საზოგადოებაში ხშირად გაიგონებთ, რომ დღეს ბავშვები აღარ კითხულობენ, რომ კომპიუტერმა შეცვალა წიგნი, თუმცა აქვე ისმის კითხვა: შეცვალა კი? სასკოლო ასაკის ბავშვები უმეტესად კომპიუტერული თამაშებით ერთობიან. ბუნებრივია, სწორად შერჩეული თამაშებიც ხელს უწყობს მათ განვითარებას, მაგრამ უფრო და უფრო აშორებს წიგნს. ამ ფაქტს ვერსად გაექცევი. შედეგად კი მივიღეთ ის, რომ დაბალია წიგნიერების დონე, მოზარდებს უჭირთ აზრის გამოხატვა, მეტყველებაში იმატა უცხოურმა ტერმინებმა. ამ ფონზე მასწავლებელი უნდა დაფიქრდეს, როგორ მოახერხოს, რომ მისმა საგანმა მოსწავლეებს მიანიჭოს ინტელექტუალური სიამოვნება, რით და როგორ დააინტერესოს ისინი. პედაგოგებმა კარგად იციან, რომ თამაში ბავშვის ყველაზე სასიამოვნო საქმიანობაა, ამიტომაც იყენებენ მას სწავლების ერთ-ერთ ფორმად. თამაშისა და სასწავლო-აღმზრდელობითი პროცესის გაერთიანებით შესაძლებელია მოტივაციის ამაღლება, რაც ხელს შეუწყობს მასწავლებლის მიერ დასახული სასწავლო მიზნის შესრულებას, მასალის ათვისებას.
თამაშის როლი მნიშვნელოვანია იმითაც, რომ იგი ხელს უწყობს მოსწავლის გონებრივ მობილიზებას. თამაშის დროს მას სჭირდება სხვადასხვა სააზროვნო ოპერაციის განხორციელება, ლოგიკური აზროვნება, დასკვნების გამოტანა, ნასწავლის გახსენება, გამოყენება, სხვებთან ურთიერთობა, აზრის გაზიარება და, რაც მთავარია, ამას აკეთებს ემოციურად დამუხტული, სიამოვნებით. იქმნება კეთილმოსურნე განწყობა, ამიტომ მოსწავლეს უხარია ასეთ გაკვეთილზე მოსვლა, ელის, რომ მასწავლებელი შესთავაზებს რაიმე საინტერესოს.
თამაში როგორც სწავლების აქტიური მეთოდი შემდეგ მნიშვნელოვან ფუნქციებს ასრულებს:
• უვითარებს მოსწავლეს შემეცნებით ინტერესებს;
• უღვივებს ტოლერანტობას;
• უვითარებს საკომუნიკაციო უნარ-ჩვევებს;
• უმაღლებს თვითშეფასებას.
როგორ შეიძლება გამოვიყენოთ თამაში იმისთვის, რომ მოსწავლემ წაიკითხოს წიგნი, მიიღოს ინტელექტუალური სიამოვნება? გაგაცნობთ ჩემ მიერ ამ მიზნით გამოყენებულ აქტივობებს, რომლებიც შეიძლება ჩაატაროთ როგორც გაკვეთილზე, ასევე არასაგაკვეთილო დროს, განახორციელოთ ცალკე პროექტად, კვლევად, მაგრამ, მოსწავლეთა დასაინტერესებლად, უმჯობესია, მისცეთ თამაშის ფორმა. ეს აქტივობებია: „ავტორი გვეწვია”, „გეპატიჟებით ჩაიზე”, „კრიტიკოსთა ჯგუფი”, „მკვლევარები”.
