სასწავლო პროცესის წარმატება და მოსწავლეზე ორიენტირებულობა დიდადაა დამოკიდებული იმაზე, რა მეთოდებს დავეყრდნობით ჩვენ, მასწავლებლები მოსწავლეებისთვის აქტივობების შეთავაზებისას. „ბავშვი მხოლოდ მაშინ იწყებს ფიქრს, როდესაც ჩვენ მას საშუალებას ვაძლევთ, შეებრძოლოს კონკრეტულ პრობლემებს და თავად უხდება რთული სიტუაციიდან გამოსავლის ძიება“, – ამბობს დევიდ ქლუსტერი.
პრობლემაზე ორიენტირებული სწავლებისას:
- მოსწავლე თავად უმკლავდება პრობლემას;
- მასწავლებელი ირგებს „ფალსილიტატორის“ როლს;
- ხდება მიღებული ცოდნის რეალურ ცხოვრებაში გამოყენება;
- მოსწავლეებში ვითარდება მაღალი სააზროვნო უნარები;
- ვითარდება სოციალური უნარები;
- მოსწავლე იღებს ცოდნას და ხდება აქტიური შემმეცნებელი.
ყოველივე ეს ჩამოთვლილი უნარი კი ოცდამეერთე საუკუნის მოსწავლის მთავარი გამოწვევაა. პრობლემაზე ორიენტირებული სწავლება ეყრდნობა სწავლებისადმი კონსტრუქტივისტურ მიდგომას, თავად კონსტრუქტივისტული მიდგომა კი გულისხმობს თითოეული მოსწავლის მზაობას, ინტერესებისა და სწავლის სტილის გათვალისწინებას.
ამ სტატიის საშუალებით მინდა, გაგიზიაროთ ქეისებით სწავლების საუკეთესო გამოცდილება ისტორიის გაკვეთილის უკეთ წარმართვისათვის, რომელიც პრობლემაზე ორიენტირებული სწავლების განსაკუთრებული საშუალებაა. თუმცა მეთოდი მისაღებია ნებისმიერი საგნის საგაკვეთილო პროცესის გასამრავაფეროვნებლადაც.
ქეისების სწავლების მეთოდი ჰარვარდის უნივერსიტეტში შეიმუშავეს, რომელიც რეალურ შემთხვევათა შესახებ დისკუსიებზე, რეალური სიტუაციის ანალიზსა და პრობლემის გადაჭრის ალტერნატიული გზების ძიებაზეა ორიენტირებული.
განასხვავებენ ქეისებით სწავლების შემდეგ ვარიაციებს:
Case-Study მეთოდი – გულისხმობს პრობლემის იდენტიფიცირებას, ანალიზს, სინთეზს, პრობლემის გადაჭრის განსხვავებული გზის პოვნასა და მისი მართებულობის დასაბუთებას.
Case-Problem მეთოდის საშუალებით ხდება პრობლემის გადაჭრის სხვადასხვა ალტერნატივის შემუშავება, მართებულობის დასაბუთება და საბოლოო გადაწყვეტილების მიღება.
Case-Incident მეთოდი – მიმართულია ინფორმაციის დეფიციტის ამოცნობისა და დამატებითი ინფორმაციის მოპოვებისკენ.
Stated-Problem მეთოდი – გულისხმობს პრობლემის გადაჭრის თითოეული გზის გაანალიზებას, მათი ძლიერი და სუსტი მხარეების გამოყოფას, არსებული ხედვების კრიტიკულად შეფასებას, მათეული გადაჭრის გზის ძიებას, პოვნასა და დასაბუთებას.
ჩამოთვლილი მეთოდებიდან გთავაზობთ ჩემ მიერ საგაკვეთილო პროცესში შემუშავებულ ქეისს – Case-Stady.
