მე და ჩემს შვილებს ერთი წმინდა ტრადიცია გვაქვს: ძილის წინ მე მათ რაიმე წიგნს ვუკითხავ, ისინი მისმენენ, თან ხატავენ და თან გზადაგზა რაღაცებზე აზრებს მიზიარებენ. ამ ტრადიციას წლებია, ბეჯითად მივდევ და მისი მიზანი არ არის მხოლოდ წიგნების სიყვარულის მათთვის გადაცემის სურვილი. ჩემთვის ეს საუკეთესო გზაა, ველაპარაკო მათ ყველა იმ თემაზე, რაზეც სხვა შემთხვევაში ლაპარაკი შეიძლება უხერხული, უადგილო ან უკონტექსტო იქნებოდა. წიგნებთან ერთად ყველაფერი ადვილია, განზოგადებაც და უმნიშვნელო დეტალების განხილვაც. სევდის გავრცობაც და სიხარულის მიზეზების გამოკვეთაც. ვის შეუძლია წიგნის გმირებზე უკეთ მიგვახვედროს, რომ მარტო არ ვართ ამ სამყაროში და არც ჩვენი თავსატეხები თუ სიხარულებია ისეთი უსაშველო ან განსაკუთრებული, როგორიც შეიძლება გვეგონოს.

წიგნის კითხვის ტრადიციას მხოლოდ იშვიათ გამონაკლისებში ვარღვევ, როცა გვიანამდე ვმუშაობ ან დაღლილობისგან პირველივე 5 წინადადებაში ჩამეძინება. ამ შემთხვევებისთვის სხვა ტრადიცია მოქმედებს, უფრო მხიარული, სადაც მე მეორეხარისხოვანი როლი მაქვს და მხოლოდ კითხვებზე პასუხების გაცემა მევალება. ეს ერთგვარი თამაშია, რომელიც ჩემმა უფროსმა შვილმა ჩემი პროფესიის შთაგონებით მოიფიქრა და late-night talk show ჰქვია. თამაშის პირობებით, ის არის ღამის გადაცემის წამყვანი, რომელიც სტუმარს, ანუ მე ან მის დას უსვამს კითხვებს და ჩვენ ვალდებული ვართ ყველაფერს შეძლებისდაგვარად საინტერესოდ და გულწრფელად ვუპასუხოთ.

ასეთ საღამოებში ძირითადად ზრდასრულების ცხოვრების ამბებს მიმოვიხილავთ ხოლმე, უფროსების საქმეებს, მათ გამოწვევებს და ვცდილობთ ის მსგავსებები და განსხვავებები დავიჭიროთ, რომლებიც ერთმანეთთან გვაქვს. მაგალითად, ამას წინათ მკითხა, როგორი რუტინა მქონდა საქმეების კეთების, რაც რთული იყო, ჯერ იმას ვიშორებდი თუ დიდხანს ვითრევდი ფეხს მის გასაკეთებლად და მანამდე წვრილმან ამოცანებს ვიშორებდი. თვითონ ვერ გადაეწყვიტა ბუნების დავალება როდის გაეკეთებინა, პირველ რიგში თუ სულ ბოლოს. ისიც უკითხავს, რამდენად ახდენს გავლენას ჩემზე სხვების აზრი რამის კეთებისას, ან ვფიქრობ თუ არა როცა ტანსაცმელს ვარჩევ, ვის მოეწონება და ვის არა. ძალიან გამიხარდა, როცა მითხრა, რომ პირველ რიგში საკუთარი თავისთვის მოსაწონ რამეებს არჩევს ჩასაცმელად, ვინაიდან ყველას მაინც ვერ მოაწონებდა თავს და სჯობდა ამ ხაფანგში არ გაბმულიყო. ამ ინტერვიუების ფორმატში განიმარტება ისიც, რომ ბიჭებს და გოგოებს გამოხატვის სხვადასხვა ფორმები აქვთ; რომ საქმის კეთებისას ყველაზე მნიშვნელოვანი პროცესით სიამოვნების მიღებაა; ან თუ რამე არ მოგწონს და გაეჭვებს, ამის თქმა და კითხვის დასმა „არ ტეხავს” და ასე შემდეგ.

ზოგჯერ ამ ინტერვიუებში ძალიან სასაცილო და მოულოდნელ რამეებსაც ვიგებ. მაგალითად, ერთხელ ჩემმა უმცროსმა შვილმა თქვა, მასწავლებელი ლაპარაკს რომ იწყებს, თავში „მიმების ქარიშხალი” მეწყება და მიჭირს იმის გაგება, რას ამბობსო – რომ არა საუბრის ეს „ფორმატი”, ალბათ არასოდეს გამოტყდებოდა, რომ მსგავსი „კონვერტორი” აქვს თავში.

ეს რუტინა რომ დავიწყეთ, არ მეგონა, თუ კარგი სავარჯიშო იქნებოდა კითხვების სწორად ფორმულირებისთვის, საინტერესო და ღრმა პასუხების საძებნელად და ისეთი თანაკვეთის წერტილების საპოვნელად, რომლებიც ზრდასრულებს და ბავშვებს გვაქვს. ეს სავარჯიშო იმაშიც წვრთნის ადამიანს, როგორ დააფიქროს თანამოსაუბრე ისეთ ამბებზე, რომლებზეც მანამდე არ უფიქრია ან როგორ ათქმევინოს რაღაც, რის თქმაც საჭიროდ არ მიაჩნია.

როცა ჩვენი რუტინის თქვენთვის გამხელა გადავწყვიტე, გამახსენდა, რომ ბავშვობის ინტერვიუები ზოგიერთი არტისტისთვის ზრდასრულობისას შთაგონებადაც კი იქცა და მათზე დაფუძნებით შესანიშნავი ნამუშევრები შექმნეს. ასე რომ, პერიოდულად შეგიძლიათ ბავშვებთან ლაპარაკის აუდიოჩანაწერებიც გააკეთოთ, წლების შემდეგ დარწმუნებული ვარ ეს თქვენთვისაც და მათთვისაც სასიამოვნო მოსასმენი იქნება.

