კითხვარში ჩამოთვლილია თვისებები. ამოიწერეთ თითოეული პუნქტის ნომერი და გვერდით მიუწერეთ „ა” ან „ბ”, იმის მიხედვით, რომელი ვარიანტი შეგეფერებათ: ა) დიახ, აღწერილი თვისება ტიპურია ჩემთვის; ბ) არა, აღწერილი თვისება არ მახასიათებს.
1. თავისუფლად ვიცხოვრებდი განმარტოებით, ადამიანებისგან შორს.
2. ხშირად ვჯობნი სხვებს თავდაჯერებით.
3. ჩემი სასწავლო საგნის ღრმა ცოდნამ შეიძლება aდამიანს ცხოვრება მნიშვნელოვნად შეუმსუბუქოს.
4. ადამიანებმა მეტი ანგარიში უნდა გაუწიონ მორალურ ნორმებს.
5. ყურადღებით ვკითხულობ ყოველ წიგნს, ვიდრე პატრონს დავუბრუნებდე.
6. ჩემი იდეალური სამუშაო გარემო წყნარი ოთახი და სამუშაო მაგიდაა.
7. ხალხი ამბობს, რომ მე ყველაფერს ვაკეთებ ჩემებურად, ორიგინალურად.
8. ჩემს იდეალებს შორის თვალსაჩინო ადგილი უკავიათ გამოჩენილ მეცნიერებს, რომლებმაც დიდი წვლილი შეიტანეს დარგის განვითარებაში.
9. ირგვლივ მყოფებს მიაჩნიათ, რომ მე არ შემიძლია უხეშობა.
10. ყოველთვის ყურადღებით ვადევნებ თვალყურს საკუთარ ჩაცმულობას.
11. ხდება ხოლმე, რომ მთელი დილა არავისთან მსურს საუბარი.
12. ჩემთვის მნიშვნელოვანია, რომ ჩემ გარშემო ყველაფერი მოწესრიგებული იყოს.
13. ჩემი მეგობრების უმეტესობა არის ადამიანი, რომლის ინტერესებს ბევრი საერთო აქვს ჩემს პროფესიასთან.
14. ბევრ დროს ვანდომებ საკუთარი ქცევის ანალიზს.
15. შინ სადილობისას ისევე ვიქცევი, როგორც რესტორანში.
16. წვეულების დროს სხვებს საშუალებას ვაძლევ, იხუმრონ და გაიხსენონ ათასგვარი ისტორია.
17. მაღიზიანებენ ადამიანები, რომლებიც გადაწყვეტილების მიღებისას დიდხანს ყოყმანობენ.
18. თავისუფალ დროს მირჩევნია, რაიმე წავიკითხო ჩემს სპეციალობაში.
19. წვეულების დროს მეუხერხულება თავის მოსულელება, მაშინაც კი, როცა ყველა ასე იქცევა.
20. ხანდახან მიყვარს იმ ადამიანზე ჭორაობა, რომელიც ჩემ გვერდით არ არის.
21. ძალიან მიყვარს სტუმრების მოწვევა და მათი გართობა.
22. იშვიათად ვუწევ წინააღმდეგობას კოლექტივის აზრს.
23. მომწონს ადამიანები, რომლებმაც კარგად იციან თავიანთი საქმე, გაურჩევლად მათი პიროვნული თვისებებისა.
24. არ შემიძლია, სხვისი პრობლემების მიმართ გულგრილი ვიყო.
25. ყოველთვის ვაღიარებ ჩემს შეცდომებს.
26. ჩემთვის ყველაზე მძიმე სასჯელი მარტოობაა.
27. ძალისხმევა, რომელიც გეგმების შესადგენად იხარჯება, ფუჭია.
28. სკოლაში სწავლის დროს ვკითხულობდი სპეციალურ ლიტერატურას და ვიმდიდრებდი ცოდნას.
29. ვერ განვსჯი ადამიანს მისი მოტყუებისთვის, ვინც თავს მოგატყუებინებს.