სკოლა: სსიპ ნუგზარ ჭანტურიას სახელობის ქალაქ საგარეჯოს N 2 საჯარო სკოლა
საგანი: ისტორია
მასწავლებელი : ნათია მეკოკიშვილი
| სასწავლო თემა | საქართველო და თანამედროვე მსოფლიო |
| კლასი | IX |
| ცნება | ისტორიული მოვლენა/პროცესი |
| მკვიდრი წარმოდგენები | შედეგები: საბაზო საფეხური: 3, 7, 8
1) ყველა ისტორიულ მოვლენას აქვს თავის მიზეზი/მიზეზები და შედეგი/შედეგები; 2) ისტორიკოსები ხშირად კამათობენ ისტორიული მოვლენების მიზეზებისა და შედეგების შესახებ; 3) ზოგიერთ ისტორიულ მოვლენას ლოკალური, ზოგს კი გლობალური მნიშვნელობა აქვს; 4) ისტორიული ფაქტები და მოვლენები ტიპოლოგიურად შეიძლება დაჯგუფდეს პოლიტიკური, სოციალური, ეკონომიკური, კულტურული ნიშნით.
|
| მიმართულება | ისტორიული ინტერპრეტაცია და კვლევა |
| შეფასების ინდიკატორები | · წერილობით, ციფრულ მონაცემებსა და ზეპირ ისტორიებზე დაყრდნობით თანამედროვე საზოგადოების დახასიათება (ისტ. საბ. 1,2,3,4,5,7,9,10,11,12);
· თანამედროვე ეპოქის არსებითი მახასიათებლების გამოკვეთა (ისტ. საბ. 1,2,3,5,7,8,9,10,11,12); · თანამედროვე საზოგადოების წინარე ისტორიული ეპოქების საზოგადოებასთან შედარება (ისტ. საბ. 1,2,3,7,9,10,11,12); · სხვადასხვა ისტორიული მოვლენების შედეგად გამოწვეული ცვლილებების დახასიათება, საქართველოზე მისი ზეგავლენის გაანალიზება; სხვა ისტორიულ მოვლენებთან მისი შედარება (ისტ. საბ. 1,2,3,6,7,8,9,10,11,12). |
| ქეისი- Case-Stady | ძირითადი მიზანი: მოცემული პრობლემების აღმოჩენა და გაანალიზება; ქვემოთ მოცემული სიტუაცია მოსწავლეებმა უნდა გააანალიზონ შემდეგი ინსტრუქციის მიხედვით:
1. აღმოაჩინეთ, რა პრობლემასთან გვაქვს საქმე? გააანალიზეთ სიტუაციაში მიღებული გადაწყვეტილება. 2. შენი აზრით, რატომ შეუშალა ერთა ლიგის წესდების მე–10 მუხლმა ხელი საქართველოს ამ სტრუქტურაში გაწევრიანებას? 3. რატომ იბრძოდა საქართველოს ხელისუფლება, რომ ქვეყანა ერთა ლიგის სრულუფლებიანი წევრი გამხდარიყო, მიუხედავად იმისა, რომ ამ დროისათვის ბევრ დიდ სახელმწიფოს აღიარებული ჰქონდა საქართველოს დამოუკიდებლობა? 4. გამოთქვი მოსაზრება – როგორ განვითარდებოდა მოვლენები, თუ საქართველო ერთა ლიგის წევრი გახდებოდა? 5. გაავლეთ პარალელი თანამედროვეობასთან – რა კრიტერიუმები უნდა დააკმაყოფილოს საქართველომ, რომ გახდეს ყველაზე მნიშვნელოვანი საერთაშორისო თანამეგობრობის წევრი? 6. დაასახელეთ პრობლემის გადაჭრის ალტერნატიული გზა და დაასაბუთეთ თქვენი გადაწყვეტილების მართებულობა. 7. შეადარეთ თქვენი გადაწყვეტილება ამ სიტუაციაში მიღებულ გადაწყვეტილებასთან.
|
წინარე ცოდნის გააქტიურების შემდეგ, როდესაც ხდება კონკრეტული ფაქტის იდენტიფიცირება, საკითხის სიღრმისეული ანალიზის მიზნით მასწავლებელი მოსწავლეებს სთავაზობს რესურსს, საიდანაც მოსწავლემ უნდა მოახდინოს პრობლემის იდენტიფიცირება და შეძლოს გადაჭრის გზების ძიება.
