ოსკარის 91-ე დაჯილდოების ცერემონიალზე მექსიკურმა ფილმმა, ალფონსო კუარონის “რომამ”, სამი ოსკარი მიიღო: “საუკეთესო რეჟისორის”, “საუკეთესო ოპერატორული ნამუშევრის” და “საუკეთესო უცხოენოვანი ფილმის” ნომინაციებში. კუარონი ფილმის სცენარის ავტორიცაა, რეჟისორიც, ოპერატორიც, მემონტაჟეც და, თუ სწორად მახსოვს, პროდიუსერიც. მას უამრავი ჯილდო აქვს მიღებული “ჰარი პოტერი და აზკაბანის ტყვისთვის” და “გრავიტაციისთვის“, მათ შორის ოსკარი “საუკეთესო რეჟისორის” ნომინაციაში, ანუ ამ ნომინაციაში მისთვის წლევანდელი ოსკარი მეორეა.
კუარონი იმ ჰოლოვუდელ რეჟისორთა რიცხვს განეკუთვნება, რომლებიც თითქოს ცდილობენ კომერციული კინო მთლიანად არ გამიჯნონ საავტორო კინოსგან, თუმცა ეს მცდელობები, როგორც წესი, კომერციული კინოს სასარგებლოდ სრულდება ხოლმე. კუარონის შემთხვევაშიც აქამდე ასე იყო. ის მაინც მაღალბიუჯეტიანი ფილმების გასაკეთებლად (დიახ, გასაკეთებლად) დაქირავებული რეჟისორია და მოულოდნელიც იყო მისგან ისეთი სოციალური დრამის გადაღება, როგორიც “რომაა”. თან ფილმი შავ-თეთრია, შავ-თეთრ ფილმებს კი, როგორც წესი, არ აფინანსებენ. ამაზე ვუდი ალენის ერთი ფილმი მახსენდება, სადაც რეჟისორი (ვუდი ალენის პერსონაჟი) ამაოდ ცდილობს დაარწმუნოს პროდიუსერები, რომ მისი ფილმი შავ-თეთრი უნდა იყოს, რადგან ამას კონცეპტუალური მხარე მოითხოვს. მთავარ პროდიუსერს ვისკიანი ჭიქა შეაცივდება ხელში და მოსხლეტით და მკაცრად ეუბნება: “თუ გინდა ფილმი დავაფინანსოთ, ეს იდეა დაივიწყეო!” და რეჟისორიც ივიწყებს.
მაგრამ, ამ შემთხვევაში, ალფონსო კუარონის ავტორიტეტმა და წონამ, როგორც ჩანს, თავისი ქნა, და მას არ გასჭირვებია ფულის მოძიება მისი “ცხოვრების ფილმისთვის” (ასე უწოდა თვითონ).
ჩემი აზრით, ეს ფილმი ძველი იტალიური კინოსადმი მიძღვნილი მხურვალე სალამია. ფილმის სათაური პირდაპირ პაზოლინის “MAMMA ROMA”-ს გვახსენებს, ფილმში შიგადაშიგ მიმობნეული, უცნაური რაკურსით ნაჩვენები არქიტექტურული ნაგებობების კადრები ადრეულ ანტონიონის გვაგონებს, მაგრამ ფილმში მაინც ყველაზე დიდი დოზით ფედერიკო ფელინის კინოესთეტიკაა გადმოტანილი, უფრო სწორედ, მისი ორი საუკეთესო ფილმისა: “8½”-ის და “მშვიდი ცხოვრების”. “რომაშიც”, ისევე, როგორც ფელინის ამ ორ ფილმში, თხრობა მდორეა და, რაღაცნაირად, მასშტაბური. რეჟისორი ცდილობს მარტივი სიუჟეტის მიღმა დაგვანახოს რუტინული ცხოვრების მთელი სირთულე და, ფელინივით, ახერხებს კიდეც ამას. გვირაბში გაჩენილი საცობის სცენა პირდაპირი ალუზია-რემინისცენციაა ფელინის “8½”-ის სიზმარეული დასაწყისისა: დიდი, მოუხეშავი, შავი მანქანების მწკრივი, უსიცოცხლო სახეები, აწეული შუშებითა და მანქანების სიმჭიდროვით შექმნილი კლაუსტროფობიული გარემო.
ფილმის სიუჟეტი სამოცდაათიანი წლების მექსიკაში ვითარდება და ფოკუსში მოსამსახურე ქალია, რომელიც მრავალშვილიან ოჯახში მუშაობს. ბავშვებს ის ძალიან უყვართ. ოჯახში, ცოლ-ქმარს, ცუდი ურთიერთობა აქვთ და ქმარი საყვარელთან მიდის საცხოვრებლად. დედა ატყუებს შვილებს, რომ მამა მალე დაბრუნდება. მოსამსახურე გოგო ყველანაირად ცდილობს ბავშვებისთვის უმამობის შემსუბუქებას. ერთხელაც აღმოაჩენს, რომ ორსულადაა ბიჭისგან, რომელიც სულ რამდენჯერმე ჰყავს ნანახი. შეხვდება იმ ბიჭს და ეტყვის, რაშიცაა საქმე. ბიჭი არაფერს შეიმჩნევს, ცოტა ხანი აქ დამელოდეო”, ეტყვის, შუა ქუჩაში დატოვებს და გაუჩინარდება. გოგო დიასახლისს გამოუტყდება, რომ ორსულადაა. მაყურებელს უჩნდება შიში, რომ გოგოს სახლიდან გააგდებენ, მაგრამ პირიქით – დიასახლისი დაამშვიდებს და ნაცნობ გინეკოლოგთან წაიყვანს.
გოგო სოფელშიც ჩააკითხავს ბიჭს, მაგრამ ბიჭი გამოაგდებს. ერთხელაც, როცა დიასახლისს ავეჯის მაღაზიაში გაჰყვება, ქუჩაში სამოქალაქო დაპირისპირება დაიწყებ. რამდენიმე ახალგაზრდა მაღაზიაში შემოვარდება, მათ რამდენიმე იარაღიანი ახალგაზრდა დაედევნება და მათ იქვე, ხალხის თვალწინ, ხოცავენ. იარაღიანებს შორის ერთ-ერთი ამ გოგოს ყოფილი შეყვარებულია. გოგოს დენა დაეწყება, გააქანებენ კლინიკაში, სადაც მკვდარ ბავშვს იმშობიარებს.
შემდეგ სახლის დიასახლისი გადაწყვეტს, რომ ბავშვები ზღვაზე წაიყვანოს და მოსამსახურე გოგოსაც შესთავაზებს წამოსვლას, რომ ცოტა გული გადააყოლოს. წავლენ ზღვაზე. ვახშმობისას დიასახლისი შვილებს გამოუტყდება, რომ მამამ ისინი მიატოვა და აღარასოდეს დაბრუნდება. ერთ საღამოს, ბავშვებს (და-ძმას) ზღვა შეითრევს და მოსამსახურე გოგო მათ ძლივს გადაარჩენს და ისევ ქალაქში ბრუნდებიან.
ამ ფილმს ორი დღის მანძილზე ვუყურებდი. იმიტომ კი არა, რომ ქრონომეტრაჟი ორი საათი და თხუთმეტი წუთია. არა, უბრალოდ ამ ტიპის ფილმებს გამოზოგვით, დაგემოვნებით უნდა უყურო. თავის დროზე ფელინის და სხვა დიდი რეჟისორების ფილმებიც პირველ ჯერზე ასე გამოზოგვით მაქვს ნანახი. ვიცი, რომ ამ ფილმსაც აუცილებლად მივუბრუნდები.
