2016 წლამდე მე და ფისოებს დათვის და რაჭველის ურთიერთობა გვქონდა. მე ფისოებთან არ მივდიოდი, ისინი ჩემთან. აღნიშნულ წელს კი კართან ოთხფერი ფისო გამოჩნდა პატარა ჟღალი კნუტით. თავის სამყაროშიც სწორედ მაშინ ჩამითრიეს. უფრო სწორედ, კნუტმა მომაჯადოვა და დედამისსაც მისი ხათრით ვაჭმევდი. სადარბაზოში ჩემს მიერ სპეციალურად ნაყიდ სახლში ცხოვრობდნენ. მთელი დღეები ან მზეს ეფიცხებოდნენ (მეზობლის აივანზე) ან უხილავ ჩრდილებს დასდევდნენ. პატარა ბიჭს „ფინტიკოზ დარდიმანდიანცი“ დავარქვი. რომელი დარდიმანდი ის იყო, მაგრამ მოუხდა რაღაც ეს სახელი. მერე „ფინტი“ წავიდა ფინტი… და დედამისი, „კატუშა დეიდა“ ჩემი მეგობარი გახდა. დიახ, არ მოგესმათ ბევრ ადამიანზე მეტად გამოსდის მეგობრობა და ზოგჯერ ჩემს გასახალისებლად, ამხელა დროული ქალი, პატარა კნუტივით ფუნდრუკობს.
ფისოების გადამკიდე, ბუნებრივია, სოციალურ ქსელში მათივე ჯგუფშიც აღმოვჩნდი და იქ ჩემი ყურადღება ერთმა ეშვა-კიჭა აპრუწუნებულ პირიანმა ფისომ მიიპყრო. მოკლედ, საქმე ასეა, რომ ეს ფისო თავისი დედა-ბებოს ერთგული ყოფილა და დედა-ბებოს შვილს, თავად დად რომ ეკუთვნის თითქმის არ წყალობს. გულში კი ნამდვილად ეყვარება, მაგრამ ახლოს მისვლას უკრძალავს, დედა ბებოს არ ეწყინოსო. ეს გოგოც რა სახელს აღარ უწოდებს: „ოტო ფონ კამილოტ-ლანსელოტ გუინპლერ იმერელი“… „ოტო ფონ დრაკულა დე ლა უხასიათო“… „ოტო ფონ ქონქადა 15-ღერულვაშა“… და რა ვიცი, კიდევ უამრავი სახელი აქვს ფისო ოტოს. ჰოდა, ფოტოებიდან ისეთი სახით შემოგვქცერის ხოლმე, რომ ჩემი მხრიდან „ოტო ფონ დარდიმანდიანციც“ შევარქვი.
„ოტო“ სოფლად ცხოვრობს და რახან იმერელს ეძახიან, სავარაუდოდ სოფელიც იმერეთშია. ყოველ დილას მამულების შემოვლით იწყებს და შემდეგ თითოეულ ფოთოლზე ანგარიშს დედა-ბებოს აბარებს. ყოველ შემთხვევაში, მისი და ეთო, ასე ირწმუნება. ოტოს მამულებში ჯემალა მეზობლის კარმიდამოცაა, ოღონდ ჯემალამ არ იცის, რომ „დრაკულას“ ხიზანია და ოტოც აღარ ახსენებს, რომ დროულ კაცს გული არ ატკინოს.
ადრე, „ოტო“ გველს შებრძოლებია და ბრძოლის ველი გამარჯვებულს, თუმცა მრავალმხრივ დაჭრილს დაუტოვებია. ეთოს გადაურჩენია და ეს საყვარლად მოპრუწული პირიც იმ ბრძოლის საჩუქარია. არადა, თან უხდება, თან ვაჟკაცური წარსულის დასტურიცაა.
წინა კვირას „ოტო ფონ დრაკულას“ მამულში გაურკვეველი მხეცის ძვლები უპოვნია. მაშინვე სირბილით სახლში დაბრუნებულა და დედა-ბებოსთვის მოუხსენებია, რომ იქეთ, მამულის განაპირას, სადაც ჯემალას კომშები დგას, მამონტის ძვლები ვიპოვეო. მართლა ნახა, თუ მხოლოდ მოეჩვენა, ეს არავინ იცის.
