზოგადოებასთან ურთიერთობის სფეროში, რადიოსა თუ ტელევიზიაში ძნელად იშოვის სამუშაოს პირი, რომელიც მკვეთრი რეგიონული მახვილებით საუბრობს.

80–იან წლებში ახალგაზრდებში გავრცელდა და მოდური გახდა არგო – verlan. ეს არის საუბრის განსაკუთრებული მანერა, რომელიც გამოიხატება სიტყვაში მარცვლების შებრუნებით. მაგ., merci გახდება ci-mer; “chébran” – branché; meuf – femme; laisse béton – laisse tomber.

ვერლანი მხოლოდ მოკლე სიტყვებს ეხება. ზოგიერთი პარიზელი ახალგაზრდა ხშირად საუბრობს ამ ენაზე, სხვები – ნაკლებად, ზოგი – სულაც არა. ვერლანის ზოგიერთი სიტყვა სალაპარაკო ენაშიც დამკვიდრდა.

მაგალითები:

méchant ვერლანის ენაზე იქნება chan- mé (ნიშნავს გენიალურ რამეს) la musique – la zic – mu თვითონ სიტყვა verlan შებრუნებულია სიტყვისა l’envers უკუღმა c.à.d.on parle à l’envers.

მოგეხსენებათ, ენა საზოგადოებასთან ერთად ვითარდება, შესაბამისად, შემოდის ზოგიერთი სიტყვა, მას შეიყვარებენ, ხშირად იყენებენ, ზოგს ივიწყებენ, ხანაც დავიწყებულს ისევ აღადგნენ და მიუბრუნდებიან. წერის დროს გამოყენებული ზოგიერთი გრამატიკული მოვლენა საუბარში პრაქტიკულად ქრება. მაგ., კავშირებითი კილოს ნამყო უსრული, მარტივი წარსული; ასევე მომავალ დროს ახლანდელით ანაცვლებენ. მაგ., ნაცვლად J’irai la semaine prochaine”-ისა, ამბობენ J’y vais la semaine prochaine.

ასევე უნდა ითქვას, რომ ადამიანები უარს არ ამბობენ ფრანგულში ზოგიერთი ინგლისური წარმოშობის სიტყვის გამოყენებაზე (le franglais), როგორიცაა “week-end “”zapper” etc “Le déjeuner” avec toi aujourd hui? – impossible, je suis trop speed (=excité)”

ბიბლიოგრაფია

Cavilam 03026 Vichy EG/SBR – Atelier Civilisation – avancé – N8 Rubrique – langue” Le Mode” 13.03.1996