მასწავლებლები და მოსწავლეები სასწავლო პროცესში გარკვეულ სირთულეებს აწყდებიან. ხანდახან უჭირთ ემოციებთან გამკლავება, კონფლიქტური სიტუაციის მშვიდობიანი გზით გადაჭრა, სწავლისა და სწავლებისთვის საკუთარ თავში საჭირო ძალების მობილიზება. ასევე, ადმინისტრაციას შეიძლება გაუჭირდეს თანამშრომლების მოტივირება, მოსწავლეების აკადემიური მიღწევების ამაღლება, მშობლებთან ურთიერთობა. ამ სირთულეებთან საბრძოლველად საჭიროა სკოლის ფსიქოლოგი, რომელიც ეხმარება მოსწავლეებს, მათ ოჯახებს, მასწავლებლებსა და სკოლასთან დაკავშირებულ სხვა ადამიანებს მათ წინაშე მდგარი გრძელვადიანი გამოწვევებისა და მოცემულ მომენტში არსებული საჭიროებების დანახვასა და გამოსავლის ძიებაში.
სკოლის ფსიქოლოგის მოვალეობაა – მოსწავლეებისა და მასწავლებლებისთვის ხელშეწყობა საჭირო უნარების განსავითარებლად. ის ამოწმებს ბავშვების მენტალურ ჯანმრთელობას, სწავლას, ქცევას და ეხმარება მათ, ჰქონდეთ წარმატებები აკადემიურ, სოციალურ და ემოციურ სფეროებში. სკოლის ფსიქოლოგი თანამშრომლობს ოჯახებთან, მასწავლებლებთან, სკოლის ადმინისტრაციასა და სხვა პროფესიონალებთან, რათა შექმნას ძლიერი კავშირი სკოლასა და სახლს შორის.
სკოლის ფსიქოლოგების ეროვნული ასოციაციის (The National Association of School Psychologists (NASP)) მიხედვით, სკოლის ფსიქოლოგობის მსურველმა უნდა გაიაროს სპეციალური მომზადება, რომელიც მოიცავს საკურსო ნაშრომს და პრაქტიკულ გამოცდილებას განათლებისა და ფსიქოლოგიის სფეროში. სპეციალისტის ხარისხის მისაღებად მან უნდა დააგროვოს 60 საათი სემესტრში, ხოლო 90 საათი დოქტორის ხარისხისთვის. ამასთანავე, სუპერვიზიის 1200 საათი. ეს პროგრამა ითვალისწინებს ცოდნის მიღებას ამ პროფესიისთვის ისეთ მნიშვნელოვან სფეროებში, როგორიცაა მონაცემების შეგროვება და ანალიზი, შეფასება, პროგრესის მონიტორინგი, ოჯახი-სკოლა-საზოგადოების თანამშრომლობა, პრევენციული და ინტერვენციული სერვისები, სპეციალური საგანმანათლებლო პროგრამები და სხვა.
საქართველოში სკოლის ფსიქოლოგად, უმეტესად განათლებისა და განვითარების ფსიქოლოგები და გადამზადებული მასწავლებლები მუშაობენ. ხშირად, სკოლის ადმინისტრაცია არ მიიჩნევს საჭიროდ სკოლაში ფსიქოლოგის შტატის აუცილებლობას, რადგან სკეპტიკურადაა განწყობილი ან არ ფლობს სრულყოფილ ინფორმაციას მისი პროფესიის შესახებ. მაინც რა სარგებლობა მოაქვს სკოლის ფსიქოლოგს? რა ევალება მას? რაზე უნდა გაამახვილოს ყურადღება სასწავლო პროცესში? მისი მოვალეობაა რიგ საკითხებში სკოლის დახმარება:
აკადემიური მიღწევების გაუმჯობესება: მოსწავლეებისა და კლასების მონაცემების შეგროვებითა და დამუშავებით სკოლის ფსიქოლოგს შეუძლია მიიღოს ინფორმაცია მოსწავლეების აკადემიური მიღწევების შესახებ. შემდეგ ის ცდილობს, იპოვოს დაბალი აკადემიური მოსწრების მიზეზი და შესაბამისად დაგეგმოს ჩარევის სქემა. მაგალითად, თუ მონაცემების მიხედვით, ცუდი ნიშნების მიზეზი დაბალი მოტივაციაა, ის იზრუნებს მის ამაღლებაზე;
პოზიტიური ქცევისა და ფსიქიკური ჯანმრთელობის გაუმჯობესება: ამ მიზნის მისაღწევად სკოლის ფსიქოლოგი ზრუნავს მოსწავლეების კომუნიკაციური და სოციალური უნარების ამაღლებაზე, მათი ემოციური და ქცევითი საჭიროებების გამოვლენაზე, ინდივიდუალური და ჯგუფური კონსულტაციებით ცდილობს მიაწოდოს ასწავლოს მათ პრობლემის აღიარება, ბრაზის მართვა და კონფლიქტის მშვიდობიანად გადაჭრის გზები;
დაცული, პოზიტიური სასკოლო კლიმატის შექმნა: სკოლის ფსიქოლოგი უზრუნველყოფს ბულინგისა და ძალადობის სხვა ფორმების პრევენციას;
ოჯახსა და სკოლას შორის ძლიერი კავშირის ჩამოყალიბება: სკოლის ფსიქოლოგი აწვდის მშობლებს ინფორმაციას შვილების სწავლებისა და ფსიქიკური ჯანმრთელობის საჭიროებებზე, იღებს მათგან უკუკავშირს და გეგმავს ერთობლივი ჩარევის სტრატეგიას. უზრუნველყოფს ოჯახსა და სკოლას შორის ძლიერი კავშირის ჩამოყალიბებას.
განსხვავებული მოსწავლეების მხარდაჭერა: განსაზღვრავს მათ საჭიროებებს. სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლეებისთვის ადგენს ინდივიდუალურ სასწავლო გეგმას, ცვლის კურიკულუმსა და ინსტრუქციებს მრავალფეროვან ჯგუფზე მოსარგებად.
სასარგებლო რესურსები:
https://www.apa.org/ed/graduate/specialize/school.aspx
https://www.nasponline.org/
