ხუთშაბათი, მარტი 28, 2024
28 მარტი, ხუთშაბათი, 2024

 წარმოსახვითი გაკვეთილები ირემზე, როცა სკოლაში დავბრუნდები.

თქვენს წინაშეა მისი უდიდებულესობა, ირემი!

                                                      

ქორბუდა, რქა ბორჯღლიანი, ოქროს რქიანი, რქებით რომ ცას წვდება და ზეცასთან მიმავალ კიბედ იქცევა ადამიანებისთვის.

ალბათ, ასე დავიწყებდი გაკვეთილს მეოთხე ან მეხუთე კლასელებთან, შესაძლოა მეექვსეებთანაც კი,  და ვთხოვდი რომ გამოეცნოთ ეს კეთილშობილური, დიდებული და მშვენიერი არსება. მოეყოლათ რა იციან და რას ფიქრობენ მასზე, ასევე ვთხოვდი გაენდოთ ჩემთვის რის გაგებას ისურვებდნენ – ირემზე, რომელიც ერთი კვირა – ჩვენი მეგობარი და სტუმარი გახდებოდა .

შესაძლოა ასეთი სქემაც გამომეყენებინა:

მთელი ერთი კვირა ჩვენ ვისაუბრებთ, წავიკითხავთ, მოვყვებით, დავწერთ, დავხატავთ, ვუყურებთ მხოლოდ და მხოლოდ ირემს.

თუ მოვიძიებთ ირმის პლაკატს კარგი იქნება, ან ფანჯრებს მოვხატავთ ირმის გამოსახულებით, ან დიდ ფორმატზე დავხატავთ და კლასში თვალსაჩინო ადგილას ჩამოვკიდებთ. ასე განწყობის შექმნასაც შევუწყობთ ხელს.

დღე პირველი –  ირემი და მითოლოგია

ვიწყებ მითოლოგიით, რა არის მითი? რომ ეს არის უძველესი ხალხური ამბები, თქმულებები ქვეყნიერების გაჩენისა, სიცოცხლის წარმოშობის, ღმერთებისა და გმირების თავგადასავლების შესახებ. სადაც გადმოცემულია ადამიანის წარმოდგენები სამყაროზე და ბუნების საიდუმლოებებზე. აქვე პრეზენტაციას ვუჩვენებ უძველესი ირმების ნახატებითა და სურათებით, თან ვუყვები:

ირემი უძველესი ხალხებისთვის წმინდა ცხოველი, სიკეთის სიმბოლო და ღმერთებთან შუამავალი იყო. კელტები, ინდოევროპული ტომები, ირმის რქებს ხის ტოტებს უკავშირებდნენ, ხე კი მათთვის უაღრესად წმინდა მცენარედ ითვლებოდა. ირმის რქებს განახლების უნარი აქვთ, ისევე როგორც ხის ტოტებს ფოთლების შემოსვის.  ის განახლების, ბუნების გამოღვიძების სიმბოლო იყო. მას ასევე მზის სხივებად აღიქვამდნენ და ღმერთამდე მისვლაში ეხმარებოდათ, ხოლო თეთრი ირემი განსაკუთრებული მაგიური ძალების მქონედ მიაჩნდათ.

ქართულ მთებში ირემი მზისა და მთვარის ასულის მხლებელია, ნადირობის ქალღმერთი დალი ირმად იქცევა ხოლმე, ის სამყაროს ღერძია, სამი სამყაროს გამაერთიანებელი – ქვესკნელის  – ფეხებით, შუასკნელის (ადამიანების სამყოფელი) – ტანით, და ზესკნელის – რქებით.

(წყარო: სამეცნიერო ჟურნალი: კავკასიოლოგიური ძიებანი, N5)

ქართულ ხალხურ ზღაპრებში ირემი გმირებს ზრდის ან გაჭირვების დროს ეხმარება მათ.

ვეკითხები რომ ხომ არ გაახსენდათ რომელიმე ზღაპარი სადაც ირემი ფიგურირებს? დაფაზე ვწერ ბავშვების პასუხებს.

