ბოლო წლებში აქტიურად გამოიყენება ტერმინი „სწავლის უნივერსალური დიზაინი“. ის განისაზღვრა, როგორც ერთგვარი ჩარჩო, რომლის მიზანია, ბავშვებისათვის არსებული შემაფერხებელი ბარიერების აღმოფხვრა, მოქნილი საგანმანათლებლო პროცესის ხელშეწყობა და მულტიმოდალური სასწავლო გარემოს ფორმირება. ზოგიერთ ქვეყანაში სწავლის უნივერსალური დიზაინის გზამკვლევებიც კი შეიქმნა, სადაც დეტალურად არის აღწერილი სწავლის უნივერსალური დიზაინის სამი ძირითადი ელემენტი, სამი სახელმძღვანელო პრინციპი:
- სასწავლო მასალის მრავალნაირად მიწოდების, რეპრეზენტაციის უზრუნველყოფა;
- მოქმედებისა და გამოხატვის მრავალფეროვანი საშუალებების უზრუნველყოფა;
III. საგანმანათლებლო პროცესში ჩართვის, მოტივირების მრავალგვარი საშუალების უზრუნველყოფა.
პანდემიის პირობებში ბევრ ქვეყანაში განსაკუთრებულად მწვავედ დაისვა ხარისხიანი საგაკვეთილო პროცესის არსებობის საკითხი, თუმცა სწავლებაში მულტიმოდალური მიდგომისა და სწავლების უნივერსალური დიზაინის გამოყენებას დისტანციური თუ კონტაქტური სწავლებისას ალტერნატივა მართლაც არ აქვს.
საყოველთაოდ ცნობილია, რომ ლიტერატურასთან ურთიერთობამ მოსწავლეს უნდა განუვითაროს მხატვრული და ესთეტიკური გემოვნება.
ვფიქრობ, ლიტერატურის სწავლების პროცესმა ხელი უნდა შეუწყოს თითოეულ მოსწავლეში არსებული ინდივიდუალური და შემოქმედებითი უნარის გამოვლენას.
სწორედ ინდივიდუალიზმიდან გამომდინარე, ტექსტის გააზრებისას, მოსწავლე წარმოაჩენს საკუთარ შესაძლებლობებს და სათქმელს თავისებურად გადმოსცემს.
სწავლებისას ვცდილობ, მოსწავლემ გაიაზროს და შეაფასოს მხატვრულ ტექსტებში აღწერილი რეალური პრობლემები, ლიტერატურა დაუკავშიროს რეალობას.
ვაჟა-ფშაველა
ის კი არ არის ბიჭობა,
რო გამაგრებდნენ, ჰმაგრობდე.
ბიჭს მაშინ დაგიძახებდი,
თავისთავადა ჰვარგობდე.
მითხარ, ვის უთქვამს ბიჭობად
დამჩაგვრელებსა სწყალობდე?
აბა, ბიჭობა ის არი,
დაჩაგრულთათვის სწვალობდე.
ამ ლექსის წაკითხვისას, მესამეკლასელების უმრავლესობა ამბობს, რომ ავტორი „მაგარ ბიჭობაზე“ წერს.
ლექსის მთავარ სათქმელამდე მისაყვანად გამოვიყენე ანიმაცია, რომელიც ამბავს ძალადობის შესახებ ხმის გარეშე გადმოსცემდა, მხოლოდ მოქმედებებით. (you tube არხიდან Mission CISD)
მოულოდნელად, ვიდეოს ყურებისას, ერთ-ერთი მოსწავლის ხმა გავიგონე, რომელმაც ეპიზოდი მთელი ემოციით გაახმოვანა და შემდეგ მიკროფონი გათიშა.
გაკვეთილის დასრულებისთანავე მშობელს დავუკავშირდი და ვთხოვე, ხომ არ ისურვებდა რატი ამ ვიდეოს თავიდან ბოლომდე გახმოვანებას. ძალიან გაუკვირდა და გაოცებული ხმით მითხრა: „ვცდით“.
ცდად ღირდა:
რატი ბადაშვილი სსიპ ქ. თბილისის ზურაბ იარაჯულის სახელობის 106 საჯარო სკოლის მესამე დ კლასის მოსწავლის შესრულებული გახმოვანება.
მცდელობის შემდეგ კი ოჯახიდან წერილი მივიღე.
კიდევ ერთი მაგალითი პრაქტიკიდან, რომ ყველა მოსწავლეს აქვს განსაკუთრებული ნიჭი და უნარი რომელიც ან აქვს აღმოჩენილი, ან სკოლამ უნდა მისცეს საშუალება აღმოაჩინოს. მოსწავლეებს სჭირდებათ თავისუფალი გარემო აზრების, ფიქრების და ემოციების წარმოსაჩენად.