შეგიძლიათ რაღაც კითხვები გამოყოთ, რასაც სხვადასხვა დროს დაუსვამთ ბავშვებს და დინამიკაში დააკვირდეთ, როგორ იცვლება მათი დამოკიდებულებები და სათქმელი ამა თუ იმ საკითხის მიმართ – არც ეს არის ურიგო გასართობი.

დღესაც კი დიდ თონეთელებს სჯერათ, რომ დაავადებას სხეულში ჩასახლებული სული იწვევს. ჩემს ხსოვნაში არიან ადამიანები, რომლებიც სხეულში ჩასახლებული ბოროტი სულის განდევნას გამოლოცვით ცდილობდნენ. ახლა ისინი, სამწუხაროდ, აღარ არიან ცოცხლები. ჩვენი სკოლის ერთ-ერთმა საუკეთესო მასწავლებელმა, მაია ღოღაძემ გადაწყვიტა ეს ლოცვის ნიმუშები შეეგროვებინა, ამ უდავოდ კარგ საქმეში მონაწილეობა მიიღო 11 კლასის მოსწავლემ ნათია მარიკაშვილმაც.

ფიქრობდნენ, რომ ადამიანის ავადმყოფობის მიზეზი ყველაზე ხშირად ავი თვალის ცემა იყო. მლოცველი შავტარიანი დანით თლიდა ნახშირს. თან ამ მაგიურ სიტყვებს ამბობდა:

„იჯდა დედა მარიამი, ტოლსა ქსოვდა ბროწეულსა,

გვერდს იდგა ოქროს ჭურჭელი, შიგ ედგა ვარდის წყალი,

ჩამაიარა ურიამ, თვალნაცრიანმა, ყურბაწრიანმა.

დამნატრა, სანატრელი ნეტავი შენ დედა მარიამო,

ტოლსა ქსოვ ბროწეულს, თმასა ქსოვ ძოწეულს.

გასკდა ოქროს ჭურჭელი, შიგ ედგა ვარდის წყალი,

თმა ჩამოვიდა ძოწეული, ტოლი დაიშალა ბროწეული,

დაჯდა დედა მარიამი, დაიწყო ტირილი.

ჩამოიარა ქრისტე ღმერთმა, რატომ ტირი დედა მარიამო?

ჩაუყარე თვალის წყალი ორშაბათსა, სამშაბათსა, ხუთშაბათსა და შაბათსა.

დადგეს იმის თვალი, გასკდეს იმის გული,

ვინც ავი თვალით შემოგხედოს.

ლოცვა ჩემი რგება ღვთისა,

ლოცვა ჩემი რგება ღვთისა,

ლოცვა ჩემი რგება ღვთისა“.

ახალბედა დედებს ყველაზე მეტად ბავშვის გათვალვის ეშინოდათ. დედა აიღებდა ერთ კვერცხს მოჰკიდებდა ბავშვს ხელს და მლოცავთან მიდიოდა. მლოცავი სავარაუდო გამთვალავის სახელს ჩხაპნიდა დედის მიერ მიტანილ კვერცხზე და თან შელოცვას ბუტბუტებდა:

„ალისასა, ბალისასა, შეგილოცამ თვალისასა,

შინაურისა, გარეულისა, შავგვრემნისა, ქერისა,

მაღლისა, დაბლისა, მამისა თუ დედისა,

შენსა ავთვალსა გულში ლახვარი, თვალში ნაცარი,

ღმერთო, შენ გააქრე ავი თვალი, ავი გზა და ავი კვალი,

ლოცვა ჩემი და რგება ღვთისა“. ( 3-ჯერ ).

თუ ადამიანი რამისგან იყო შეშინებული, მლოცავი დანაზე პურის ლუკმას დაადებდა, დანიანი ხელით გადასწერდა პირჯვარს შეშინებულს და ლოცვას იწყებდა:

„აშინა, მაშინა,

დედალი საბუდარასა, სული სულთან, გული გულთან,

აგორდი გულო,

ჩაგორდი გულო,

გულო ჩაგორდი ბუდეში,

ფერი ფერთან, ხორცი ხორცთან

სისხლი სისხლთან,

აგორდი, გულო,

ჩაგორდი, გულო,

გულო ჩაგორდი ბუდეში“.

იყო ლოცვაც, როცა ადამიანი რაღაცას იღრძობდა და აუტანელი ტკივილი აწუხებდა:

„უცხო მინდორზე უცხო ხე იყო,

უცხო ფრინველი იყო შემჯდარი,

უხელო ჩამოვიყვანე,

უფეხო ჩამოვიყვანე,

უპიროდ შევჭამე

უცეცხლოდ შევწვი,

გორებით გორდებოდა

ნაღრძობი მთელდებოდა

რა არის მისი წამალი?

ნიგოზი და ნიგვზის ზეთი

დავზილოთ და შევიხვიოთ

მესამე დღემდე არ გადაგვყვეს“.

იყო შაკიკის შელოცვაც. რომლის დროსაც ავადმყოფსა და მლოცავს ხელში შავი ძაფი ეჭირათ და სამჯერ ახვევდნენ კაკლის ხეს. იყო მეორე ვარიანტიც მლოცავი ნახშირით ლურჯ ქსოვილზე ხაზებს გაავლებდა, ლოცვას ჩაიბუტბუტებდა და ნახაზებიან ქსოვილს ავადმყოფს შუბლზე გააკრავდა.

„შაკიკი შაჩვეულა

ჩვენი სათივის ძირსა,

როგორც ხარი თივასა,

ღმერთო უფალო,

ამ ჩემმა ლოცვამ გასჭრას,

გაკაფოს უხეირო ქარი, უხეირო კვალი

ლოცვა ჩემი და რგება ღვთისა“. ( 3-ჯერ).

გლეხისთვის საკუთარ ჯანმრთელობაზე მეტად, მისი შემნახველის პირუტყვის კარგად ყოფნა იყო მნიშვნელოვანი. პირუტყვის სიკვდილი რომელიც გაჭმევს და გინახავს, ოჯახის წევრის სიკვდილის ტოლფასია. ამიტომ, როცა მაკე ძროხა რამით არ დაავადებულიყო და კარგად მოელოგინებინა, მლოცავს უხმობდნენ, რომელიც ნახშირსა და სანთელს რქებზე შემოატარებდა და ლოცულობდა:

„ეგრემისა მინდორზე

ეგრემისა ხიდი იყო,

დედამ უთხრა შვილს,

დედა, ე, ხიდი მომეცი.

