ჩვენ გამუდმებით ვლაპარაკობთ იმაზე, თუ როგორი მნიშვნელოვანია სკოლამ, როგორც ერთ-ერთმა სოციალურმა ინსტიტუტმა შეძლოს მისი მთავარი როლის სრულყოფილად შესრულება. შეძლოს მოსწავლეებისთვის, არა მხოლოდ გარკვეული ცოდნის გადაცემა, არამედ მოახერხოს მოსწავლისთვის მოქალაქეობრივი შეგრძნებების განვითარება და მისი, როგორც მომავალი მოქალაქის, ფორმირების პროცესზეც იზრუნოს.
განვლილმა დღეებმა ნათლად გვაჩვენა, რომ თემა, რომელიც მუდმივად გვაღელვებს და ხშირად ჩვენი საზოგადოების შესაძლებლობა ამ კუთხით ეჭვქვეშ დაგვიყენებია, გვისაყვედურია მათთვის, რომ ვერ ვყოფილვართ ისე ეფექტური და კარგი მოქალაქეები, როგორიც საჭიროა, ყველა ეს საყვედური და დაეჭვება ამ ტრაგიკული მოვლენის თანხმლებმა პროცესებმა საფუძვლიანად გაფანტა. თურმე შეგვძლებია, როცა საჭიროა ყველანაირი ფიზიკური რესურსის მობილიზება, შეგვძლებია ერთად დგომა და ერთი საერთო მიზნისკენ სიარული, თურმე შეგვძლებია ყველა ვიყოთ არა მარტო კარგი ადამიანები ცალ-ცალკე, არა მარტო წარმატებული ადამიანები ჩვენ-ჩვენს ვიწრო კომფორტულ სამყაროებში, არამედ ამასთან ერთად ვიყოთ კარგი მოქალაქეებიც, რომელიც გასაჭირის დროს არც სხვაზე ზრუნვას ივიწყებს.
მიუხედავად, ბევრი პრეტენზიისა და საყვედურისა, რომ რიგ შემთხვევებში სათანადოდ ვერ ვახერხებდით ჩვენი მოქალაქეობრივი ვალის შესრულებას, რომ არ არსებობს მოქალაქეების ხმა, რომელსაც მოუსმენენ და მათ შეხედულებებს გაითვალისწინებენ, როცა არ ვდგებით ყველა ერთად, როდესაც თუნდაც ხუთ ჯანმრთელ ხეს გვიჭრიან, როდესაც გვართმევენ სკვერებს და პარკებს და ამაზე სათანადოდ არ ვრეაგირებთ, როდესაც ჩვენს საზოგადოებაში განსხვავებული ფიზიკური ნიშნის მქონე ადამიანებს ჩაგრავენ და უმეტესწილად არ გამოგვდის საერთო ღირებულებებისთვის ბრძოლა – ასე მგონია, რახან ამ ტრაგედიამ შეძლო ჩვენი გაერთიანება, ალბათ მომავალშიც შესაძლებელი იქნება ერთად ყოფნა ორი ჯანმრთელი ხის თუ ადამიანების ფუნდამენტური უფლებების დასაცავად.
ძლიერ საზოგადოებას ბევრი განსხვავებული ადამიანი სჭირდება, რომელიც არც შეხედულებებით, არც გარეგნობით, არც ჩაცმის სტილით, არც რელიგიური მრწამსით არ გვანან ერთმანეთს, მაგრამ ამ განსხვავებების მიუხედავად, ღირებულებათა ფოკუსი მუდმივად ექნებათ მიმართული სწორი სამიზნეებისკენ, როგორც ეს ამ დღეებში გამოჩნდა. როდესაც, ყველა ერთად მუხლჩაუხრელად და თავგანწირვით შრომობდა სიტუაციის გამოსასწორებლად. ამ ბევრმა და განსხვავებულმა ადამიანებმა ამ დღეებში დავამტკიცეთ, რომ შეგვიძლია ვიყოთ ძლიერი საზოგადოება, რომელსაც ვერავინ მოახვევს საკუთარ აზრს.
