უმაღლესი განათლება – პანაცეა წარმატებისთვის?

შემოსავლიანი ბიზნესის დაფუძნება და მართვა უმაღლესი განათლების გარეშეც შეიძლება. ბევრი ცნობილი ადამიანი მიიჩნევს, რომ უმაღლესი განათლებისადმი სწრაფვა გადაჭარბებული ამბიციაა, რომელსაც წარმატებასთან მცირე კავშირი აქვს.

• ასეთი იყო რიჩარდ ბრენსონი, კორპორაცია Virgin Group–ის დამფუძნებელი. მისი ქონება ამჟამად 5,1 მლრდ დოლარია. მას არ მიუღია უმაღლესი განათლება. რიჩარდ ბრენსონი ამბობდა: „ვღიზიანდები, როდესაც ახალგაზრდები ამდენ დროსა და საშუალებას ხარჯავენ დიპლომის მისაღებად“.

მეწარმე რიჩარდ ბრენსონმა სკოლა 16 წლისამ მიატოვა. დისლექსიის გამო სწავლა უჭირდა, თუმცა ამას ხელი არ შეუშლია მისთვის, შეექმნა უზარმაზარი კორპორაცია და დიდი ბრიტანეთის ერთ-ერთი უმდიდრესი ადამიანის სტატუსი მოეპოვებინა.

თავის წიგნში „ბიზნესი Virgin სტილში. ის, რასაც ბიზნესსკოლაში არ ასწავლიან“ ბრენსონი უნივერსიტეტში სწავლების ხანგრძლივობის მინიმუმ ერთი წლით შემცირების მიზანშეწონილობას ასაბუთებს. მისი აზრით, ეს საშუალებას მისცემს ახალგაზრდებს, უფრო მალე დასაქმდნენ და პრაქტიკული უნარები შეიძინონ. თანამედროვე უნივერსიტეტებს ბენსონი „სტუდენტთა საწყობებად“ მოიხსენიებს. ბიზნესმენი წერს: „ამ საკითხებში ექსპერტი ნამდვილად არ ვარ, მაგრამ როგორც პრაგმატიკოსი, ვერ ვხვდები, რატომ არ შეიძლება, სწავლების 100 კვირა, რომლებიც უნივერსიტეტებში სამ და ოთხ წელიწადზეა გადანაწილებული, 80–მდე შემცირდეს“.

• ამავე აზრისაა ამერიკელი ჰენრი ფორდიც. ფორდის გარდაცვალების შემდეგ მისმა ქონებამ თანამედროვე კურსით 199 მლრდ დოლარი შეადგინა. უმაღლესი განათლება არც მას ჰქონია.

ჰენრი ფორდის განათლება საეკლესიო სკოლით შემოიფარგლებოდა. ის სიცოცხლის ბოლომდე შეცდომებით წერდა, მაგრამ მაინც მოახერხა, შეექმნა კომპანია Ford Motor Company, რომელსაც მთელ მსოფლიოში ჰქონდა ავტომობილების ქარხნები. ფორდი 161 პატენტის ავტორია.

ბიზნესმენს არ მიუჩნევია, რომ მის განათლებაში რაიმე ხარვეზი იყო. მან უჩივლა კიდეც ჩიკაგოს ერთ გაზეთს, რომელმაც ფორდს გაუნათლებელი უწოდა. ეს შემთხვევა აღწერილია ნაპოლეონ ჰილის წიგნში „იფიქრე და გამდიდრდი“. სასამართლოში გაზეთის ადვოკატი ცდილობდა, ფორდი ანკესზე წამოეგო  ასეთი კითხვით: „რამდენი ჯარისკაცი გაგზავნა ამერიკაში დიდმა ბრიტანეთმა 1776 წლის აჯანყების ჩასახშობად?“ ბიზნესმენი არ დაიბნა და უპასუხა: „არ ვიცი, მაგრამ დარწმუნებული ვარ, შინ გაცილებით ნაკლები დაბრუნდა“.

ფორდის აზრით, ადამიანის მთავარი ამოცანა საკუთარი გონებრივი შესაძლებლობების გამოყენების სწავლაა და არა სხვადასხვა სახის ლიტერატურით ბრმად ხელმძღვანელობა. ის ამბობდა: „საკუთარი ტვინით ფიქრი ყველაზე რთული რამაა ამქვეყნად. ალბათ ამიტომ არის, რომ ასე ცოტა აკეთებს ამას“.

