ძაღლები მაშინ შემიყვარდა, როცა ბავშვობაში, არჩილ სულაკაურის ჯადოსნური მოთხრობა „ბიჭი და ძაღლი” წავიკითხე.
ბედის ირონიით, რამდენიმე წელიწადში, დაახლოებით იგივე ისტორია თვითონ გადამხდა. გერმანული ნაგაზი გვყავდა, ლინდა ერქვა, ძალიან უწყინარი და საყვარელი იყო. მე და ჩემი ბავშვობის ძმაკაცი სულ ზედ ვეჯექით ხოლმე, პირი მუდამ მისი ბალნით გვქონდა სავსე, მის უშველებელ ბუდრუგანაში ვიწექით ხოლმე და უფროსებმა გადაწყვიტეს, რომ ასე გაგრძელება აღარ შეიძლებოდა და ლინდა გაყიდეს. ეს ჩემთვის დიდი ტრაგედია იყო. ორი თუ სამი წლის წინ ლინდაზე მოზრდილი ლექსიც დავწერე, რომელიც ჩემს ბოლო კრებულში შევიდა. იმ ლექსში უფრო ემოციურად და ექსპრესიულად ვყვები მაშინდელ განცდებს.
ოჯახში ძაღლი სულ გვყავდა, ოღონდ არა – ავი და ბრაზიანი, ეზოს და ქონების საყარაულოდ რომ ჰყავთ ხოლმე. ჩვენი ყველა ძაღლი კეთილი იყო, აი, განურჩევლად ყველას, უცნობს და ნაცნობს, კუდის ქიცინით რომ ხვდება ხოლმე. არცერთი მათგანი არასოდეს დაგვიბამს, რადგან არაფერს აშავებდნენ.
ჩემს მეზობლად ერთი ლოგინად ჩავარდნილი მოხუცი ცხოვრობდა, ნათესავად გვერგებოდა და ბებიაჩემი უვლიდა. სიკვდილის წინ დამიძახა, ოთახიდან ყველა დაითხოვა, თითქოს რაღაც დიდი საიდუმლო უნდა გაემხილა.
– შენ ხომ გიყვარს „ფახურა”?! – მკითხა თავის ტაქსაზე.
– კი, ნადია ბებო, ძალიან მიყვარს.
– ხოდა, შენ გიტოვებ. მინდოდა რომელიმე მეზობლისთვის მეთხოვა, რომ მოეკლა, რადგან მაგის მიმხედავი არავინაა, მაგრამ მერე გამახსენდა, აქ რომ მოდიხარ, როგორ ეთამაშები ხოლმე. კარგად მოუარე და ზოგჯერ ჩემს საფლავზეც მოიყვანე! – მითხრა. მერე იქვე, ლოგინის თავზე მიჭედებულ ლურსმანზე ჩამოკიდებული, „ბუბლიკებით” სავსე პარკი მომცა, ხელზე მაკოცა და გამომიშვა.
ასე დამიტოვეს „ფახურა”. ხშირად არა, მაგრამ ყოველ აღდგომას მართლა დამყავდა ხოლმე ნადია ბებოს საფლავზე. ახლა რომ მახსენდება, ძალიან გულისამაჩუყებელი იყო ის ყველაფერი. ჩემი პირობა პირნათლად შევასრულე, „ფახურას” კარგად ვუვლიდი, დიდხანს იცოცხლა და სიბერით მოკვდა.
ჩემს უფროს ბიძაშვილს ნადირობა უყვარს. ხოდა, მინიმუმ ხუთი ძაღლი ყოველთვის ჰყავდა ხოლმე სახლში. ერთხელ რაიონში გაძვალტყავებული მაწანწალა ძაღლი ვნახეთ, ჩემმა ბიძაშვილმა აიჩემა: მონადირე ძაღლის ფიგურა აქვს, სახლში უნდა წავიყვანოო. რა შეატყო არ ვიცი, მონადირე ძაღლს კი არა, მინიატურული ზომის რომელიღაც პრეისტორიულ ცხოველს უფრო ჰგავდა. გაქცევის თავი არ ჰქონდა, ამიტომ ადვილად შევაბით ბაწარი და სახლში წამოვიყვანეთ. შიმშილით მისავათებულს, სიარულის თავიც არ ჰქონდა, ამიტომ ნახევარი გზა ხელით ვატარეთ. სახლში რომ მივიყვანეთ და ცივი ღომი დავუგდეთ, მოყოჩაღდა და მთელი თეფში შეჭამა, მერე მეორეც შეჭამა, მერე – მესამეც. მონდომებით ჭამდა. შევარდნილი მუცელი გამოებურცა და გაგვიხარდა, ვიფიქრეთ მოღონიერდაო, შვებით ამოვისუნთქეთ და სახელის შერჩევას შევუდექით, მაგრამ თქვენც არ მომიკვდეთ: ღომის უკანასკნელი ლუკმა გადაყლაპა, უცებ გაშეშდა, მოწყვეტით დაეცა და მოკვდა.
