მათი ცხოვრება უწყვეტი რეპორტაჟი, მათი რელიგია კი ურთიერთობაა. როგორ ცხოვრობენ დღევანდელი მოზარდები? რა განასხვავებს მათ წინა თაობისაგან?
თანამედროვე მოზარდები დარწმუნებული არიან თავიანთ უნიკალურობაში – თუკი ადრე ბავშვს ლამის დაბადებიდანვე შთააგონებდნენ, რომ ის საზოგადოებას უნდა ემსახურებოდეს, ეს მიდგომა შეიცვალა. თანამედროვე მოზარდს უნდა ჰქონდეს თავისი გზა, თავისი არჩევანი, არავის აქვს უფლება, მას საკუთარი აზრი მოახვიოს, მათ შორის მშობლებს, რადგან ამით ინდივიდუალურობას დაუკარგავენ. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ მოზარდი აღარ იქნება განსხვავებული, ვერასოდეს გახდება კაშკაშა ვარსკვლავი, ვერ განვითარდება, ვერ წარმოაჩენს თავის შესაძლებლობებს. თუმცა ხშირია შემთხვევა, როდესაც მოზარდი, რომელსაც არ სურს, გაითვალისწინოს სხვისი გამოცდილება, საკუთარი შეცდომების დაშვებით ერთობა და საბოლოოდ, თავს ვერ ართმევს დასახულ მიზანს, არც ის იცის, რაში გამოიყენოს პროტესტით მოპოვებული თავისუფლება.
მოზარდები ფიქრობენ, რომ პოპულარული მაშინ ხარ, თუკი ურთიერთობის ანა-ბანა გესმის – თხუთმეტი წლის წინ „კარგ ტიპად“ სხვა მოზარდებს მიიჩნევდნენ: მათ, ვის მშობელსაც ბევრი ფული ჰქონდა ან „მოძველბიჭო ელემენტებს“. „კარგი ტიპობის“ ფენომენს ნეგატიური ელფერი დაჰკრავდა. ახლანდელ თაობას აღარ აინტერესებს „კაი ტიპობა“ და მას პოპულარობასთან არ აიგივებს. ახლანდელ მოზარდს რომ ჰკითხო, სურს თუ არა „კაი ტიპობა“, გულწრფელად გაოცდება და დაახლოებით ასე გიპასუხებთ: იმისათვის, რომ პოპულარული იყო, უნდა გეხერხებოდეს ნებისმიერ „თემაში ჩართვა“, რამდენიმე სფეროთი დაინტერესება და ამის აფიშირება საჭირო დროს და ადგილას“. თანამედროვე მოზარდები იოლად ურთიერთობენ ერთმანეთთან – უშუალოდ თუ სოციალურ ქსელებში უცბად პოულობენ საერთო ენას. მათთვის ურთიერთობა რელიგიაა. მოზარდს მოსწონს სხვა მოზარდი რომელიც გახსნილია, მხიარული, პოზიტიური, სწრაფად პასუხობს ყველა კითხვას. ასეთი „ტიპი“ შეიძლება გახდეს პოპულარული, გაიფართოვოს ნაცნობების წრე. ნაცნობები კი სოციალური კაპიტალია. რაც უფრო ბევრი ხელმომწერი გყავს, მით უკეთესი. მოზარდთა თანამედროვე ხატი ბლოგერია, მოზარდის ყველაზე ხშირი სურვილი კი – გახდეს ცნობადი, თავისუფალი და მდიდარი.
მოზარდები ცხოვრობენ პრინციპით „ვპოსტავ, ე.ი. ვარსებობ“ – მოზარდის ცხოვრება უწყვეტი რეპორტაჟია. ის ფოტოს უღებს ყველაფერს: მოკბეჩილ ფუნთუშას, სარკეში ანარეკლს, მეზობლის ძაღლს, ქუდების გამყიდველს. თუ არ გადაიღე, ძვირფასი მომენტი გაშვებულად ჩაითვლება. არცერთი წამი არ დაბრუნდება. ამიტომ მოზარდისთვის აუცილებელია ყველაფერის ნახვა, დაგემოვნება, გრძნობა.
