ფრანგული ენის გაკვეთილი დისტანციური სწავლებისთვის

14 დეკემბერი, 2020 - 09:29

1379ნახვა

ავტორი
ირმა ვაშაკიძე

„La langue française est une femme. Et cette femme est si belle, si fière, si modeste, si hardie, touchante, voluptueuse, chaste, noble, familière, folle, sage, qu’on l’aime de toute son âme, et qu’on n’est jamais tenté de lui être infidèle“.

Anatole France

„ფრანგული ენა ქალია, და ეს ქალი იმდენად ლამაზია, იმდენად ამაყი, იმდენად უბრალო, იმდენად თამამი, გულში ჩამწვდომი, მგზნებარე, უმანკო, კეთილშობილი, ახლობელი, თავქარიანი და ბრძენი, რომ მთელი არსებით გიყვარდება და არასდროს გაივლებ გულში მის ღალატს“.

ანატოლ ფრანსი

ნოემბრის დასასრულს მეორედ აღინიშნა ფრანგული ენის მასწავლებელთა საერთაშორისო დღე, რომელიც მიზნად ისახავს ფრანგული ენის მასწავლებლების პროფესიული განვითარების ხელშეწყობას მთელ მსოფლიოში. ამ დღეს ფრანგულენოვან ქვეყნებში იმართება ღონისძიებები, რომელთა მიზანი ფრანგული ენის მასწავლებლის პროფესიის წარმოჩენა, პედაგოგიური გამოცდილების ურთიერთგაზიარება, მასწავლებელთა შორის კავშირისა და სოლიდარობის დამყარებაა.

უცხოური ენა როგორც ეროვნული სასწავლო გეგმის განუყოფელი ნაწილი სასკოლო განათლების მთავარ სახელმწიფო მიზანს ემსახურება. განუვითაროს მოსწავლეს განსხვავებული კულტურული კონტექსტებისა და ტექსტების გაგების უნარი – უცხოური ენის სწავლების ერთ-ერთი პრიორიტეტული მიზანია.

ფრანგული ენის მასწავლებელთა საერთაშორისო დღესთან დაკავშირებით მინდა, მეც გავუზიარო კოლეგებს ჩემი პედაგოგიური გამოცდილება. წარმოგიდგენთ გეგმას გაკვეთილისა, რომელიც რთული გრამატიკული დროის – Passé composé-ს (რთული ნამყო წყვეტილი) სწავლებას ეხება.

რთული ნამყო წყვეტილის სწავლა-სწავლება მოსწავლისთვისაც და მასწავლებლისთვისაც ნამდვილი თავსატეხია, მაგრამ ეს სწორედ ის გრამატიკული დროა, რომელიც ადამიანის ცხოვრების ეტაპებისა და მოვლენების, ლამაზი ამბების მოსათხრობად გამოიყენება.

ფრანგული კულტურული მემკვიდრეობა ლიტერატურული შედევრების ოქროს საბადოა. საკლასო სივრცეში შეიძლება მისი ფართოდ გამოყენება როგორც წერით, ისე ზეპირ კომპეტენციებზე სამუშაოდ, გრამატიკული საკითხების ცოდნის განსამტკიცებლად თუ წარმოთქმის ტექნიკის გასაუმჯობესებლად. პოეზიის შედევრი, ჟაკ პრევერის „დილის საუზმე“, ლინგვისტური რესურსია, რომლის წყალობითაც ფრანგული ლიტერატურის წიაღში ვამოგზაურებთ მოსწავლეებს, პედაგოგიური თავალსაზრისით კი რთული ნამყო წყვეტილის სწავლებისთვის გამოვიყენებთ.

გაკვეთილის თემა: რთული ნამყო წყვეტილი დრო – Passé composé

ჟაკ პრევერის ლექსი „დილის საუზმე“ („Dejeuner du matin“)

კლასი: IXბ, საბაზო საფეხური

ეროვნული სასწავლო გეგმის სტანდარტი :

II უცხ. საბ. 1. მოსმენამდე/ წაკითხვამდე ტექსტის ტიპის განსაზღვრა მისი სტრუქტურული და სიტუაციური მახასიათებლების ამოცნობის გზით;

II უცხ. საბ. 2. ნასწავლი ენობრივ-გრამატიკული საშუალებებისა და მოსმენის/კითხვის სტრატეგიების გამოყენებით ტექსტის შინაარსის ეტაპობრივად კონსტრუირება;

