პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

გილგამეში და სხვები – მოსამზადებელი გაკვეთილი „ვეფხისტყაოსნისთვის“

რა არის ლიტერატურა? ამ მარტივ და გავრცელებულ კითხვაზე ყველას თავისი პასუხი აქვს, კონტექსტის, გამოცდილების, დანიშნულების, საჭიროებისა და სხვა დეტალების გათვალისწინებით.

ამ გაკვეთილისთვის, რომლის მიზანი მსოფლიო ლიტერატურის რამდენიმე პერსონაჟის გაცნობაა, ჩვენი დევიზი იქნება – ლიტერატურა პერსონაჟთა დაუსრულებელი გალერეაა, ხოლო საკვანძო იდეაა ის, რომ ამ უცნაურ ობობას ქსელში, როგორიც ლიტერატურაა, ყოველი პერსონაჟი შეიძლება რაღაც ნიშნით ჰგავდეს მეორეს ან სხვა პერსონაჟის გაგებასა და გახსნაში დაგვეხმაროს. სულაც არ არის აუცილებელი, ავტორს სხვა ავტორის გავლენა ჰქონდეს, სხვა ნაწარმოების მიხედვით დახატოს თავისი პერსონაჟი. ეს დამთხვევა არაა, როგორ შეიძლება ვთქვათ, რომ რაღაც თვისება, რომელიც ორ ადამიანს აქვს, დამთხვევაა? ეს მოცემულობაა, რომლის მიხედვითაც, ყოველი ადამიანი ჰგავს მეორეს, ასევეა ლიტერატურაში.

თუმცა ჩვენ ყოველთვის ვეძებთ ნიშანთა ერთობლიობას, რომლითაც ერთ პერსონაჟს მეორეს მივამსგავსებთ, ეს პარალელიზმი ხომ თვალსაჩინოების საუკეთესო ფორმაა, საუკეთესო საშუალება, რომელიც ლიტერატურული პერსონაჟის დახატვასა და აღწერაში გვეხმარება.

„ვეფხისტყაოსნის“ გმირთა წარმოშობისა და მსგავსების შესახებ რუსთველოლოგიაში არაერთი თეორია არსებობს, თუმცა ამ სტატიის მიზანი თეორიათა მიმოხილვა სულაც არ არის. თუ ვთანხმდებით, რომ ლიტერატურაში შესაძლებელია ნებისმიერი ერთი პერსონაჟი უკავშირდებოდეს ნებისმიერ სხვას, მაშინ მთელი ეს კვლევა-ძიებითი თეორიები და სამეცნიერო დასკვნები მკითხველის ცნობისმოყვარეობას ჩამოვაშოროთ და ფილოლოგიურ კვლევებს დავუტოვოთ. ჩვენ კი ლიტერატურის გაკვეთილებზე ლიტერატურით სიამოვნება მივიღოთ.

„ვეფხისტყაოსანში“ მრავალი საინტერესო პერსონაჟია, მეტიც, ერთი-მეორეზე საინტერესო, მრავალწახნაგოვანი და კაშკაშა, ამჯერად მის მთავარ მოყმეზე, ავთანდილზე ვისაუბრებთ – ბრძენ, მშვენიერ, კეთილ, ერთგულ, ფილოსოფოს, შემოქმედ გმირზე, რომელიც, ჩემი აზრით, პოემის ავტორს ყველაზე მეტად უყვარს.

ამ პერსონაჟის უკეთ გასაგებად დაგვეხმარება მსოფლიო ლიტერატურის „გმირების“ გალერეა, კერძოდ კი, სხვა „უცხო მოყმე“ გმირების, მათი, ვისი საგმირო საქმეებიც საუკუნეების მანძილზე აოცებს და შთააგონებს მკითხველს.

მე ამ გაკვეთილისთვის შევარჩიე შუამდინარული ეპოსის – გილგამეში, ქართული ეპოსის – ამირანი, ჰომეროსის – აქილევსი და ოდისევსი, და რუსთველის პოემის მეორე, მთავარი პერსონაჟი – ტარიელი – ავთანდილის ხასიათის სხვადასხვა შტრიხის გამოსაკვეთად.

აუცილებლად გამოიყენეთ როგორც ტექსტი, ისე მრავალფეროვანი მულტიმედია რესურსი, ილუსტრაციები, ანიმაციები და ფილმები. თვალსაჩინოება მნიშვნელოვანია მოსწავლეთა ცნობისმოყვარეობის გამოსაკვებად და მათში ინტერესის გასაღვივებლად.

 

ა. მოსამზადებელი სამუშაო

  1. პირველ ეტაპზე ვამზადებთ ბარათებს, სადაც ჩვენი არჩეული პერსონაჟების შესახებ ინფორმაციაა დატანილი – ტექსტის შესახებ, მოკლე შინაარსი, გმირის დახასიათება. (აუცილებელია, რომ თითო გმირზე ბარათის 5 ეგზემპლარი მაინც გვქონდეს).
  2. ვამზადებთ სხვა ფერის ბარათებს, სადაც გმირების თვისებებია ჩამოწერილი.
  3. ვამზადებთ ყველაზე დიდი ზომის და განსხვავებულ ბარათს, სადაც ავთანდილის თვისებებს ჩამოვწერთ.
  4. წინასწარ მომზადებული გვაქვს პრეზენტაცია ყველა გმირზე, სადაც ვყვებით ეპოსის მოკლე შინაარსის, წარმომავლობის, ავტორისა და სხვა დეტალების შესახებ.
  5. ამობეჭდილი გვაქვს ეპიზოდები ტექსტებიდან, რომელთაც წინასწარ ვარიგებთ კლასში.

 

ბ. მთავარი ნაწილი:

 

  1. პრეზენტაციის საშუალებით ვეცნობით ყველა პერსონაჟს;
  2. მოსწავლეებს ვთხოვთ ტექსტის ეპიზოდებიდან გმირების თვისებების ამოცნობას, ეს არის დავალების ერთგვარი ზეპირი ნაწილი;
  3. გმირების შესახებ ბარათებს ვურიგებთ მოსწავლეებს, მაგიდაზე ვტოვებთ თვისებების ბარათებს, მოსწავლე მოდის მაგიდასთან და გმირის ბარათს იმ ბარათთან დებს, რომელზეც ის თვისებაა აღნიშნული, რომელიც გმირის შესახებ ტექსტსა და პრეზენტაციაში აღმოაჩინა. ასე გრძელდება მანამ, სანამ ყველა ბარათს არ მოვათავსებთ თავის ადგილას.

 

გ. საშინაო დავალება

 

  1. საშინაო დავალებისთვის მოსწავლეებს ვავალებთ ავთანდილის შესახებ ეპიზოდების წაკითხვას (წინასწარ მომზადებული გვაქვს ადაპტირებული ვერსია ლექსიკონითა და რამდენიმე მნიშვნელოვანი ფრაზის განმარტებით);
  2. შემდეგ გაკვეთილზე მოსწავლეებმა უნდა გვიპასუხონ, რომელი თვისებებით ემსგავსებიან ჩვენ მიერ აღწერილი გმირები ავთანდილს და ავთანდილის ბარათი ამ თვისებების ჩამონათვალით შეავსონ.

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი