როგორ გავხადოთ  უფრო საინტერესო და სახალისო რუსული ენის გაკვეთილი

(ნაწილი I)

განათლების სისტემაში განხორციელებული ცვლილებები, სწავლა/სწავლების პროცესის მოდერნიზება იძულებულს ხდის მასწავლებელს, დაფიქრდეს ისეთი პედაგოგიური ტექნოლოგიების გამოყენებაზე, რომლებიც მოსწავლეს საგნისადმი მეტ ინტერესს გაუჩენს.  რა უნდა მოვიმოქმედოთ იმისათვის, რომ ჩვენი მოსწავლეები ინტერესით დაეუფლონ ახალ ცოდნას, შეაფასონ საკუთარი შრომა და აჩვენონ მაღალი შედეგები. რამდენიმე დღის წინ ერთი ძველი მეგობარი შემხვდა, თან მეშვიდეკლასელი შვილი ახლდა. დამინახეს თუ არა, ჩვეულებისამებრ, დაიწყეს წუწუნი ტექსტების დაზეპირებაზე, ლექსებზე, სახელმძღვანელოებსა და ენის სირთულეზე; რამდენად საინტერესოა ინგლისურის გაკვეთილები, წიგნები და მასწავლებლის მიდგომა, ვიდრე რუსულის. შეძლებისდაგვარად თავი ვიმართლე და არაერთი მაგალითი მოვუყვანე, ხან კარგი მასწავლებლის, ხან სკოლის და თან სისტემაში განხორციელებული ცვლილებები მოვიშველიე. მართლაც დიდი ძალისხმევაა საჭირო მასწავლებლის მხრიდან იმისთვის, რომ საინტერესო, ხალისიანი და, ამავე დროს, შედეგზე ორიენტირებული გაკვეთილი ჩაატაროს. დღეს ბევრს ვკითხულობთ აქტიური სწავლების მეთოდებზე, ვცდილობთ დავნერგოთ, თუმცა, არსებული რესურსის ფარგლებში, ხშირად  ვერ ვიღებთ სასურველ შედეგს.

რას გულისხმობს აქტიური სწავლება? მეთოდისტები გამოყოფენ აქტიური სწავლების  სამ დონეს:

აღდგენა – როდესაც მოსწავლე ცდილობს, გაეცნოს მასალას; დაიმახსოვროს, აღადგინოს ცოდნა; დაეუფლოს ინფორმაციის/ცოდნის გამოყენების ხერხებს ნიმუშის გამოყენებით;

ინტერპრეტაცია – დაკავშირებულია მოსწავლის მიერ ნასწავლი მასალის აზრის წვდომასთან, კავშირების დადგენასთან, განსხვავებულ სიტუაციაში ცოდნის გამოყენების ხერხებთან;

შემოქმედებითობა –  როდესაც მოსწავლე ცდილობს თეორიული მასალის გააზრებას შემეცნებითი ინტერესის, პრობლემის გადაწყვეტის დამოუკიდებლად ძიების საშუალებით.

ტრადიციული მეთოდების გამოყენებისგან განსხვავებით აქტიური მეთოდების გამოყენებისას  ხდება:

აზროვნების გააქტიურება, როდესაც მოსწავლე, სურვილის მიუხედავად, იძულებულია, ჩაერთოს სასწავლო პროცესში;

მოსწავლის სასწავლო აქტივობებში, ე.წ. გრძელვადიანი ჩართვა, როდესაც ის იძულებულია არა ეპიზოდურად, არამედ მთელი გაკვეთილის მანძილზე იყოს აქტიური;

შემოქმედებითი გადაწყვეტილებების დამოუკიდებლად მიღება, მოსწავლეთა მოტივაციისა და ემოციურობის უმაღლეს ხარისხში აყვანა. მუდმივი კომუნიკაცია მოსწავლესა და მასწავლებელს შორის უკუკავშირის მეშვეობით.

აქტიური მეთოდებით ხდება სასწავლო მასალის ათვისება აქტიური სააზროვნო და პრაქტიკული ქმედებებით, რომლებიც ითვალისწინებს არა მზა ცოდნის ათვისება/დაზეპირებას, არამედ   მოსწავლეების მიერ ცოდნისა და უნარის განვითარებას მათ აქტიურ სააზროვნო და პრაქტიკული გამოყენების ფაზაზე.