მოზარდებს არ შეუძლიათ ვრცელი ინფორმაციის აღქმა – უმეტესობისთვის დიდი ტექსტის კითხვა რთული და მოსაწყენია. ისინი ამბობენ: „აუ, რამდენი სიტყვაა“. მათ აქვთ იეროგლიფური ცნობიერება: სურათი და პატარა მინაწერი. მაშინაც კი, როდესაც კომუნიკაცია აქვთ ერთმანეთთან, სიმბოლოების ნაკრებს იყენებენ. მათი ამოცანა არ არის გრძნობების სიტყვებით აღწერა. ამას ისინი „ლაიქებითაც“ ახერხებენ.
შეიძლება თუ არა ასეთ მიდგომას ერთგვარი დეგრადაცია ვუწოდოთ? რაღაც კუთხით, კი. ამერიკულმა კომპანია „სტატისტიკ ბრეინმა“ 2016 წელს ადამიანების ყურადღების კონცენტრაცია გამოიკვლია. აღმოჩნდა, რომ 2000 წელს ის 12-წამიანი იყო, 2015 წელს კი 8,25-წამიანი გახდა. უახლოეს მომავალში ჩვენ ვეღარ შევძლებთ ყურადღების გამახვილებას ერთ კონკრეტულ ამბავზე. წუთის განმავლობაში ჩვენ 25 „სნეპჩათი“ მოგვდის და ყველაფერზე რეაქციას გამოვხატავთ და პასუხებს ვიძლევით.
საკუთარი თავის მუდმივ ძიებაში – ბევრი მშობელი შვილს სხვადასხვა წრეზე ატარებს, რათა მან საკუთარი თავი იპოვოს. მოზარდი მუსიკალური სკოლიდან ცეკვაზე გარბის, შემდეგ ძერწვაზე, ჭადრაკსა და ფეხბურთზე, შაბათ-კვირას – ცურვაზე, მშობელი ზის და ელის: „აი, ახლა-ახლა ამოარჩევს რამეს“. ბავშვს კი ესეც მოსწონს, ისიც, აქაც არაუშავს-რა და იქაც…
ადრე ასეთ წრეებზე ბავშვს დაღლამდე აშრომებდნენ და ის გრძნობოდა, რომ მისგან ვიღაცის აღზრდა უნდოდათ. მაგალითად, ფეხბურთის სექციაში – ფეხბურთელის. ახლა სხვაგვარი წრეებია – ბევრგან ბავშვებს ართობენ, არ ასწავლიან ან თამაშით ასწავლიან, მშობლები ამაში ფულს იხდიან.
მაშინაც კი, როცა ბავშვი ამბობს, რომ ყველაზე მეტად ხატვა მოსწონს, ეს საერთოდ არ ნიშნავს იმას, რომ მან თავისი ცხოვრების საყვარელი საქმე იპოვა. დიახ, ხატვაზე სიარული ახარებს, მას იქ ართობენ, მაგრამ როდესაც ამ პროფესიით იწყებს მუშაობას, ხვდება, რომ ყველაფერი სულ სხვაგვარადაა. ახლა ახალგაზრდები, რომლებიც მუშაობას იწყებენ და რამე არ გამოსდით, ამბობენ: „ეს ჩემი საქმე არ არის, ასე არ უნდა ხდებოდეს, კარგად უნდა გამომდიოდეს. მე კიდევ სიამოვნებას საერთოდ ვერ ვიღებ და ანაზღაურებაც დაბალი მაქვს“.
სინამდვილეში კი ბავშვს ბრძოლა არ ასწავლეს და გამძლეობა ვერ გამოუმუშავეს. დასაქმებული ახალგაზრდა ხშირად ამბობს, რომ საკუთარი თავი ვერ იპოვა და ძიებას აგრძელებს. ადრე სხვა სისტემა იყო: სწავლობდი, მერე პროფესიით იწყებდი მუშაობას და ცდილობდი იქ გეპოვა საკუთარი თავი.
ცდილობენ რჩევისთვის მეგობრებს მიმართონ, რადგან მშობლები უბრალოდ ვერაფერს ურჩევენ – ვერ ეხმარებიან იმაში, რაც მოზარდს ყველაზე მეტად სჭირდება – საკუთარი თავის და გზის პოვნაში. ახლანდელ მოზარდს დიდი არჩევანი აქვს. მშობლებს კი ასეთი ცხოვრებისეული გამოცდილება არ მიუღია: საკუთარი გზის არჩევისას არანაირი მრავალფეროვნება არ ჰქონია. იყო მხოლოდ ორი-სამი ბილიკი და ერთხელაც ერთ-ერთს დაადგა და მთელი ცხოვრება ტკეპნა…
ახლანდელი ბავშვი კი მშობელს ეკითხება: „დედა, მამა, რა გავაკეთო, საით წავიდე?“ ისინი პასუხობენ: „მომისმინე, შვილო, შენ შენით უნდა გაერკვე. ჩვენ არ გვაქვს უფლება თავზე რამე მოგახვიოთ“. სინამდვილეში კი, მათ უბრალოდ არ იციან, საით უნდა წავიდეს მათი შვილი, მათ იქ არასდროს გაუვლიათ. ამიტომ ისინი ამბობენ: „ჩვენ შენი გვჯერა. შენ ყველაზე კარგი და მაგარი ხარ! შენ ყველას მოუგებ, საკუთარ თავს იპოვი!“ სინამდვილეში კი ეს უფრო იმ მომენტს ჰგავს, როდესაც სტარტზე დგახარ და ყველა გიყვირის, რომ აუცილებლად პირველ ადგილზე უნდა გახვიდე. მშობლები ფიქრობენ: „თუ მე არ შემიძლია დავეხმარო ბავშვს გზის პოვნაში, მაშინ რის გაკეთება შემიძლია? ბავშვი ერთობა, უხარია, მოდი, მეც ასე მოვიქცევი. მე ხომ მისი მეგობარი ვარ, მეც ვიმხიარულებ“. ხოლო როცა ბავშვს რაიმე სერიოზულ თემაზე რჩევა დასჭირდება, ის მშობელთან კი არა, თანატოლთან წავა…
ისინი უფროსებთან ლიბერალურ ურთიერთობას მიეჩვივნენ – საზოგადოება ბავშვებზე „მორგებული“ გახდა. მშობლები ცდილობენ მოუსმინონ ბავშვს, გაუგონ, გაითვალისწინონ მისი ინტერესები, საუბრისას ყველაფერი განუმარტონ, ერთად იმსჯელონ. ახლა ნაკლებად ჭრის ასეთი მიმართვის სისტემა: „ეი, შენ! აქ მოდი, ის მოიტანე, დაჯექი, ადექი“. კი, ასეთებიც ხდება „ტრადიციულ“ ოჯახებში, სადაც უფროსი თაობის იერარქია მძლავრობს. თუმცა, ძირითადად, ბავშვებთან ლიბერალური ურთიერთობის ტენდენცია ჭარბობს.
ბავშვებსაც სურთ მშობლებთან კომუნიკაცია. აღარ აქვთ იმის განცდა, რომ მათგან რაღაცას ითხოვენ. პირიქით, ხვდებიან, რომ მათ თანასწორი ადამიანებივით ეპყრობიან და ეს მშვენიერია. თუ ასეთი დამოკიდებულება ბავშვობიდანვე იწყება, მოზარდობაში გადასვლისას, შვილი მშობლებთან უფრო კომფორტულად გრძნობს თავს, მიენდობა და გაუზიარებს თავის პრობლემებს.
მოზარდი მშობელთან ურთიერთობაში სარგებელს ეძებს – ასეთი ლიბერალური ურთიერთობები ბაშვებისთვის ხელსაყრელია, მათ შორის მატერიალური თვალსაზრისით. შესაძლოა ბავშვები ამას ხშირად ვერც ხვდებოდნენ, მაგრამ თეორიულად, მათთვის ხელსაყრელია მშობლებთან კარგი ურთიერთობის შენარჩუნება. ყველაფერი საუკეთესო ხშირ შემთხვევაში უფროსებთან ერთად ხდება: ისინი ერთად მოგზაურობენ სხვადასხვა ქვეყნებში, ერთად დადიან საინტერესო ღონისძიებებზე, ერთად ყიდულობენ იმ ტელეფონებს, რომელიც ბავშვს უნდა ჰქონდეს.
ისინი უკეთ გაუგებენ საკუთარ შვილებს – არა იმიტომ, რომ უფრო ჭკვიანები არიან, არამედ იმიტომ, რომ მიეჩვივნენ გზის გაკვალვას. თანამედროვე მშობლების პრობლემა ის არის, რომ საკუთარი კომფორტის ზონიდან გამოსვლას არ ცდილობენ. მაგალითად, არ ცდილობენ, გაიგონ რა არის „ჩატბოტი“. სამაგიეროდ, მოზარდები (მომავალი მშობლები) მუდამ ეცდებიან სიახლეების დაგემოვნებას.