ვაძლევ დავალებას:

მოიგონონ ამბავი ჯადოსნურ ირემზე, ამბავი უძველეს სამყაროზე უნდა იყოს და თქმულებას ჰგავდეს. კარგი იქნება თუ კი ილუსტრაციას დაუხატავენ.

დღე მეორე – ირემი და ლიტერატურა

გაფრთხილება: ერთი გაკვეთილი არ ეყოფა, დროს ნუ განსაზღვრავთ თავიდანვე, იყოს იმდენი რამდენიც დაგჭირდებათ, ამ ერთხელ გათავისუფლდით და მიენდეთ ინტუიციას. არ აჩქარდეთ, ნელ-ნელა, მშვიდად წაიყვანეთ პროცესი, დარწმუნდით რომ ბავშვები ჩაწვდნენ მთავარ სათქმელს.

ვკითხულობთ: გოდერძი ჩოხელის „დამიბრუნეთ ჩემი ირმები“ https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/40100/1/Dila_1990_N01.pdf

და ვაჟა-ფშაველას „ირემი“ https://kids.ge/story?id=6

განვიხილავთ ირმის მხატვრულ სახესა და დატვირთვას თითოეულ მოთხრობაში, ვსაუბრობთ რა აქვთ საერთო და რით განსხვავდებიან, ან როგორ ფიქრობენ რის სიმბოლო შეიძლება იყოს ირემი ამ ორ ტექსტში?

ირმები დღეს საქართველოში ცოტანი არიან შემორჩენილები, რადგან მათზე ადამიანები ნადირობდნენ – ამ საკითხზე ბევრს ვფიქრობთ და ვმსჯელობთ, ადამიანმა უნდა ისწავლოს საკუთარი სურვილების გაკონტროლება. ორივე მოთხრობაში მთელი სიმძაფრითაა ეს პრობლემა წარმოჩენილი, რომ ამ ქვეყნად ცხოვრება ყველას უნდა. ვეხებით ეკოლოგიასაც.

დავალება: ვთხოვთ სახლში კიდევ წაიკითხონ კარგად ორივე ტექსტი, მათთვის უცხო სიტყვების მნიშვნელობა მოძებნონ და ამოიწერონ ონლაინ- ლექსიკონის დახმარებით. https://ena.ge/explanatory-online

შეარჩიონ ერთ-ერთი მოთხრობა, შეცვალონ დასასრული და საკუთარი ვერსია შექმნან. შეუცვალონ სათაურიც. კარგი იქნება თუ დაასურათებენ.

დღე მესამე – ირემი  როგორც ირემი

ამ დღეს ირემზე, როგორც ცხოველზე ისე ვსაუბრობთ.  ვნახავთ ირმის შესახებ დოკუმენტურ ფილმს:

ვსაუბრობთ ირმების „ხავერდოვან პერიოდზე“, როცა გაზაფხულზე რქებს იცვლის. რაც უფრო დიდია რქები, მით უფრო ადრე ხდება მისი მოცვლა. ე.ი. ჯერ დიდი ხარები იცვლიან და შემდეგ ახალგაზრდები. რქების ცვლა მარტში იწყება. მაისში კი ახალი რქები ამოდის, რომლებიც შემოსილია ხავერდისებული კანით და ამიტომ ირმის ცხოვრების ამ პერიოდს ხავერდოვანი პერიოდი ეწოდება. ხავერდით დაფარული რქები ნაზი და მგრძნობიარეა. ზაფხულში კანი ხმობას იწყებს და ირმები ცდილობენ, ხეებზე რქების ხახუნით მოიშორონ შემხმარი კანი. ამ დროს შეიძლება ნახოთ ირემი, რომელსაც კანი ფოჩებად ან გირლიანდებივით ჰკიდია რქებზე. შემოდგომისთვის რქები კანისგან თავისუფლდება და ისევ იარაღის ფუნქციას იძენს.

