ალბათ ბავშვებს არასოდეს არ აქვთ იმდენი თავისუფალი დრო, რამდენიც ზაფხულის არდადეგებზე – ამავე დროს ეს არის პერიოდი, როცა მოგზაურობის, ახალი ადგილების, ადამიანების, გამოცდილებების გაცნობის შანსები მეტია, შთაბეჭდილებები კი უფრო შთამბეჭდავი. ზაფხული იმედგაცრუებების დროც არის, შეიძლება მეტი თავგადასავალი გინდა, მეტი სიყვარული, მეტი მეგობარი, მეტი გართობა და ისევ ჩვეულებრივი დღეებით ცხოვრობ, დიდად არაფერი იცვლება, მეტი დრო გაქვს და ისევ უინტერესოდ ატარებ – ვინ არის ამისგან დაზღვეული?
როგორ ვატარებთ დროს, დიდწილად მაინც ჩვენზეა დამოკიდებული და ცოტათი გარემოზეც – თუკი თავის გადარჩენის და გართობის ხრიკებს ფლობ, ყველგან იპოვი რაღაც ხელჩასაჭიდს. როგორც კლასიკოსი ამბობს ცნობილ და ბავშვებისთვის ალბათ ცოტა რთულად აღსაქმელ ტექსტში, “თუ თავი შენი შენ გახლავს, ღარიბად არ იხსენები.” ეს წერილიც იმაზეა, როგორ ვისწავლოთ წვრილმანებზე ფოკუსით თავის გართობაც და ყურადღების გაწვრთნაც. წერილის ავტორი ყურადღების დეფიციტის მქონე ადამიანია, რომელიც წვრილმანების დამახსოვრების ნაცვლად მუდმივად დიდი სურათის ასაწყობი ფაზლის ნაწილებს ეძებს, თუმცა პერიოდულად იხსენებს რომ ეშმაკი ზოგჯერ ზუსტადაც რომ წვრილმანებშია და გაფაციცებით ეძებს ნიშნებს და მარკერებს რუტინულ ყოფაში.
ბავშვებისთვის ყოველდღიური წვრილმანების შემჩნევა და დეტალებზე დაკვირვება ისეთ მნიშვნელოვან უნარებს აყალიბებს, როგორიცაა კონცენტრაცია, ცნობისმოყვარეობა, ანალიტიკური აზროვნება და შემოქმედებითობა. ამ პროცესის თამაშად ქცევა კი ყველაზე ეფექტური გზაა, რადგან თამაში ბავშვისთვის ბუნებრივი სწავლაა. ამიტომ მეც რამდენიმე მარტივ თამაშს გთავაზობთ, რომლემაც ზაფხულის დღეები შეიძლება თქვენც გაგიხალისოთ და თქვენს ირგვლივ ბავშვებსაც.
„ერთი წუთი და ათი რაღაც!“
ვიღებთ რაიმე ნივთს, მაგალითად ჭიქას კაფეში, სათამაშოს მაღაზიაში, გამვლელს ქუჩაში, ძაღლს პარკში და ბავშვს ვთხოვთ 1 წუთის განმავლობაში ჩამოთვალოს რაც შეიძლება მეტი რამ, რაც მას ახასიათებს: ფერი, ფორმა, ხასიათი, ზომა, წონა, დანიშნულება და ა.შ.
ეს უმარტივესი და სახალისო სავარჯიშო ერთი მხრივ შეუმჩნეველი დეტალების დანახვის უნარს ავითარებს, დროითი შეზღუდვა სასიამოვნო დაძაბულობას სძენს, აღწერის ნაწილი კი ვერბალურ განვითარებას ეხმარება.
“მე ვხედავ იმას, რასაც შენ ვერ ხედავ და ის არის”
ეს თამაში შეიძლება ითამაშო ყველგან, სახლში, გარეთ, მოძრაობისას, სტატიკურ მდგომარეობაში – მოთამაშედან ერთი ამბობს რას ხედავს და რა ფერია ის, რასაც ის ხედავს – დანარჩენები იწყებენ გარემოს თვალიერებას და აღმოაჩნენენ ათას საინტერესო და უინტერესო რამეს – საგზაო ნიშნებს, მიყრილ ნარჩენებს, სარეკლამო აბრებს, გამვლელს და გამომვლელს და ა.შ. ის, ვინც გამოიცნობს რას გულისხმობდა პირველი მოთამაშე, შემდეგ თავად ირჩევს ახალ სამიზნეს და კვლავ ფერის მითითებით იძლევა მინიშნებას სხვა მოთამაშეებისთვის.
ეს თამაში გარე სივრცეში გაცილებით სახალისოა და გარემოს აღქმას და შეცნობას ამარტივებს.
„დღის დეტალი“ – ოჯახური თამაში
დავალება მუდმივია და ყველასთვის ცხადი – ყოველ საღამოს, ოჯახის ყველა წევრი დანარჩენებს უყვება რაღაც ისეთზე, რაც მისი დღე განსაზღვრა, რაც პირველად შეამჩნია, ან რამაც მისი ყურადღება მოულოდნელად მიიპყრო;
ეს რიტუალური თამაში ერთმანეთისთვის გაზიარების კულტურას ავითარებს და უინტერესო დღეებშიც კი რაიმე განსაკუთრებულის შემჩნევისა და აღმოჩენისკენ გიბიძგებს.
“დაკვირვების მარშრუტი”
შეადგინეთ იმ გზის რუკა, რომელსაც ყველაზე ხშირად გადიხართ უფროსებთან ერთად ან მარტო. რუკაზე დატანილი უნდა იყოს უსაფრთხო გადასასვლელები, მნიშვნელოვანი ობიექტები (მაგალითად მეგობრის სახლი, საყვარელი საფუნთუშე, ძაღლის სახლი, რომელსაც სეირნობისას ხვდები) და ყველა ის სივრცე, რომლის აღწერაც შეიძლება ( სალონი, სადაც დედა თმას იჭრის, მაღაზია, სადაც სკოლის მერე სასუსნავების ყიდვა შეიძლება და ა.შ). რაც უფრო მეტი ობიექტია რუკაზე და რაც უფრო კარგად არის ისინი დახასიათებული, მით უკეთესია ის.
მრავალფეროვნებისთვის ცვალეთ მარშუტები და შეადარეთ ახალ გზებზე აღმოჩენები უკვე გაკეთებულს.
“დეტექტივის დღიური”
ეს უკიდურესად პირადი რამეა, რასაც მარტო თქვენთვის აკეთებთ – ყველაფერი უცნაური, რაც შეიძლება ადამიანს თავს გადახდეს ან მისი თვალისა და ყურის ყურადღების მიპყრობა შეძლოს, აქ ხვდება. უცნაური ხმები, უცხო ადამიანები, თამაშისას ეზოში შემთხვევით ნაპოვნი მკვდარი ჩიტი თუ კალია, საეჭვო საუბრები, უცნაური ნიშნები – ყველაფერი დეტექტივის დღიურში აღირიცხება, რა იცი, როდის გახდება ეს ნიშნები მნიშვნელოვანი და საყურადღებო.
