გეოგრაფიულ სახელთა დიდი ნაწილი ქართულში ნასესხებია სხვა ენებიდან. გთავაზობთ რამდენიმე მათგანს.
ლიმანი ძვ. ქართ. ლიმენი (ბერძ. λιμένας ) – ნავსადგური; გრუნტი (გერმ.grund) – ნიადაგის მყარი ზედაფენა; დენუდაცია (ლათ.denudatio გაშიშვლება) – გეოლ. „მიწისზედა პირიდან დაშლილი ქანების გადაცლა წყლის, ქარის თუ მყინვარის მიერ“ (ქეგლ, 1147).
სპარსულიდან შემოსული სახელებია: აუზი (სპარ. ჰავზ) – ხელოვნურად გაკეთებული თავღია წყალსაცავი; შადრევანი „ნაკადი“ (ქეგლ, 604); ხამი „(სპარს. ხამ) დაუმუშავებელი, გამოუყვანელი, მოუქნელი“ (ქეგლ, 1327); ფილაქანი ქვის ფენა, შრე, რომელიც ადვილად იღება ფილებად“.
ბერძნულ-ქართულის მჭიდრო ურთიერთობას შესაძლებელია ძალზე ხანგრძლივი ისტორია ჰქონდეს. ქართულის ინტენსიური ურთიერთობა ბერძნულ ენასთან გრძელდებოდა საშუალო სპარსულთან, არაბულთან და ახალ სპარსულთან ურთიერთობის პარალელურად.
ოკეანე „[ბერძ. Okeanos უსაზღვრო ზღვა) 1. კონტინენტებს შორის მოქცეული წყლის დიდი აუზი, 2. წყლის სტიქიის ღმერთი ბერძნულ მითოლოგიაში“.
ოკანოგრაფია „(ბერძნ. Okeanos ოკეანე და graphō ვწერ) მეცნიერება ოკეანეებისა და ზღვების შესახებ. ოკეანოგრაფი – ოკეანოგრაფიის სპეციალისტი“.
ატმოსფერო „(ბერძ. „ἀτμός სუნთქვა და„σφαῖραს ფერო, ბირთვი)“.
ლითოსფერო „(ბერძ. Litohos ქვა და σφαίρα სფერო)“.
სეისმოგრაფი „(ბერძ. seismos რყევა, მიწისძვრა და graphō ვწერ) სპეც. მიწისძვრის დროს მიწის ზედაპირის რყევათა ავტომატურად ჩასაწერი ხელსაწყო“.
სეისმომეტრი „(ბერძ. seismos რყევა, მიწისძვრა და Logos მოძღვრება) 1. გეოფიზიკის დარგი, რომელიც სწავლობს მიწისძვრებს, აგრეთვე მიწისძვრებზე და აფეთქებებზე დაკვირვების შედეგად აკეთებს დასკვნებს მიწის შინაგანი აგებულების შესახებ, 2. ხელსაწყო, რომლითაც აკვირდებიან დედამიწის ზედაპირის რყევას მიწისძვრის დროს“.
ტექტონიკა „[ბერძ. tektonikós მშენებლობის ხელოვნება] 1. დედამიწის ქერქის აგებულება. 2. გეოლოგიის დარგი, რომელიც იკვლევს დედამიწის ქერქის აგებულებას და მისი წარმოშობის პროცესს“.
ჰიპოცენტრი „(ბერძ. Hypo დალათ. Centrum ცენტრი] გეოლ. მიწისძვრის კერა“. ჯერ რომის იმპერიას შეჰქონდა დაპყრობილ ევროპულ ქვეყნებში თავისი ენა, ქრისტიანული რელიგიაც ევროპაში ვრცელდებოდა რომის კათოლიკობის სახით, რომელიც ლათინურენოვანი იყო. შემდეგ მეცნიერების ენად ლათინური შეიქმნა და XVII-XVIII საუკუნეებამდე ლათინური წარმოადგენდა დასავლეთში ინტერნაციონალურ სამწიგნობრო ენას. ფრანგული, იტალიური, ესპანური, პორტუგალიური, რუმინული ენები ლათინურის გაგრძელებას წარმოადგენს. ლათინურიდან შევიდა ახალ სამწერლო ენებში (ფრანგულში, გერმანულში, ინგლისურში…) ძირითადი სამეცნიერო ტერმინოლოგია.