აი, რას წერდა ის თავის წიგნში „ჩემი ცხოვრება, ჩემი მიღწევები“ უმაღლესი განათლების მქონე ადამიანებზე: „მე რომ უსამართლო ხერხებით მდომოდა კონკურენტების ჩაძირვა, წარვუდგენდი მათ სპეციალისტების ჯარს; ჩემი კონკურენტები უამრავ კარგ რჩევას მიიღებდნენ, მაგრამ მაინც ვერ მოახერხებდნენ საქმის დაწყებას“.

• უმაღლესი განათლება რომ საპნის ბუშტია, პიტერ ტილიც აღიარებს. მან საგადასახადო სისტემა PayPal დააფუძნა. მისი ქონება 1,5 მლრდ დოლარად არის შეფასებული.

ტილს არც სკოლა მიუტოვებია და არც უნივერსიტეტი, მაგრამ ხშირად აკრიტიკებდა უმაღლეს განათლებას. მიაჩნდა, რომ ცხოვრებაში წარმატების მიღწევა უნივერსიტეტის დიპლომის გარეშეც შეიძლება. ამის დასტურად მან აამოქმედა პროექტი „ტილის საძმო“. ყოველ წელს მისი ფონდი ირჩევს რამდენიმე ათეულ სტუდენტს, რომლებიც მზად არიან მიატოვონ სწავლა და თავინთი სტარტაპი ჩაუშვან. ამისთვის ფონდი თითოეულ მათგანს 100 ათას დოლარს ურიცხავს. ახალგაზრდა ბიზნესმენებს ფონდი ორი წლის განმავლობაში ეხმარება – აცნობს ინვესტორებს და სხვადასხვა გზით უწევს მხარდაჭერას პროექტის განვითარებაში.

ბიზნესმენის აზრით, პრესტიჟული განათლების გამოკიდებას რეალური ამოცანების დასახვა სჯობია. მით უმეტეს, რომ სტუდენტებს (განსაკუთრებით ამერიკაში) სწავლის დამთავრების შემდეგაც დიდხანს უწევთ სტუდენტური სესხების დაფარვა. განათლების თანამედროვე ინსტიტუტებს ტილი შუა საუკუნეების ეკლესიას ადარებს: „ადამიანები უზარმაზარ ვალებს იღებენ, ყიდულობენ ინდულგენციებს და ფულს იხდიან გადარჩენის იმედში, რომელსაც თითქოსდა დიპლომი აძლევს“.

• უმაღლესი განათლება არ ჰქონია ამერიკელ ჯონ როკფელერს, თანამედროვე კურსით 349 მლრდ დოლარის მფლობელს.

კაცობრიობის ისტორიაში პირველ დოლარიან მილიონერს უმაღლესი განათლება წარმატების საწინდრად არ მიუჩნევია. სკოლის შემდეგ როკფელერმა კლივლენდის უნივერსიტეტში ჩააბარა, სადაც ბუღალტერიას სწავლობდა, მაგრამ მერე გადაწყვიტა, რომ სამთვიანი კურსებიც საკმარისი იქნებოდა. ამის შემდეგ ის მოეწყო ბუღალტრის თანაშემწედ, გახდა ბუღალტერიც და ბოლოს დაგროვილი ფული საკუთარ ბიზნესში ჩადო.

როკფელერი ხაზს უსვამს, რომ დიპლომი კარიერის მხოლოდ დასაწყისია და არა დიდი მოგების მიღების საშუალება. იმისთვის, რომ პროფესიონალი გახდე, უნდა დაისახო მიზნები და თავგანწირვით იშრომო, მიიღო პრაქტიკული გამოცდილება. როკფელერი ამბობს, რომ დიპლომი ქმნის უმაღლესი განათლების არმქონე ადამიანებზე მაღლა დგომის ილუზიას, აკარგვინებს რეალობის შეგრძნებას. დიპლომიან ადამიანს ეჩვენება, რომ ყველაფერი გამოუვა, ყველა პრობლემას მოერევა, მაგრამ ეს ცრუ იმედია.

