როგორ უნდა მოხდეს მოსწავლეთა სწავლის შეფასება?
პერიოდულად, დროის გარკვეული მონაკვეთის შემდეგ, სხვადასხვა მეთოდების საშუალებით შეგროვილი ინფორმაცია ეხმარება მასწავლებელს, რომ მან შექმნას ბავშვის პროგრესისა და მიღწევების დეტალური, ცხადი სურათი. როგორც უკვე აღვნიშნეთ, ეს უფრო რელევანტურია სკოლამდელი და დაწყებითი განათლების საფეხურებზე, რადგან ამ ასაკის მოსწავლეთა სწავლა შესაძლებელია ძლიერ კონტექსტუალიზებული იყოს და, საბოლოო ანგარიშით, გამოიწვიოს ნაკლებად სანდო შეფასებითი ინფორმაციის არსებობა, ვიდრე უფროსი ასაკის მოსწავლეების შემთხვევაში. იმ კონტექსტის ცოდნა, სადაც მიმდინარეობდა შეფასება, კიდევ უფრო ამდიდრებს მასწავლებლის მიერ შეგროვებული ინფორმაციის შინაარსს. ეს კი ხელს უწყობს მასწავლებლის მიერ სწავლის პროცესის დანახვას ბავშვის გადმოსახედიდან.
მნიშვნელოვანია, რომ შეფასებისთვის შერჩეული მეთოდები შესაფერისი იყოს შეფასების მიზნებისთვის, მოსწავლეთა ასაკისთვისა და განვითარების საფეხურისთვის. შერჩეულმა მეთოდებმა არ უნდა გამოიწვიოს მოსწავლეთა დისკრიმინაცია. სკოლაში გაცნობიერებული უნდა ჰქონდეთ კონტექსტის, კულტურისა და ენის ზეგავლენა შეფასებაზე და იზრუნონ, რომ შეფასება ჩატარდეს ბავშვებისთვის შესაფერის პირობებში. მაგალითად, სასკოლო პერსონალმა ზომები უნდა მიიღოს შეფასების ისეთი ასპექტების მოსაგვარებლად, რომლებიც სსსმ მოსწავლეებისთვისაა რელევანტური; მათვე უნდა უზრუნველყონ საჭირო ალტერნატივები. ზოგიერთი მოსწავლის შემთხვევაში მასწავლებლებს მოუწევთ მიაკვლიონ პროგრესის და მიღწევების ამოცნობის ისეთ გზებს, რომელთა მიმართ ბავშვები საკმაოდ მგრძნობიარე იქნებიან. მაგალითად, მეტი წონა მიანიჭონ იმას, თუ როგორ რეაგირებს ბავშვი აქტივობაზე ან მისცენ ბავშვს დამატებითი დრო აქტივობის დასრულებისთვის ან დაიხმარონ მოსწავლე, რომელიც ნაკლებად საჭიროებს მხარდაჭერას აქტივობის დასრულებისთვის.
სად უნდა ჩაიწეროს შეფასებით მოპოვებული ინფორმაცია?
სკოლები ქმნიან და ინახავენ ინდივიდუალურ ჩანაწერებს ბავშვის სწავლის შესახებ მანამდე, სანამ ბავშვი მოცემულ სკოლაში სწავლობს.ისინი მშობლებს აწვდიან შეფასების ანგარიშებს, რომლებიც შეიცავს ზუსტ და ადვილად გასაგებ ინფორმაციას ბავშვის პროგრესისა და მიღწევების შესახებ. სკოლა ინახავს სამი სახის ჩანაწერებს:
- მასწავლებლის ყოველდღიურ ჩანაწერებს;
- მოსწავლის პორტფოლიოს;
- ანგარიშგების ბარათს („ნიშნების ფურცელს“).
მასწავლებლის ჩანაწერები
ჩვეულებრივ, მასწავლებელი ინახავს მის ყოველდღიურ ჩანაწერებს – დაკვირვების მონაცემებს, კომენტარებს, ინცინდენტებს და სხვა, რომელიც კლასში ან სკოლის ეზოში ხდება. ეს ჩანაწერები მასწავლებელს აწვდის დამატებით ინფორმაციას ბავშვის შესახებ, ეხმარება მას, რომ უფრო ეფექტურად ამოიცნოს ბავშვის ინდივიდუალური და მთელი კლასის საჭიროებანი.
