ნინოწმინდიდან საზღვრამდე 22 კილომეტრიღა რჩება. ივნისი განახევრდა და მთებში წუხელაც წამოთოვა. შუადღისას ცხელა, ღამით შეიძლება მოყინოს კიდეც. ნინოწმინდაში იასამანი ახლა ყვავის. აქაური მთების ისედაც მრგვალი კონტურები ალპურ საფარს უფრო შეურბილებია. სიმწვანე პირდაპირ ტბებიდან და მდინარიდან იწყება. მინდვრები კესანეებითა და გვირილებით მოჩითულა.
– ეს სოფელი საღამო და საღამოს ტბაა, – მიხსნის ნანული მიხანაშვილი, არაქართულენოვანი სკოლების მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების პროგრამის კონსულტანტ-მასწავლებელი, რომელიც განძის მე-2 საჯარო სკოლაში მუშაობს, – თამარ მეფეს ჰყვარებია ეს ადგილი. არაჩვეულებრივი სანახავია მზის ჩასვლა. ამ სანახაობით მოხიბლულ თამარს უთქვამს, რა ლამაზი საღამოაო და ასე შერქმევია ამ ადგილს სახელი.
ახლაც საღამოა, თამარს რომ მოეწონებოდა, ისეთი. კვლევის მოდულის ტრენინგი უკან მოვიტოვეთ. განძამდე ერთი გზა გვაქვს.
ნანა მასწავლებელი, როგორც მას კოლეგები და მოსწავლეები მიმართავენ, გორიდანაა. მისი პედაგოგიური გამოცდილების უდიდესი პერიოდიც გორს უკავშირდება. მეექვსე წელია ჯავახეთშია, მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრის სხვადასხვა პროგრამაში, რომელთა მიზნებიც ერთიმეორეს აგრძელებს და აქაურებისთვის სახელმწიფო ენის სწავლაში მხარდაჭერას გულისხმობს. ამ ექვს წელიწადში ქალბატონმა ნანამ მოასწრო მასპინძელთა ნდობისა და კეთილგანწყობის მოპოვება. მისდამი პედაგოგების თბილი და მოკრძალებული დამოკიდებულება იმაზე მეტყველებს, რომ პროგრამას აქ საიმედო წარმომადგენელი ჰყავს. გუშინ კონფერენციაზე თემა ,,თავისუფლება“ თავისუფალ გაკვეთილზე“ წარადგინა და დღეს ტრენინგსაც ჩამოუსწრო.
ჯავახეთში მოკლე ზაფხული და გრძელი, ნამქერ-ყინვიანი ზამთარი იცის. ზამთრის გრძელი ღამეები საზრუნავ-საფიქრალითაა გაჯერებული. ნანა მასწავლებელმა მათი საზრუნავიც შეიცნო და საფიქრალიც.
– მოსწავლეებსაც ვასწავლი ქართულს და მასწავლებლებსაც. ნამდვილად აინტერესებთ. კვირაში სამი დღე ვმეცადინეობთ. პირველი დონე 30-მა მსმენელმა გაიარა, მეორე – 7-მა. უმრავლესობას კარგად აქვს გაცნობიერებული, რომ ამ ქვეყნის მოქალაქეები არიან, რომ სახელმწიფო ენის ცოდნა საჭიროა და მათსავე კეთილდღეობას უკავშირდება.
– თავიდან ალბათ გაგიჭირდათ. რა დაბრკოლებებს წააწყდით?
– სიმართლე გითხრათ, არ გამჭირვებია, კეთილი საქმისთვის მოვედი და ეს ძალას მაძლევდა. თავად გრძნობდნენ ერთგვარ შიშს, ეგონათ, სკოლებს ქართულენოვან სწავლებაზე გადასვლას მოსთხოვდნენ. მუშაობა პროგრამა „ქართული როგორც მეორე ენის“ ფარგლებში დავიწყე, ვამზადებდი თვალსაჩინო მასალას, პლაკატებს, ვაკრავდით სკოლაში. ერთხელაც ისინი ჩამოხეული დამხვდა. წყენა არ დამიმალავს, გულახდილად ვუთხარი, რომ საუკეთესო სურვილები მამოძრავებდა და მათგანაც იმავეს ველოდი. ცოტა ხანში დამოკიდებულება შეიცვალა და დღეს ჩვენს სკოლაში უხვადაა ქართულენოვანი თვალსაჩინო მასალა. მოსახლეობასთანაც საუკეთესო ურთიერთობა ჩამომიყალიბდა. როცა მხედავენ, ქართულად მესალმებიან, მომიკითხავენ. ამას წინათ, ერთმა პატარამ რომ დამინახა, ,,გამარჯობაც“ აქ ყოფილაო, დედას მიახარა. ეგონა, ეს ჩემი სახელი იყო. დიდხანს ვცდილობდით, ქართულის მასწავლებელს საბავშო ბაღშიც ესწავლებინა, რა თქმა უნდა, ასაკის შესაბამისად, და ეს მოხერხდა. პატარაობიდანვე თუ შევუწყობთ ხელს სახელმწიფო ენის სწავლებას, ეს პროცესი ნაბიჯ-ნაბიჯ უმტკივნეულოდ წარიმართება. ასაკოვანი ადამიანების საუბარში ბევრჯერ მომისმენია სინანული, რომ ადრე ამ საკითხს ყურადღება არ ექცეოდა და მხოლოდ რუსულისადმი ამჟღავნებდნენ ინტერესს.