• „არ ვიცოდი, ცხოვრებაში რისი კეთება მინდოდა და ვერ ვხვდებოდი, როგორ უნდა დამხმარებოდა ამაში უნივერსიტეტი,“ – იხსენებს სტივ ჯობსი, Aplle–ისა და კინოსტუდია Pixar–ის დამფუძნებელი, რომელსაც ასევე არ ჰქონია უმაღლესი განათლება.

სტივ ჯობსი მიმღებ ოჯახში გაიზარდა. შვილად აყვანის დროს ოჯახს ერთ-ერთ პირობად სტივის კოლეჯში შეყვანა წაუყენეს. სკოლის შემდეგ სტივი ჰუმანიტარულ უნივერსიტეტ Reed College–ში ჩაირიცხა, მაგრამ 6 თვის შემდეგ სწავლას თავი მიანება. სტენფორდის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულებთან შეხვედრისას მან თქვა, რომ სწავლა ორი მიზეზის გამო მიატოვა: პირველი – გადასახადი ძალიან მაღალი იყო და მშობლების მთელი დანაზოგი ამაში იხარჯებოდა, მეორე – რამდენიმე თვის შემდეგ მიხვდა, რომ სწავლას არავითარი აზრი არ ჰქონდა, თუმცა რამდენიმე საგანმა დააინტერესა და სწავლისთვის თავის დანებების შემდეგ, დეკანის თანხმობით, ერთი წელი შემოქმედებით ლექციებსაც ესწრებოდა. „მაშინ თავს კარგად ვერ ვგრძნობდი, მაგრამ ახლა მგონია, რომ ეს ჩემს ცხოვრებაში ერთ-ერთი საუკეთესო გადაწყვეტილება იყო“, – თქვა მან მოგვიანებით.

• შოპინგის მოყვარულთათვის კარგად ნაცნობ მეწარმე ამანსიო ორტეგას – კომაპნია Inditex–ის ქოლგის ქვეშ გაერთიანებული ბრენდების Zara–ს, Bershka–ს, Massimo Dutti–ს, Pull&Bear–ის, Stradivarius–ის ხელმძღვანელს, უმაღლესი განათლება არ დასჭირვებია. მისი ქონება 76,9 მლრდ დოლარს შეადგენს.

ლამანსიო ორტეგა უღარიბეს ოჯახში დაიბადა ესპანეთის სოფელში, რომლის მოსახლეობა სულ 60 კაცს შეადგენდა. მის მშობლებს კიდევ სამი შვილი ჰყავდათ და საკმაოდ უჭირდათ. ერთხელ მაღაზიაში 13 წლის ამანსიომ დაინახა, როგორ არ აძლევდა გამყიდველი დედამისს ნისიად სურსათს. ამ ამბავმა ამაყ ბიჭზე ისე იმოქმედა, რომ გადაწყვიტა, აუცილებლად მიეღწია წარმატებისთვის. მომავალმა მილიარდერმა ატელიეში კურიერად დაიწყო მუშაობა, 4 წლის შემდეგ კი უკვე საკუთარი კომპანია დააარსა.

ამანსიო ორტეგას განათლების მისაღებად არ ეცალა, მაგრამ ის მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი ადამიანი გახდა და ერთხანს პლანეტის ყველაზე მდიდარ ადამიანებს შორის პირველი ადგილიც ეკავა.

• „საუკეთესოა განათლებაა ფულის დაბანდება საკუთარ თავში, მაგრამ ამაში არ ვგულისხმობ კოლეჯს ან უნივერსიტეტს“, – ეს სიტყვები უორენ ბაფეტს ეკუთვნის. 2010 წელს ბაფეტმა 37 მილიარდი დოლარი ხუთ საქველმოქმედო ფონდს გადაურიცხა, რამაც კაცობრიობის ისტორიაში უდიდეს ქველმოქმედად აქცია.

Forbes-ის ვერსიით, 2017 წელს ყველაზე მდიდარ ადამიანებს შორის მეორე ადგილი უორენ ბაფეტმა დაიკავა. არც მას მიუტოვებია უნივერსიტეტი, მაგრამ მიაჩნდა, რომ უმაღლესი განათლება ყველას არ სჭირდებოდა. ამერიკელ სტუდენტებთან შეხვედრის დროს ერთ-ერთ კითხვაზე ბაფეტმა უპასუხა, რომ არც იცოდა, სად იყო მისი დიპლომები, რადგან არასოდეს დასჭირვებია. ერთადერთი კურსი, რომელიც გამოადგა, იყო ორატორული ოსტატობა – მან ის დეილ კარგენთან 100 დოლარად გაიარა.

