როგორ ვასწავლოთ ოკუპაციის პერიოდი? როგორ დავაფიქროთ იმაზე, თუ რა შედეგები მოუტანა ოკუპაციამ საქართველოს (განსაკუთრებით პირველმა 15-20 წელიწადმა)?
ეს კითხვები აქტუალური მეორე სემესტრის დადგომასთან ერთად ხდება, როდესაც სკოლები იწყებენ ოკუპაციის კვირეულისთვის მომზადებას. ამჯერად, მოგიყვებით ღონისძიებაზე, რომელიც ღრმად დაამახსოვრდათ როგორც მონაწილეებს, ასევე დამსწრე საზოგადოებას.
1921 წლის თებერვლის მოვლენები და ბოლშევიკური რუსეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპაცია ისწავლება IX კლასებში – საქართველოს ისტორიში. ამასთან ერთად, სკოლები ატარებენ ოკუპაციის კვირეულებს, რომელთა მიზანია გაიხსენონ: პირველი რესპუბლიკის დამფუძნებლები, დამოუკიდებლობის 1005 დღის მიღწევები, წითელი არმიის საქართველოში შემოჭრის მიმართულებები, თბილისის თავდაცვის ხაზის მდებარეობა, მთავრობის ემიგრაციაში წასვლის დეტალები და ა.შ.
ამ ისტორიული და გარდამტეხი მომენტის სწავლებისას აქტიურად გამოიყენება დოკუმენტური ფილმები, წყაროები, პირველი რესპუბლიკის მთავრობის წევრების მოგონებები და ა.შ.
რესურსი წარმოადგენს საგნების: ლიტერატურის, მოქალაქეობის, ხელოვნებისა და მუსიკის ინტეგრირების პროდუქტიულ პრაქტიკას, რომლის ფარგლებშიც მოვამზადეთ ღონისძიება „1921 წლის თებერვალი“. სცენარების ავტორი ქალაქ მარნეულის N5 საჯარო სკოლის ლიტერატურის მასწავლებელი ნიკა ბურძენიძე. შემოთავაზებული რესურსი დაგეხმარებათ დაგეგმოთ ოკუპაციის, მისი თანმდევი მოვლენების გააზრება/გაანალიზებასა და მსგავსი ტიპის ღონისძიების დაგეგმვა/განხორციელებაში.
ღონისძიება შედგებოდა ერთმანეთთან დაკავშირებული ცხრა სცენისგან:
თანამედროვე დრო
დასაწყისში, ორი ნაცნობი ხვდება ერთმანეთს, პირობითად გოგი და ლევანი. ერთი ქება-დიდებას ასხმას საბჭოთა ეპოქას, მეორე კი არგუმენტებზე დაყრდნობით ასაბუთებს, თუ რა უბედურება მოუტანა ქვეყანას 70 წლიანმა მმართველობამ.
მარო მაყაშვილის ოჯახი ფრონტზე წასვლამდე
მეორე სცენაში მარო მაყაშვილის ოჯახს ვაცოცხლებთ მის ომში წასვლამდე. აქ ჩანს 19 წლის მაროს სულისკვეთება, შემართება პატრიოტიზმი, ოცნებები… და მისი ოჯახი, რომელიც ხელს არ უშლის, თუმცა ნერვიულობს კარს მომდგარ უბედურებაზე. სცენარში გამოყენებულია ჩანაწერები მარო მაყაშვილის დღიურიდან, მოგონებები და დოკუმენტური მასალები.
ამბროსი ხელაიას სამზადისი 1922 წელს გენუის საერთაშორისო კონფერენციაზე გამოსასვლელად
1921 წლის ოკუპაციისა და საბჭოთა რეჟიმის დამყარების შემდეგ, მსოფლიომ საქართველო, როგორც დამოუკიდებელი ქვეყანა ნელ-ნელა დაივიწყა. კათოლიკოს-პატრიარქმა ამბროსი ხელაიამ 1922 წლის გენუის საერთაშორისო კონფერენციაზე წერილი გაგზავნა. გზავნილის მიზანი იყო მსოფლიოსთვის შეხსენება იმისა, თუ როგორ დაჩაგრა ძლიერმა ჩრდილო მეზობელმა დამოუკიდებელი, დემოკრატიული რესპუბლიკა და ამასთანავე, თხოვნა საერთაშორისო საზოგადოებას საქართველოს დასახმარებლად.