ვერც მოგცემ, ვერც დაგანებებ,

რამდენი დროით მაკე თვალთანახისი,

დრომდი და ადომდი იყო ცხრა თვე,

იყოს და იდგეს“.

საინტერესო ისაა, რომ ყველა მლოცავი ქალი იყო. ახლა აღარცერთი ცოცხალი აღარაა. ჩემს ხსოვნაში ხშირად მიდიოდნენ ჩემი სოფლელები მათთან გამოლოცვის სათხოვნელად. სჯეროდათ, რომ მლოცავების ლოცვა მათაც გადაარჩენდა და მათ პირუტყვსაც. ასეც ხდებოდა, რისიც სჯეროდათ, ის უვლენდა სასწაულს.

XX საუკუნისა და თანამედროვე გერმანიის ისტორია, მისი გამოწვევები და მოვლენათა განვითარების დინამიკა ყოველთვის წარმოადგენდა ჩემი ინტერესების ობიექტს. სწორედ ამიტომ, სტუდენტობის პერიოდში სამაგისტრო თემად ავირჩიე „პოსტმოდერნიზმი და პატრიკ ზიუსკინდის რომანი სუნამო“. აქტიურად ვეძებდი ლიტერატურულ და ისტორიულ ასოციაციებს და მთავარი მოქმედი გმირის – ჟან ბატისტ გრენუის პროტოტიპებს. პარალელებს ვავლებდი მის მაგიურ უნარსა და ფიურერების, მმართველების ძალაუფლებას შორის, რომლებმაც ადამიანებს უამრავი უბედურება დაატეხეს თავს. მეორე მსოფლიო ომის შემდგომი გერმანიის სურათიც მძიმედ და მტკივნეულად დამრჩა მეხსიერებაში. ისტორიის მასწავლებელი გვიკითხავდა ინგლისელების მიერ შედგენილ სტატისტიკურ მონაცემებს: „1947 წლისათვის გერმანიის დასავლეთის საოკუპაციო ზონაში გამომუშავებულ პროდუქციას ძალუძდა, უზრუნველეყო ყოველი მეშვიდე ადამიანი ერთი თეფშით, ყოველი მეხუთე – კბილის ჯაგრისით, ყოველი 150-ე – ახალი სარეცხი საშუალებით… ყოველ მამაკაცს ახალი კოსტიუმი ეღირსებოდა 40 წელიწადში ერთხელ, ახალი პერანგი – 10 წელიწადში ერთხელ, წყვილი წინდა კი – 4 წელიწადში ერთხელ“… წლების შემდეგ, დღევანდელი გერმანია არის მსოფლიოს ერთ-ერთი წამყვანი, ეკონომიკურად ძლიერი სახელმწიფო, რომელიც თავისი მაღალმორალური საგარეო პოლიტიკითაც გამოირჩევა. გარდაქმნები და პროცესები, რომლებიც მე-20 საუკუნის მეორე ნახევარში გერმანიამ განვლო, საინტერესოა პიროვნული და ისტორიული ტრანსფორმაციის კუთხითაც.

2023 წელს გავხდი გერმანიის საგარეო საქმეთა სამინისტროსთან არსებული ორგანიზაციის „პროექტები ღია საზოგადოებისათვის“ – გერმანისტებისათვის განკუთვნილი კონკურსის გამარჯვებული.

სემინარები 1 კვირის განმავლობაში გერმანიის დედაქალაქ ბერლინში ტარდებოდა და მოიცავდა 40 საათს. ძირითადად ეძღვნებოდა ქვეყანათმცოდნეობას, II მსოფლიო ომის შემდგომი გერმანიის ისტორიას, მის თანამედროვე გამოწვევებსა და საგარეო პოლიტიკაში ორიენტირებს. ამასთან ერთად, სემინარების მიზანი იყო ჩვენი ცნობიერების ამაღლება. ძირითადი აქცენტი კეთდებოდა დემოკრატიულ ღირებულებებზე, ტოლერანტობაზე, ემპათიაზე და მულტიკულტურული, ჰარმონიული საზოგადოების ფორმირებაზე. ეს ძალიან კარგი შანსი იყო გერმანისტებისთვის, რომ ერთი მხრივ, კიდევ ერთხელ შეგვეგრძნო ენის ავთენტურობა, მეორე მხრივ კი, სწავლების პროცესში უფრო გაცნობიერებულად მოგვეხდინა სწორ ღირებულებებზე ფოკუსირება. ამ წერილში შევეცდები, თავი მოვუყარო ჩემს შთაბეჭდილებებს და ვისაუბრო მსგავსი პროექტების მნიშვნელობაზე გერმანისტების პროფესიულ ცხოვრებაში.

ბერლინი ეკლექტური და კონტრასტული ქალაქია. ეს კონტრასტები ქმნიან მოგონებათა ისეთ ლანდშაფტს, რომლებიც ღრმად იბეჭდება მეხსიერებაში და არასოდეს დაგავიწყებს თავს. თუ მოგზაურობა და ახალი შთაბეჭდილებები სიცოცხლეს ახანგრძლივებს და მეხსიერების მდგრადობას უწყობს ხელს, მე ჩემს სტუდენტებსა და მოსწავლეებს აუცილებლად ვურჩევ სამომავლოდ მოსანახულებელი ქალაქების სიის თავში ბერლინი შეიტანონ. თავად კი გადაწყვეტილი მაქვს, არა მარტო II მსოფლიო ომის შემდგომი გერმანია, არამედ ბერლინიც გახდეს ჩემი სასწავლო პროგრამის ნაწილი.