უორენ ბაფეტის სამი შვილიც მამის გზას გაჰყვა – უმაღლესი განათლება არც ერთს არ მიუღია. ინვესტორი ამბობს: „ყოველთვის უნდა ჰკითხოთ თავს: „აქვს თუ არა ამას ჩემთვის რაიმე ღირებულება?“ პირადად მე უნივერსიტეტში მხოლოდ იმიტომ ვსწავლობდი, რომ მშობლებისთვის იმედი არ გამეცრუებინა“.

• კარგი განათლება ბიზნესში უპირატესობაა, მაგრამ არა წარმატების საწინდარი – მიაჩნდა ლარი ელისონს, კორპორაცია Oracle–ს დამფუძნებელს. მის ქონებრივ დეკლარაციაში 61 მლრდ დოლარია მითითებული.

9 თვის ლარი ელისონმა პნევმონია გადაიტანა და დედამ გადაწყვიტა, ბავშვი აღსაზრდელად ნათესავებისთვის მიებარებინა – ფიქრობდა, რომ თვითონ შვილს ვერ მოუვლიდა. იმ დღიდან ლარიმ მიმღებ ოჯახში დაიწყო ცხოვრება, დაამთავრა სკოლა და ილინოისის უნივერსიტეტშიც ჩააბარა, მაგრამ ორი წლის შემდეგ, ერთ-ერთი მიმღები მშობლის გარდაცვალების გამო, უნივერსიტეტიდან წამოვიდა.

ელისონმა ჩიკაგოს უნივერსიტეტში სცადა უმაღლესი განათლების მიღება, მაგრამ ერთი სემესტრის შემდეგ გადაწყვიტა, კარიერის გასაკეთებლად კალიფორნიაში წასულიყო.

ლარი ელისონმა შექმნა Oracle – მოგების მაჩვენებლით მეორე კორპორაცია Microsoft-ის შემდეგ, რომელიც პროგრამული უზრუნველყოფითაა დაკავებული. დღეს აქ მსოფლიოს 145 ქვეყნიდან 120 ათასი ადამიანი მუშაობს.

შემოსავლიანი ბიზნესის დაფუძნება და მართვა უმაღლესი განათლების გარეშეც შეიძლება. ბევრი ცნობილი ადამიანი მიიჩნევს, რომ უმაღლესი განათლებისადმი სწრაფვა გადაჭარბებული ამბიციაა, რომელსაც წარმატებასთან მცირე კავშირი აქვს.

• ასეთი იყო რიჩარდ ბრენსონი, კორპორაცია Virgin Group–ის დამფუძნებელი. მისი ქონება ამჟამად 5,1 მლრდ დოლარია. მას არ მიუღია უმაღლესი განათლება. რიჩარდ ბრენსონი ამბობდა: „ვღიზიანდები, როდესაც ახალგაზრდები ამდენ დროსა და საშუალებას ხარჯავენ დიპლომის მისაღებად“.

მეწარმე რიჩარდ ბრენსონმა სკოლა 16 წლისამ მიატოვა. დისლექსიის გამო სწავლა უჭირდა, თუმცა ამას ხელი არ შეუშლია მისთვის, შეექმნა უზარმაზარი კორპორაცია და დიდი ბრიტანეთის ერთ-ერთი უმდიდრესი ადამიანის სტატუსი მოეპოვებინა.

თავის წიგნში „ბიზნესი Virgin სტილში. ის, რასაც ბიზნესსკოლაში არ ასწავლიან“ ბრენსონი უნივერსიტეტში სწავლების ხანგრძლივობის მინიმუმ ერთი წლით შემცირების მიზანშეწონილობას ასაბუთებს. მისი აზრით, ეს საშუალებას მისცემს ახალგაზრდებს, უფრო მალე დასაქმდნენ და პრაქტიკული უნარები შეიძინონ. თანამედროვე უნივერსიტეტებს ბენსონი „სტუდენტთა საწყობებად“ მოიხსენიებს. ბიზნესმენი წერს: „ამ საკითხებში ექსპერტი ნამდვილად არ ვარ, მაგრამ როგორც პრაგმატიკოსი, ვერ ვხვდები, რატომ არ შეიძლება, სწავლების 100 კვირა, რომლებიც უნივერსიტეტებში სამ და ოთხ წელიწადზეა გადანაწილებული, 80–მდე შემცირდეს“.