თუმცა, როდესაც პანდემიის შემდეგ, ბოლოს და ბოლოს მოსწავლეები სკოლებს დაუბრუნდებიან, ძვლის შემადგენლობა შეიძლება გამოიკვლიონ. და სულაც არ არის აუცილებელი, ძვალი მამონტის იყოს, სადილის შემდეგ გადანახული ძვალიც გამოდგება.
მაშ ასე, ძვალს საკმაოდ რთული სტრუქტურა აქვს და შეიცავს, როგორც ორგანულ, ისე არაორგანულ ნივთიერებებს. არაორგანული კომპონენტების უმეტესობა ჰიდროქსილაპატიტებია და ძვლის მასის 70%-ს შეადგენს. ჰიდროქსილაპატიტის ემპირიული ფორმულაა Ca5(PO4)3(OH), თუმცა, ფორმულას შემდეგნაირად წერენ Ca10(PO4)6(OH)2, რადგან ჰიდროქსილაპატიტის კრისტალური სტრუქტურა ბიმოლეკულურია.
რა გვჭირდება:
სათვალე, ხალათი, ხელთათმანები;
სასწორი;
ქიმიური ჭიქა, 150მლ (ორი ცალი);
საზომი ცილინდრი, 10მლ;
პიპეტები (5 ცალი);
სინჯარა (6 ცალი);
სინჯარის დასაჭერი;
სინჯარების სადგამი;
გაზი ან სპირტქურა;
შტატივი სხვადასხვა ფორმის თათებით;
მოსარევი წკირი;
ძაბრი და ფილტრის ქაღალდი;
ლაკმუსის ქაღალდი;
ძვლის ნიმუში;
აზოტმჟავა (6M, 30მლ);
ვერცხლის ნიტრატი (0.1M, 1-2მლ);
ბარიუმის ქლორიდი (0.1M, 1მლ);
ამონიუმის მოლიბდატი (0.1M, 5მლ);
ამონიუმის ოქსალატი (0.2M, 15მლ);
კალიუმის თიოციანატი (0.1M, 1-2მლ);
კონც. მარილმჟავა, 1მლ;
ნატრიუმის ტუტე(6M, 5მლ);
ნატრიუმის ჰექსანიტროკობალტატი (CoN6Na3O12);
რა რითი ჩავანაცვლოთ:
ძვლის ნიმუშის მხოლოდ 1გრამია საჭირო. სადილიდან მორჩენილი ნებისმიერი ძვალი გამოდგება.
ნატრიუმის ჰექსანიტროკობალტატი შეიძლება შეიძინოთ ან თავად დაამზადოთ.
25გ ნატრიუმის ნიტრიტი გახსენით 75გ გამოხდილ წყალში, დაამატეთ 2მლ კონცენტრირებული ძმარმჟავა, დაამატეთ 2.5გ კობალტჰექსანიტრატი და მოურიეთ კობალტის მარილის სრულ გახსნამდე. ხსნარი რამდენიმე დღე დააყოვნეთ, გაფილტრეთ და ფილტრატი გამოხდილი წყლით შეავსეთ 100 მლ-მდე.
მოვამზადოთ ძვლის ნიმუში:
აწონეთ ძვლის ნიმუშის 1გ. 150მლ-იან ქიმიურ ჭიქაში დაამატეთ 25მლ 6 M აზოტმჟავა და 25მლ გამოხდილი წყალი. აქვე მოათავსეთ ძვლის ნიმუში და გააცხელეთ, დრო და დრო მოურიეთ. ძვალი ბოლომდე უნდა გაიხსნას. არ აადუღოთ. ეს პროცესი ან ამწოვ კარადაში ჩაატარეთ, ან ღია ფანჯარასთან ან ეზოში. გაცხელება მორევის პირობებში 10-15 წუთი გააგრძელეთ. შემდეგ ჭიქა გააცივეთ ოთახის ტემპერატურამდე. აიღეთ სხვა 150მლ-იანი ჭიქა, ძაბრი და ფილტრის ქაღალდი. გაციებული ხსნარი გაფილტრეთ. მიღებული ფილტრატი ჩვენი ნიმუში იქნება.