ეკვატორი „(ლათ. Aequator გათანასწორებული) გეოლოგ. თეორიულად გავლებული წრეხაზი, რომელიც დედამიწას ჰყოფს ორ თანასწორ (ჩრდილოეთ და სამხრეთ) ნახევარსფეროებად“.
ბერძნულთან ერთად, მნიშვნელოვანია მეორე კლასიკური ენა – ლათინური. დასავლეთ ევროპის მწიგნობრული ტრადიციები, პირველ ყოვლისა, ლათინურ ენასთან ეროზია „(ლათ. ეროდერე-დან გამოჭმა) მდინარის წყლის მიერ მიწის ზედაპირის ნგრევა და ჩამორეცხვა. ნიადაგის ეროზია – ნიადაგის წარეცხვა ღვარების მიერ. შდრ. მე-დიც. ლორწოვანი გარსის ზედაპირული დაწყლულება“.
გერმანული ენიდან შემოსული სახელებია: აისბერგი „(გერმ.Eisberg,ყინულის მთა) ზღვაში მცურავი ყინულის მთა-კუნძული, პოლარული მყინვარის მონატეხი“.
ბუხტი „(გერმ. Du. Bocht) ზღვის პატარა უბე, გემების სადგომად გამოსადეგი (შდრ. ნავსადგური)“.
გლეტჩერი „(გერმ. Gletsche)ხეობის მყინვარი, აგრეთვე: გეოლ. ყინულის მასა, რომელიც წარმოიშობა მარადთოვლიან მთებში და ნელა ეშვება ქვევით სიმძიმის ძალის გავლენით“.
ფრანგულიდან შემოსული სახელებია: მასივი „(ფრანგ. Massif) მაღლა აზიდული მთიანი მხარე, მთიანეთი, მოკლებული მკაფიოდ გამოსახულ თხემებს, სიგრძე-სიგანით თითქმის თანაბრად განვითარებული და სუსტად დანაწევრებული“.
პიკი „(ფრანგ. Pique) მთისწვეტიანი მწვერვალი“.
პლატო „(ფრანგ. Plateau) გეოგრ. ზღვის დონიდან მაღლა მდებარე ვაკე, რომლებიც ფერდობებით უერთდება დაბლობ ადგილებს“.
ლანდები „(ფრანგ. Lands) ქვიშიანი და ჭაობიანი დაბლობები დას. საფრანგეთში, ბისკაის ყურის ნაპირებზე“.
პრერია „(ფრანგ. prairie.) ჩრდილოეთ ამერიკის ზომიერი კლიმატური სარტყლის ვრცელი ველები“ სტეპები.
მინერალი „(ფრანგ. Mineral) დედამიწის ქერქში შემავალი ბუნებრივი ქიმიური ნაერთი ან ამგვარ ნაერთთა მექანიკური ნარევი“.
თურქულიდან შემოსული: ქარიზი „(თურქ. ქეღრიზიდან „მიწისქვეშაა რხი“)“.
შვედურიდან და იტალიურიდან შემოსული: შხერი „(შვედ. Skär ციცაბო კლდე); შხერები ფრიალო ნაპრალებიანი პატარა კუნძული ან წყალქვეშა და წყალზედა კლდე სანაპიროზე… ჭიუხი“ .
ლაგუნა „(იტალ. Laguna) გეოგრ. პატარა ტბა, ზღვისაგან მოწყვეტილი“.
ეს მასალა გეოგრაფიისა და ქართული ენის ინტეგრირებული გაკვეთილისთვის გამოდგება.