მოქმედება მიმდინარეობს დიალოგის რეჟიმში და დაფუძნებულია დოკუმენტურ წყაროებზე. კათოლიკოს-პატრიარქი პატრიოტს (გამოგონილ პერსონაჟს) აცნობს მიმართვის ძირითად გზავნილებს.
მოხსენება – 1924 წლის აჯანყება
ღონისძიების არამხატვრულ ნაწილს შეადგენდა მოხსენება 1924 წლის აჯანყების შესახებ. მოსწავლეებმა მასწავლებლების დახმარებით, მოამზადეს პრეზენტაცია, რომლითაც საზოგადოებას გააცნეს აჯანყების სულისკვეთება, მიზნები, მიმდინარეობა და წარუმატებლობის მიზეზები.
რეპრესიები
საქართველოსთვის საბჭოთა კავშირში ყოფნის ყველაზე მძიმე წლები რეპრესიებისა და წითელი ტერორის პერიოდს უკავშირდება. აღნიშნული ეპოქის გასააზრებლად მიხეილ ჯავახიშვილის დაკითხვის პროცესი გავაცოცხლეთ. საჯაროდ ხელმისაწვდომ წყაროებზე დაყრდნობით ვაჩვენეთ, თუ როგორი აბსურდული ბრალდებით დახვრიტეს დიდი მწერალი, რომელიც 17 წლის შემდეგ, 1954 წელს რეაბილიტირებული იქნა და უდანაშაულოდ გამოცხადდა.
დაკითხვებს აწარმოებდნენ სამეულები (ე.წ. ტროიკა). მათ ასევე დაკითხეს კოლაუ ნადირაძე მის მიერ დაწერილი ლექსის „1921 წლის 25 თებერვალის“ გამო, ასევე გავიხსენეთ „მონანიების“ კადრები და ა.შ.
ინტერვიუ გრიგოლ რობაქიძესთან
ამ სცენარის ინსპირაცია გახდა 1954 წელს გრიგოლ რობაქიძესთან ჩაწერილი ინტერვიუ. მოქმედება მიმდინარეობს დიალოგის რეჟიმში. გრიგოლ რობაქიძე საუბრობს სამშობლოდან გაქცევის მიზეზებზე, მის მონატრებასა და საბჭოთა რუსეთის სისასტიკეზე…
სამეულების ბედი
საბჭოთა კავშირში რეჟიმის ყველაზე მორჩილ და ნებისმიერი ბრძანების შემსრულებელ მოხელე-ჩინოვნიკებსაც არავინ ინდობდა. ცნობილია, რომ ე.წ. ტროიკის წევრებს, პარტიული ხელმძღვანელობის ცვლილების შემდეგ ისევე ხვრეტდნენ, როგორც თვითონ ინტელიგენციის წარმომადგენლებს. ფინალური სცენა სწორედ ამ ტრაგი-კომიკურ მოვლენაზეა აგებული.
ჩვენი ღონისძიება გახდა საგანთა ინტეგრაციის შესანიშნავი მაგალითი. მუსიკის მასწავლებელმა – რუსუდან გველესიანმა გაამრავალფეროვნა შესაბამისი მელოდიებით, ხოლო ხელოვნების მასწავლებელმა – ნატო ტალახაძემ სცენის გაფორმებასა და მონაწილეთა ჩაცმულობაზე იზრუნა.
მსგავსი სახით მიწოდებული ინფორმაცია სამუდამოდ ამახსოვრდება მნახველს, ვინაიდან, წარუშლელ შთაბეჭდილებას ტოვებს და ზუსტად მიაქვს სათქმელი მაყურებლამდე, მითუმეტეს წარმოდგენილი სცენარები ჩვენი ქვეყნის უახლოეს წარსულზე ყვება, ერთ-ერთ უმძიმეს და ტკივილიან მონაკვეთზე, რომელიც საქართველოს რამდენიმე ათწლეულის წინ გადაიტანა და მის შედეგებს დღემდე იმკის ქვეყანა.
სცენარის ჩამოსატვირთად დააჭირეთ აქ