„ავტორი გვეწვია”
ამ თამაშის არსი ასეთია: მოსწავლეები წინასწარ ირჩევენ მოსწავლეს, რომელმაც უნდა მოირგოს მოსწავლეთა მიერ შერჩეული ამა თუ იმ ავტორის როლი. მასწავლებელი არჩევს მწერლის 2-3 მოთხრობას (შეიძლება ლექსებიც), რომელსაც უნდა გაეცნონ „ავტორიც” და მკითხველებიც. დათქმულ დღეს სტუმრად მობრძანებულ „მწერალს” მოსწავლეები უსვამენ კითხვებს ნაწარმოების შესახებ, მაგალითად, რატომ მიიღო ავტორმა ესა თუ ის გადაწყვეტილება. ისიც ყველა კითხვას პასუხობს და, თავის მხრივ, ინტერესდება, ვინ როგორ დაასრულებდა ნაწარმოებს, როგორ პერსონაჟს ისურვებდა და სხვა.
„გეპატიჟებით ჩაიზე”
ეს თამაში ბავშვებს ძალიან მოსწონთ, რადგან მათთან ჩაიზე მიდიან მოწვეული პარალელური (ან სხვა) კლასის მოსწავლეები. ბავშვები წინასწარ ამზადებენ მაგიდებს, (ურიგო არ იქნება რუსული „სამოვრის” დადგმაც) და ჩაით უმასპინძლდებიან სტუმრებს. მნიშვნელოვანი კი ის არის, რომ ასეთ შეკრებებზე აუცილებელად საუბრობენ რომელიმე მწერლის ორ მოთხრობაზე, რომელსაც მასწავლებელი საგანგებოდ ურჩევს მათ ამ დღისთვის წასაკითხად.
„კრიტიკოსთა ჯგუფი”
მასწავლებელი მოსწავლეებს ყოფს ორ ჯგუფად – კრიტიკოსებად და მკითხველებად. მათ ევალებათ შერჩეული მწერლის ნაწარმოების წაკითხვა. თავდაპირველად მკითხველთა ჯგუფი აუდიტორიას წარუდგენს ნაწარმოებს, მერე კი თამაშში ერთვებიან კრიტიკოსები, გამოყოფენ ნაწარმოების სუსტ და ძლიერ მხარეებს, ვარაუდობენ, როგორ აჯობებდა ამა თუ ეპიზოდისა თუ გმირის წარმოჩენა. ბოლოს დასკვნისთვის იწვევენ ექსპერტს – მასწავლებელს ან სხვა მოსწავლეს, რომელსაც წინასწარ ამზადებს მასწავლებელი.
„მკვლევარები”
მოსწავლეებს ევალებათ, ერთი კვირის განმავლობაში სასკოლო ბიბლიოთეკიდან სურვილისამებრ წაიკითხონ რომელიმე ნაწარმოები. ამის შემდეგ გაკვეთილზე მასწავლებელი გამოყოფს 15 წუთს იმ აქტივობის გასაგრძელებლად, რომელიც ერთი კვირის წინ დაიწყო -მკვლევარები ისაუბრებენ იმაზე, რომელი ნაწარმოები წაიკითხეს, ვინ იყო ავტორი, რამდენად შეესაბამებოდა შინაარსს ნაწარმოების სათაური და წიგნის დიზაინი.
კიდევ ბევრი საინტერესო აქტივობა შეიძლება მოიფიქროს მასწავლებელმა, რათა მოსწავლეს გაუღვიძოს კითხვის სურვილი და ინტერესი, ჩაუღრმავდეს პერსონაჟს, გაუგოს მას, განუვითაროს შემოქმედებითი უნარები და ახალ ამპლუაში თავის წარმოჩენის საშუალება მისცეს. აქვე უნდა ითქვას, რომ ზოგჯერ ძნელია ასეთი თამაშების საგაკვეთილო ჩარჩოში მოქცევა, განსაკუთრებით – იმ კლასებში, რომლებშიც ბევრი მოსწავლეა, ამიტომ უმჯობესია, მასწავლებელმა დაგეგმოს ამგვარი აქტივობები არასაგაკვეთილო დროს. კარგი იქნება, თუ ამისთვის კვირის რომელიმე დღე გამოიყოფა.