30. არასოდეს მიჩნდება შინაგანი პროტესტი, როცა დახმარებას მთხოვენ
31. ზოგიერთს მიაჩნია, რომ ბევრს ვლაპარაკობ.
32. ვერიდები საზოგადოებრივ საქმიანობას და მასთან დაკავშირებულ პასუხისმგებლობას.
33. მეცნიერება ის არის, რაც ყველაზე მეტად მაინტერესებს ცხოვრებაში.
34. ნაცნობებს ჩემი ოჯახი ინტელიგენტურად მიაჩნიათ.
35. დიდი ხნით სამოგზაუროდ წასვლისას გულმოდგინედ ვარჩევ თან წასაღებ ნივთებს.
36. სხვებზე მეტად ვცხოვრობ დღევანდელი დღით.
37. თუ არჩევანის საშუალება მაქვს, მირჩევნია ორგანიზაცია გავუწიო კლასგარეშე ღონისძიებას, ვიდრე მოვუთხრო ბავშვებს რაიმე ჩემი საგნის შესახებ.
38. მიმაჩნია, რომ მასწავლებლის მთავარი ამოცანაა, მოსწავლეს მისცეს ცოდნა თავის საგანში.
39. მიყვარს წიგნებისა და სტატიების კითხვა ზნეობის, მორალისა და ეთიკის შესახებ.
40. ხანდახან მაღიზიანებენ ადამიანები, რომლებიც კითხვებით მომმართავენ.
41. ადამიანებს, რომლებთან ერთადაც წვეულებებზე დავდივარ, უხარიათ ჩემი ნახვა.
42. ვფიქრობ, მომეწონებოდა საპასუხისმგებლო ადმინისტრაციულ-სამეურნეო საქმიანობასთან დაკავშირებული სამუშაო.
43. სრულიადაც არ შევწუხდები, თუ შვებულებას კვალიფიკაციის ასამაღლებელ კურსებზე გავატარებ.
44. სხვებს ხშირად არ მოსწონთ ჩემი თავაზიანობა.
45. იყო შემთხვევა, როცა სხვისი წარმატების შემშურებია.
46. თუ უხეშად მომექცნენ, მალე მავიწყდება.
47. წესისამებრ, ირგვლივ მყოფები ჩემს აზრს იზიარებენ.
48. მოკლე ხნით მომავალში მოხვედრა რომ შემეძლოს, უპირველესად, წავიღებდი წიგნებს ჩემი სპეციალობის შესახებ.
49. სხვისი ბედის მიმართ დიდ ინტერეს ვიჩენ.
50. უსიამოვნო ამბებზე ღიმილით არასდროს ვლაპარაკობ.
ტესტის გასაღები
● პასუხი, რომელიც ემთხვევა გასაღებს, ფასდება 1 ქულით;
● პასუხი, რომელიც არ ემთხვევა გასაღებს – 0-ით.
მაგ., თუ პირველ დებულებაზე თქვენი პასუხია „ბ”, მაშინ გვერდით მიუწერეთ „1″, თუ „ა” – „0″.
ყოველი დებულების პასუხი შეადარეთ გასაღებს და ასე ჩაყევით ბოლომდე.
კითხვარის კოდი
კომუნიკაბელურობა _ 1ბ, 6ბ, 11ბ, 16ბ, 21ა, 26ა, 31ა, 36ა, 41ა, 46ა.
ორგანიზებულობა _ 2ა, 7ა, 12ა, 17ა, 22ბ, 27ბ, 32ბ, 37ა, 42ა, 47ა.
საგანზე ორიენტირებულობა _ 3ა, 8ა, 13ა, 18ა, 23ა, 28ა, 33ა, 38ა, 43ა, 48ა.
ინტელიგენტურობა _ 4ა, 9ა, 14ა, 19ა, 24ა, 29ბ, 34ა, 39ა, 44ა, 49ა.
შექების მოტივაცია _ 5ა, 10ა, 15ა, 20ბ, 25ა, 30ა, 35ა, 40ბ, 45ბ, 50ა.