მოსწავლის პორტფოლიო
მასწავლებლები იყენებენ მოსწავლის პორტფოლიოს იმისთვის, რათა დააფიქსირონ ინფორმაცია მოსწავლის სწავლისა და განვითარების ყველა ასპექტის შესახებ. პორტფოლიო იძლევა შეკუმშულ საგანმანათლებლო ისტორიას ბავშვის პროგრესისა და მიღწევების შესახებ ყოველი სასწავლო წლის განმავლობაში. ყოველ მოსწავლეზე ერთი ფაილი მაინც უნდა იყოს შენახული. მოსწავლის საუკეთესო ნამუშევრების გარდა, იგი უნდა მოიცავდეს დოკუმენტებს, რომლებიც მოამზადეს კლასის დამრიგებელმა, კლასის მასწავლებელმა თუ დამხმარე მასწავლებელმა. მოსწავლის პორტფოლიოს დანიშნულებაა:
• ხელი შეუწყოს მოსწავლეებსა და მასწავლებელს სწავლის მონიტორინგსა და დასტრუქტურებაში;
- უზრუნველყოს მასწავლებელი მშობლებისთვის მისაწოდებელი ინფორმაციით;
- უზრუნველყოს ინფორმაციით ის მასწავლებლები, რომლებიც პასუხისმგებლობას იღებენ ბავშვის შემდგომ განათლებაზე.
მოსწავლის პორტფოლიო მოიცავს მოსწავლის ძლიერ მხარეებსაც და საჭიროებებსაც, მის მიერ მიღწეულ პროგრესსა და იმ არეებზე მითითებას, სადაც მოსწავლის განვითარება განსაკუთრებულ ყურადღებას ითხოვს. პორტფოლიოში შეიძლება ინახებოდეს სხვა მნიშვნელოვანი და გამოყენებადი ინფორმაციაც, როგორიცაა მისი სახლის მისამართი, სკოლაში ჩარიცხვის მონაცემები, გაკვეთილების დასწრების ამსახველი ინფორმაცია, სამედიცინო ისტორია, სკოლამდელი გამოცდილების ამსახველი მონაცემები, შეფასების დოკუმენტები (მაგალითად, შევსებული ტესტები). სკოლას შეუძლია შექმნას მოსწავლის პორტფოლიო ნაბეჭდი სახით ან ელექტრონული ფორმით. თუ პორტფოლიო ინახება ელექტრონულად, მაშინ მისი ასლიც უნდა არსებობდეს.
ანგარიშგების ბარათი
ანგარიშგების ბარათი მოსწავლის პორტფოლიოს მნიშვნელოვანი ელემენტია, რომელშიც მოცემულია მოსწავლის პროგრესისა და მიღწევების შესახებ თვალშისაცემი და ყურადსაღები ინფორმაცია მოსწავლის ინტერესების, ძლიერი მხარეებისა და საჭიროებების ჩათვლით. ანგარიშგების ბარათის დანიშნულებაა შეფასებით მოპოვებული ინფორმაციის გაზიარება მშობლებისთვის (მათთვის მისაღები ფორმით) ისე, რომ მათ შეძლონ ამ ინფორმაციის გამოყენება ბავშვების დახმარებისთვის და ასე განმტკიცდეს კავშირი სკოლასა და სახლს შორის.
ანგარიშგების ბარათი საშუალებას იძლევა წელიწადში ორჯერ დაფიქსირდეს შეფასებით მიღებული ინფორმაცია. ბარათს ავსებს ყველა, ვინც ასწავლის ბავშვს. შეფასების შედეგები იმისთვის იწერება, რომ ყველაზე რელევანტური და საჭირო ინფორმაცია ბავშვის პროგრესისა და მიღწევების შესახებ ხელმისაწვდომი იყოს არა მხოლოდ მშობლებისთვის, არამედ მასწავლებლებისთვის და სხვა სპეციალისტებისთვის, ვინც დაკავშირებულია ბავშვის განათლებასთან.
როგორ უნდა იყოს ჩაწერილი შეფასებით მოპოვებული ინფორმაცია?
შეფასებით მიღებული ინფორმაცია სხვადასხვანაირად შეიძლება იყოს მოცემული – ნიშნების, სააღრიცხვო ბარათების, რეიტინგის, სასწავლო პროფილის ან თხრობითი სახის კომენტარების საშუალებით. მასწავლებლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ კომენტარები ობიექტური და კონსტრუქციული უნდა იყოს. რეკომენდებულია, რომ მოსწავლის პორტფოლიოში და ანგარიშგების ბარათში კომენტარები ჩაიწეროს პოზიტიური სულისკვეთებით (მოსწავლის შემდგომი სწავლისა და განვითარების მხარდაჭერის მიზნით). გარდა ამისა, კომენტარები ადვილად აღქმადი და გასაგები უნდა იყოს არაპედაგოგი მკითხველისთვისაც – იგულისხმება ჩანაწერების სიცხადე და თანმიმდევრულობა.
უფრო მეტიც, მოსწავლის პორტფოლიოსა და ანგარიშგების ბარათში ჩაწერილი ინფორმაცია ბავშვის სწავლის შეფასების შესახებ ადვილად აღქმადი და გასაგები უნდა იყოს ყველა დაინტერესებული მხარისთვის – მაგალითად შეიძლება მოვიყვანოთ სკოლებს შორის ინფორმაციის გაცვლა მოსწავლეთა მობილობის ზრდის გათვალისწინებით.
ვისთან შეიძლება შეფასებით მოპოვებული ინფორმაციის გაზიარება?