II უცხ. საბ. 3. ტექსტის შინაარსის დაკავშირება საკუთარ ცოდნასა და გამოცდილებასთან, მის მიმართ საკუთარი დამოკიდებულების განსაზღვრა

ტექსტის ტიპი: შემოქმედებითი

კულტურული არტეფაქტები: პოეზიის ნიმუში

გაკვეთილის მიზანი: მოსწავლე შეძლებს ნანახი ვიდეოს აღწერას, მოსმენილი ტექსტის გაგებას, გააზრებას, ლექსის შინაარსის დაკავშირებას საკუთარ ცოდნასთან, შესწავლილი გრამატიკული დროის ამოცნობას, გააზრებას კონკრეტულ მაგალითში და თემის შესაბამის ახალ ლექსიკურ ერთეულებთან დაკავშირებას (დედუქციური სტრატეგია გრამატიკის შესასწავლად)

წინარე ცოდნა (Remue-méninges): მოსწავლეს შესწავლილი აქვს რთული წარსული დრო – ნამყო წყვეტილი და იცის ზმნების უღლება მოცემულ დროში.

სასურველია, ყოველი ახალი თემატური ერთეულის სწავლება იწყებოდეს შინაარსიანი ტექსტების შეთავაზებით. სწორედ ამ ტექსტების კონტექსტში უნდა გაეცნოს მოსწავლე იმ ახალ ენობრივ მასალას (ლექსიკურ ერთეულებს, გრამატიკულ ფორმებსა თუ მექანიზმებს), რომლებსაც მომდევნო ეტაპზე ცალკეული სავარჯიშოების საშუალებით აითვისებს იმ მიზნით, რომ შემდგომ ზეპირ თუ წერით მეტყველებაში გამოიყენოს.

მეტაკოგნიციის გასაუმჯობესებლად მოსწავლეებს ვთავაზობ შემდეგი ტიპის აქტივობას:

სტრატეგიების მოდელირება: მასწავლებელი მოსწავლეებთან ერთად ასრულებს დავალებას და ამ დროს „ხმამაღლა ფიქრობს“ იმაზე, თუ როგორ შეასრულოს ეს დავალება (II უცხო ენის სტანდარტი).

აქტივობა N1: გაკვეთილის მიზნისა და შესასრულებელი დავალებების პირობის გაცნობა

კარგად გავეცნოთ პირობას და დავაკვირდეთ, რას მოითხოვს იგი; აქვს თუ არა პირობას თანხმლები მასალა, მაგ., აუდიოვიზუალური საშუალებები, სურათები, ვიდეოკაფსულა თუ ვიდეოკლიპი და ა.შ.

სანამ ლექსს წავიკითხავთ და გავეცნობით, ხომ არ ჯობია, ჯერ ვიდეოკლიპს გავეცნოთ ვიზუალურად, უხმოდ და ვნახოთ, რა ინფორმაციის შემცველია?

წინმსწრები მეტაკოგნიტიური პაუზა, ანუ დავალების შესრულებამდე დაფიქრება და მსჯელობა გადასადგმელ ნაბიჯებზე:

მას შემდეგ, რაც მოსწავლეები დავალების პირობას გაეცნობიან, ვასრულებინებ მეტაკოგნიტიური ხასიათის ამგვარ აქტივობას: მათ უნდა განსაზღვრონ გზა, რომლითაც დავალებას შეასრულებენ, სახელდობრ, დეტალურად აღწერონ დავალების შესრულების ეტაპები (რის შემდეგ რას გააკეთებენ და სხვ.), ასევე – სტრატეგიები, რომლებსაც გამოიყენებენ თითოეულ ეტაპზე.

ვუყურებთ ვიდეოს, ვინიშნავთ:

* ვინ ჩანს ვიდეოში?

* რა საგნებს ვხედავთ ?

* რა მოქმედებებს ასრულებენ პერსონაჟები?

* როგორ მოვიქცე, რომ შევძლო ტექსტის გაგება?

შეთავაზებული აქტივობების შემდეგ მოსწავლეები ისაუბრებენ იმაზე, რა გაუჭირდათ და რა გაუადვილდათ დავალებაზე მუშაობისას. აქტივობების შესრულების შემდეგ კი აღწერის შედეგად გააცნობიერებენ, რომ მიზნის მისაღწევად არსებობს სხვადასხვა ხერხი, რომლებზეც დავალებების შესრულებისას უნდა დაფიქრდნენ.

ვიდეოს ნახვის შემდეგ მოსწავლეები იყენებენ მასწავლებლის მიერ მომზადებულ რესურსს, რომლის მეშვეობითაც მასწავლებელი ამოწმებს, ვიზუალურად როგორ აღიქვეს მოსწავლეებმა შეთავაზებული ვიდეო.

