როცა მასწავლებელი იღლება და გამხნევებასა და შთაგონებას საჭიროებს, შეუძლია გაიხსენოს იმ პედაგოგების ისტორიები, რომლებმაც შეცვალეს განათლების სისტემა და წარმოდგენები მის შესახებ.
- ერთ-ერთი ასეთი მასწავლებელი ემა უილარდია, აშშ-ში ქალთა სკოლის პირველი დამაარსებელი. ემა სკოლაში 15 წლის ასაკში შევიდა, 17 წლის კი უკვე სხვებს ასწავლიდა. ის ერთმანეთს ადარებდა ქალებისა და ვაჟებისთვის განკუთვნილ სასწავლო პროგრამებს და სურდა, რომ მათ შორის ნაკლები განსხვავება ყოფილიყო. ემას მიზანი იყო, დაემტკიცებინა, რომ გოგონებსაც შეეძლოთ ზუსტი მეცნიერებების სწავლა. მან საკუთარი სახლში სემინარია გახსნა. ემას შთააგონებდა თავისი მოსწავლეების წარმატებები. მან ნიუ-იორკის ერთ-ერთ საკანონმდებლო ორგანოს ქალთა განათლების დაფინანსების თხოვნით მიმართა, მაგრამ მხარდაჭერა ვერ მიიღო. ბოლოს შტატის გუბერნატორმა შესთავაზა დახმარება. 1821 წელს ემამ გახსნა ქალთა სემინარია, პირველი ამერიკული სკოლა, სადაც ქალებს უმაღლეს განათლების მიღება შეეძლოთ.
- მირტილა მაინერმა კი აშშ-ში პირველმა გახსნა სკოლა აფროამერიკელი გოგონებისთვის. მე-19 საუკუნეში, ზოგიერთ შტატში, ჯერ კიდევ დანაშაულად მიაჩნდათ შავკანიან ბავშვთა სწავლება. ამ კანონის დამრღვევი ბევრი პედაგოგი ციხეში ხვდებოდა. მიუხედავად ამისა, მირტილა მაინერმა სკოლის გახსნა გადაწყვიტა. ახალგაზრდა ქალი გოგონებს არა მხოლოდ წერა-კითხვასა და თვლას ასწავლიდა, არამედ ცდილობდა ისინი მომავალ მასწავლებლებად აღეზარდა, რათა შეძლებოდათ თავიანთი ნათესავებისა და მეგობრების განათლება. მირტილას მხარდამჭერი იყო მწერალი გარიეტა ბიჩერ-სტოუ, რომელმაც 1851 წელს თავისი ჰონორარი სკოლის გახსნას დაახარჯა. სკოლის იდეას უამრავი მოწინააღმდეგე ჰყავდა. ბოლოს მისი შენობა დაწვეს. სირთულეების მიუხედავად, სკოლა მაინც არ დახურულა და მოგვიანებით ვაშინგტონის განათლების სისტემის ნაწილად იქცა. დღეს ქალაქში ერთ-ერთი დაწყებითი სკოლა მირტილა მაინერის სახელს ატარებს.
- ენ სალივანი უსინათლო და უსმენო გოგონას უმაღლესი განათლების მიღებაში დაეხმარა. თავად ენი 5 წლის ასაკში დაავადდა, რის შედეგადაც მხედველობა დაუქვეითდა. მას რამდენიმე წარუმატებელი ოპერაცია გაუკეთდა. ამას მისთვის ხელი არ შეუშლია, დაემთავრებინა უმაღლესი სასწავლებელი და გამხდარიყო მასწავლებელი. ენი უსინათლო ბავშვებს სპეციალური ანბანით ასწავლიდა. 20 წლის ასაკში სკოლაში უსინათლო და უსმენო ჰელენ კელერი მოუყვანეს, რაც მე-19 საუკუნისთვის უჩვეულო ამბავი იყო, რადგან ასეთ ბავშვებს განათლებას საერთოდ არ აძლევდნენ. ენიმ გადაწყვიტა დაემტკიცებინა, რომ უიმედო მიდგომა არასწორი იყო. ის ჰელენს ცალ ხელში ვაშლს უდებდა, მეორე ხელზე კი თითის მოძრაობით აწერდა, რომ ეს ვაშლი იყო. ასე ასწავლიდა ასოებს. მაგრამ ყველაზე რთული ლაპარაკის სწავლება იყო. ჰელენი მასწავლებლის ყელს ეხებოდა და ცდილობდა ეგრძნო მისი ვიბრაცია, რათა წარმოთქმული სიტყვა გაემეორებინა. ენ სალივანი გოგონას ისტორიაშიც დაუზარელად ამეცადინებდა, ასწავლიდა უცხო ენასა და ზუსტ მეცნიერებებს. ჰელენმა შეძლო ჩაებარებინა რაიტ-ჰიუმანსონის უსმენოთა სკოლაში, შემდეგ სწავლა გააგრძელა ჰარვარდთან არსებულ ქალთა სკოლაში და რედკლიფის კოლეჯში. მასწავლებლის დამსახურებით, ის გახდა პირველი უსინათლო და უსმენო ადამიანი, რომელმაც უმაღლესი განათლება მიიღო.