გავაანალიზოთ მიღებული ნიმუში:
აიღეთ 5მლ ნიმუში და პირველ სინჯარაში ჩაასხით. დაამატეთ 0.1M ვერცხლის ნიტრატის რამდენიმე წვეთი. წარმოქმნილი თეთრი ნალექი ქლორის იონების არსებობას ადასტურებს. თქვენი დაკვირვება ქვემოთ მოცემულ ცხრილში ასახეთ.
ახლა, ნიმუშის იგივე რაოდენობა, ანუ 5მლ მეორე სინჯარაში ჩაასხით. დაამატეთ 0.1M ბარიუმის ქლორიდის 10წვეთი, მოურიეთ. წარმოქმნილი თეთრი ნალექი სულფატ იონების არსებობას დაადასტურებს. თქვენი დაკვირვება ქვემოთ მოცემულ ცხრილში ასახეთ.
ნიმუშის იგივე რაოდენობა, ანუ 5მლ მესამე სინჯარაში ჩაასხით. დაამატეთ 4მლ 6 M აზოტმჟავა და 6მლ ამონიუმის მოლიბდატი, მოურიეთ. ყვითელი ნალექი ფოსფატ იონების არსებობას დაადასტურებს. შეიძლება ნალექის წარმოქმნა ხუთ წუთამდე გაგრძელდეს. თუ, ხუთი წუთის შემდეგაც არ წარმოიქმნა ნალექი, მაშინ სინჯარა ფრთხილად გააცხელეთ. თქვენი დაკვირვება ქვემოთ მოცემულ ცხრილში ასახეთ.
3მლ ნიმუში მეოთხე სინჯარაში ჩაასხით. დაამატეთ 15მლ 0.2 M ამონიუმის ოქსალატი და მოურიეთ. კალციუმის იონების არსებობას თეთრი ნალექი წარმოქმნა დაადასტურებს. თქვენი დაკვირვება ქვემოთ მოცემულ ცხრილში ასახეთ.
5მლ ნიმუში მეხუთე სინჯარაში ჩაასხით. დაამატეთ 5მლ 6M აზოტმჟავა და მოურიეთ. დაამატეთ 0.1M კალიუმის თიოციანატის 5 წვეთი, კვლავ მოურიეთ. დააკვირდით ფერის ცვლილებას. წითელი ფერის წარმოქმნა რკინის სამვალენტიანი იონების არსებობაზე მიუთითებს. წითელი ფერის სიმკვეთრით რკინის იონების რაოდენობაზე შეიძლება ვიმსჯელოთ.
და ბოლოს…
5მლ ნიმუში მეექვსე სინჯარაში ჩაასხით. დაამატეთ 3მლ 6M ნატრიუმის ტუტე, მოურიეთ. დაყნოსეთ სინჯარა მხოლოდ ქიმიური მეთოდით. ამიაკის სუნი ნიმუშში ამონიუმის იონების არსებობას ადასტურებს.
იგივე სინჯარა ადუღებამდე გააცხელეთ. გააცივეთ და დაუმატეთ 3მლ ნატრიუმის ჰექსანიტროკობალტატი. კალიუმის ნიტროკობალტატის უხსნადი ნალექის წარმოქმნა ნიმუშში კალიუმის იონის არსებობას ადასტურებს.
დაკვირვების ცხრილი
| იონი | რეაგენტი | დაკვირვება |
| ქლორიდ იონი (Cl–) | ||
| სულფატ იონი (SO42-) | ||
| ფოსფატ იონი (PO43-) | ||
| კალციუმი (Ca2+) | ||
| რკინა (Fe3+) | ||
| ნატრიუმი (Na+) | ||
| ამონიუმი (NH4+) | ||
| კალიუმი (K+) |
ჩაატარეთ ეს ექსპერიმენტი, ცხილიც შეავსეთ და მე ჩემი მხრიდან თქვენს შედეგებს „ოტო ფონ დარდიმანდიანც ქონქადა 15 ან 17 ღერულვაშას“ გადავუგზავნი. ისიც, თავის მონაცემებს შეადარებს და დაადგენს, მართლა ნახა თუ არა, ჯემალას კომშებთან მამონტის ძვლები.
საბოლოო ანგარიში კი „ქონქადას“ დედა ბებოს წარედგინება.