თუკი ვინმეს მოეთხოვება პასუხისმგებლობა თავის მიერ წარმოთქმულ და დაწერილ სიტყვებზე, ეს ჩვენ ვართ – ჟურნალისტები, პედაგოგები, ლექტორები და მწერლები, რომლებსაც მუდმივი შეხება გვაქვს სიტყვებთან და სავარაუდოდ, მისი ძალისაც გვწამს. ჩვენ გვაქვს ალბათ ყველაზე მეტი ვალდებულება, რომ თითოეულ სიტყვას, რომელსაც საზოგადოებისკენ მივმართავთ, კარგად დავაკვირდეთ და დიდხანს ვიფიქროთ, ხომ არ გამოგვაქვს ზედმეტად მკაცრი განაჩენი ახალგაზრდა თაობისთვის, როდესაც მათ არც თუ საფუძვლიან საყვედურებს ვეუბნებით.
არ ვიცი რამდენად საჭიროა მე მიწევდეს იმ ადამიანების დაცვა, რომლებიც თავად იბრძოდნენ სხვების დასახმარებლად, ჩუმად და ზედმეტი ემოციების გარეშე თავად ცდილობდნენ სიტუაციის გამოსწორებას, ნაგვის და ღორღის გატანას, მაგრამ მათი მისამართით გამოთქმული შეფასება – “სულ უფრო დაჩლუნგებული თაობა მოდის” – იყო ყველაზე არასამართლიანი და მწარე სიტყვები, რომელსაც ისინი, მსუბუქად რომ ვთქვათ, არ იმსახურებდნენ. და ალბათ ამიტომ არის საჭირო, რომ ჩვენს ყველა სიტყვას დიდი პასუხისმგებლობით მივუდგეთ.
რადგან ამ ტალახიანი კეტებით და ბოტებით მოსიარულე ადამიანებმა, ჩვენ თვალწინ შეკრეს სამოქალაქო სოლიდარობის უწყვეტი ჯაჭვი.
ეს დღეებია დანიელ პენაკის, ფრანგი მწერლის და მხცოვანი მასწავლებლის წიგნს “სკოლის სევდას” ვკითხულობ, სადაც პენაკი გვიყვება იმ ამბებზე, თუ რამხელა ცოდვაა საკუთარ თავში დავაეჭვოთ ახალგაზრდა ადამიანი, შევაშინოთ და შემდეგ მან დიდხანს იაროს ამ ტკივილით, გულში კი იმეორებდეს საძულველ ფრაზებს და არასოდეს გვაპატიოს დაუფიქრებელი წინადადებები.
ყველა კრიტიკულ სიტუაციაში, პასუხისმგებლობების სწორი გააზრება არის ადამიანის ყველაზე ღირსეული თვისება და რაც არ უნდა გვიჭირდეს ემოციებთან გამკლავება, ალბათ ერთმანეთისგან სწორედ ასეთ, გააზრებულ პასუხისმგებლობაზე დაფუძნებულ ქმედებას მოველით.
ეს მხცოვანი მასწავლებელი კი ყველა ღონეს იყენებს, რომ გადაარჩინოს მოზარდები საკუთარი თავის არასრულფასოვანი აღქმისგან, დაიცვას ისინი უიმედობისგან და ჩაუნერგოს მათ მომავლის იმედის ნაპერწკალი.
არსებობს მომავლის ეკრანები, სადაც პროექცირებულია აწმყო, აღბეჭდილია შიშები, ეჭვები და უიმედო აწმყოს სცენები – ამაზე პენაკი წერს თავის წიგნში. ჩვენ, როცა ამ დღეებში საკუთარ ეკრანებს გულაჩუყებული შევცქეროდით, ვდარდობდით იმ ყველაზე დიდ ზარალზე, რასაც ადამიანთა სიცოცხლე ჰქვია, თან გული სიხარულით გვევსებოდა, როდესაც ვხედავდით, როგორ იკვრებოდა დიდი წრედი, ყველაზე კაცთმოყვარული იდეის გარშემო. ამ მომავლის ეკრანზე ჩანდა ყველაფერი ის, რამაც ახალი გამოცდილება და უნარები შეგვძინა და სრულიად მოულოდნელი რწმენით აგვავსო, რომ ყველაფრის გადალახვა შესაძლებელია.