ქეისი
რატომ ვერ გახდა დემოკრატიული რესპუბლიკა საერთაშორისო თანამეგობრობის წევრი?
ერთა ლიგა 1919 წელს აშშ–ის პრეზიდენტ ვ. ვილსონის იდეის თანახმად შეიქმნა. იგი მოწოდებული იყო სახელმწიფოთა შორის კეთილგანწყობის დასამყარებლად, საყოველთაო მშვიდობისა და უშიშროების განსამტკიცებლად. საქართველომ იმთავითვე გამოთქვა სურვილი, შესულიყო ამ თანამეგობრობაში, რომელიც დამოუკიდებლობის შენარჩუნებისათვის საიმედო გარანტად წარმოედგინა.
საქართველოს კანონიერ მისწრაფებებს, დაეკავებინა საკუთარი ადგილი სახელმწიფოთა საერთაშორისო გაერთიანებაში, მრავალი ქომაგი გამოუჩნდა. 1920 წლის 16 დეკემბერს, ჟენევაში გამართულ ერთა ლიგის პირველ ასამბლეაზე საქართველოს დემოკრატიულ რესპუბლიკას ერთა ლიგაში მიღებაზე უარი ეთქვა. საფრანგეთის წარმომადგენელმა რენე ვივიანმა ამ საკითხთან დაკავშირებით საკუთარი მოსაზრება ჩამოაყალიბა:
„ერთა ლიგა ვალდებულია, ანგარიში გაუწიოს თავისი წესდების მე–10 მუხლს, რომლის თანახმადაც ერთა ლიგის შემადგენლობაში შემავალი სახელმწიფოები ვალდებულნი არიან, დაიცვან ყოველი თავისი თანაწევრი, თუ უკანასკნელს რაიმე საფრთხე მოელის. აშკარაა, ის სახელმწიფოები, რომლებიც ხმას მისცემენ საქართველოს ერთა ლიგაში მიღების საკითხს, ამით საკუთარ თავზე აიღებენ ვალდებულებას, დახმარება აღმოუჩინონ მას, თუ გარედან რაიმე საფრთხე დაემუქრება. ასეთი ვალდებულების სისრულეში მოყვანა ამჟამად ძალიან ძნელია“.
შეფასების კრიტერიუმები
| სრულად | ნაწილობრივ | არა | |
| მოსწავლის მიერ პრობლემა იდენტიფიცირებულია. | |||
| შემუშავებულია პრობლემის გადაჭრის ალტერნატიული გზები და გაანალიზებულია თითოეული მათგანის ძლიერი და სუსტი მხარეები. | |||
| პრობლემის გადაჭრის გზებიდან შერჩეულია საუკეთესო და დასაბუთებულია მისი უპირატესობა/მართებულობა. | |||
| მიღებული გადაწყვეტილება შედარებულია რეალურ გადაწყვეტილებასთან და შემუშავებულია კონკრეტული რეკომენდაციები. | |||
| მოსწავლემ პარალელი გაავლო მასალაში მოცემულ რეალობასა და თანამედროვეობას შორის, საკუთარი მოსაზრება გაამყარა არგუმენტებით. |
გამოყენებული ლიტერატურა:
- შავერდაშვილი ე, . მოსიაშვილი თ. ცოდნა და ღირებულებითი განათლება, შესავალი. თბ. 2018 წელი
- ჟაშია ნ. ნ. იმედაზე, ს. გორგოძე. განვითარებისა და სწავლების თეორიები. 2008. მასწავლებლის პროფესიული განვითარების ცენტრი.
- ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმა 2018–2024 წელი.
- ქლუსთერი დ – რა არის კრიტიკული აზროვნება? – წიგნიერი, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა, 2002-2004.
- ლობჟანიძე ს. სწავლების მეთოდები და სწავლების სტრატეგიები, 16. 05. 2012, ჟურნალი მასწავლებელი https://mastsavlebeli.ge/?p=2536 (10. 04. 2019)