ქალაქის მთავარი ღირსშესანიშნაობების – ბრანდენბურგის კარიბჭის, ბერლინის კედლის, რაიხსტაგის, სამუზეუმო კუნძულის, ბერლინის ტაძრის, სატელევიზიო ანძის და ა.შ. გარდა, რომელთა დათვალიერების პარალელურად გერმანიის ისტორიასაც ვეცნობოდით, ჩვენზე დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა – ჰოლოკოსტის მსხვერპლთა მემორიალმა, რომელიც 2005 წელს აიგო, მისი არქიტექტორია ნიუ-იორკელი პეტერ აისენმანი. როგორც ერთმა გერმანელმა გვითხრა, მემორიალის აგებამ თავის დროზე აზრთა სხვადასხვაობა გამოიწვია, თუმცა ფაქტი ერთია – ეს უზარმაზარი კომპლექსი, რომელიც მოიცავს ქვედა საგამოფენო სივრცესაც და მიძღვნილია ნაციონალ-სოციალისტების მიერ მოკლული ებრაელების ხსოვნისადმი, თავისი გრანდიოზულობით, მასიურობით, სინაცრისფრით, უსახურობითა და ერთფეროვნებით თავზარს გცემს. მუზეუმის ექსპონატები, ავთენტური ისტორიები და ხმები გიქმნიან ამ ამბებთან ზედმეტი სიახლოვის შეგრძნებას. არცერთ მუზეუმს არც ჩემზე და არც სხვებზე ასე დამთრგუნველად არ უმოქმედია. მუზეუმის შესასვლელში წერია პრიმო ლევის სიტყვები – „რაც მოხდა, კიდევ შეიძლება მოხდეს, ამიტომ ყველაფერი დეტალურად უნდა იქნეს მოთხრობილი“… მემორიალიდან წამოსული ვფიქრობდი, რა მაღალ დონეზე აქვთ ამ ქვეყანაში წარსულის რეფლექსირებისა და გადააზრების განცდა, რა სწორი დასკვნები გამოაქვთ ისტორიიდან. როდესაც ტურისტთა უსასრულო რიგს ვხედავდი, ვხვდებოდი, ეს კულტურული ძეგლები როგორ უწყობდა ხელს თვითშემეცნების, თანაგრძნობისა და ემპათიის გავრცელებას მსოფლიო მასშტაბით.

სემინარების თემები მრავალფეროვნებით გამოირჩეოდა. მათი ერთ-ერთი მიზანი იყო სწორი გზავნილების მიღება და შემდეგ გავრცელება. პროექტის ფარგლებში გავიცანით რეპრესირებული Heike Eichenmüller, რომელმაც II მსოფლიო ომის შემდეგ საკუთარ თავზე იწვნია პოლიტიკური რეჟიმის მთელი სისასტიკე. ვუსმენდით ისტორიებს, რომლებიც იმდენად სკრუპულოზურად გადმოსცემდა ადამიანურ ტრაგედიას, ძალაუნებურად გექმნებოდა შთაბეჭდილება, რომ ეს ამბები შენს თავს, შენს თვალწინ ხდებოდა და იმდენად მტკივნეული იყო, როგორმე უნდა შეწინააღმდეგებოდი ან არ დაგეშვა სულ მცირედითაც კი მისი განმეორების შესაძლებლობა. სემინარის

ხელმძღვანელმა, ბატონმა Peter Liesegang-მა ერთ-ერთ პირად საუბარში თქვა: „თხრობას აქვს თერაპიის ფუნქცია მსხვერპლისთვის. ეს ქალბატონი საკუთარი ისტორიის მოსათხრობად მესამედ მოვიწვიეთ. თავდაპირველად მან მთელი სიმძაფრით ისაუბრა სექსუალური ძალადობის ფაქტებზე, შემდეგ კი ამ თემას აღარ შეხებია“. გულწრფელი საუბრითა და თხრობით მართლაც თავისუფლდები ტკივილისგან და სხვებსაც ეხმარები, რომ დიაპაზონი გაიფართოონ.

სემინარები იმდენი დასამახსოვრებელი ფაქტისგან შედგებოდა, რომ ყველაფერზე საუბარი ერთ წერილში შეუძლებელია, მაგრამ აუცილებლად შევეხები ექსკურსიას კროიცბერგის სასაფლაოზე (Luisenstädtische Friedhof), სადაც ბერლინის რამდენიმე საპატიო მოქალაქეა დაკრძალული – მათ შორის გერმანელი პოლიტიკოსი, 1929 წელს მშვიდობის დარგში ნობელის პრემიის ლაურეატი, გუსტავ შტრეზემანი. აქვეა ტელეკომუნიკაციების პიონერის, მეწარმისა და დიდი მეცენატის, Robert Stock-ის საგვარეულო საფლავი. ბერლინის ამ სასაფლაოზე სხვა უამრავი ისეთი ადამიანიცაა დაკრძალული, რომლებმაც დიდი წვლილი შეიტანეს გერმანიის კულტურისა თუ ისტორიის ფორმირებაში. სასაფლაო გამოიყურება როგორც ხელოვნების ნიმუში –უამრავი საინტერესო მონუმენტით, ქანდაკებით, რელიეფით, ბარელიეფით და ა.შ და ამ ყველაფრის ფონი იყო ძალიან საინტერესო ისტორიული ექსკურსი. ამის პარალელურად ვხედავდი, რომ სასაფლაოზე უამრავი ადამიანი დასეირნობდა. გერმანელებს წინაპართა მიმართ დიდი პატივისცემა აქვთ. „სასაფლაო ჩვენთვის არ არის ადგილი, სადაც მხოლოდ წარსულია, ის ჩვენთვის ყოველდღიურობაა, ხელოვნების ნიმუშების თავმოყრის ადგილია. აქ ადამიანები ხშირად სასეირნოდ მოდიან, ეცნობიან წარსულს და ბუნებით ტკბებიან“ – გვითხრა ექსკურსიის წინამძღოლმა, Jackob Preuss-მა. Erinnerungskultur – რაც ჩვენი პროგრამის საკვანძო სიტყვაა, არის ყველაფერი მატერიალური და არამატერიალური, რაც წარსულს გახსენებს და არ მოგცემს მისი დავიწყების საშუალებას…

ჩემთვის, როგორც გერმანისტისთვის, ენის ავთენტურობასთან შეხებაც ძალიან მნიშვნელოვანი იყო. მთელი სემინარების განმავლობაში ვაგროვებდი სიტყვებს ჩემი გერმანული რეალობიდან, რათა შემდეგ სასწავლო რესურსად გამომეყენებინა.ზოგი სტუდენტისთვის ეს მასალა იქნებოდა გადამეორება და ზოგისთვის – სწავლა ახალი, რეალური კონტექსტებით. ჩემი მინი-ლექსიკონი საგრძნობლად ზრდის მოსწავლეების ენობრივ კომპეტენციას და ხელს უწყობს ამბების უფრო დეტალურად, სახოვნად და ზუსტად აღქმას.