ბოლო დროს მასწავლებლები ხშირად მიმართავენ პრობლემაზე დაფუძნებული სწავლის მეთოდს, რომელიც მოსწავლეებს კვლევა-ძიების უნარს უვითარებს და ხელს უწყობს მოსწავლე-მასწავლებლის ერთობლივ მუშაობას. ასეთი სწავლების დროს მასწავლებლის მთავარი ამოცანაა არა მზა ინფორმაციის გადაცემა,  არამედ მოსწავლესთან ერთად ახალი თეორიული და პრაქტიკული სიახლეების „აღმოჩენა“. პრობლემური და საინფორმაციო სწავლების  ლოგიკა პრინციპულად განსხვავებულია.  თუ საინფორმაციო სწავლებისას ხდება    მასალის შემოტანა გაცნობისა და დამახსოვრების მიზნით, პრობლემური სწავლებისას ახალი ინფორმაციის შემოტანა გულისხმობს მის, ე.წ. აღმოჩენას. უცხოური ენის გაკვეთილზე  მნიშვნელოვანი ელემენტია, მოსწავლემ შეძლოს მასწავლებლის მიერ შემოთავაზებულ მასალაზე დიალოგის/კომუნიკაციის წარმართვა. ამ მეთოდის გამოყენება შესაძლებელია სამივე საფეხურზე, თუმცა გასათვალისწინებელია სწავლების დონე, ლექსიკური მარაგი, ასაკობრივი თავისებურებები და მოსწავლეთა ინტერესები. სახელმძღვანელოებში, მასწავლებელთა მიერ გადმოგზავნილ გაკვეთილის გეგმებსა თუ პროექტებში, სხვადასხვა დამატებით რესურსში ხშირად ვხვდებით ტექსტებსა და დავალებებს, რომლებიც ან ასაკისთვის შეუფერებელია, თუმცა მეთოდურად გამართული; ან მოსწავლეებისთვის ნაკლებად საინტერესოა და მხოლოდ მასწავლებლის გემოვნებითაა შერჩეული. ასეთ დროს მასწავლებლის შრომა შესაძლებელია ფუჭი იყოს, ამიტომ პრობლემის თავიდან ასაცილებლად შესაძლებელია გონებრივი იერიშით მოსწავლეთათვის საინტერესო თემების შერჩევა და მხოლოდ ამის შემდეგ მასალის მოძიება და აქტივობების დაგეგმვა.

დღეს ინტერნეტრესურსის გამოყენება საგაკვეთილო პროცესში გახშირდა. მოსწავლეებს ასეთი გაკვეთილები აინტერესებთ, ეძლევათ საშუალება, უფრო გააქტიურდნენ და დაგროვილი ლექსიკა და კონსტრუქციები გამოიყენონ კომუნიკაციის დროს. გთავაზობთ აქტივობებს, რომლებიც შეგიძლიათ დაგეგმოთ ასეთი რესურსის გამოყენებით. კლასის და საფეხურიდან გამომდინარე დავალებები შესაძლებელია, გავართულოთ ან შევცვალოთ. მთავარია, რომ მასწავლებელმა შეძლოს ნებისმიერი რესურსის საკუთარი მიზნებისთვის გამოყენება, რაც გაკვეთილს მეტად ეფექტიანს გახდის.

მოდელი 1.

თემა სტანდარტული და ნებისმიერ საფეხურზე აქტუალურია – „გაცნობა“. განსხვავებულია ლექსიკური მარაგი, გავლილი გრამატიკული მასალა და კონსტრუქციების გამოყენება.

https://www.youtube.com/watch?v=ABGHYmYaqr8 –

მასწავლებელი წინასწარ აკრავს დაფაზე ლექსიკურ ერთეულებს, ფრაზებს, რომლის გააქტიურებაც დასჭირდებათ მოსწავლეებს გაკვეთილის განმავლობაში.

კლიპი, რომელსაც გთავაზობთ, ინგლისურენოვანია. პირველ ეტაპზე კლიპს უხმოდ უყურებენ. კლიპის ჩვენებამდე ლექსიკიდან გამომდინარე, მოსწავლეებმა უნდა გამოთქვან ვარაუდი, რაზე იქნება კლიპი.

მასწავლებელი აჩვენებს მოსწავლეებს რეკლამის/ვიდეოს პირველ ნაწყვეტს  ხმის გარეშე 00:05;

ნახვის შემდეგ მოსწავლეები აღწერენ ახალგაზრდა მამაკაცს.

Как вы думаете, кто он? Как его зовут? Где он? С какой целью?  Какое время года? Опишите….и т.д.

მასწავლებელი აჩვენებს მოსწავლეებს რეკლამის/ვიდეოს მეორე ნაწყვეტს  ხმის გარეშე და სთხოვს მოსწავლეებს, დაახასიათონ გოგონა. 00:26

Опишите девушку. Как вы думаете, кто она? Как ее зовут? …..

წყვილებში მუშაობა. მასწავლებელი სვამს კითხვას: როგორ გგონიათ, რაზე საუბრობენ ახალგაზრდა გოგონა და მამაკაცი? საფეხურიდან და კლასის შესაძლებლობიდან გამომდინარე მასწავლებელს შეუძლია დაფაზე წინასწარ გააკრას კონსტრუქციები, რომლის გამოყენებაც საჭიროა დიალოგის  შედგენისას. Придумайте диалог и разыграйте его.

Презентация.

პრეზენტაციის შემდეგ   

დავალება: წყვილებში უნდა მოიფიქრონ ამბის დასასრული და წარმოადგინონ საკუთარი ვერსია.

Задание. Придумайте конец этой встречи.

Презентация.

პრეზენტაციის შემდეგ მასწავლებელი აჩვენებს კლიპს ბოლომდე. თუ მოსწავლეებს აქვთ ინგლისური ენის შესაბამისი ცოდნა, გაიგებენ, რაზეა საუბარი კლიპში. თუ არა, მასწავლებელი მოკლედ უყვება დიალოგის შინაარსს. მოსწავლეები კლიპის დასასრულს საკუთარ ვერსიას ადარებენ.