უპირველესად, ვამოწმებთ მონაცემებს სკალაზე „შექების მოტივაცია”. თუ ამ 10 დებულებაში თქვენი ქულების ჯამი 6 და მეტია, მონაცემები სანდოდ ვერ ჩაითვლება; თუ ნაკლები, გააგრძელეთ ტესტზე მუშაობა. ამის შემდეგ გადადით ყველა დანარჩენზე. დაითვალეთ თითოეულ სკალაზე მიღებული ქულების ჯამი და დაადგინეთ თქვენი ტიპი.
თითოეულ პარამეტრში ქულათა მაქსიმუმია 10. ნორმა – 3-დან 7-მდე. 3 ქულაზე ნაკლები კონკრეტული მიმართულობის არასაკმარის განვითარებაზე მიუთითებს, 7 ქულაზე მეტი – არაგულწრფელობაზე. ამ შემთხვევაში ტესტირების მონაწილე, სავარაუდოდ, არ არის გულწრფელი და მონაცემები არასანდოა.
ერთი ფაქტორის გამოკვეთა პედაგოგის პიროვნების მონომიმართულობაზე (ერთმიმართულობაზე) მიგვანიშნებს, ხოლო რამდენიმე ფაქტორისა – პოლიმიმართულობაზე (მრავალმიმართულობაზე).
◊ „კომუნიკატორი” _ მისი პიროვნების სტრუქტურა ისეთი თვისებებისგან შედგება, როგორებიცაა კომუნიკაბელურობა, სიკეთე, გარეგნული მიმზიდველობა, მაღალი ზნეობა, ასევე – ემოციური და პლასტიკური ქცევა.
◊ „ორგანიზატორი” _ მისი პიროვნების სტრუქტურა შედგება ისეთი თვისებებისგან, როგორებიცაა მომთხოვნელობა, ძლიერი ნებისყოფა, ენერგიულობა.
◊ „საგანზე ორიენტირებული” _ მისთვის დამახასიათებელია დაკვირვების უნარი, პროფესიული კომპეტენტურობა, შემოქმედებითობა.
◊ „ინტელიგენტი” _ ახასიათებს მაღალი ინტელექტუალური განვითარება, ზოგადი კულტურა და მაღალი ზნეობა.
დიდია შუალედური ტიპის გამოვლენის ალბათობა. მაგ., „საგნობრივ-ორგანიზატორისა”. იგი მოიცავს ორივე ტიპის ხასიათის თვისებებს, თუმცა განსხვავდება წმინდა წყლის ორგანიზატორისგან იმით, რომ, კლასგარეშე მუშაობასთან ერთად, დიდ მნიშვნელობას ანიჭებს კონკრეტული საგნის ცოდნას. შესაძლებელია სხვა შუალედური ტიპების არსებობაც.
პედაგოგის თითოეულ ტიპს აქვს აღმზრდელობითი ზემოქმედების საკუთარი მექანიზმები და ხერხები. მაგალითად:
◊ მასწავლებელი-კომუნიკატორი ექსტრავერტულობით გამოირჩევა, გარემოზეა ორიენტირებული, არ არის კონფლიქტური, კეთილგანწყობილია, ემპათიურია, უყვარს ბავშვები, მოსწავლეებთან შეთანხმებულად მოქმედებს.
◊ საგნის სწავლებაზე ორიენტირებული მასწავლებელი რაციონალურია, დარწმუნებულია თავისი საგნის ცოდნის აუცილებლობაში, მის მნიშვნელობაში. იგი ცდილობს, თავისი საგნის მეშვეობით ასწავლოს მოსწავლეებს გარე სამყაროს აღქმა, აქტიურად რთავს მათ წრეებში და ა. შ.
◊ მასწავლებელი-ორგანიზატორი ლიდერია. მასთან ურთიერთობას უფრო საქმიანი ხასიათი აქვს, ვიდრე პირადული; იგი გვევლინება ყოველგვარი საქმის ორგანიზატორად. კოლექტივის ინტერესები და დისციპლინა _ აი რა არის მისთვის მთავარი.
