კითხვის სწავლების საბოლოო მიზანს წაკითხულის გააზრება წარმოადგენს. გააზრება გულისხმობს მკითხველის აქტიურ მონაწილეობას კითხვის პროცესში მის სამივე ეტაპზე: კითხვის დაწყებამდე, კითხვის დროს, კითხვის დასრულების შემდგომ.
კითხვის დაწყებამდე ეტაპი მნიშვნელოვანია და თუ მოსწავლე განაწყობს საკუთარ თავს ტექსტის წასაკითხად, გაააქტიურებს წინარე ცოდნასა და გამოცდილებას ტექსტის თემის ირგვლივ, ჩამოაყალიბებს წინასწარ ვარაუდებს მის შინაარსზე და გამოკვეთს მისთვის საინტერესო საკითხებს – შეიძლება ჩაითვალოს, რომ კითხვის შემდეგი ეტაპი წარმატებით წარიმართება.
კითხვის ეტაპი საკვანძოა ეტაპია, როდესაც მკითხველმა, ერთი მხრივ, ავტომატურად უნდა გაშიფროს და გაიგოს ტექსტი და, ამავდროულად, უშუალო ურთიერთობა დაამყაროს მასთან;
კითხვის დასრულების შემდგომი ეტაპი ერთ-ერთი საინტერესო ეტაპია, როდესაც მკითხველი აანალიზებს და აფასებს ტექსტს, ამჟღავნებს თვითგამოხატვის სურვილს და, ამასთანავე, შეუძლია წაკითხულის ინტეგრირება არსებულ ცოდნასა და პირად გამოცდილებასთან.
სწავლების დაწყებითი საფეხური კითხვის პროცესის ამ სამივე აუცილებელ საფეხურს მოიცავს. კითხვისთვის აუცილებელი უნარ-ჩვევები ვითარდება და ყალიბდება დროთა განმავლობაში, ინტენსიური და მიზანმიმართული მუშაობის შედეგად და სასკოლო პრაქტიკაში გამოიყენება კითხვის სხვადასხვა მოდელი, რომელთაგან რამდენიმე განსაკუთრებით აქტუალურია დაწყებითი საფეხურისთვის.
მინდა გაგიზიაროთ ტექსტის გააზრებაზე ორიენტირებული აქტივობები, რომლებიც დაეხმარა ჩემს მოსწავლეებს ნაწარმოების წაკითხვის შემდგომ ეტაპზე ტექსტის გააზრებაში და საკუთარი დამოკიდებულების გამოხატვაში.
კლასი – მეორე
ტექსტი – მოთხრობა ლუკა და ლეკვი ( ავტორი გიორგი ჭაუჭიძე) ტექსტი იხილეთ აღნიშნულ ბმულზე
https://www.kargiskola.ge/teachers/cignebi/done/luka_da_lekvi.pdf
პირველი აქტივობა – გავიხსენოთ მოთხრობის ეპიზოდები თანმიმდევრულად
მოსწავლეებს ურიგდებათ თაბახის ფურცლები ტექსტის შინაარსის შესაბამისი ილუსტრაციებით (დანართი 1); თითოეულ მათგანს უნდა მიუწერონ შინაარსის მიხედვით განვითარებული მოქმედებების შესაბამისი რიგითი ნომერი.
მეორე აქტივობა – ილუსტრაციების გასიტყვება
მაგნიტურ დაფაზე გამოფენილ ანალოგიურ ილუსტრაციებს ბავშვები ალაგებენ თანმიმდევრობით და ასიტყვებენ შესაბამისი წინადადებებით. ხდება როგორც საკუთარი ნამუშევრების თვითშეფასება მოსწავლეთა მიერ, ასევე მასწავლებლის შეფასება და უკუკავშირი.
მესამე აქტივობა – დიახ/არა ბარათები
ეკრანზე ჩნდება წინადადებები:
ლუკამ ლეკვი სკოლის ეზოში ხის ძირას იპოვა.
ლეკვს რძე ძალიან მოეწონა.
ლეკვს დაბანა ძალიან უყვარდა.
დედა ზრუნავდა ლეკვზე.
მოსწავლეები კითხულობენ (ჩუმი კითხვით), გაიაზრებენ და დიახ-არა ბარათის აწევით ადასტურებენ მის სისწორეს ან პირიქით; იმართება დისკუსია მსჯელობითა და ტექსტის შესაბამისი ადგილებიდან არგუმენტების მოშველიებით .
აქტივობა მეოთხე – კომიქსი ილუსტრაციების მიხედვით
დანართი 1-ის ილუსტრაციებიდან მოსწავლეები ირჩევენ ერთ-ერთ ილუსტრაციას და ქმნიან შესაბამის კომიქსს – რას ფიქრობს ლეკვი? კომიქსების გამოყენება ბავშვებისთვის სახალისოა. კვლევები ადასტურებს, რომ კომიქსებით მიწოდებულ ინფორმაციას ჩვენი ტვინი 10-ჯერ სწრაფად ამუშავებს. კომიქსები მოსწავლეებს აყვარებს კითხვას და უვითარებს წერით უნარებს.
შექმნილი კომიქსის პრეზენტაციისას გამოიკვეთა, რომ კომიქსების შექმნამ კლასში გაზარდა კითხვის მოტივაცია, შთაბეჭდილებებისა და აზრების სხვებისთვის გაზიარება-განხილვის სურვილი.
სარეკომენდაციო საშინაო დავალება – დანართი 1-ის ილუსტრაციებიდან მოსწავლეები შეარჩევენ მათთვის სასურველს და შექმნიან ანალოგიურ კომიქსებს.
წერა სწავლებისა და კომუნიკაციის მძლავრ იარაღს წარმოადგენს. მოსწავლეები მხოლოდ იმ შემთხვევაში გაიაზრებენ სრულყოფილად წერის პროცესს, თუკი ისინი წერენ ხშირად და სხვადასხვა მიზნით. კომიქსის ტექსტების შედგენა ჩემი მოსწავლეების საყვარელი აქტივობაა და ტექსტის გააზრების ეტაპზე ხშირად ვიყენებ სხვადასხვა კონტექსტში.
