არ მახსოვს, მითქვამს თუ არა თქვენთვის, რომ ზოგადი ენათმეცნიერების სპეციალისტი ვარ. დედამიწის ზურგზე ყველაზე მეტად ენობრივი კვლევები და ენობრივი თამაშები მიტაცებს.
ბევრი რელიგიური დღესასწაული მიყვარს, მაგრამ ყველაზე მეტად – სულთმოფენობა, ენათმეცნიერების დაბადების დღე, როცა სხვადასხვა ენებზე საუბრის ნიჭით დაჯილდოებული მოწაფეები მაცხოვარმა საქადაგებლად გაუშვა დედამიწის ოთხივე მხარეს.
რაღა დაგიმალოთ და, ბაბილონის გოდოლის დანგრევაც არ მიმაჩნია დიდ სასჯელად უფლის მხრიდან. უფრო მგონია, რომ ენების არევით მან ადამიანებს უთხრა – ჯერ ერთმანეთთან სალაპარაკო ენა ისწავლეთ და ჩემამდე ამოსვლა მერე დააპირეთო.
ჰოდა, უკვე რამდენი ხანია, ერთ საბავშვო წიგნს ვწერ, “დიმიტრი და ლექსიკონები” ჰქვია და პატარა ბიჭზეა, რომელსაც დაბადებიდან უცნაური ნიჭი აქვს – ყველა ენაზე ლაპარაკობს.
“მისი ნიჭის შესახებ პირველად მაშინ გაიგეს, როცა საბერძნეთში სამუშაოდ წასულმა დედამ და მამამ ორი წლის ბავშვი თავიანთ ბერძენ მამიდას დაუტოვეს რამდენიმე კვირით – ცოტას ავეწყობით, ბინას ვიქირავებთ და წავიყვანთო.
მამიდა გააოცა ბიჭის საქციელმა – ის ერთი კვირით დადუმდა, სიტყვა არ უთქვამს, ნაღვლიანი თვალებით დედას ეძებდა და არაფერს, სულ არაფერს ამბობდა. ერთი კვირის თავზე კი ისეთი ბერძნულით ალაპარაკდა, ყველას უკვირდა – არც ერთი შეცდომა, არასწორად დასმული მახვილი თუ ბრუნვის ნიშანი.
მერე მშობლებმა წაიყვანეს. მამამისი ერთ-ერთ კუნძულზე სასტუმროში მუშაობდა ადმინისტრატორად, ჰოდა, ერთ დღეს ბიჭმა და დედამ მიაკითხეს სამსახურში. სანამ მამა გამოვიდოდა, დედა ვიღაც ბერძენ ქალთან საუბრით გაერთო და ვერც შეამჩნია შვილი, რომელიც შვედი ტურისტების ტყუპ გოგონასთან ცხარე კამათში ჩაება: – რა ჯობია, მზე ზღვაში რომ ჩადის თუ ზღვის ზედაპირს რომ ანათებს, თუ სულაც ღამით უკეთესია? – რა თქმა უნდა, დიმიტრიმ ვერც კი შეამჩნია, რომ ის და გოგონები ერთ ენაზე საუბრობდნენ – შვედურად.
მერე ბიჭი გაიზარდა და ბერძნულ სკოლაში შევიდა. ძალიან კარგად სწავლობდა, განსაკუთრებით – უცხო ენებს, ადვილად საუბრობდა რუსულად, ინგლისურად, ქართულად, თურქულადაც კი, რაც მთავარია, ამაში განსაკუთრებულს და საკვირველს ვერაფერს ხედავდა, რადგან იმ წუთშივე თავისთავად იმ ენაზე იწყებდა მეტყველებას, რომელ ენაზეც მისი თანამოსაუბრე.
ჩემთვის ეს ბიჭი მთელი სამყაროა, თანამედროვე სამყარო. ახლა გერმანიაში ცხოვრობს, საბერძნეთის კრიზისის გამო მისმა მშობლებმა სამსახური დაკარგეს, შედეგად მან – თავისი ბერძნული სახლი და ბერძენი მეგობრები.
გერმანულ სკოლაში სწავლობს და თარგმანისა და ლექსიკონების გარეშე ახერხებს ემეგობროს გერმანიაში მყოფ თურქ, ბერძენ, არაბ, ქართველ, რუს, რუმინელ, აფრიკელ ემიგრანტ თუ დევნილ ბავშვებს, ვინც საკუთარი ქვეყნებიდან ომმა თუ შიმშილმა გამოაძევა”.
ეს ნამდვილი ამბავია, იქნებ ოდნავ გაზვიადებული, მაგრამ ნამდვილი.
სულ იმაზე ვფიქრობ, რა შედეგს გამოიღებს თუ რა კვალს დაამჩნევს მომავალში ჩემი დიმიტრის ფაქიზ სულსა თუ ფსიქიკას (რომლის ერთ-ერთი საძირკველი თუ განმაპირობებელი სწორედ ენობრივი ქცევის უნარია) ეს ენობრივი ცვლილებები, შეცვლის თუ არა მას როგორც ადამიანს, გახსნის თუ ჩაკეტავს მისი გონებისა და ინტელექტის უჯრებს, როგორ მოახერხებენ მის ტვინსა თუ სამეტყველო აპარატში თანაცხოვრებას სხვადასხვა სტრუქტურის ენები.
ამ ყველაფერზე პასუხს ალბათ დიდი ხნის შემდეგ მივიღებთ მეც და მრავალი მსგავს ენობრივ სიტუაციაში ჩავარდნილი ბავშვის მშობელიც, რადგან ასეთ სიტუაციაში ენობრივი საზღვრის გავლება უფრო რთული საქმეა, ვიდრე ისრაელსა და პალესტინას შორის ურთიერთობის მოწესრიგება.