• ამავე აზრისაა ამერიკელი ჰენრი ფორდიც. ფორდის გარდაცვალების შემდეგ მისმა ქონებამ თანამედროვე კურსით 199 მლრდ დოლარი შეადგინა. უმაღლესი განათლება არც მას ჰქონია.

ჰენრი ფორდის განათლება საეკლესიო სკოლით შემოიფარგლებოდა. ის სიცოცხლის ბოლომდე შეცდომებით წერდა, მაგრამ მაინც მოახერხა, შეექმნა კომპანია Ford Motor Company, რომელსაც მთელ მსოფლიოში ჰქონდა ავტომობილების ქარხნები. ფორდი 161 პატენტის ავტორია.

ბიზნესმენს არ მიუჩნევია, რომ მის განათლებაში რაიმე ხარვეზი იყო. მან უჩივლა კიდეც ჩიკაგოს ერთ გაზეთს, რომელმაც ფორდს გაუნათლებელი უწოდა. ეს შემთხვევა აღწერილია ნაპოლეონ ჰილის წიგნში „იფიქრე და გამდიდრდი“. სასამართლოში გაზეთის ადვოკატი ცდილობდა, ფორდი ანკესზე წამოეგო  ასეთი კითხვით: „რამდენი ჯარისკაცი გაგზავნა ამერიკაში დიდმა ბრიტანეთმა 1776 წლის აჯანყების ჩასახშობად?“ ბიზნესმენი არ დაიბნა და უპასუხა: „არ ვიცი, მაგრამ დარწმუნებული ვარ, შინ გაცილებით ნაკლები დაბრუნდა“.

ფორდის აზრით, ადამიანის მთავარი ამოცანა საკუთარი გონებრივი შესაძლებლობების გამოყენების სწავლაა და არა სხვადასხვა სახის ლიტერატურით ბრმად ხელმძღვანელობა. ის ამბობდა: „საკუთარი ტვინით ფიქრი ყველაზე რთული რამაა ამქვეყნად. ალბათ ამიტომ არის, რომ ასე ცოტა აკეთებს ამას“.

აი, რას წერდა ის თავის წიგნში „ჩემი ცხოვრება, ჩემი მიღწევები“ უმაღლესი განათლების მქონე ადამიანებზე: „მე რომ უსამართლო ხერხებით მდომოდა კონკურენტების ჩაძირვა, წარვუდგენდი მათ სპეციალისტების ჯარს; ჩემი კონკურენტები უამრავ კარგ რჩევას მიიღებდნენ, მაგრამ მაინც ვერ მოახერხებდნენ საქმის დაწყებას“.

• უმაღლესი განათლება რომ საპნის ბუშტია, პიტერ ტილიც აღიარებს. მან საგადასახადო სისტემა PayPal დააფუძნა. მისი ქონება 1,5 მლრდ დოლარად არის შეფასებული.

ტილს არც სკოლა მიუტოვებია და არც უნივერსიტეტი, მაგრამ ხშირად აკრიტიკებდა უმაღლეს განათლებას. მიაჩნდა, რომ ცხოვრებაში წარმატების მიღწევა უნივერსიტეტის დიპლომის გარეშეც შეიძლება. ამის დასტურად მან აამოქმედა პროექტი „ტილის საძმო“. ყოველ წელს მისი ფონდი ირჩევს რამდენიმე ათეულ სტუდენტს, რომლებიც მზად არიან მიატოვონ სწავლა და თავინთი სტარტაპი ჩაუშვან. ამისთვის ფონდი თითოეულ მათგანს 100 ათას დოლარს ურიცხავს. ახალგაზრდა ბიზნესმენებს ფონდი ორი წლის განმავლობაში ეხმარება – აცნობს ინვესტორებს და სხვადასხვა გზით უწევს მხარდაჭერას პროექტის განვითარებაში.

ბიზნესმენის აზრით, პრესტიჟული განათლების გამოკიდებას რეალური ამოცანების დასახვა სჯობია. მით უმეტეს, რომ სტუდენტებს (განსაკუთრებით ამერიკაში) სწავლის დამთავრების შემდეგაც დიდხანს უწევთ სტუდენტური სესხების დაფარვა. განათლების თანამედროვე ინსტიტუტებს ტილი შუა საუკუნეების ეკლესიას ადარებს: „ადამიანები უზარმაზარ ვალებს იღებენ, ყიდულობენ ინდულგენციებს და ფულს იხდიან გადარჩენის იმედში, რომელსაც თითქოსდა დიპლომი აძლევს“.