(წყარო: ბიბლიოვიკი,  საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის მონაცემთა ბაზა)

ვაჩვენებთ ვიდეოს: ირმების მყვირალობა ბორჯომ-ხარაგაულის ეროვნულ პარკში.

 

დღე მეოთხე – ირემი მხატვრობაში

ირემი ძალიან ლამაზი და მშვენიერი ცხოველია, ამიტომ მხატვრები ხშირად ხატავენ. სილამაზის გარდა, მხატვრებს აინტერესებთ ირემის სიმბოლური მნიშვნელობებიც. ვიწყებ ფიროსმანის ირმების ჩვენებას. ვეკითხები თუ იცნობენ ფიროსმანს, და თუ ახსოვთ, თუ უნახავთ მისი ირემი?

მაშ ასე, ფიროსმანის ირმები:

მონადირე

ირემი

მიმავალი ირემი

ირემი

ირმები და გაზაფხული

შველი

ირემი

ირმების ოჯახი

სამი ირემი წყაროსთან

 

 

ირემი

ირემი

 

სულ თერთმეტი ირემი. ბავშვები მსჯელობენ რა საერთო აქვთ ერთი მხატვრის 11 ირემს და რა ასხვავებს მათ ერთმანეთისგან.

ვაჩვენებ სხვა ცნობილი მხატვრების ნამუშევრებსაც:

ედვინ ლანდსერი „გლენის მონარქი“

ფრანც მარკ „წითელი ირემი“

 

შენ კონგ  „ჩინური ირემი“

ჯესიკა ბუმანი „ოჰ, ეს ირემი“

ფრიდა კალო „დაჭრილი ირემი“

ჯიმ ლეინი „ფლორა და ფონი“

ბავშვები თითოეულ მათგანზე გამოთქვამენ საკუთარ მოსაზრებებს, თუ რა ემოცია აღუძრათ ნამუშევარმა, რა ხდება სურათზე, რის თქმა, ჩვენება სურდა მხატვარს.

დავალება:

დახატე შენი ირემი, ისე როგორც შენ გინდა. შეარჩიე ფერები განწყობის მიხედვით, შენი ნამუშევარი აუცილებლად დაასათაურე.

დღე მეხუთე – ირემი, შეჯამება

ეს დღე შეჯამებასა და შთაბეჭდილებების გაზიარებას ეთმობა. ამ დროს ვავსებთ გრაფას: რა გავიგე ახალი და მნიშვნელოვანი?

ვსაუბრობთ ფილმებზე და ანიმაციებზე, რომლების პერსონაჟები ირმები ან შვლის ნუკრები არიან. ვნახულობთ ნაწყვეტებს „ბემბიდან“. ვნახულობთ პატარა, შთამბეჭდავ და ემოციურ ანიმაციებს.

https://youtu.be/ruKMVOx8z9

ვსაუბრობთ მათ შინაარსზე, იდეაზე, მბრწყინავ გულზე, სიკეთეზე, მეგობრობაზე.

ბავშვებს ვთხოვ სახლში ნახონ ფილმი: „სანტას ირემი ბრუნდება“.

https://www.adjaranet.com/movies/16351/Prancer-Returns?lang=GEO&quality=HD

 

ბოლოს კი შეიძლება მშობლებიც მოვიწვიოთ და წარვუდგინოთ ჩვენი ერთი კვირის განმავლობაში შექმნილი ნამუშევრები, გამოვფინოთ ნახატები, ტექსტები შესაძლოა აიკინძოს ხელნაკეთ წიგნადაც და ბავშვებმა საკუთარი მოთხრობები წაიკითხონ.  ამ საღამოს სახელსაც მოვუფიქრებთ ალბათ „ეს, საოცარი ირმები“ – რაღაც ასეთს დავარქმევთ, მოსაწვევებსაც დავამზადებთ და აფიშასაც.

ჰოდა, როცა სკოლაში დავბრუნდები პირველივე კვირის სტუმრად აუცილებლად, ეს დიდებული, მშვენიერი, კეთილშობილური, ქორბუდა ირემი გვეყოლება.

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი