საქართველოში ბავშვთა სახლები აღარ არსებობს. მათ ნაცვლად მიუსაფარი და სოციალურად დაუცველი პატარები სხვადასხვა ინსტიტუციაში გადაამისამართეს. არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ 2005 წელს დაწყებული პროცესი, რომელსაც საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრომ დაუჭირა მხარი, 2013 წელს დასრულდა. ამ დროისათვის ბავშვების ნაწილი მინდობით აღმზრდელებსა და მეურვეებს ჩაჰბარდა, ნაწილი გაშვილდა, ნაწილი ბიოლოგიურ ოჯახებს დაუბრუნდა, ნაწილი კი მცირე საოჯახო ტიპის სახლებს მიაბარეს.
მცირე საოჯახო ტიპის ბავშვთა სახლები 10 არასრულწლოვანზეა გათვლილი. ამ სახლების აშენების მიზანი ის იყო, რომ ბავშვებს თავი საკუთარ სახლში ეგრძნოთ. ამ ტიპის სახლების თავდაპირველ აღწერილობაში წაიკითხავთ: ბავშვთა სააღმზრდელო ტიპის დიდი დაწესებულებებიდან მცირე საოჯახო ტიპის სახლებზე გადასვლის შემდეგ მკვეთრად გაუმჯობესდა ბენეფიციართა საცხოვრებელი პირობები. ინდივიდუალური საჭიროებები და ინფრასტრუქტურა მიახლოებულია ოჯახურ პირობებთან. შენობებსა და ეზოებში დაცულია სისუფთავე. ეზოები შემოსაზღვრულია მესრით. ერთ ბენეფიციარზე გათვალისწინებულია არანაკლებ 6 კვ.მ ფართობი. თითქმის ყველა სახლი უზრუნველყოფილია: ცენტრალური გათბობის სისტემით, ავეჯით, საყოფაცხოვრებო და სხვა ტექნიკით, ინვენტარით, ჰიგიენური ნორმების დასაცავად საჭირო ნივთებით, ტელეფონით, ბუნებრივი და ხელოვნური განათებით, კეთილმოწყობილი სააბაზანო-საპირფარეშოებითა და სამზარეულო-სასადილოებით. ბავშვები უზრუნველყოფილი არიან საკუთარი პირადი კუთხით და ტანსაცმლისა და ნივთების შესანახი სათავსოებით. ფანჯრებს ყველგან აქვს ფარდები. საძინებლები აღჭურვილია თანამედროვე ტიპის ხის საწოლებით, თეთრეულით, კარადებით, ტუმბოებით, ბენეფიციართა სამეცადინო მაგიდებითა და სკამებით.
2014 წლის თებერვალში საქართველოს სახალხო დამცველის პრევენციულმა ჯგუფმა 30 მცირე საოჯახო ტიპის ბავშვთა სახლში მონიტორინგი ჩაატარა. ესენი იყო, თბილისის (13 სახლი), რუსთავის (2 სახლი), დუშეთის (1 სახლი), ახმეტის (1 სახლი), თელავის (3 სახლი), მცხეთის (2 სახლი), ხაშურის (4 სახლი), გორის (1 სახლი), კასპის (1 სახლი), გარდაბნისა (1 სახლი) და ლაგოდეხის (1 სახლი) მცირე საოჯახო ტიპის ბავშვთა სახლები.
მონიტორინგის ჯგუფებმა დაწესებულებებში ბავშვთა მდგომარეობა, მათდამი მოპყრობის ხარისხი, მათი ფიზიკური და ფსიქიკური ჯანმრთელობა, სახლების ინფრასტრუქტურა და სანიტარულ-ჰიგიენური პირობები შეამოწმეს.
შედეგებმა გვიჩვენა, რომ აღსაზრდელების ცხოვრების პირობები არ აკმაყოფილებს „ბავშვზე ზრუნვის სტანდარტების” მოთხოვნებს და ყველაფერი ისე არ არის, როგორც თავდაპირველ აღწერილობაშია მოცემული. მონიტორინგის შედეგად, ზოგიერთ მცირე საოჯახო ტიპის სახლში გამოვლინდა ნაკლოვანებები, რომლებიც დროულ გამოსწორებას საჭიროებს.