თვრამეტ წლამდე ასაკის მოსწავლეთა მშობლებმა და თვით მოსწავლეებმა, რომლებიც თვრამეტი წლის შესრულდნენ, შეიძლება მოითხოვონ და მიიღონ ინფორმაცია პერსონალური მონაცემების შესახებ, რომელიც ამ მოსწავლეებთან დაკავშირებით ინახება ელექტრონული ან ნაბეჭდი სახით სკოლის დასტრუქტურებულ ფაილთა სისტემაში.
კანონმდებლობის მიხედვით სკოლა ვალდებულია მოთხოვნის შემთხვევაში მიაწოდოს შეფასებით მიღებული ინფორმაცია სხვა მასწავლებლებს, სხვა სკოლებსა და თვით მოსწავლეებს საჭიროების მიხედვით; აგრეთვე ინდივიდებს, ვინც ჩართულია ბავშვის განათლების სისტემაში – მაგალითად, ლოგოპედებს, ფსიქოლოგს და სხვა. შეფასების პოლიტიკაში უნდა ჩაიწეროს, თუ როგორ იქნება უზრუნველყოფილი სრული და ზუსტი ინფორმაციის მიწოდება თითოეული მოსწავლის პროგრესისა და მიღწევების შესახებ ზემოთმოხსენებული პირებისთვის.
როგორ შეიძლება შეფასებით მოპოვებული ინფორმაციის გაზიარება?
შეფასების პოლიტიკის ჩამოყალიბებისას სკოლამ მხედველობაში უნდა მიიღოს:
- ვის აწვდის სკოლა შეფასებით მოპოვებულ ინფორმაციას?
- რა სახით იქნება ეს ინფორმაცია მიწოდებული?
- რა სახშირით მოხდება ინფორმაციის მიწოდება?
- რა ტერმინებში მოხდება ანგარიშგება შეფასების შესახებ ( ანუ როგორი იქნება უფრო მისაღები ფორმულირებანი სკოლის პერსონალისა და მშობლებისთვის)?
მშობლები წელიწადში ორჯერ გაეცნობიან შეფასების შედეგებს. მათ შორის ერთხელ მაინც, სასურველია წლის ბოლოს, ეს წერილობითი ფორმით მოხდეს. მეორე გაცნობა შესაძლებელია მოიცავდეს შეხვედრასა და გასაუბრებასაც მასწავლებელსა და მშობელს შორის. სკოლა იღებს გადაწყვეტილებას, რომელია ყველაზე შესაფერისი დრო ასეთი ანგარიშგებისა და შეხვედრებისთვის და აკეთებს კიდევაც შესაბამის ჩანაწერს შეფასების პოლიტიკის დოკუმენტში ანგარიშგების განრიგის შესახებ.
ამ ფორმალური შეხვედრების გარდა მასწავლებლები შესაძლებელია შეხვდნენ მშობლებს არაფორმალურადაც. შეფასების პოლიტიკაში სპეციალურად უნდა აღინიშნოს ამგვარი შეხვედრების დასაშვები სიხშირისა და ხასიათის შესახებ.
სკოლამ შესაძლოა საჭიროდ მიიჩნიოს, რომ მასწავლებლებისა და მშობლების შეხვედრის ფორმატი წინასწარ გაწერილი და შეთანხმებული იყოს. შეხვედრების გზამკვლევიც კი შეიძლება არსებობდეს, რომლითაც მასწავლებლები ისარგებლებენ შეხვედრების წარმართვისთვის. ასეთი გზამკვლევი, როგორ წესი, მოიცავს ინსტრუქციებს დროის ეფექტურად გამოყენების, აგრეთვე, ბავშვის შესახებ ინფორმაციის პოზიტიურად წარდგენის, მშობლებისთვის გასაგებ ენაზე კომუნიკაციის, ბავშვის დახმარების თაობაზე რეკომენდაციების შესახებ.
დირექტორმა უნდა დაამტკიცოს სპეციალური განკარგულება შეფასებით მიღებული ინფორმაციის ხელმისაწვდომობაზე იმ პირთა მხრიდან, ვინც არ არიან მშობლები. შეფასების პოლიტიკის დოკუმენტში უნდა აისახოს ინფორმაციის გადაცემის პროცედურებიც.
რა დროის განმავლობაში უნდა ინახებოდეს შეფასებით მოპოვებული ინფორმაცია?
შეფასების სასკოლო პოლიტიკაში უნდა აისახოს, თუ როგორ და სად შეინახება თითოეული მოსწავლის შეფასების მონაცემები. მნიშვნელოვანია, რომ ეს ინფორმაცია საიმედოდ იყოს დაცული და ინახებოდეს საკმაოდ ხანგრძლივი დროის განმავლობაში, რათა მოსწავლეებმა სკოლის დასრულების შემდგომ პერიოდშიც შეძლონ სარგებლობა ამ ინფორმაციით. კომპიუტერებში შენახული ინფორმაცია დაცული უნდა იყოს ისე, რომ შეზღუდული იყოს მისი ხელმისაწვდომობა. ინფორმაციის ელექტრონული ასლები უნდა იყოს დასათაურებული და საიმედოდ დაცული.