• უმაღლესი განათლება არ ჰქონია ამერიკელ ჯონ როკფელერს, თანამედროვე კურსით 349 მლრდ დოლარის მფლობელს.

კაცობრიობის ისტორიაში პირველ დოლარიან მილიონერს უმაღლესი განათლება წარმატების საწინდრად არ მიუჩნევია. სკოლის შემდეგ როკფელერმა კლივლენდის უნივერსიტეტში ჩააბარა, სადაც ბუღალტერიას სწავლობდა, მაგრამ მერე გადაწყვიტა, რომ სამთვიანი კურსებიც საკმარისი იქნებოდა. ამის შემდეგ ის მოეწყო ბუღალტრის თანაშემწედ, გახდა ბუღალტერიც და ბოლოს დაგროვილი ფული საკუთარ ბიზნესში ჩადო.

როკფელერი ხაზს უსვამს, რომ დიპლომი კარიერის მხოლოდ დასაწყისია და არა დიდი მოგების მიღების საშუალება. იმისთვის, რომ პროფესიონალი გახდე, უნდა დაისახო მიზნები და თავგანწირვით იშრომო, მიიღო პრაქტიკული გამოცდილება. როკფელერი ამბობს, რომ დიპლომი ქმნის უმაღლესი განათლების არმქონე ადამიანებზე მაღლა დგომის ილუზიას, აკარგვინებს რეალობის შეგრძნებას. დიპლომიან ადამიანს ეჩვენება, რომ ყველაფერი გამოუვა, ყველა პრობლემას მოერევა, მაგრამ ეს ცრუ იმედია.

• „არ ვიცოდი, ცხოვრებაში რისი კეთება მინდოდა და ვერ ვხვდებოდი, როგორ უნდა დამხმარებოდა ამაში უნივერსიტეტი,“ – იხსენებს სტივ ჯობსი, Aplle–ისა და კინოსტუდია Pixar–ის დამფუძნებელი, რომელსაც ასევე არ ჰქონია უმაღლესი განათლება.

სტივ ჯობსი მიმღებ ოჯახში გაიზარდა. შვილად აყვანის დროს ოჯახს ერთ-ერთ პირობად სტივის კოლეჯში შეყვანა წაუყენეს. სკოლის შემდეგ სტივი ჰუმანიტარულ უნივერსიტეტ Reed College–ში ჩაირიცხა, მაგრამ 6 თვის შემდეგ სწავლას თავი მიანება. სტენფორდის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულებთან შეხვედრისას მან თქვა, რომ სწავლა ორი მიზეზის გამო მიატოვა: პირველი – გადასახადი ძალიან მაღალი იყო და მშობლების მთელი დანაზოგი ამაში იხარჯებოდა, მეორე – რამდენიმე თვის შემდეგ მიხვდა, რომ სწავლას არავითარი აზრი არ ჰქონდა, თუმცა რამდენიმე საგანმა დააინტერესა და სწავლისთვის თავის დანებების შემდეგ, დეკანის თანხმობით, ერთი წელი შემოქმედებით ლექციებსაც ესწრებოდა. „მაშინ თავს კარგად ვერ ვგრძნობდი, მაგრამ ახლა მგონია, რომ ეს ჩემს ცხოვრებაში ერთ-ერთი საუკეთესო გადაწყვეტილება იყო“, – თქვა მან მოგვიანებით.

• შოპინგის მოყვარულთათვის კარგად ნაცნობ მეწარმე ამანსიო ორტეგას – კომაპნია Inditex–ის ქოლგის ქვეშ გაერთიანებული ბრენდების Zara–ს, Bershka–ს, Massimo Dutti–ს, Pull&Bear–ის, Stradivarius–ის ხელმძღვანელს, უმაღლესი განათლება არ დასჭირვებია. მისი ქონება 76,9 მლრდ დოლარს შეადგენს.

