თანამედროვე ბესტსელერები, განსაკუთრებით – ისეთები, რომლებსაც უმთავრესად ახალგაზრდა მკითხველი ეტანება, ლიტერატურული ღირებულების, მწერლის ენისა თუ სხვა ფაქტორების გამო ხშირად ფართო განსჯის საგნად იქცევა. ლოგიკურიც არის – სხვადასხვა თაობის მკითხველს ხომ სხვადასხვანაირი ლიტერატურული გემოვნება აქვს, გემოვნება კი სუბიექტური ცნებაა. თანამედროვე ახალგაზრდების ხედვა და ლიტერატურის მიმართ მოთხოვნა განსხვავებულია. ციფრულ ეპოქაში საკმაოდ ძნელია, მწერალმა მათ 500-, 600- თუ 700-გვერდიანი წიგნის წაკითხვა მოანდომოს. ამის მიზეზი ახალგაზრდების წიგნისადმი გაუცხოება კი არა, დროის უქონლობა და იმ ინფორმაციის მრავალფეროვნებაა, რომელსაც თანამედროვე სამყარო კომპიუტერებისა თუ ციფრული ტექნიკის საშუალებით აწვდის მათ. ისინი ბევრად უფრო მომთხოვნები და პრეტენზიულები არიან – მათ ხომ უსაზღვრო არჩევანი აქვთ. გლობალიზაციის ეპოქაში ლიტერატურაც ყოველგვარ საზღვარს გაცსდა.
დღეს კორეული, ჩინური, შვედური, ესტონური თუ თურქული ლიტერატურის გაცნობა ისევე ადვილია, როგორც ქართულისა. ხშირად ეს უკანასკნელი უფრო ჭირს.
თანამედროვე მკითხველთან ბევრს ვერაფერს გახდები, თუ ჰამბურგერივით არ შეფუთე შენი ლიტერატურული პროდუქტი და მარკეტინგის, პიარის, რეკლამისა თუ საინფორმაციო მედიის მეშვეობით კოკა-კოლას მსგავსად არ შესთავაზე მომხმარებელს. 21-ე საუკუნეში მკითხველიც მომხმარებელია, მისი ყურადღებისა და ინტერესის დამსახურება კი – საკმაოდ რთული, და თუ უცნობმა ავტორმა მილიონობით ახალგაზრდა მოხიბლე მთელს მსოფლიოში და 500-გვერდიანი წიგნი ერთი ამოსუნთქვით წააკითხე, უკვე დიდი გამარჯვებაა
მე წიგნისადმი პირველი ინტერესი ხშირად სწორედ ზემოხსენებული საფეხურების წარმატებით გავლის გამო მიჩნდება, მით უფრო – როდესაც საქმე უცნობი შვედი მწერლის დეტექტივს ეხება, რომელიც 40 ენაზე ითარგმნა, 21-მილიონიანი ტირაჟით გაიყიდა და უკვე ქართულადაც შემიძლია წავიკითხ ო.”გოგონა დრაკონის ტატუთი”, რომელსაც დედანში “ქალთმოძულე კაცები” ჰქვია, თანამედროვე შვედური დეტექტივია. წიგნი ტრილოგიაა და სამი ნაწილისგან შედგება. მისი ავტორი სტიგ ლარსონია, რომელიც 2004 წელს, რომანის გამოცემამდე ერთი წლით ადრე გარდაიცვალა.წიგნი ერთი შეხედვით კლასიკური დეტექტივია, თუმცა მას უაღრესად ორიგინალური სიუჟეტი აქვს, უფრო სწორად, აქ რამდენიმე სიუჟეტური ხაზი და ამდენივე კვანძის გახსნაა. მისი კითხვისას შეუძლებელია, თუნდაც რამდენიმე წუთით მოსწყდე შინაარსს – მუდმივი ინტრიგა და ადრენალინი წიგნს ერთი ამოსუნთქვით გაკითხებს. იშვიათია თანამედროვე დეტექტივი, საინტერესო რომ იყოს და თანაც ისეთი, რამდენიმე ღამე თეთრად გაგათენებინოს. ამიტომ მისი წაკითხვა სადაგ დღეებში რეკომენდებული არ არის.
ამბავი კი ასეთია: შვედეთის ერთ-ერთ კუნძულზე 40 წლის წინ მოხდა მკვლელობა, რომლის გამოძიებას 82 წლის ჰენრიკ ვანგერმა ნახევარი სიცოცხლე შეალია და ახლა მისი უკანასკნელი სურვილია, გაიგოს, ვინ მოკლა მისი ძმისწული. ამისთვის იგი ჟურნალისტ მიქაელ ბლუმკვისტს დაიქირავებს, რომელსაც გამოძიებაში საზოგადოების მიერ გონებაშეზღუდულად შერაცხული ჰაკერი გოგონა ლისბეთ სალანდერი ეხმარება. ვანგერების დინასტიის შემზარავ ამბავს წარმოუდგენელი დასასრული აქვს…სიუჟეტს ფონად გასდევს შვედეთში ქალთა მიმართ ძალადობის სტატისტიკა: ”შვედეთში ქალების 18%-ს ერთხელ მაინც დამუქრებია საფრთხე მამაკაცისგან”, “შვედეთში ქალების 48% არაერთხელ გამხდარა მამაკაცის ძალადობის მსხვერპლი”… და თუ ამ მონაცემებს სახალხო დამცველის ოფისის ქალთა დახმარების ცენტრის მონაცემებს შევადარებთ, გაუგებარია, რატომ დუმს ქართული საზოგადოება, რატომ არ უჩნდება სურვილი არც ერთ ქართველ ხელოვანს, საკუთარ შემოქმედებაში წამოსწიოს ქალთა პრობლემები, ისევე როგორც ჩვენს საზოგადოებაში არსებული ბევრი სხვა ტაბუდადებული თემა, მაშინ, როდესაც მსგავსი ფემინისტური თუ პოსტფემინისტური საკაზმი წიგნისადმი ინტერესს აორმაგებს და გაყიდვების მაჩვენებელს ზრდის. ლიტერატურის ყველაზე მკაცრ კრიტიკოსსაც გაუჭირდება, სტიგ ლარსონის დეტექტივს ბანალური უწოდოს – მასში ხომ რეალურად არსებულ პრობლემაზე მსჯელობენ და რაც უნდა ბევრი ვიდავოთ მის ლიტერატურულ ღირებულებაზე, ფაქტს წინ ვერ აღვუდგებით. წიგნი კარგად შეფუთული ჰამბურგერივითაა, რომლის მარგებლობა შესაძლოა ეჭვს ბადებდეს, მაგრამ მასზე მოთხოვნა მუდმივად იზრდება.
გირჩევთ, მისი კითხვა სამუშაო/სასწავლო კვირის მიწურულს დაიწყოთ. ქართულ ენაზე უკვე ტრილოგიის მეორე წიგნიც გამოვიდა, რომელსაც თარგმანში “გოგონა, რომელიც ცეცხლს ეთამაშებოდა” ჰქვია, მაგრამ მის შესახებ მომდევნო ბლოგპოსტების მეშვეობით მოგითხრობთ.