- მარია სკლოდოვსკაია-კიური სორბონაში პირველი ქალი მასწავლებელი იყო. ფიზიკაში ნობელის პრემიის ორგზის ლაურეატობამდე ერთ-ერთ მდიდარ ოჯახში მსახურად მუშაობდა. მე -19 საუკუნის შუა პერიოდში ქალებისთვის უმაღლესი განათლების მიღება პრობლემა იყო, ამიტომ მარიას სწავლისათვის შემოსავალი სჭირდებოდა. ის დილის 6 საათზე იღვიძებდა, ფიზიკასა და მათემატიკაში მეცადინეობდა, დღის მეორე ნახევარში კი მდიდარი ოჯახის შვილებს ასწავლიდა. ასევე ახერხებდა ღარიბების შვილებთან მეცადინეობას – ასწავლიდა პოლონურ წერა-კითხვას. ბოლოს, თავის ჩანაფიქრს მიაღწია და სორბონის უნივერსიტეტში ჩააბარა. შუადღეზე ლექციებს ესწრებოდა, საღამოობით კი კვლავ ბავშვებს ასწავლიდა, რათა ქირის ფული დაეფარა. იმ დროს, როდესაც ახალგაზრდა ქალების უმეტესობა ვერც იოცნებებდა უმაღლეს განათლებაზე, მარიას ორი დიპლომი ჰქონდა და ფიზიკის კათედრაზე მუშაობდა.
- ნიკოლაი კიუნგმა ბუჰენვალდის საკონცენტრაციო ბანაკში არალეგალური სკოლის ორგანიზება შეძლო. 9 წლის ასაკში ის უკვე მასწავლებლობდა – ცდილობდა, გლეხის შვილებისთვის რუსული ენა ესწავლებინა. მოგვიანებით დაამთავრა ვიაზმის პედაგოგიური ტექნკუმი, 20 წლის ასაკში კი ჯარში გაიწვიეს. კიუნგი დასავლეთ ბელორუსიისა და აღმოსავლეთ პოლონეთის გათავისუფლებაში მონაწილეობდა. 1943 წელს დააპატიმრეს და გერმანიის ერთ-ერთ ყველაზე მსხვილ საკონცენტრაციო ბანაკ ბუჰენვალდში აღმოჩნდა. ბანაკში ბევრი ბავშვი იყო და კიუნგმა მიწისქვეშა სკოლის შექმნა გადაწყვიტა. 1944 წლის 1 სექტემბერს ერთ-ერთ ბარაკში სწავლება დაიწყო. პატიმრებმა საიდანღაც შეძლეს ქაღალდის, ფანქრების, კალმების, ცარცის, დაფისა და რამდენიმე რუსული სახელმძღვანელოს მოპოვება. სკოლამ 8 თვის განმავლობაში ისე იმუშავა, რომ მის შესახებ გერმანელმა ჯარისკაცებმა ვერაფერი გაიგეს. ომის შემდეგ კიუნგი მრავალი წელი მუშაობდა სოფელ შჩერბინკის მეოთხე სკოლაში, რომელიც მისივე ძალისხმევით გაიხსნა.
- ბრედ კოენი მასწავლებელი მხოლოდ 25-ე მცდელობაზე გახდა, მიუხედავად იმისა, რომ პედაგოგიური კოლეჯი ფრიადებზე ჰქონდა დამთავრებული. ამის მიზეზი ტურტრეტის სინდრომი იყო. ბავშვობიდან, ბრედი ვერ აკონტროლებდა თავს, ჰქონდა წიკები და უნებურად უცნაურ ხმებს გამოსცემდა. პედაგოგები მიიჩნევენ, რომ ბიჭი უბრალოდ ოხუნჯობდა და ამიტომ ხშირად მთელი კლასის წინაშე ბოდიშის მოხდას აიძულებდნენ. კოენმა პედაგოგების მხარდაჭერა ვერ მოიპოვა და გადაწყვიტა, გახდარიყო ისეთი მასწავლებელი, როგორიც თვითონ არასოდეს ჰყოლია. ის მართლაც გახდა მასწავლებელი და მოსწავლეებს არა მარტო მათემატიკასა და კითხვას ასწავლიდა, არამედ ისეთებად იღებდა მათ, როგორებიც იყვნენ. მან შეძლო საერთო ენის გამონახვა იმ მოსწავლეებთან, ვისაც სხვა პედაგოგები ვერ უგებდნენ. 1997 წელს ბრედ კოენი შტატ ჯორჯიის დაწყებითი სკოლის საუკეთესო მასწავლებლად გამოაცხადეს.
- ჰაიმე ესკალანტემ დაამტკიცა, რომ მათემატიკის სწავლა ყველას შეეძლო. უკეთესი ცხოვრების ძიებაში ის ბოლივიიდან აშშ-ში მოხვდა და აღმოჩნდა სკოლაში, სადაც ძალიან რთული ბავშვები იყვნენ. მასწავლებელმა გადაწყვიტა, რომ მათთვის საუკეთესოდ ესწავლებინა მათემატიკა. მან უარი თქვა სტანდარტულ, მოსაწყენ ბროშურებსა და მეთოდებზე. ამის ნაცვლად მაგალითები რეალური ცხოვრებიდან მოჰყავდა. ესკალანტეს მოსწავლეებმა შესანიშნავად ჩააბარეს მათემატიკის ტესტები. ქვეყნის მასშტაბით მისმა სკოლამ მათემატიკაში მეოთხე ადგილი დაიკავა ნიუ-იორკის ორი ელიტარული სკოლის შემდეგ, სადაც ამ საგანს გაძლიერებულად ასწავლიდნენ. თუმცა, ბავშვების მიერ დაშვებული მსგავსი შეცდომის გამო ექსპერტებმა ჩათვალეს, რომ მოსწავლეებმა ერთმანეთისგან გადაიწერეს და პირვანდელი შედეგები გააუქმეს. კომისიამ საშუალება მისცა ბავშვებს გადაებარებინათ საგანი, რის შედეგადაც ბავშვების წარმატებული შედეგები დადასტურდა.