გერმანისტების პრობლემებსა თუ გამოწვევებთან დაკავშირებით სემინარების მეორე დღეს შეხვედრა გვქონდა საგარეო საქმეთა სამინისტროში, სადაც ყურადღებით მოგვისმინეს. ჩვენ დავაფიქსირეთ ჩვენი მოსწავლეებისა თუ სტუდენტების სიყვარული და ინტერესი ამ ქვეყნისა და ენის მიმართ. პარალელურად

გავეცანით მათ ორიენტირებს და ვეძებდით ახალ შესაძლებლობებს, როგორ გავხადოთ ენის შემსწავლელთათვის გერმანულის შესწავლა უფრო პერსპექტიული. ხაზი უნდა გავუსვა გერმანელების განსაკუთრებულად პოზიტიურ დამოკიდებულებას ჩვენ მიმართაც.

შეხვედრები მრავლისმომცველი იყო – ვისაუბრეთ ფეხბურთზე, როგორც მასების გაერთიანების, კონსოლიდაციის საშუალებაზე და გავიცანით შპიგელის ავტორი – ინეს გაიპელი, რომლის წიგნი „Umkämpfte Zone“ გერმანიაში ბესტსელერია. მნიშვნელოვანი იყო შეხვედრა გერმანული სკოლის დირექტორ Andree Körber-თან, რომელმაც გერმანული სკოლის ძირითადი პრინციპები და მიმართულებები გაგვაცნო.

ყველა სემინარისა თუ შეხვედრის საბოლოო მიზანი იყო ჩვენი დაახლოება ლიბერალურ ღირებულებებთან. „Demokratie ist keine Selbstverständlichkeit. Demokratie muss verteidigt werden“ – ახლაც ჩამესმის ბერლინში მოსმენილი ეს სიტყვები, რომლებიც ალბათ ლაიტმოტივიც უნდა იყოს ჩვენი არსებობისა. ჩვენ, პედაგოგებმა ჩვენი წვლილი უნდა შევიტანოთ თავისუფალი, ღია, ინტერკულტურული და მშვიდობისმოყვარე საზოგადოების შექმნაში. თუ ჩვენ მოსწავლეებსა და სტუდენტებს განვუვითარებთ ჰუმანისტურ მსოფლმხედველობას, ვასწავლით ქმედით სიკეთეს, განსხვავებულის მიმღებლობას, წარსულიდან ლოგიკური დასკვნის გამოტანის უნარს, დავანახებთ სამყაროს მრავალფეროვნების ხატს – ეს ნიშნავს, რომ საფუძველს ვუყრით უკეთეს მომავალს – სამყაროს იდეალური შტრიხებით.

ერთი განსაკუთრებული მოვლენა, რის გამოც 2023 წელი აუცილებლად შევა საქართველოს ისტორიაში, არის ის, რომ წელს საქართველოს ევროკავშირის წევრობისკანდიდატი ქვეყნის სტატუსი მიენიჭა, რაც ევროკავშირთან ურთიერთობის ახალ ეტაპზე  გადასვლას ნიშნავს. ამ უპირობოდ მოსალოც ფაქტს მეორე, ვალდებულებების მხარეც

აქვს, რაც სხვადასხვა სფეროში (მათ შორის, განათლებაშიც) უფრო მეტად მობილიზებულ საქმიანობას მოიაზრებს დიდ, ევროპულ ოჯახში გასაერთიანებლად. ამ გზაზე უკიდურესად მნიშვნელოვანია სკოლის როლი – ის მიმართულება, ის გარემო, ის კულტურა, რომელსაც სკოლა ქმნის და ყველაფერი, რაც სკოლაში და სკოლისთვის ხდება, უშუალოდ მოახდენს გავლენას ევროკავშირთან დაახლოების პროცესზეც.

სწორედ აქედან გამომდინარე, ჩვენი ჟურნალის მიმდინარე ნომერი ეხმიანება რამდენიმე პრიორიტეტულ თემას:

– დემოკრატიული კულტურა არ არსებობს თანამშრომლობისა და მონაწილეობის

გარეშე. ნომრის მთავარი თემა სწორედ სასკოლო თანამშრომლობა და საერთო

სასკოლო მიდგომაა. გთავაზობთ როგორც თეორიულ, ასევე, კვლევით მასალას

თანამშრომლობითი გარემოს პრაქტიკული დანერგვის ხელშესაწყობად.

– დემოკრატია მრავალფეროვნების შენარჩუნებას, დაცვასა და დაფასებას გულისხმობს. ჩვენი ნომერი გთავაზობთ ევროპის საბჭოს რეკომენდაციას განათლებაში

რელიგიური მრავალფეროვნების შესახებ.

– თანამედროვე ეპოქა ციფრული ტრანსფორმაციის ეპოქაა. განათლებაში ციფრული

ტრანსფორმაცია სხვადასხვა ფორმით ვლინდება და არაერთ ახალ შესაძლებლობასა თუ პერსპექტივაზე გვაფიქრებს. ამ კონკრეტულ შემთხვევაში, ჩვენი ჟურნალი ვიდეოთამაშების საკითხს ეხება. ვიდეოთამაშები ახალგაზრდა თაობის ერთ-ერთი

სერიოზული გატაცებაა და სწავლა-სწავლების პროცესის სერიოზულ კონკურენტადაც მოიაზრება, თუმცა ბოლო წლებში აქტიურად მიმდინარეობს მუშაობა ვიდეოთამაშების პედაგოგიკური პოტენციალის გააზრებაზე, რასაც ჩვენც ვეცდებით ჩვენი ჟურნალის ფურცლებიდან, რათა შევძლოთ და მაქსიმალურად სასარგებლო გავხადოთ ჩვენი ბავშვების დრო, რომელსაც ვიდეოთამაშებზე ხარჯავენ.