– რამდენად ეფექტურია თქვენი პროგრამის რესურსები?
– ჩვენი პროგრამა მიზნის მისაღწევად სხვადასხვა აქტივობას მიმართავს. გვაქვს კარგი სახელმძღვანელოები. ამ წლებში არაერთი პედაგოგი გადამზადდა. ეს შედეგს აუცლებლად გამოიღებს. ვცდილობ, ჩვენი მოსწავლეები და მასწავლებლები ჩავრთო პროექტებში, კონფერენციებში, ვიზიტებში, რათა აღვუძრა ინტერესი ქართული კულტურისადმი, ლიტერატურისადმი, საერთოდ, სწავლისადმი. მრავალი მათგანი ნიჭიერი და მოწადინებულია და პროგრამის სიკეთეს კარგად ხედავს. დიდ მხარდაჭერას ვგრძნობთ პროგრამის ხელმძღვანელისგან – თამარ კეკელიძისგან. ვთანამშრომლობთ ჟვანიას სახელობის ცენტრთან ნინოწმინდაში, ახალგაზრდა და საქმის ერთგულ პიროვნებასთან – ელმირა ქსპოიანთან. ახალგაზრდებს სწავლა სურთ, მშობლებიც ხელს უწყობენ, მაგრამ ბევრი ერევანში მიდის სწავლის გასაგრძელებლად. ვუხსნი, რომ თბილისში სწავლა მათთვის უფრო ეკონომიური და მოხერხებულია. ახლაც ჩვენი სკოლის პედაგოგის შვილი ამთავრებს ბაკალავრიატს ერევანში და დედა უკვე ურჩევს, მაგისტრატურა თბილისში გაიარეო.
– ჩვენ პატარა სოფელი გვაქვს და ძნელად აღსაზრდელი ბავშვები არ გვყავს, წესიერები არიანო, თავმომწონედ გვითხრა შესვენებაზე არშალუის პოლოიანმა, ტამბოვკის საჯარო სკოლის დირექტორმა, თქვენს სკოლაშიც როგორი სიტუაციაა?
– განძა დიდი სოფელია, ორი სკოლაა, შედარებით მრავალრიცხოვანი, მაგრამ გასაკუთრებული დარღვევები არ შეინიშნება. საზოგადოდ, კანონმორჩილი და გამრჯე ხალხია, მეცხოველეობა, მეფუტკრეობა, კარტოფილის მოყვანა – ძირითადად ეს არის მათი მეურნეობა. მამაკაცები ამ დროს რუსეთში მიდიან სამუშაოდ და ზამთარში ბრუნდებიან. გაზმომარაგებამ აქაურებს დიდი შეღავათი მისცა. ტრადიციების ერთგული ხალხია, მეპატიჟებიან თავიანთ დღესასწაულებზე, საოჯახო შეკრებებზე. საინტერესოა მათი კულტურის გაცნობა. ამ კუთხით ჩვენმა მოსწავლეებმა მონაწილეობაც მიიღეს მოსწავლეთა სასახლის მიერ ორგანიზებულ კონფერენციაში.
ჩვენი საერთო გზაც ილევა. ვემშვიდობებით ქალბატონ ნანას და გზას ვაგრძელებთ.
ნინოს მთები ფარავნის ტბის ლივლივა წყალში აკვირდებიან საკუთარ თავს. ხესა და ბუჩქს იშვიათად თუ მოჰკრავ თვალს. წეროებსაც უპოვიათ გამოსავალი და ბეტონის ელექტრობოძებზე ან სახლის სახურავებზე ქუდებივით მოურგიათ ბუდეები. ზოგი ბუდე ცარიელია, ზოგსაც ცალფეხაკეცილი პატრონები წამოსდგომიან დარაჯებად.
