მსოფლიო საზოგადოებამ კარგად უნდა გაიაზროს, რამდენად მნიშვნელოვანი პროდუქტია კაცობრიობისთვის სასმელი წყალი და რა დიდ აუცილებლობას წარმოადგენს წყლის რესურსების მოფრთხილება და დაცვა.
მდგრადი განვითარების 17 ძირითად მიზანს შორის მეექვსე წყლის მდგრადი მართვისა და სანიტარული ნორმების დაცვის საყოველთაო უზრუნველყოფაა.
საქართველოში წყლის რესურსების მოფრთხილებისა და დაცვის მიმართულებით ძალიან ბევრი რამ არის გასაკეთებელი. ამაზე საუბარი შორს წაგვიყვანს. რიგითი მოქალაქის პოზიციიდანაც თუ დავაკვირდებით ჩვენი მდინარეების, წყალსატევების ნაპირებს დასახლებული პუნქტების ახლოს, ისინი ნაგავსაყრელად არის ქცეული. ეს ფაქტები ინფრასტრუქტურული პრობლემების გარდა, ცნობიერების პრობლემებზე მეტყველებს. ამ მიმართებით სოციალური სასკოლო თუ საკლასო პროექტების დაგეგმვა და განხორციელება ეფექტური აქტივობა იქნება, რომ ჩვენს მოსწავლეებს განუვითარდეთ კრიტიკული ხედვა არსებულ პრობლემასთან მიმართებაში და აუმაღლდეთ სამოქალაქო პასუხისმგებლობა და უნარ-ჩვევები გარემოსა და კონკრეტულად, წყლის რესურსების მოფრთხილება-დაცვის თვალსაზრისით.
ამ თემასთან დაკავშირებული სოციალური პროექტების ხანგრძლივობა, მასშტაბები, საგნობრივი ბმები და ასე შემდეგ, შესაძლებელია მოქნილად მოერგოს კონკრეტული სკოლის, კლასის, საგნის ან საგნების მოცემულობას.
სამზადისი
საკითხის აქტუალობის გააზრების მიზნით, სასურველი იქნება სასკოლო საგნების შესაბამისი კომპეტენციებიდან (ბიოლოგია, გეოგრაფია, ქიმია, სამოქალქო განათლება…) გამომდინარე, გამოიკვეთოს ცოცხალი ორგანიზმებისთვის წყლის როლი და მნიშვნელობა.
პროექტს წინ უნდა უძღვოდეს პრობლემის განსაზღვრის პერიოდი. მონაწილეები დამატებით მასალებს მოიძიებენ (ეს შეიძლება იყოს გარემოსდამცველთა კვლევა, სტატისტიკური მონაცემები და ასე შემდეგ).
პროექტის მიზნის განსაზღვრა
შემდეგი ეტაპი უკვე ამ პრობლემის საკუთარი გარემოს ჭრილში აღქმის, არგუმენტირებისა და მიზეზ-შედეგობრიობის განსაზღვრა იქნება. ამ ეტაპზე მცირე კვლევის ჩატარება კონკრეტულ შედეგებს გამოიღებს.
მაგალითად, შესაძლებელია კლასი/პროექტის მონაწილეები სამ ნაწილად დავყოთ (მოსწავლეთა ინტერესების გათვალისწინებით). პირველი ჯგუფი გააერთიანებს ,,მკვლევარებს“, მეორე – ,,რეპორტიორებს“, ხოლო მესამე – ,,რეკომენდატორებს“.
პირველი ჯგუფის ამოცანა იქნება შეადგინოს კითხვარი წყლის რესურსების მოფრთხილებისა და დაცვის შესახებ მოსახლეობის (როგორც მოსწავლეების, ასევე თემის წარმომადგენლების) ცნობიერების დონის გასარკვევად და ჩაატარონ გამოკითხვა.
მეორე ჯგუფი მოამზადებს ფოტო/ვიდეორეპორტაჟებს საკუთარ გარემოში მდინარეების ან სხვა წყალსატევების მდგომარეობის შესახებ (იყენებს თუ არა ნაგავსაყრელად მოსახლეობა სანაპიროს, ჩაედინება თუ არა კანალიზაცია, საწარმოო ნარჩენები და ასე შემდეგ); იღვრება თუ არა ონკანებიდან წყალი უმიზნოდ; სასურველია შემოწმდეს სასმელი წყლის სინჯები ხარისხიანობასა და უსაფრთხოებაზე. რესურსის მოსაძიებლად ამ საკითხზე შეიძლება თანამშრომლობა როგორც ადგილობრივ ხელისუფლებასთან, ასევე გარემოსდაცვით, მომხმარებელთა უფლებების დაცვით არასამთავრობო ორგანიზაციებთან.