იმედი გვაქვს, გასული წელი ყველა გამოწვევას წაიღებს და 2024 წელი კიდევ უფრო წარმატებული, ბედნიერი და საინტერესო იქნება – „სკოლის მართვის“ სარედაქციო გუნდი საუკეთესო სურვილებით გილოცავთ ახალ 2024 წელს!

რედაქტორი:  ნათია ნაცვლიშვილი

დიზაინერი : ბესიკ დანელია

ტექსტების სტილის რედაქტორი: მაია წიკლაური 

ჟურნალის წაკითხვა და ჩამოწერა შესაძლებელია ბმულიდან:

სკოლის მართვა #4

ახალი წელი ახლოვდება, დრო იცვლება, ჩვენი გარემო ნაკლებად…ღამე ყინვაა, ქუჩაში უპატრონო ადამიანები, ცხოველები. უამრავი სასოწარკვეთილია, ცხოვრებაზე ხელჩაქნეული, უილაჯო…წუთისოფლის ამ ,,უცხოთა” წინაშე ყველანი უდანაშაულო დამნაშავეები ვართ…გროშები, რომლებსაც ვუწილადებთ, დიდი ვერაფერი დახმარებაა. უფრო ქმედითია, ალბათ, გვქონდეს საკუთარი ცოდვების შეგრძნება ხანდახან მაინც, ფიქრი, რომ არაფრით განვსხვავდებით და ვჯობივართ მათ, რადგან ყველანი ვიმსახურებთ სითბოს, ბედნიერებას, მომავალს…ასე ნაკლები იქნება აგრესია, მეტი ცრემლი გაქვავებული, გაამპარტავნებული, დახშული გულების გასალღობად, ჩვენიც და სხვისიც, ასე რომ სწყურიათ დაკარგული ღმერთის პოვნა და თავშესაფარი…

*       *       *

რა უნდა ინატრო? როცა ცხოვრება ჩავლილია და დაღლილობის სიმძიმე უკვე აღარ გაძლევს თავისუფალი ფიქრის საშუალებას, როცა ყველაზე ნეტარი სიმშვიდეა და უკვე ჩვეულია გარდასახვის უცნაური სურვილი, როცა წუთისოფლის განუმეორებელ სიტკბოს წუთებად, საგზლად მიითვლი, სამყაროს საიდუმლოს ტკბილ-მწარედ ნაზიარები, როგორც მარადი მოგზაური არსებობის ლაბირინთებში…

*       *       *

-რად მოგიწყენია, თოჯინავ, შენ ხომ ადამიანი უნდა გაართო და გაამხიარულო?

– ახლა ვისვენებ აქ, ოთახის ბნელ კუნჭულში და ,,ვფიქრობ”…

– რაზე? –

-კაცად ყოფნაზე.

– რატომ? ადამიანები ხომ ყველაზე დარდიანები არიან ამქვეყნად, შენ ბევრად უზრუნველი ხარ, იდუმალი. თან ისედაც ჰგავხართ ერთმანეთს, ისიც ,,თოჯინაა”…

-კი, მაგრამ მომბეზრდა ვიყო ხის იმიტაცია. მინდა ნამდვილი სევდა, ოცნება, მინდა, ჩემს თვალებში არა ანარეკლი, ცის სიღრმე და სიფაქიზე…ტკივილი, სიკვდილიც მინდა!…

*       *       *

არა მხოლოდ გარდაცვლილი სულიერი, უბედურებაც ტოვებს შინაგან, მჭრელ სიცარიელეს. აქ მოხვედრილს საოცრად ნატურალურად, საშიშად შემოგცქერიან ქვადქცეული განცდები, რომლებიც აღარასდროს გაცოცხლდებიან. გაირბენ ამ სიცარიელეს და ბრუნდები სიცოცხლეში სიკვდილგამოვლილი. რამდენჯერ უნდა განვიცადოთ კვდომა, რომ უკვე ნამდვილმა არ დაგვაჩაჩანაკოს და შეგვაშინოს? ასეთ დროს რაც არ არის, იმას ვიგონებთ ადამიანები, ზოგჯერ ყოვლისშემძლეები. მაგრამ სიყვარულის აბების გამოგონება შეუძლებელია. ის მხოლოდ მაშინ არსებობს, როცა ნამდვილია. რა ეშველებათ განცდათა გვალვით გადამწვარ, ცრემლით მორწყულ, გრძნობაცარიელ ველებს ადამიანის სულში?! როგორ არ მოვწყდეთ იმ უცხო წიაღს, სულთა გამაერთიანებელს, რომლიდანაც იები უნდა ამოიზარდოს? ალბათ იმ რწმენით, რომ მკვდარი ველების სიღრმიდანაც შეიძლება სიცოცხლის დაბადება, როგორც დედამიწიდან, რომელიც სამარეცაა და მშობელიც.

*       *       *

ადამიანი – იდეის ანარეკლი, ჩვენი წარმოდგენები თუ ილუზიები – ჩვენი ანარეკლები. რეალობის ზუსტი შეგრძნება სჯობს თუ ილუზორულობა? ვისთვის როგორ…წარმოდგენა საპნის ბუშტს ჰგავს, ხელის შეხებით ქრება. ილუზიაც ასეა – რეალობა კლავს. თუმცა ისინი ხშირად გადარჩენაა. ამიტომ სანამ გაქრება (იქნებოდა, სულ იარსებოს?!), თავი შეაფარე ანარეკლის ანარეკლს, როგორც ლამაზ სათამაშო სფეროს, რომელშიც ყვავილის ფანტელები ცვივა და ყურში ჩაგესმის წყნარ მელოდიად: ,,სინამდვილეს არ ვემდური, არ ყოფილა თითქმის…ითქმის…ის…..”

