სოციალურ ქსელებში, ფორმალურ თუ არაფორმალურ შეხვედრებზე ხშირად აღვნიშნავ, რომ მოსწავლეებს მეტი ინფორმაცია უნდა მივაწოდოთ რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობის შესახებ. ვფიქრობ, მასწავლებელი მნიშვნელოვან როლს უნდა ასრულებდეს და სწორ მიმართულებას აძლევდეს მოსწავლეებს მოვლენათა შეფასებისას. სასურველია ნათლად დავანახოთ ის უარყოფითი შედეგები, რომელიც მოგვიტანა ჩრდილოელ მეზობელთან ურთიერთობამ მე-18 საუკუნის მეორე ნახევრიდან დღემდე.
საქართველოში მცხოვრები ეთნიკური ჯგუფების ენობრივი და კულტურული იზოლირება გამოიწვია საბჭოთა კავშირში არსებული სისტემის არაჯანსაღმა დამოკიდებულებამ. დღეს შეცვლილია მიდგომები. მომავალი თაობა იაზრებს სახელმწიფო ენის შესწავლისა და ინტეგრაციის აუცილებლობას. წლიდან წლამდე იზრდება უნივერსიტეტებში ეთნიკურ უმცირესობათა ჯგუფებიდან წამოსული სტუდენტების რიცხვი.
ეთნიკური უმცირესობის წარმომადგენელ მოსწავლეებთან მუშაობის ხუთწლიანი გამოცდილება დამიგროვდა. ისინი, როგორც საქართველოს მოქალაქეები, ჩვენი ქვეყნის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენენ და ინტელექტუალურ თუ კულტურულ მრავალფეროვნებას ჰმატებენ მას. ვფიქრობ, აუცილებელია ჩვენი პატარა თანამოქალაქეები დაფიქრდნენ მათი სამშობლოს გასაჭირზე, გადატანილ მძიმე დღეებზე, დამდგარ შედეგებზე. მინდა მოსწავლეებს ყოველთვის ედოთ თითი ჩვენი ქვეყნის პულსზე და გრძნობდნენ მის მაჯისცემას.
VIII კლასს ვასწავლი გეოგრაფიას და ამავდროულად ვარ მათი დამრიგებელი. იანვარში ვფიქრობდი, თუ რა ღონისძიება შემეთავაზებინა ჩემი მოსწავლეებისთვის თებერვლის მოვლენებთან დაკავშირებით. გადავწყვიტე, ერთობლივი შემეცნებითი ლაშქრობა მოგვეწყო ტაბახმელასა და კოჯორში. ლაშქრობის იდეა მივაწოდე კოლეგა გიორგი ჭაუჭიძეს, რომელიც მე-10 კლასის დამრიგებელია და ამავდროულად ისტორიასაც ასწავლის.
შემეცნებითი აქტივობები მოიცავდა შემდეგ ეტაპებს:
სასკოლო აქტივობები
- VIII და X კლასების მონაწილეობით მოეწყო დისკუსია თემაზე: ჰქონდა თუ არა აზრი 1921 წლის თებერვალში საქართველოს რესპუბლიკის მხრიდან წითელარმიელებისთვის წინააღმდეგობის გაწევას?
- VIII კლასის მოსწავლეებმა Google earth-ის ინსტრუმენტის გამოყენებით მონიშნეს წითელარმიელებსა და იუნკრებს შორის დაპირისპირების ადგილები თბილისის მისადგომებში, აღადგინეს თბილისის დაცვის ხაზი.
გასვლითი აქტივობები
- ვესტუმრეთ ოკუპაციის მუზეუმს;
- მოვინახულეთ ტაბახემალში გამართული ბრძოლების ადგილები.
სასკოლო აქტივობები ძალიან საინტერესოდ წარიმართა. Google earth-ის ინსტრუმენტის ეფექტური გამოყენების მიზნით დავიხმარე კომპიუტერული ტექნოლოგიებით აღჭურვილი ოთახი. მოსწავლეები სამ ჯგუფად დავყავი. თითოეულ ჯგუფს დავუსახე შემდეგი ამოცანა: ტაბახმელას სიმაღლის დადგენა ზღვის დონიდან და შედარება თბილისთან, საომარი მოქმედებების ადგილების მონიშვნა და თბილისის დაცვის ხაზის აღდგენა. ინფორმაციის დამუშავების პროცესში მოსწავლეებმა დაადგინეს, რომ ტაბახმელა ზღვის დონიდან დაახლოებით 1000-1045 მეტრზე მდებარეობს. მათ აღნიშნეს, რომ ამის გამო ტაბახმელას სიმაღლეების დაკავებას უდიდესი მნიშვნელობა ჰქონდა.