მესამე ჯგუფი ამ პერიოდში მუშაობს სასურველი სიტუაციისა და მისი მიღწევის წინაპირობების განსაზღვრისათვის. ისინი შეეცდებიან გაარკვიონ რამდენად უზრუნველყოფს ამ საჭიროებას საკანონმდებლო რეგულაციები. საბოლოოდ, ეს ჯგუფი წარმოადგენს რეკომენდაცებს, რისი გაკეთებაა საჭირო ვითარების შესაცვლელად.
სამივე ჯგუფი ერთმანეთს აცნობს შედეგებს და ერთად მსჯელობენ პროექტის მიზანზე, მისი მიღწევის გზებსა და შესაძლებლობებზე.
მაგალითად, შეიძლება პროექტის მიზანი ასე ჩამოყალიბდეს:
მოსწავლეთა და თემის ცნობიერების ამაღლება წყლის რესურსების მოფრთხილებისა და დაცვის შესახებ; ადგილობრივ თვითმმართველობასთან პრობლემის ადვოკატირება; მდინარის სანაპიროს დასუფთავება.
ეს მოიცავს შემდეგ ნაბიჯებს:
კონფერენციის ორგანიზება წყლის რესურსების მოფრთხილებასა და დაცვაზე.
- ყურადღების გამახვილება წყლის ყაირათიანად მოხმარების და მისი ხარჯის შემცირების საკითხებზე ( ამ მიმართებით შესაძლებელია უმცროსკლასელებთან კომუნიკაცია და მათი პასუხისმგებლობის ამაღლება საოჯახო ხარჯების შესამცირებლად);
- საინფორმაციო მასალის მომზადება და გავრცელება (ბროშურები, ფლაერები, კედლის გაზეთი…)
- ადგილობრივ ხელისუფლებასთან თანამშრომლობა (რეაგირებისთვის პრობლემების გაცნობა ფოტომასალებისა და კვლევის შედეგების გამოყენებით, ასევე თანამშრომლობის შეთავაზება წყლის დაცვის დღეს სპეციალურ აქციაში მოსწავლეთა ჩართვის შესახებ, ბანერების დამზადება-დადგმაში მონაწილეობა);
- წყლის რესურსების საერთაშორისო დღესთან დაკავშირებით გარემოს დასუფთავების აქციის მოწყობა ადგილობრივი ხელისუფლების, თემის, მათ შორის მოსწავლეების მონაწილეობით. სანაპიროსთან ბანერების დადგმა წარწერით ,,ნუ დაანაგვიანებთ!“;
- პროექტის შეჯამება-პრეზენტაცია.
რა თქმა უნდა, ეს ზოგადი მონახაზია, რომელიც თქვენს საჭიროებებსა და შესაძლებლობებს შემოქმედებითად უნდა მოარგოთ, რომ პროექტი შედეგზე ორიენტირებულად წარიმართოს.
კარგი იქნება დარგის სპეციალისტების მოწვევა სკოლაში, რომლებიც მოსწავლეებს დამატებით ინფორმაციას მიაწვდიან და საკუთარი პროფესიის მნიშვნელობაზეც ესაუბრებიან. ამ მიზნით, ეფექტური იქნება შემეცნებითი ექსკურსიების მოწყობა წყლის გამწმენდი დანადგარებისა და პროცედურების სანახავად.
პროექტის ფარგლებში შეიძლება გამოცხადდეს ესეების, ფოტოების, ნახატების კონკურსი, ინფორმაციის გავრცელების მიზნით, შეიქმნას პროექტის ვებგვერდი.
პროექტს საბოლოოდ ვაყალიბებთ იმის მიხედვით, რა მიზნები გვაქვს და როგორია ჩვენი დროის, ადამიანური და ფინანსური რესურსები. ერთნი მხოლოდ ცნობიერების ამაღლების აქტივობებით შემოისაზღვრებიან და პროექტს 1-2 კვირაში დაასრულებენ, მეორეთათვის შესაძლოა პროექტმა უფრო ხანგრძლივი სახე მიიღოს და გაგრძელდეს.
