პერსონალური და სამოქალაქო კომპეტენცია არის ცოდნის უნარისა და დამოკიდებულებების ერთობლიობა, რომლებიც შესაძლებელს ხდის საკუთარი თავის ადეკვატურ შეფასებას, რეალიზებასა და ემოციების მართვას. გულისხმობს კომუნიკაციას, შემოქმედებითობას, ტოლერანტობას. აგრეთვე, საზოგადოებაში არსებული ფასეულობების, ნორმებისა და წესების ცოდნას, მათ დაცვას. ხელს უწყობს პიროვნული პოტენციალის განახლება-განვითარებას, პასუხისმგებლობის გრძნობის გაღვივებას და გადაწყვეტილებების მიღებას.
მინდა წარმოგიდგინოთ სოციალური და სამოქალაქო კომპეტენციის განვითარებაზე ორიენტირებული გაკვეთილი ქართულ ენასა და ლიტერატურაში.
სამიზნე ჯგუფი: X კლასი
თემა: გენდერული თანასწორობა- მითი თუ რეალობა
აქტივობა: ნაბიჯ-ნაბიჯ
I აქტივობა _____მასწავლებლის ინსტრუქცია
„წარმოიდგინეთ, რომ ახლა გაკვეთილზე კი არ ხართ, არამედ სტუდიაში, სადაც გადაცემა თავად უნდა წაიყვანოთ, ანუ ვიღაც მოირგებს სატელევიზიო გადაცემის წამყვანის როლს, რომელიც შემოქმედებით ჯგუფთან ერთად შეიმუშავებს გადაცემის ფორმატს, სტუდიაში მოიწვევს შუშანიკს, ვარსქენს, სახალხო დამცველს, საპატრიარქოს წარმომადგენელს, ფსიქოლოგს, შინაგან საქმეთა მინისტრს სოცმუშაკს. სტუდიაში გამართავთ დისკუსიას თემაზე: ,,გენდერული თანასწორობა – მითი თუ რეალობა“.
ნაწილი მოსწავლეებისა მოირგებთ მოწვეული სტუმრების როლს, რომელიც თქვენ გინდათ (მაგ. რეჟისორი, ჟურნალისტი, მწერალი, მოსწავლე, რეპორტიორი, გოგონა, რომელსაც განათლების უფლება მამამ შეუზღუდა….).
წესრიგსა და ორგანიზებაზე სრული პასუხისმგებლობა ეკისრება შემოქმედებით ჯგუფს. (3 მოსწავლე).
ამიტომ უფლებას ვიტოვებ, გადაცემის წამყვანი თავად დავასახელო (თუ თვითონაც თანახმა იქნება), მან კი თავად შეარჩიოს ორი თანამშრომელი, რომლებიც მოეხმარებიან გადაცემის ფორმატის, სახელწოდების, კითხვების შერჩევაში“.
II აქტივობა როლების გადანაწილება
- „ჟურნალისტი“ ასახელებს 2 მოსწავლეს, რომლებიც მასთან ერთად წაიყვანენ გადაცემას და იკავებენ მათთვის განკუთვნილ ადგილს.
- მაგიდაზე დევს გადაბრუნებული ბარათები, თითო ბარათზე თითო სიტყვა წერია: სახალხო დამცველი, საპატრიარქოს წარმომადგენელი, ფსიქოლოგი, ვარსქენ, შუშანიკი, რეპორტიორი, ფოტოგრაფი, შინაგან საქმეთა მინისტრი, სოცმუშაკი, იურისტი, ძალადობის მსხვერპლი… მოსწავლეები იღებენ ბარათებს და სხდებიან მათთვის განკუთვნილ ადგილზე.
III აქტივობა როლისთვის მზადება
მასწავლებელი 10 წუთს აძლევს მოსწავლეებს იმისთვის, რომ დაფიქრდნენ, გაითავისონ როლები, გაიაზრონ – რომელ შეკითხვებზე შეიძლება მოუწიოთ პასუხების გაცემა. ჟურნალისტებმა კი უნდა შეიმუშაონ ფორმატი, გადაინაწილონ ფუნქციები, მოემზადონ გადაცემის წასაყვანად. მასწავლებელი აფრთხილებს, რომ მათ იმპროვიზაციაც მოუწევთ, რადგან შესაძლოა პროცესები მათი გეგმის მიხედვით არც წარიმართოს.