ერთხელ კიდე ასეთი ამბავი მოხდა: სანადიროდ წასულ ჩემს ბიძაშვილს ერთი ძაღლი დაეკარგა, სად არ ეძება, ვის არ მიაკითხა, ბოლოს დაასკვნა – მომპარესო. ერთი კვირის შემდეგ დასისხლიანებული, გამხდარი, ტალახიანი და მისავათებული ძაღლი შინ დაბრუნდა. როგორც ჩანდა, მაჩვის ან მელიის სოროში გაიჭედა, თანდათან რომ გახდა და ფერდები დაუვიწროვდა, გამოძრომა მაინც მოახერხა. მთელი ორი კვირა გვერდით ვეწექით და ბავშვივით ვუვლიდით. ბოლოს გამოკეთდა.
ბავშვობაში ძაღლმა ორჯერ მიკბინა. ჩემს ერთ მეზობელს უშველებელი კავკასიური ნაგაზი ჰყავდა, ჩაკი ერქვა. ძალიან ავი ძაღლი იყო და ცხადია, მუდამ დაბმული ჰყავდათ. ბუდრუგანიდან ჭიშკრამდე გაჭიმულ უდრეკ მავთულზე იყო მიბმული მისი ჯაჭვი და მხოლოდ ამ პერიმეტრზე შეეძლო სირბილი. რომ არ გაგვეღიზიანებინა, ორღობეში ფეხაკრეფით ჩავივლიდით ხოლმე. მაგრამ რას გამოაპარებდი, მესერთან დახყრილ მორებზე ჩუმად აძვრებოდა და მესრის ზემოდან ისეთი ხმით დაყეფდა, გული გაგისკდებოდა. ერთხელ იმ მეზობლის ეზოში ბურთი გადაგვივარდა, ჭიშკართან ახლოს, ზუსტად იმ მხარეს, საითკენაც უდრეკი მავთული იყო მიბმული. ვერავინ გაბედა შესვლა. თავის სამფლობელოში ბურთის გადავარდნით გაბრაზებული ჩაკი, როგორც იქნა, დაწყნარდა და ბუდრუგანაში შეძვრა. დრო ვიხელთე, მესერზე ნელა გადავძვერი და ყვავილნარში ბურთს დავუწყე ძებნა, ვიპოვე, შემოვბრუნდი და მესრისკენ დავიძარი. ამ დროს გაავებული ჩაკი გამოვარდა, ორ წამში დამეწია, წინა თათები ზურგზე მკრა და მიწაზე დამაგდო. მერე უშველებელი თათებით მკერდზე შემდგა და ღრენა დამიწყო. მისი დორბლები პირდაპირ ლოყაზე მეწვეთებოდა, ტირილის თავიც არ მქონდა, აკანკალებული ვიწექი. ჩვენკენ ყვირილით გამოქცეული პატრონი რომ დაინახა, ბურთს დახედა, რომელიც ისევ მარჯვენა ხელში მეჭირა, ყბა მოიქნია და ქვედა კბილები მაჯაზე გამკრა. ზუსტად არ ვიცი, მაგრამ დღემდე დარწმუნებული ვარ, რომ ბურთს ერჩოდა და მე შემთხვევით გამკრა კბილი, თორემ კბენა რომ სდომოდა, ჩვარივით ქვეშ ვყავდი გაფენილი და იქ მიკბენდა, სადაც მოუნდებოდა. ჭრილობა პატარა იყო, ორი ნაკაწრი.
მეორედ სხვა მეზობლის ძაღლმა მიკბინა წვივზე, როცა ალუჩის მოსაპარად გადავიპარეთ. ამ ორი შემთხვევის მიუხედავად, მათდამი სიყვარული არასოდეს გამნელებია და არც შიში გამჩენია. როცა თბილისში გადმოვედი საცხოვრებლად, ჩემი ქუჩა მუდამ მაწანწალა ძაღლებით იყო სავსე, ბევრი დაკბინეს, მაგრამ მე მათი არასოდეს მეშინოდა. მაშინ, ძირითადად, შუაღამით დავბოდიალობდი ხოლმე და ქუჩაში შეჯგუფებულ ძაღლებს შორის ისე გავივლიდი, როგორც არაფერი. არ მერჩოდნენ, ყურადღებასაც არ მაქცევდნენ.
ქალაქში ძაღლის მიხედვა უფრო რთულია, მაგრამ ჩემს რამდენიმე მეგობარს ჰყავს ძაღლი. მიუხედავად იმისა, რომ ერთ-ერთი მათგანი, თამაშ-თამაშით, ხან წინდას და ხან მაისურს შემომახევს ხოლმე, ამ მეგობრებთან სტუმრობა ყოველთვის მიხარია.
ვისაც ძაღლები უყვარს, ის შეუძლებელია ცუდი ადამიანი იყოს. ვგიჟდები ფილმებზე, რომლებიც ძაღლებს ეხება, არ აქვს მნიშვნელობა, მხატვრული იქნება თუ დოკუმენტური. მათ შორის ყველაზე ცნობილი და, ალბათ, ყველაზე ამაღელვებელი, მაინც „ჰაჩიკოა”.
ჰაჩიკო
ამ ბლოგს ვუძღვნი ჩემი მეგობრების ძაღლებს: რიჩის, ჩეგეს და ბაიკალს. და ყველა იმ ძაღლს, რომელიც ბავშვობაში მყოლია.
