შესაძლებლობა საშუალებაა, რომელიც სამყაროს ნაირგვარი პოზიციიდან გვაჩვენებს და მთელი ძალით შეგვაგრძნობინებს. მაგრამ ზოგჯერ გვავიწყდება, რომ ალტერნატივის გარეშე ეს ძალა უძლურებაა. უამისოდ არც სამყაროა ისეთი სრულყოფილი, სამყარო, რომელიც ჩვენი აღქმის ფარგლებს სცდებოდა ან ჩვენი შეგრძნებებით გამდიდრებული ცნობიერებასავით ფართოვდებოდა. როცა შესაძლებლობას ეს ძალა ერთმევა, ყველაფერი პირიქითაა – რაღაც იმაზე მეტად ვიწროვდება, ვიდრე შეიძლებოდა შევიწროებულიყო, რაღაც ამოყირავდება, რაღაც იმსხვრევა, იკლებს და ინავლება, თუმცა მთლიანად არ ქრება და ეს ამ ამბავში ყველაზე ღირებული რამაა.
ეს ცოდნა გამოცდილებით მივიღე – გასულ ზაფხულს შემთხვევით სამზე მეტი მეტრი სიმაღლიდან გადმოვფრინდი, სახით და ხელებით აცვენილ ასფალტს დავასკდი, დავსახიჩრდი და ორივე ხელიც გვარიანად დავიშავე.
იმ დღეებსა თუ კვირებში ბევრი დრო მქონდა იმაზე საფიქრალად, ერქვა თუ არა შესაძლებლობა იმას, რაც შემეზღუდა. საშუალებაც მომეცა, არა წარმოსახვით, არამედ უკვე სინამდვილეში განმეცადა, რასაც ფიზიკური შეზღუდვების შემთხვევაში გრძნობენ ადამიანები და საკუთარი გონების თვალით მეხილა ამ შეზღუდვების თანმხლები „სიურპრიზები“, რომლებიც უხვად იყო და ერთიათად ამძაფრებდა ფიზიკურ ტრავმებს, რომელთა ბოლო, არც კი ვიცოდი, რა იქნებოდა.
მაშინ მხოლოდ ის ვიცოდი, რომ ვიყავი ადამიანი ფიზიკური შეზღუდვებით და დაკარგული შესაძლებლობებით, ძალების აღსადგენად კი აუცილებლად მჭირდებოდა მხარდაჭერა.
ამ შემთხვევიდან არც ისე დიდი ხნის შემდეგ, ბედად, პოლონელი მეგობრების დაწყებული საინტერესო წვრთნების ციკლი გაგრძელდა. დასკვნით ტრენინგზე მათ გვაჩვენეს აქტივობა, რომელსაც სწორედ „მხარდაჭერა“ ერქვა.
ახლა სწორედ იმ შთაგონებით გთავაზობთ პატარა საგაკვეთილო ექსპერიმენტს.
ჩვენს აუდიტორიებში დავსვათ შემდეგი კითხვა: „რა არის მხარდაჭერა?“ პასუხები ჩამოვწეროთ და დავაჯგუფოთ, მერე სიმულაცია გავმართოთ:
- ჯგუფი წყვილებად დავყოთ,
- წყვილეულის პირველ წევრებს ხელები გავაშლევინოთ,
- სიმაღლის მიხედვით გადავანაცვლოთ, რადგან გაშლილი ხელი მეწყვილის მხრის სიმაღლეს უნდა შეეფერებოდეს.
- მეორე წევრებს 10 წუთის განმავლობაში მხრები შევაშველებინოთ,
- მერე როლები გავაცვლევინოთ.
- ეს ყველაფერი უხმოდ გავაკეთოთ.
სიმულაციის ბოლოს მონაწილეთა შეგრძნებები ჩამოვწეროთ და ახლა ისინი გადავაჯგუფოთ. შედეგები სიმულაციამდელ პასუხებს შევადაროთ და აქტივობა შევაჯამოთ.
აღნიშნულმა აქტივობამ შეიძლება მთლიანად დაიკავოს საგაკვეთილო ორმოცი წუთი, თუმცა დროის დანანება აქ არ შეიძლება, რადგან თქვენს სიცოცხლეში ერთ-ერთი დაუვიწყარი „გაკვეთილი“ იქნება.