IV აქტივობა „სატელევიზიო გადაცემა“
- ჟურნალისტის მისალმება;
- პრობლების აქტუალურობაზე საუბარი;
- მოწვეული სტუმრების წარდგენა,საუბარი;
- დისკუსია;
- დამშვიდობება.
V აქტივობა მოსწავლეთა თვითშეფასება
მასწავლებელი მოსწავლეებს ურიგებს გასასვლელ ბარათებს, რომლებიც მოსწავლეებმა ინდივიდუალურად უნდა შეავსონ.
გასასვლელი ბარათი
„სატელევიზიო გადაცემის“ დროს მე ვიყავი (მიუთითეთ როლი)-————————.
ამ ამპლუაში ჩემი თავი ა)მომეწონა ბ) არ მომეწონა ( გახაზეთ ერთ-ერთი) რადგან ————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————-
ამ გაკვეთილმა ერთხელ კიდევ დამაფიქრა —————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————–
მოკლედ ჩამოაყალიბეთ, როგორ გამოიყენებთ მიღებულ ცოდნას რეალურ ცხოვრებაში ——————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————-—————————————————————————————————–
წინაპირობები, რომელებიც უნდა გაითვალისწინოთ იმისათვის, რომ გაკვეთილი წარმატებული და შედეგზე ორიენტირებული იყოს.
- წინასწარ მიეცით საშინაო დავალება თემაზე – „დაცულია თუ არა ქალს უფლებები საქართველოში“.
- წინა გაკვეთილებზე მოამზადეთ ფონი- დარწმუნდით, იცნობენ თუ არა მოსწავლეები ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაციას, რა იციან ადამიანის უფლებებისა და თავისუფლებს შესახებ.
- სწორად შეარჩიეთ მთავარი ,,ჟურნალისტი“, რომელმაც დამოუკიდებლად უნდა შეარჩიოს 2 თანაწამყვანი. სწორედ მათზეა დამოკიდებული „რეიტინგული’’ იქნება თუ არა სატელევიზიო გადაცემა.
- საკლასო ოთახი აქციეთ სტუდიად . „სტუდიაში“ მოიტანეთ მიკროფონები(თუნდაც არ მუშაობდეს), კამერა ( შესაძლოა გადაიღონ ტელეფონითაც ). დარწმუნდით, რომ კამერის მეხსიერება „გადაცემას“ სრულად დაიტევს.
- „გადაცემის სტუმრებს“ რომ არ გაუჭირდეთ გარჩევა, ვინ ვინ არის, წინასწარ მათთვის განკუთვნილ მერხებზე დადეთ ბეიჯები (სანფორმაციო ფურცელი) წარწერით, მაგალითად:
| სახალხო დამცველი |
| სოციალური მუშაკი |
| ფსიქოლოგი |
- სათანადო ადგილი მიუჩინეთ სკამებს, მერხებსა და მაგიდას.
გაკვეთილის შემდეგ
- ყურადღებით გაეცანით გასასვლელ ბილეთებს;
- მომდევნო გაკვეთილზე თითოეული მათგანი წაიკითხეთ ხმამაღლა, მოსწავლეებს ყოველთვის აინტერესებთ – რას ფიქრობენ მათი მეგობრები;
- პროექტორით ერთობლივად იყურეთ „გადაცემის“ გადაღებულ ვიდეოს.
- ერთობლივად შეაფასეთ პროცესი.
გაკვეთილის დადებითი მხარეები
- მოსწავლეებისათვის სახალისოა;
- ააქტიურებს ცოდნას;
- ხელს უწყობს გამჭოლი კომპეტენცების განვითარებას (სოციალური და სამოქალაქო, შემოქმედებითი და კრიტიკული აზროვნება);
- აჩენს სურვილს, სხვა დროსაც „ჩაწერონ გადაცემა“ და თავად გთავაზობენ სხვა არანაკლებ პრობლემურ თემებს.
- ქმნის ფონს – მათთან ერთად დაგეგმოთ და განახორციელოთ სოციალური პროექტები.
გამოყენების არეალი
- შესაძლებელია ანალოგიური „გადაცემები ჩაწეროთ“ საბაზო და საშუალო საფეხურის ნებისმიერ კლასში და „მოიწვიოთ“ ალუდა ქეთელაური, დაუსვათ კითხვები ილია ჭავჭავაძეს, დეპატები გამართოთ მიხელ ჯავახიშვილთან, ჩაწეროთ ინტერვიუ „ჩიტების გამომზამთრებელთან“.
გამოყენებული ლიტერატურა:
ეროვნული სასწავლო გეგმა 2011- 2016