ონლაინსავარჯიშოს პირობა: ეკრანზე გამოჩენილი სამი სავარაუდო პასუხიდან მოსწავლე ირჩევს სწორს, რითაც მოწმდება, როგორ აღიქვა მან ვიზუალურად ვიდეო.

ბმული:

აქტივობა N2: ვიდეოს მოსმენა – ლექსის წაკითხვა.

მიზანი: მოსმენილის გააზრება

გაცნობითი მოსმენა: პირველი მოსმენისას ნაცნობ სიტყვებსა და შესიტყვებებზე, არავერბალურ ელემენტებზე (ინტონაცია, მიმიკა- ჟესტიკულაცია, ხმის ტემბრი და სხვ.) დაყრდნობით ყურადღების გამახვილება ზოგად შინაარსზე

აქტივობის აღწერა: მასწავლებელი მოსწავლეებს ეკრანზე აჩვენებს ლექსის არეულ სტროფებს. ვიდეოს (Video + audio + text) მოსმენის შემდეგ მოსწავლეს ეძლევა დრო, რათა დაალაგოს არეული ტექსტი სწორი თანმიმდევრობით. მოსწავლეები უყურებენ ვიდეოს და უსმენენ ლექსს, აკეთებენ ჩანიშვნებს, ამოიცნობენ უცხო სიტყვებს კონტექსტის მიხედვით და ალაგებენ ტექსტს სწორი თანმიმდევრობით (მოსმენის სტრატეგიები).

აქტივობა N3: ტექსტის შინაარსსა და ახალ ლექსიკურ ერთეულებზე მუშაობა

მიზანი: ტექსტის გაგება, ლექსიკის გამდიდრება

file:///C:/Users/GTICOM/OneDrive/Desktop/%E1%83%9E%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98/,,le%20deujeuner%20du%20matin”%20avec%20les%20images%20ilustr%C3%A9s(I.Vachakidze)-converted.pdf

აქტივობის აღწერა: გაზიარებულ ეკრანზე მასწავლებელი აჩვენებს ტექსტს, რომელზეც ახალი ლექსიკური ერთეულების შესაბამისი ილუსტრაციებია. მოსწავლეები კითხულობენ და ასწორებენ საკუთარ ნამუშევრებს, აანალიზებენ, რა გააკეთეს სწორად და რა შეცდომები დაუშვეს ტექსტის აწყობისას. ყველაფერთან ერთად, ამ აქტივობით მოსწავლე ილუსტრაციების საშუალებით იღებს უცხო ლექსიკური ერთეულების განმარტებას.

აქტივობა N4: ტექსტზე მუშაობა

აქტივობის მიზანი: ლექსიკური ერთეულებისა და ნამყო წყვეტილში მოცემული ზმნების იდენტიფიცირება

აქტივობის აღწერა: ლექსის აწყობის შემდეგ მოსწავლეებს ვორდის ფაილით ეგზავნებათ ჟაკ პრევერის ლექსი და ევალებათ ტექსტში მუშაობა: საკვები პროდუქტები უნდა მონიშნონ მუქი შრიფტით, საგნები და ტანსაცმელი – დახრილი შრიფტით, ხოლო რთულ ნამყო წყვეტილში მოცემული ზმნები – წითელი ფერით (თუ მოსწავლე ვერ ახერხებს ვორდის ფაილში მუშაობას, მივცეთ დრო, რომ გადაიწეროს ლექსი და ფერადი ფანქრებით გამოყოს ტექსტში ლექსიკური ერთეულები და გრამატიკული ფორმები).

ეს ის აქტივობაა, რომელსაც მოსწავლეები ინტერესით და ხალისით დაეწაფებიან, მოძებნიან ნაცნობ ლექსიკურ ერთეულებს და ამოიცნობენ ზმნებს ნამყო წყვეტილ დროში. მოსწავლეთა ყურადღების კონცენტრაცია ასეთი გადამწყვეტი მნიშვნელობის მქონე სიტყვებსა და გრამატიკულ ფორმებზე ნამდვილად სასარგებლო იქნება.