ლამანსიო ორტეგა უღარიბეს ოჯახში დაიბადა ესპანეთის სოფელში, რომლის მოსახლეობა სულ 60 კაცს შეადგენდა. მის მშობლებს კიდევ სამი შვილი ჰყავდათ და საკმაოდ უჭირდათ. ერთხელ მაღაზიაში 13 წლის ამანსიომ დაინახა, როგორ არ აძლევდა გამყიდველი დედამისს ნისიად სურსათს. ამ ამბავმა ამაყ ბიჭზე ისე იმოქმედა, რომ გადაწყვიტა, აუცილებლად მიეღწია წარმატებისთვის. მომავალმა მილიარდერმა ატელიეში კურიერად დაიწყო მუშაობა, 4 წლის შემდეგ კი უკვე საკუთარი კომპანია დააარსა.

ამანსიო ორტეგას განათლების მისაღებად არ ეცალა, მაგრამ ის მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი ადამიანი გახდა და ერთხანს პლანეტის ყველაზე მდიდარ ადამიანებს შორის პირველი ადგილიც ეკავა.

• „საუკეთესოა განათლებაა ფულის დაბანდება საკუთარ თავში, მაგრამ ამაში არ ვგულისხმობ კოლეჯს ან უნივერსიტეტს“, – ეს სიტყვები უორენ ბაფეტს ეკუთვნის. 2010 წელს ბაფეტმა 37 მილიარდი დოლარი ხუთ საქველმოქმედო ფონდს გადაურიცხა, რამაც კაცობრიობის ისტორიაში უდიდეს ქველმოქმედად აქცია.

Forbes-ის ვერსიით, 2017 წელს ყველაზე მდიდარ ადამიანებს შორის მეორე ადგილი უორენ ბაფეტმა დაიკავა. არც მას მიუტოვებია უნივერსიტეტი, მაგრამ მიაჩნდა, რომ უმაღლესი განათლება ყველას არ სჭირდებოდა. ამერიკელ სტუდენტებთან შეხვედრის დროს ერთ-ერთ კითხვაზე ბაფეტმა უპასუხა, რომ არც იცოდა, სად იყო მისი დიპლომები, რადგან არასოდეს დასჭირვებია. ერთადერთი კურსი, რომელიც გამოადგა, იყო ორატორული ოსტატობა – მან ის დეილ კარგენთან 100 დოლარად გაიარა.

უორენ ბაფეტის სამი შვილიც მამის გზას გაჰყვა – უმაღლესი განათლება არც ერთს არ მიუღია. ინვესტორი ამბობს: „ყოველთვის უნდა ჰკითხოთ თავს: „აქვს თუ არა ამას ჩემთვის რაიმე ღირებულება?“ პირადად მე უნივერსიტეტში მხოლოდ იმიტომ ვსწავლობდი, რომ მშობლებისთვის იმედი არ გამეცრუებინა“.

• კარგი განათლება ბიზნესში უპირატესობაა, მაგრამ არა წარმატების საწინდარი – მიაჩნდა ლარი ელისონს, კორპორაცია Oracle–ს დამფუძნებელს. მის ქონებრივ დეკლარაციაში 61 მლრდ დოლარია მითითებული.

9 თვის ლარი ელისონმა პნევმონია გადაიტანა და დედამ გადაწყვიტა, ბავშვი აღსაზრდელად ნათესავებისთვის მიებარებინა – ფიქრობდა, რომ თვითონ შვილს ვერ მოუვლიდა. იმ დღიდან ლარიმ მიმღებ ოჯახში დაიწყო ცხოვრება, დაამთავრა სკოლა და ილინოისის უნივერსიტეტშიც ჩააბარა, მაგრამ ორი წლის შემდეგ, ერთ-ერთი მიმღები მშობლის გარდაცვალების გამო, უნივერსიტეტიდან წამოვიდა.

ელისონმა ჩიკაგოს უნივერსიტეტში სცადა უმაღლესი განათლების მიღება, მაგრამ ერთი სემესტრის შემდეგ გადაწყვიტა, კარიერის გასაკეთებლად კალიფორნიაში წასულიყო.

ლარი ელისონმა შექმნა Oracle – მოგების მაჩვენებლით მეორე კორპორაცია Microsoft-ის შემდეგ, რომელიც პროგრამული უზრუნველყოფითაა დაკავებული. დღეს აქ მსოფლიოს 145 ქვეყნიდან 120 ათასი ადამიანი მუშაობს.