ლათინურ ამერიკაში საფეხბურთო მოედნებსა თუ ტრიბუნებზე მომხდარი შეხლა-შემოხლა ჩვეულებრივ ამბად ითვლება. აქ ბრაზილიელი და არგენტინელი ქომაგების შემდეგ, აგრესიულობით მექსიკელები გამოირჩევიან. მექსიკის შიდა ჩემპიონატს რომ თავი დავანებოთ, მათი სანაკრებო მატჩები არაერთხელ გამხდარა სისხლიანი დაპირისპირებების მიზეზი.
ტყვიების წვიმა სტადიონზე
შორეულ 1955 წელს მექსიკაში გაიმართა ამხანაგური შეხვედრა, სადაც ერთმანეთს ადგილობრივი კლუბების ნაკრები და კოლუმბიური ნაკლებად ცნობილი კლუბი, “ევანია” ხვდებოდნენ. კოლუმბიელებს თან რამდენიმე ასეული გულშემატკივარი ახლდათ, სტადიონი კი, რა თქმა უნდა, მექსიკელი ქომაგებით იყო სავსე. კოლუმბიელებმა როგორც ჩანს, დიდად გამოიდეს თავი და პირველ ტაიმში სტუმრები 0:3-ზე ამარცხებდნენ ამბიციურ მექსიკელებს. მატჩის ბოლო ნაწილი ნამდვილ საფეხბურთო ჯოჯოხეთად იქცა. შეხვედრის შედეგით (იმ დროს მექსიკელები 1:3 აგებდნენ) გამწარებულმა მექსიკელებმა ჯერ ტრიბუნებზე ასტეხეს ჩხუბი, რომელსაც ორი კოლუმბიელი ინჩასი ემსხვერპლა. მერე კი საკუთარ ფეხბურთელებზე გადაწყვიტეს შურისძიება და მათ არც მეტი, არც ნაკლები, ტყვიები დაუშინეს. (მექსიკა ერთადერთი ლათინურამერიკული ქვეყანაა, სადაც იარაღის ტარება დღემდე დაშვებულია). სროლის შედეგად მექსიკელთა ერთ-ერთი ფეხბურთელი მძიმედ დაიჭრა და რაღაც სასწაულით გადაურჩა უეჭველ სიკვდილს.
საფეხბურთო ომი
ადრეული პერიოდის კოპა ამერიკის გათამაშებაში დღევანდელი კორნებოლის ზონის გუნდები: გვატემალა, ჰონდურასი, სალვადორი, კუბა, გაიანა და გვიანაც მონაწილეობდნენ. გარდა ამისა, ლათინურამერიკული ნაკრებები წლიური სისტემით ათამაშებდნენ მსოფლიო ჩემპიონატის საგზურებს. 1969 წელს გაიმართა ერთ-ერთი ასეთი შესარჩევი მატჩი, სადაც ერთმანეთს სალვადორისა და ჰონდურასის ნაკრებები ხვდებოდნენ. ეს მატჩი ქვეყნებს შორის ომით დასრულდა. პირველ მატჩში სალვადორმა საკუთარ მოედანზე ანგარიშით 2:1 გაიმარჯვა. მეორე თამაში, რომელიც ჰონდურასის დედაქალაქ ტეგუსიგალპაში გაიმართა, მეტად დრამატული აღმოჩნდა. საბოლოოდ კი 2:2 დასრულდა. ამ შედეგით 1970 წლის მსოფლიოს ჩემპიონატისაკენ გზას სალვადორელები იკაფავდნენ. შეხვედრის მათთვის არასასურველი შედეგი ჰონდურასელმა ფეხბურთელებმა და გულშემატკივრებმა გვატემალელ მსაჯს დააბრალეს. გულშემატკივრებმა ფეხბურთელებთან ერთად ჯერ მსაჯს სცემეს, მერე კი მსაჯთან გამოქომაგებულ სალვადორელებზე გადავიდნენ და მწვრთნელიდან დაწყებული მასაჟისტით დამთავრებული, ყველა სალვადორელი ისე სასტიკად გალახეს, რომ ლამის მთელი სალვადორის ნაკრები საავადმყოფოში აღმოჩნდა. ჩვენი ფეხბურთელების ცემა ეგრე არ უნდაო და სალვადორის ხელისუფლებამ იმ საღამოსვე გაუგზავნა საპროტესტო ნოტა ჰონდურასის მთავრობას, სადაც პირადად ჰონდურასის პრეზიდენტისაგან ითხოვდნენ ბოდიშს. ჰონდურასის პრეზიდენტმა საყოველთაო ბოდიში იუკადრისა. ამის შემდეგ სალვადორის მთავრობა მოქმედებაზე გადავიდა. სალვადორის ავიაციამ მცირემასშტაბიანი დაბომბვები განახორციელა ჰონდურასის სამრეწველო ობიექტებზე. ამას ჰონდურასელთა საპასუხო შეტევა მოჰყვა. ჰონდურასის არმია იერიშზე გადავიდა. ისინი სალვადორის ტერიტორიაზე შეიჭრნენ და ნავთობის გადამამუშავებელი ორი ქარხანა დაიკავეს. სიტუაცია ძალიან რთულდებოდა და ამ კონფლიქტში ამერიკის მთავრობა რომ არ ჩარეულიყო, სალვადორსა და ჰონდურასს შორის უფრო დიდმასშტაბიანი ომი გარდუვალი იყო. ეს საფეხბურთო ომი 1969 წლის 14-დან 20 ივნისამდე გაგრძელდა და ამ ომის შემდეგ ჰონდურასსა და სალვადორს შორის დღემდე მტრული დამოკიდებულებაა. როგორც ხედავთ, ლათინურ ამერიკაში ფეხბურთი ომის მიზეზიც კი გამხდარა, რომ აღარაფერი ვთქვათ ისეთ ისტორიულ საფეხბურთო მტრობაზე, როგორიც არგენტინასა და ბრაზილიას ყოველთვის ჰქონდათ.