·სახლის მდებარეობა ართულებს ხელმისაწვდომობას ბავშვების ფორმალურ/არაფორმალურ განათლებასა და ჯანდაცვაზე;
·სახურავიდან ჩამოსული ბუნებრივი ნალექის გამო, დაზიანებულია ჭერი და კედლები;
·სახლს ამორტიზებული აქვს კარ-ფანჯრები, რის გამოც ვერ ხერხდება შენობაში ტემპერატურის სტაბილურობის უზრუნველყოფა;
· არ მუშაობს სამზარეულოსა და სველი წერტილების ჰაერის გამწოვები;
·2007 წლის შემდეგ არ განახლებულა ინვენტარი, რის გამოც ბავშვებს პირადი ნივთები სკამებზე უწყვიათ;
·ბავშვების ოთახებში არ ინთება ელექტრონათურა, რის გამოც მათ მაგიდის ნათურის შუქზე უწევთ მეცადინეობა;
·არ არის ინტერნეტი;
·სახლს წყალი მიეწოდება გრაფიკით, ამიტომ წყალს აგროვებენ ავზში, რომელიც განთავსებულია 15 კვ.მ ოთახში, სადაც ჭერი და კედლები ნესტიანი და დაობებულია;
·სახლში არსებული ტემპერატურა არ აკმაყოფილებს ნორმას;
·ბუნებრივ აირზე მომუშავე ცენტრალური გათბობის გამაცხელებელი მოწყობილობიდან გამონაბოლქვი კედლის გარეთა მხარეს გადის. მილი იმდენად მოკლეა, რომ გამონაბოლქვი ოთახებში აღწევს და ინტოქსიკაციის საფრთხეს ქმნის. ამის გამო ბავშვები თავიანთ ოთახებში ფანჯრებს ვერ აღებენ.
·თბილისის ერთ-ერთი სააღმზრდელო დაწესებულების შენობის გარშემო ავტომობილების სარემონტო ცენტრია განთავსებული, სადაც დგას სარემონტო ავტომანქანები, მიმდინარეობს სამღებრო და აღდგენითი სამუშაოები, ნავთობით ირეცხება ძრავის ნაწილები, დგას მძაფრი სპეციფიკური სუნი. გარდა ამისა, იქვე, 80 მეტრის მოშორებით მდებარეობს ავტომანქანების გაზით გასამართი პუნქტი.
·თითქმის ყველა მცირე საოჯახო ტიპის სახლის სველ წერტილებში კბილის ჯაგრისები, დამცავი საშუალებებისა და მაიდენტიფიცირებელი ნიშნების გარეშე, საერთო სარგებლობის ჭიქებში ინახება.
მონიტორინგის დროს დადგინდა, რომ მთელ რიგ სახლებში: ბავშვებს პირად სარგებლობაში არ აქვთ:
·პირსახოცები;
· სააბაზანოებსა და ტუალეტებში არ ფუნქციონირებს ვენტილაცია;
·არ ფუნქციონირებს გამწოვი, რის გამოც მთელ სახლში დგება საჭმლის სუნი;
·ოთახებში შეინიშნება ოფლისა და ჭუჭყის მძაფრი სუნი;
·სახლის ეზოში მოთავსებულია აზიური ტიპის საერთო სარგებლობის საპირფარეშო ჩამრეცხი ავზისა და ხელსაბანი ნიჟარის გარეშე.
სახალხო დამცველმა საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს მიმართა თხოვნით ზემოთჩამოთვლილი ყველა ხარვეზის სასწრაფოდ მოსაგვარებლად; ასევე, სახელმწიფო ზრუნვისადმი დაქვემდებარებული ბავშვების მიმართ ძალადობისა და არაჰუმანური მოპყრობის თავიდან აცილების, ეფექტიანი ღონისძიებების განხორციელებისა და ამ ბავშვთა ოჯახებთან აქტიურ რეინტეგრაციის ხელშეწყობის მიზნით.