შეზღუდვებისა და მხარდაჭერის თემატიკაზე ასევე მშვენიერ ნიმუშებს გვთავაზობს „განათლება ჩვენს თემში“ (EDUCATION IN OUR COMMUNITY) – უცხოური საგანმანათლებლო პროგრამა. ეს საინტერესო აქტივობები 8-11 წლის ბავშვებისთვისაა განკუთვნილი.
თემა: შესაძლებობის შეზღუდვები და განათლება
გაკვეთილის წინაპირობად სახელდება ადამიანის უფლებათა კონვენციის 26-ე მუხლი: „ყველა ადამიანს აქვს უფლება, მიიღოს სრულფასოვანი განათლება“.
ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის დასკვნის[1] თანახმად, „მსოფლიოში ერთ მილიარდზე მეტი ადამიანი ცხოვრობს ამა თუ იმ შეზღუდვით, რომელიც განიხილება როგორც ფიზიკური ან მენტალური მდგომარეობა, რომელიც უფრო ართულებს ადამიანების ამა თუ იმ აქტივობაში ჩართვას, გარე სამყაროსთან ინტერაქციას და ბავშვებს ბევრ ბარიერს უქმნის განათლების ხელმისაწვდომობის თვალსაზრისით[2].
მიზნები:
გაკვეთილის დასრულების შემდეგ ბავშვები შეძლებენ:
- განათლების ხელმისაწვდომობისთვის ხელის შემშლელი ფაქტორების ამოცნობას;
- მსჯელობას იმ გზებზე, რომლებითაც შეუძლიათ აამაღლონ განათლების ხელმისაწვდომობის თვალსაზრისით შეზღუდვების მქონე ბავშვების ცნობიერება.
აქტივობა:
- დაყავით მონაწილეები ორ ჯგუფად.
- I ჯგუფის წევრებს არ აქვთ ხელების გამოყენების უფლება მთელი აქტივობის განმავლობაში.
- II ჯგუფის წევრებს არ აქვთ ლაპარაკის უფლება მთელი აქტივობის განმავლობაში.
მერე კი დაავალეთ, დახატონ მასწავლებლის მიერ შერჩეული ნახატი.
- გაკვეთილის შემდგომი დისკუსია:
- რა სირთულეებს შეეჯახეთ ამ აქტივობისას?
- რამდენად შეიცვლებოდა თქვენი ცხოვრება, რომ არ შეგძლებოდათ ხელების გამოყენება ან მეტყველება?
- რა შეგიძლიათ გააკეთოთ შეზღუდვების მქონე ბავშვებისთვის განათლების ხელმისაწვდომობის შესახებ ცნობიერების ასამაღლებლად?
გაკვეთილისთვის სასარგებლო ბმულები:
- Disability and Health Overview. Centers for Disease Control and Prevention, 4 Sept. 2019.
- cdc.gov/ncbddd/disabilityandhealth/disability.html. World Health Organization. World report on disability 2011. World Health Organization, 2011.
ეს წერილი ყველასთვისაა, ვისაც სხვისთვის ერთხელ მაინც გაუწვდია დახმარების ხელი, ვისაც არასდროს მისცემია ამის საშუალება ან არც არასდროს გასჩენია ამის სურვილი, ვინც მარტო სურვილით ვერაფერს გამხდარა და ხელიც ჩაუქნევია.
მათთვისაცაა ეს წერილი, ვისაც ერთხელ მაინც მიუღია სხვისი მხარდაჭერა და უცდია, საპასუხოდ რაიმე მოემოქმედა, თუნდაც გაეღიმა, ვისაც ესეც ვერ გაუკეთებია, რადგან, უბრალოდ, არ სცოდნია, ამ სიტუაციაში როგორ მოქცეულიყო, მოკლედ, ყველასთვის – ვინც უკვე იცის, რას ნიშნავს სიტყვა „მხარდაჭერა“ ან მომავალში აქვს სასწავლი მისი მნიშვნელობა.
„მხარდაჭერა“ ჯადონური სიტყვა და, იმავდროულად, ქმედებაა. მას შესაძლებლობის გადარჩენა შეუძლია. შესაძლებლობისა, რომელიც მანამდე ვერ გახდება შეზღუდული, სანამ გარემომცველი საზოგადოება არ მოისურვებს ამას.
[1] World Report on Disability, xi.
[2] Disability & Health Overview
