,,ეე, ძმაო, შენ რა იცი, ტო, მაგან რა ქნა? იცი? არი, იცი! ვაფშე, კაცმა არ იცის, რა მოხდა რეალურად!” “თუ ეგრეა, რასაც ამბობენ, დასაბრედი იქნებოდა!” ,,ქალი? ქალი ისეთს იზამს და ისე გადაგრევს, რო, მოკვლა რა არი?” ,,მოიცა, მე ლიჩნად მანდილოსნების სადღეგრძელოს ვამბობ, ძმა, თორე ეგეთების კი არა!”, ,,ნუ, მარა ადამიანია მაინც, სიკვდილისთვის ყველას ცოდვაა, ერთი შემოარტყი რა და მიაგდე!”
ჩვენ, ჩვენ ვლაპარაკობთ ამას. ძლიერი კაცები. “ძლიერი”. და არა მხოლოდ ის კაცი, ვინც დღეს ცოლი მოკლა, ვინც გუშინ წვავდა და გუშინწინ ახრჩობდა. ჩვენც რიგში ვდგავართ. ხელში სიტყვების დანა და რევოლვერი გვიჭირავს. არანაკლებ მძაფრი და სასიკვდილო. ხვალ სხვაგვარი სიკვდილების იოლად მომასწავებელი. და ქალები. ქართველი ქალები. ერთი საერთო ამოოხვრა გადაფურცლავს მათ ცხოვრებას და ხვალ უკვე ფერმკრთალ ამბად გვემახსოვრება. და თუ თავს მოვატრიალებთ, მხოლოდ საარქივო მასალებს შეყინული უსისხლო სიტყვები შეგვახსენებენ, რომ “ამა წლის ამ რიცხვში, მოქალაქე A-მ მოკლა მოქალაქე B. სავარაუდოდ, ეჭვიანობის ნიადაგზე”. მოლპა ყველა ნიადაგი, მოლპა და ზანზარებს. ისედაც ღიაა უფსკრული. ღიაა. გველის. და ასე ნელ-ნელა ჩაგვყლაპავს და გაგვაქრობს. ჩაგვყლაპავს, სანამ მშიშარა კაცების ბოხი ამონაკვნესი: ,,ეე, ძმაო, შენ რა იცი აბა, მაგ ქალმა რა ქნა?!” უფრო დაფასდება, ვიდრე მოკლულის სახლის კედელზე მიწერილი ორი სიტყვა: ,,დედა, მიყვარხარ!”
რა ცაც დეშეთიდან ჩანს, იმის იქით ცა აღარ არის. დაგენიძლავებით, თუ გინდათ – სრული ცაა. ჰოდა, პირმისაანიდან კიდევ უფრო ცხადია ეგ სისრულე. საღამოხანს ავირბინე გადმოსახედად, გზამ შემიტყუა და ამ სალოცავს წავაწყდი. წავაწყდი და გაწვიმდა. თან მზე არის და თან წვიმა. ბრმა წვიმა არისო – აქ იტყვიან. ანუ ისე მოდის, რომ მზეს ვერ ხედავს და არც ეშინია. არადა მზე უფრო მოიგებს ხოლმე ამგვარ ჭიდილებს. უმეტესად. ეს სალოცავი კიდევ ისეთი ლამაზია და მშვიდი, ამ მზე-წვიმასთან ზურგით დგას და სხვაგან იყურება. შეიძლება ამ ცის იქით თუ ცაა იმას უყურებს. მაგრამ მე რა ვიცი, ეს ცა მგონია სრული და იმის იქით არაფერი.
რაჭაში ავედი და დავაკვირდი. მივხვდი – რაჭას მოსმენა უნდა, მარტო ცქერა არა. რომ მოუსმენ, სხვა რამეს მიხვდები. ოღონდ ახლოს უნდა მიხვიდე, სხეულზე ყური დაადო და ისე მოუსმინო. გესმის? რაჭული გული სწრაფად ცემს. ძალიან სწრაფად. ეს სიდინჯე და დუნე სიტყვა სულ თამაშია. თვალები გასცემენ ამ თამაშს. ჩქარი და ციმციმა. რაც იქ დარდია და სიხარული, ეგ დუნე ვერ იქნება. რაჭული ჭიშკარი ისეთია, რომ გაღებას დაგავიწყებს – დაჯდები და უყურებ. ფერმკრთალი ცისფერი. მობერებული ცისფერი. რაღაც ზეციური ჩუქურთმებით. ფოტოს ვერ ვუმიზნებ, ძნელად უმკლავდება და ასე, ნაწერს ვაშველებ. ასეთი ჭიშკრები არსად მინახავს. ამ ჭიშკრებს სახლებში კი არა, ადამიანებში შეყავხარ. და ეს ადამიანები, ოთხმოცდაათი წლის სიმონიკები და ნათიკები, სახელებშიც კი ბავშვობადანარჩუნებულები, გკარნახობენ, რომ გაჩუმდე და მათ გულს ყური დაუგდო. რაჭას სათქმელი ბევრი აქვს. მოსმენა უნდა.