◊ მასწავლებელი-ინტელიგენტი (განმანათლებელი) _ იგი პრინციპულია, იცავს მორალურ ნორმებს, თვითრეალიზაციას ახდენს მაღალინტელექტუალური, საგანმანათლებლო საქმიანობით. მას მიაქვს მოსწავლეებთან ზნეობა, სულიერება და თავისუფლების შეგრძნება.
თითოეული ტიპისთვის არსებობს პროფესიული დეფორმაციები/არასასურველი ცვლილებები. ისინი შეიძლება რამდენიმე დონეზე გამოვლინდეს:
1. ზოგადპედაგოგიური დეფორმაცია. იგი საერთოა ყველასთვის, ვინც პედაგოგიურ საქმიანობას ეწევა. პედაგოგიური მოღვაწეობის პროცესში ყველა მასწავლებელი ამა თუ იმ დოზით მიმართავს ზემოქმედების ავტორიტარულ ხერხს; მის პიროვნებაში ჩნდება ხასიათის ისეთი თვისებები, როგორიცაა არაადეკვატური თვითშეფასება, ზედმეტი თავდაჯერება, მოუქნელობა.
2. ტიპური დეფორმაცია. პედაგოგთა სხვადასხვა ტიპისთვის დეფორმაციის განმსაზღვრელი შეიძლება იყოს ამ ტიპის ხასიათის თავისებურებები. მაგალითად: პედაგოგი-კომუნიკატორი გამოირჩევა ზედმეტი კომუნიკაბელურობით, ბევრს ლაპარაკობს, უჭირს პარტნიორებთან დისტანციის დაცვა, ხშირად ეხება ინტიმურ თემებს და ა. შ.; პედაგოგი- ორგანიზატორი ზედმეტად აქტიურია, ერევა სხვების პირად ცხოვრებაში, ხშირად ცდილობს, დაიმორჩილოს ირგვლივ მყოფები და ორგანიზება გაუწიოს მათ საქმიანობას; პედაგოგი-განმანათლებელი (ინტელიგენტი) ხშირად ფილოსოფოსობს. იგი, ერთი მხრივ, შეიძლება ჩამოყალიბდეს პიროვნებად, რომელიც მისტირის ძველ დროს და უზნეობისთვის ლანძღავს ახალგაზრდობას, მეორე მხრივ კი მიდრეკილია თვითანალიზისკენ და ხშირად იკეტება თავის თავში.
3. სპეციფიკური ანუ საგნობრივი დეფორმაცია. იგი იმაზეა დამოკიდებული, რომელ საგანს ასწავლის პედაგოგი. გარეგნული ნიშნის მიხედვითაც კი შეიძლება განისაზღვროს, ვინ რომელი საგნის მასწავლებელია – ხატვის, ფიზკულტურის, მათემატიკის თუ მშობლიური ენის. ასეთ სპეციფიკურ დეფორმაციებს ხშირად აღწერენ იუმორისტუ მოთხრობებში.
ცხადია, თავიანთი პიროვნული თავისებურებებიდან გამომდინარე, პედაგოგები უფრო მეტად იყენებენ ერთ კონკრეტულ პროფესიონალურ ფუნქციას. მაგალითად, ინტელიგენტს შეუძლია გნოსტიკური (შემეცნებითი), ინფორმაციული, კვლევითი, ასევე საკუთარი თავის სრულყოფის ფუნქციების რეალიზაცია; საგნის სწავლებაზე ორიენტირებულს – კონსტრუქციული, მეთოდური, სასწავლო, საორიენტაციო ფუნქციათა რეალიზება; ორგანიზატორს – საშემსრულებლო, სამობილიზაციო, საორგანიზაციო ფუნქციებისა; კომუნიკატორს – მხოლოდ საკომუნიკაციოსი. უნდა ითქვას, რომ ლაპარაკია არა აბსოლუტურ, არამედ შედარებით უპირატესობაზე. მაგ., კომუნიკატორსაც შეუძლია საორგანიზაციო საქმიანობის წარმართვა, თუმცა, მას ეს პროცესი უფრო მეტ დროსა და ენერგიას წაართმევს, ვიდრე ორგანიზატორს.