VIII და X კლასების გაერთიანებულ გაკვეთილზე დაისვა სადისკუსიო შეკითხვა: ჰქონდა თუ არა აზრი 1921 წლის თებერვალში საქართველოს რესპუბლიკის მხრიდან წითელარმიელებისთვის წინააღმდეგობის გაწევას? ისტორიის პედაგოგი გიორგი ჭაუჭიძე იცავდა პოზიციას, რომ საქართველოს უნდა გაეწია რაც შეიძლება ხანგრძლივი წინააღმდეგობა. მისი არგუმენტი იყო – „ბრძოლას ყოველთვის აქვს აზრი, მით უმეტეს მაშინ, როდესაც მტერი ერთხელ უკვე დამარცხებული გყავს ბრძოლაში და როდესაც საგარეო დახმარების მოლოდინი არსებობს“. მე მევალებოდა მოსწავლეთა პროვოცირება – ჩემი პოზიცია იყო შემდეგი: რაც შეიძლება მალე უნდა შეგვეწყვიტა ბრძოლა და გამოგვეცხადებინა კაპიტულაცია, რადგან სამხედრო ძალები და მთავრობა არ იყო მზად ხანგრძლივი ომის წარმოებისთვის. ქვეყანა იყო მძიმე სოციალურ პირობებში, რაც მთავარია, ჩვენ დავრჩით მარტო „წითლების“ პირისპირ. ამით ავირიდებდით ზედმეტ მსხვერპლს…
დისკუსიის შედეგად მოსწავლეები მივიდნენ იმ დასკვნამდე, რომ საქართველოს ხანგრძლივად უნდა გაეწია მედგარი წინააღმდეგობა, რადგან ბრძოლას ყოველთვის აქვს აზრი და არა მხოლოდ იმწუთიერი შედეგისთვის.
…17 თებერვალს დღე ოკუპაციის მუზეუმის მონახულებით დაიწყო. მოსწავლეები გაეცნენ იმ ექსპონატებსა და არტეფაქტებს, რომლებიც დაკავშირებულია საქართველოს პირველ რესპუბლიკასა და თებერვლის ოკუპაციასთან.
მუზეუმის მონახულების შემდეგ შემოგვიერთდა ისტორიის დოქტორანტი დიმიტრი სილაქაძე, რომელიც იცავს დისერტაციას პირველი რესპუბლიკის თემაზე და ამ საკითხზე შექმნილი აქვს საინტერესო და მდიდარი ბლოგი.
მან ტაბახმელაში გვაჩვენა შეტაკების ადგილები. ისტორიკოსმა ყურადღება გაამახვილა ქვეყნის დაცვის საკითხებში საერთო სამოქალაქო თანხმობის მიღწევის მნიშვნელობაზე. ამის მაგალითად მოიყვანა ბორჩალოს ასეული, რომელიც თბილისის დასაცავად იბრძოდა.
| მე-4 პოზიციის ფრთა. ერთ-ერთი სანგარი.
|
ასეთი სასწავლო აქტივობები ხელს უწყობს ისტორიული ფაქტების ინტერპრეტირებას, დღევანდელი სიტუაციის წარსულთან შედარებას და მოსწავლეებს უადვილდებათ დასკვნების გამოტანა…
ვფიქრობ, მოსწავლეებამდე სწორი ინფორმაციის მიტანა იქნება გარანტი, რომ მომავალში თეორიულადაც კი არ დავუშვათ წარსული შეცდომების გამეორება. პრევენციისთვის მნიშვნელოვანია სრული სურათის შექმნა და ჩვენება იმ თავგანწირვისა, რომელსაც იჩენდნენ ახალგაზრდა იუნკერები და სხვა მებრძოლები. ამ ეპოქაში მტერი გვებრძვის არაძალადობრივი მეთოდებით, მათთვის ერთ-ერთ მთავარ დასაყრდენს, საზოგადოების სხვადასხვა სოციალური ჯგუფი წარმოადგენს. საჭიროა, მტერს ეს საყრდენები გამოვაცალოთ. ამისთვის აუცილებელია მათთან სწორი და ეფექტური მუშაობა. მოსწავლეები, თავისთავად, მიღებული ინფორმაციის სწრაფად გავრცელებას უწყობენ ხელს. დარწმუნებული ვარ, სახლში დაბრუნების შემდეგ შთაბეჭდილებებსა და მიღებულ ინფორმაციას გადასცემდნენ მშობლებს, ახლობლებს, მეგობრებს და განიხილავდნენ სოციალურ ქსელებში.
…ქარიანი ტაბახმელიდან დაბრუნებისას ვფიქრობდი, პირადად მე, როგორ გავუძლებდი 21 წლის სუსხიან თებერვალში სანგარში ყოფნას, როცა ექსკურსიის ფორმატშიც კი ასე შემაწუხებელი აღმოჩნდა გაუსაძლისი ქარი?! ნეტავ, ჩემი მოსწავლეებიც თუ ასეთ ფიქრებში იყვნენ?!
მინდა, გაგიზიაროთ მოსწავლეების მიერ მომზადებული სიუჟეტი ამ თემაზე.
გამოყენებული ლიტერატურა:
იუნკერთა საბრძოლო დანაკარგები რუსეთ-საქართველოს 1921 წლის ომის დროს – https://pirvelirespublika.blogspot.com/2015/07/1921_14.html
თბილისის დაცვის ხაზი
https://stratreviewgeo.wordpress.com/tag/1921-წლის-ოკუპაცია/#jp-carousel-2049