დატყვევებული ბრაზილიელები
არგენტინა, ქალაქი კორდობა, 1983 წელი. ლიბერტადორესის თასის გათამაშებაში ქალაქ კორდობას ამავე სახელწოდების კლუბი, ბრაზილიის საფეხბურთო კლუბ „ბაიას” ხვდებოდა. ბრაზილიელმა ფეხბურთელებმა მოწინააღმდეგის „შესაშური” ზიზღი გამოამჟღავნეს და თამაშის მიმდინარეობისას 4 (!) არგენტინელი ფეხბურთელი დაამტვრიეს. არგენტინელ გულშემატკივარს ჯერ ისედაც მცირე მიზეზიც ჰყოფნიდა ბრაზილიელების წინააღმდეგ „გასალაშქრებლად” და ამის შემდეგ ხომ საერთოდ გადაირივნენ. (მატჩი 0:0 დასრულდა) ჯერ რაც ხელში მოხვდათ: სკამების ნამტვრევები, ბოთლები, ხურდები და სხვა დაუშინეს ბრაზილიელებს. მერე ძველი რომაელი ჯარისკაცებივით ერთმანეთს ხელი ჩასჭიდეს და სტადიონის ყველა შესასვლელ გამოსასვლელი გაამაგრეს, რათა ბრაზილიელი ფეხბურთელები გაულახავები არ გაჰპარვოდათ. ქალაქის პოლიცია დიდ გასაჭირში ჩავარდა. პოლიცია მთელი ღამის განმავლობაში ცდილობდა სტადიონიდან ბრაზილიელების გაყვანას და ეს მხოლოდ მაშინღა შეძლეს, როცა არგენტინელი გულშემატკივრებიც დაიღალნენ და დილით მიიფანტ-მოიფანტნენ. მაგრამ ვერ ვიტყვით ბრაზილიელებს გაუმართლათ, რადგან მთელი ღამე უძილობაში და შიშში გაატარეს.
მიუხედავად იმისა, რომ ვენესუელის ეროვნული ნაკრები არასოდეს არ გამოირჩეოდა რაიმე განსაკუთრებული წარმატებებით, ადგილობრივ გულშემატკივარს ამბიცია არასოდეს აკლდა და კარაკასში სათამაშოდ ჩასულ გუნდებს პრობლემები არაერთხელ შეჰქმნიათ. ვენესუელელი გულშემატკივრები განსაკუთრებული აგრესიით ბრაზილიისა და არგენტინის გულშემატკივრებს ხვდებიან. ვენესუელელთა აგრესიის მიზეზი ისიცაა, რომ მათ კარგად უწყიან, ვენესუელის კომუნისტი პრეზიდენტი უგო ჩავესი უფრო გახდება ანტიკომუნისტი, ვიდრე ოდესმე ამ ორ გუნდს დაამარცხებენ. როგორც ნავარაუდევია, სკანდალების გარეშე არც წლევანდელი კოპა ამერიკა ჩაივლის. ამ ყველაფერს ხელს უწყობს ის მძიმე პოლიტიკური ვითარება, რომელიც ამჟამად ვენესუელაშია. (ვენესუელას ამერიკამ ენერგეტიკული ბლოკადა გამოუცხადა) თუმცა ჩვენთვის მაინც მთავარი ლამაზი ფეხბურთია, რომლითაც ლათინოამერიკელები ყოველთვის გვანებივრებდნენ და სწორედ ამიტომ აქვს განსაკუთრებული ხიბლი ოკეანის გაღმურ ფეხბურთს.