*       *       *

სამყარო, ხილული თუ უხილავი, ერთი მფეთქავი ორგანიზმია. ამქვეყნად ჩვენი სხეულები მძაფრი განცდების სისხლძარღვებითაა მასზე მიერთებული. ამ მტკივნეულ კავშირს სიკვდილი წყვეტს. რა ხდება შემდეგ, როცა დიადის ნაწილი ხდები? როცა სიმშვიდეა და არა ტკივილი, სრულყოფილება და არა ნაკლულოვნება? რისკენ ისწრაფვი, მიზანია თუ უმიზნობა? შ ე ნ ხარ თუ, უბრალოდ, ერთიანობა? რა ქმნის მთელს, როცა აღარაა ურთიერთგანმსაზღვრავი ორსახოვნება? როგორ გიყვარს და გიხარია? ხარ კი თავისუფალი უკვე პირობითობაში? რა ქმნის ფორმასა და შინაარს? რაშია სიღრმე და აზრი არსობისა? რამდენად დასაზღვრულია ჩვენი სული და მრავალფეროვანი სანახები? ჰარმონია სევდისმომგვრელი ხომ არაა თუ სევდაც არასრულყოფილია? ან კითხვები ჩნდება ,,იქ” საერთოდ?……..

*       *       *

წუთისოფლის ლაბირინთში ,,მოხეტიალეებზე” – არსებობს სიცოცხლის ვნება, რაც მეტ-ნაკლებად ყოველ ჩვენგანშია. თუმცა არიან მისით შეპყრობილებიც. (წიგნში – ვაჟას ალუდა, მიტია კარამაზოვი, ნატაშა როსტოვა,,ომი და მშვიდობაში” ან ბაიარდ სარტორისი ,,დროშები მტვერში”, ცხოვრებაში – ვან გოგი, ბარათაშვილი, ორივე გურამი: რჩეულიშვილი და თიკანაძე…) ასეთები ვერაფრით ეგუებიან ცხოვრების მიერ შემოთავაზებულ მოჩვენებით მოწესრიგებულობას და საშიში ჟინით ებმებიან მასთან ბრძოლაში (თუ ნამდვილ ომს გადაურჩნენ). ეს ბრძოლა უთანასწოროა და, ძირითადად, ფატალურად მთავრდება, რადგან სამყარო, როგორც წესი, არავის აპატიებს მასთან ამხედრებას. თუმცა ამ ადამიანებისნაირად ვერავინ გრძნობს არსებობის სიტკბოსა და სიმძაფრეს. მათი ცხოვრებაც ნაღველშეპარული, მაგრამ ძალიან ომახიანი სიმღერაა სიცოცხლისა და ვინც ამ ჰანგებს ვერ ცნობს, მას არც უცხოვრია…

*       *       *

იყო კიდეც და არც იყო. ეზოში, ქვიშაში ძველი, გატეხილი თოჯინა ეგდო. აწვიმდა მის უხელო ტანს, უთვალებო, ერთ დროს ულამაზეს თავს. იწვა მორჩილად, ბედს მინებებული. წვიმის წვეთები უფერულ ლოყებზე ეღვრებოდა და თითქოს ტიროდა თავის წარსულს: უღრუბლოს, ბავშვებით მხიარულს…

ეს არ იყო ტკივილი, მხოლოდ პირზე შერჩენილი მქრქალი, ნიღბად ქცეული ღიმილი და თოჯინას სევდა, რომელიც აუცილებლად ტრანსფორმირდებოდა ნაკადულების, ახალგამოღვიძებული ჩიტუნიების ხმად, დილის სიოს მილამუნებად, ციცინათელების მოულოდნელად გამომკრთალ, იდუმალ, ბურუსიან ნათებად და ასე განიბნეოდა სამყაროში……….

*       *       *

ნათელი და ბნელი, ორი ურთიერთგანმსაზღვრავი მოცემულობა, რომელიც წუთისოფელში ,,სუფთა“ სახით არ არსებობს, სულ ნარევია. ეს ნარევი განსაზღვრავს სამყაროს, ადამიანთა ბედს…

თუ ბედისწერა წინასწარგანზრახულობაა, მაშინ ბედისწერა იყო იუდას ღალატიც, პეტრეს მამლის ყივილამდე სამგზის ღვთის უარყოფაც და თვით იესოს მოვლინებაც. ამაზე მეტყველებს ბიბლიურ თუ ამსოფლიურ წინასწარმეტყველთა არსებობა, რომლებიც დროს უსწრებდნენ და კაცობრიობას ამცნობდნენ სხვადასხვა კატაკლიზმებს.

მაგრამ ამ წინასწარგანზრახულობებში არის საბედისწერო შემთხვევითობებიც, რომლებიც ადამიანს შეუძლია შეცვალოს. სწორედ ესაა ადამიანის ნება.

ხოლო ღვთის ნებაა, რომ დროში მოჩვენებითად მზარდი და ,,გამარჯვებული”ბოროტების წყვდიადი საბოლოოდ მაინც მარცხდება ნათლის, კეთილის მიერ.

დიდი იშვიათობა, მარად მოუწესრიგებელი ცხოვრების ჰარმონიაა სინერგია – ღვთისა და კაცის ნების შერწყმა.

*       *       *

ჩემო დონ კიხოტ ლამანჩელო! გვასწავლე, როგორ გვიყვარდეს, დავძლიოთ სილაჩრე და არ შეგვეშინდეს სასაცილოობის! როგორ გავიმარჯვოთ სულისშემხუთველ პრაგმატიზმზე და ვებრძოლოთ ქარის წისქვილებს სულის თუ გარესამყაროში…მიგვაწვდინე და ხელშეუხებიც დატოვე შენი – ოცნების – რეალობა, გაგვახსენე, როგორ ვიცოდით იდეისთვის სიკვდილი და გვიხსენი სულის ჩამოხურდავებისგან…ყოფის მარწუხებისგან თავისუფლებისკენ მიმავალი გზით გაგვიძეხი, ისევ რომანტიკოსებად გვაქციე, რომ მიწის წებოვანი ტალახიდან წამოვდგეთ და ცრემლის გორგლებმა ცა არ დაგვიბინდოს, დონ კიხოტ, დაღლილო, ზნეფაქიზო რაინდო!…

*       *       *

იყო ერთი ჩიტუნია. ტყეში ცხოვრობდა, დიდრონ ხეზე. წვიმასთან მეგობრობდა და მზესთან, კიდევ ტყის სულებთან. ხანდახან ქალაქშიც გაფრინდებოდა და ერთი მარტოსული ადამიანის ფანჯარას სტუმრობდა. მისი გალობა იმ ადამიანს სიხარულსა და იმედს ანიჭებდა, ეგონა, ეს კარგი ამბის მაუწყებელი იყო.

ერთხელ ჩიტუნიას უცნაურად შესცივდა, უცნაურად მოიბუზა, ერთი ამოიოხრა, თავი ვეღარ შეიმაგრა და ჩამოვარდა ხიდან…

მისი არყოფნა არც მზეს შესტყობია, თითქოს, არც წვიმას, არც ტყეს, რადგან ყველაფერი ძველებურად გრძელდებოდა. მხოლოდ ის მარტოსული ადამიანი ელოდა მას ამაოდ, როგორც მოსალოდნელი სიახლის სიხარულს. მხოლოდ მის ფიქრში განაგრძობდა სიცოცხლეს პატარა ჩიტი, რომლის უსუსური სხეული შეუმჩნევლად შერეოდა ხეებქვეშ იდუმალად მოფენილ ფოთლებს, რომ მერე ნეშომპალად ქცეულიყო და დედა-მიწის, ცხოვრების ვალი ასე გადაეხადა….

______________

ასე რომ, ვინც ან რაც აღარაა, ჩვენში განაგრძობს სიცოცხლეს და ფიქრის, განცდის რეალობა ყველაზე უფრო მნიშვნელოვანი, ღირებული, მარადიული, ფერადია ამ რუხ წუთისოფელში.

იყო და არა იყო რა…….

*       *      *

მოდით, რა, გავხდები ლოკოკინა! სადაც წავალ, სახლს ვატარებ ზურგით და არც აქაური თუ იქაური ქუდის დაფარება დამჭირდება. თუ ვინმე დაჩაგვრას შეეცდება ან უცხო გარემო არ მომიხდება, სახლს შევეფარები, ჩემს ნავსაყუდელს. ბევრს ვიმოგზაურებ, ყველგან შინ ვიქნები და სულიერ წონასწორობას არ დავკარგავ. მბზინავ, იდუმალ ვერცხლისფერ კვალს დავტოვებ და ჩემი მოგნება არ გაუჭირდებათ კეთილისმსურველებს, დროზეც გავიმარჯვებ. დღესაც ორი დღის უძლური და ნაწოლი, წვიმაში წავედი პარკში ლოკოკინასავით, თანამოძმე ლოკოკინებთან…

მაგრამ, ვაიმე, ეს რა არის?! რაღაც მძიმე და ბნელი მოემართება ჩემკენ. მეშინია! მე…

ტკაც…და აღარაა პატარა ლოკოკინა.

გამოვერკვიე: მეგონა, მარტო ადამიანების სულიერ კომფორტსა და ბედნიერებას ემტერებოდნენ.

მოვიკიდო ახლა უკვე ჩემი მძიმე ჯვარი და შევუდგე ისევ წუთისოფლის ბურუსიან ბილიკებს, ჩემს ,,გოლგოთას“. შეჩვეული ჭირი სჯობსო, როგორც იტყვიან _ ისევ ადამიანი ვიქნები, რომელიც ლოკოკინად თუ წვიმად ყოფნაზე ოცნებობს. ასეთ ოცნებას ვერც წამართმევენ………..

*       *       *

ი ს ი ნ ი ბუნებასთან უფრო ჰარმონიულნი არიან და პირველსაწყისთანაც, რადგან მათ არ „იციან“, რა არის ამპარტავნება, ანგარება, მზაკვრობა, პირმოთნეობა, ღალატი, სიძულვილი…ეს ყოველივე ადამიანისთვისაა დამახასიათებელი, რომლის ბოროტებაც გაცნობიერებულია, შესაბამისად, ცოდვისთვის სასჯელის მატარებელიც საკუთარ მოცემულობაში.

ცხოველებისგან უნდა ვისწავლოთ, როგორ უნდა სიყვარული, ერთგულება, თავგანწირვაც კარგად იციან. მათი სამშვინველი სუფთაა და უზაკველი, თვალები _ სულის სარკეები…ხოდა, ჩავხედოთ მათ ამ თვალებში, სიკეთის წმინდა ტბებში და ვისწავლოთ, როგორ არ გვეზიზღებოდეს ერთმანეთი!

მათი ნ დ ო ბ ა საჩუქარია. ეს თავად ბუნებისგან გამოწვდილი ხელია.

უდიდესი ჭეშმარიტებაა ბუნებასთან თანაზიარობის ფლობა _ ეს მარტო ცხოველთა სიყვარულს როდი ნიშნავს, ადამიანისა და სამყაროსიც…

*       *       *

ჩვენი სხეულის ჭურჭელში ჩაკირული ჩვენი სულები. ბევრი სიხარულისა თუ ტანჯვის, ბევრი მადლისა თუ ცოდვის, სიმდაბლისა თუ აღმაფრენის ერთად გადამტანები, მატარებელნი წლების მანძილზე.

დაბადების, ნაკლულოვან წუთისოფელში დროის ათვლის დაწყების, თვალსა და ხელს შუა გამქრალი ახალგაზრდობის, მერე სიბერის მოლოდინის ჩვეული განცდებით. ეს ყველაფერი, ცხოვრება ჯერ სხვისი გამოცდილებით გვეძლევა, თუნდაც წიგნებით თუ მოგონებებით, მერე თავადაც შევიგრძნობთ. სიკვდილიც ასე არაა? აკვირდები, ისმენ, კითხულობ მის შესახებ, სანამ კარს არ მოგიკაკუნებს.

მერე?!…

მერე ჩვენი ადამიანური არსის გამოცალკევება _ „ჭურჭელი“, რომელსაც ჩვენი სახელი ერქვა, თავის მშობლიურ, მიწის წიაღს უბრუნდება. ჩვენ კი, სულიერი ავტონომიები, უკვე უწონადობაში მივილტვით მარადისობის ძველი და ნაცნობი ნისლეულებისკენ…

ისევ ერთადაც და ცალ-ცალკეც…

ისევ ყოფიერებაში სახეტიალოდ…

ისევ ერთმანეთისთვის სიკეთისა და სიყვარულის სათხოვნელად…

ისევ ოდესღაც დაკარგული ღმერთის საპოვნელად…