აქტივობა N5: ონლაინ ქვიზის შევსება

მიზანი: რთული წარსული დროის მნიშვნელოვანი ფორმის, ნამყო მიმღეობის, განმტკიცება და ორთოგრაფიული ხატის დამახსოვრება

https://fr.islcollective.com/video-lessons/le-dejeuner-du-matin-de-jacques-prevert

აქტივობის აღწერა: მოსწავლე უყურებს ვიდეოს, ისმენს ტექსტს და იმავდროულად წერს ეკრანზე გამოტანილ ქვიზში მოცემული ზმნის წარსული დროის სწორ ფორმას. ამ აქტივობის უპირატესობა ის არის, რომ ნამყო მიმღეობას მოსწავლე ხანგრძლივ მეხსიერებაში ინახავს. მოსწავლეები ხალისით ებმებიან აქტივობაში და მყისიერად იღებენ უკუკავშირს.

აქტივობა N6: ჟაკ პრევერის ლექს „დილის საუზმის“ პრეზენტაცია მენტალურ რუკაზე, Ms Teams-ის აპლიკაციაში Mindomo-ში

აქტივობის მიზანი: გაკვეთილზე განხილული მასალის გაერთიანება მენტალური რუკის გამოყენებით

მენტალური რუკა პოლივალენტური ინსტრუმენტია, რომლის მიზანია უცხო ენის გაკვეთილზე კონკრეტული თემის ირგვლივ იდეების ორგანიზება, დაკავშირება და მემორიზაცია. მენტალური რუკის გამოყენება ეფექტურად შეიძლება ნებისმიერი თემის, განსაკუთრებით კი გრამატიკული მასალის შესწავლისას. ეს სწორედ ის ინსტრუმენტია, რომელიც ხელს უწყობს შესწავლილი თემის ხანგრძლივ მეხსიერებაში აღბეჭდვას.

Ms Teams-ის აპლიკაციაში Mindomo-ში მოცემული თემის შესახებ შექმნილი მენტალური რუკები:

https://teams.microsoft.com/_#/apps/327e83d3-5ab9-490c-a5a0-70600f6e84ac/sections/45997b6a-9999-4b93-84af-6704fe158dbf

https://www.mindomo.com/mindmap/eec6888c611b4aa9930e5548750cb95d

დისტანციური სწავლების მოთხოვნებიდან გამომდინარე, სასურველია, მასწავლებელმა აღწერილ აქტივობებს ორი გაკვეთილი დაუთმოს. მოსწავლეთა მიერ დეტალების აღქმა და დამახსოვრება მნიშვნელოვანწილადაა დამოკიდებული იმაზე, რა მეთოდით წარმოვუდგენთ მათ ამ დეტალებს – ვერბალურად, ვიზუალურად თუ გათამაშების ფორმით (Activité ludique). სწავლების ვერბალური მეთოდი მოსწავლეებისთვის დეტალური, ვერბალური საუბრის ან კითხვის საშუალებით გაცნობას გულისხმობს. ვერბალური სწავლება ეფექტურია იმ თვალსაზრისით, რომ მოსწავლეებს დეტალები სწავლებიდან მოკლე ან შედარებით დიდი ხნის შემდეგაც ახსენდებათ, თუმცა მას ვიზუალურ სწავლებაზე ნაკლებეფექტურად მიიჩნევენ. ვიზუალური სწავლება მოიცავს არალინგვისტური წარმოდგენის მეთოდებს. არალინგვისტური მეთოდებია: გრაფიკული წარმოდგენა, სურათები, პიქტოგრამები, მენტალური სახეების შექმნა ან კინესთეტიკურ აქტივობაში ჩართვა. მიმაჩნია, რომ მოცემულ გაკვეთილზე გამოყენებული სტრატეგიები და შესაბამისი აქტივობები აუცილებლად მიგვიყვანს დასახულ მიზანთან. ერთი კონკრეტული ლექსის დეტალები სხვადასხვა კონტექსტსა და აქტივობაში იქნა წარმოდგენილი, მოსწავლე მას ვიზუალურად აღიქვამს, მოისმენს, გაიაზრებს, პრაქტიკული სავარჯიშოებით განამტკიცებს ლექსიკური ერთეულებისა და შესწავლილი გრამატიკული დროის ცოდნას. მიმაჩნია, რომ განვლილი ეტაპები და მოცემული სტრატეგიების გამოყენება სწავლის ეფექტურობას უზრუნველყოფს. ამ ტიპის აქტივობების შესრულება მოსწავლეს სარგებლობას მოუტანს და იმავდროულად აქტივობათა მნიშვნელობასაც დაანახებს, რაც მძლავრი ფაქტორია მოტივაციის ასამაღლებლად.

დასასრულ, გთავაზობთ შესწავლილ თემაზე მოსწავლეთა მიერ შექმნილ რამდენიმე ნამუშევარს: