პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

ზრდასრულთა განათლება: პროფესიული განვითარების ტრენინგის დაგეგმვისა და ხარისხის შეფასების სტანდარტები

პროფესიული განვითარება აუცილებელია, რათა ადამიანი არა მხოლოდ კონკურენტუნარიანი იყოს შრომის ბაზარზე, არამედ დასახული მიზნის მიღწევაც შეძლოს. პროფესიულ განვითარებაზე უარის თქმა, ფაქტობრივად, განაჩენია მომავალი პიროვნული და პროფესიული წინსვლისთვის. მთელი სიცოცხლე სწავლის აუცილებლობაზე დღეს აღარავინ დავობს. პროფესიული განვითარების იდეას გაცილებით მეტი მხარდამჭერი ჰყავს, ვიდრე თუნდაც ხუთი წლის წინ ჰყავდა. რეალურად, ეს იდეა აღარც კი ექვემდებარება დისკუსიას მათთვის, ვისაც აქვს პრეტენზია, იყოს პროფესიონალი, განურჩევლად იმისა, მასწავლებელია, ექიმი, მშენებელი თუ სტილისტი. განათლების მიღება და პროფესიული განვითარება მზარდი ადამიანის ბუნებრივი მდგომარეობაა.

ზრდასრულთა ამ მოთხოვნას შესაბამისად უპასუხა შრომის ბაზარმა და შეიქმნა მთელი წყება ორგანიზაციებისა, რომლებიც პროფესიული განვითარების შესაძლებლობას აძლევს მსმენელს. ორი დაინტერესებული მხარე პასუხობს ერთმანეთის საჭიროებებს: ერთ მხარეს არიან ადამიანები, რომელთაც სურთ, მიიღონ უახლესი ცოდნა და განივითარონ ახალი უნარები, შეისწავლონ უცხო ენა ან ახალი კომპიუტერული პროგრამები, ხოლო მეორე მხარეს – ამ ცოდნის გადამცემი ორგანიზაციები, რომლებმაც ზრდასრულთა ეს დაკვეთა უნდა შეასრულონ.

როდესაც ადამიანს სურს, პროფესიულად განვითარდეს, ის შესაძლებლობის ძიებას იწყებს. ამ სტატიის მთავარი კითხვაც სწორედ ესაა: როგორ მოვახერხო მე, მსმენელმა, პროფესიული განვითარების ხარისხიანი შესაძლებლობის პოვნა და გამოყენება?

უამრავი ორგანიზაცია, კერძო თუ სახელმწიფო დაწესებულება ზრუნავს დღეს ამგვარი სერვისის მიწოდებაზე. „ტრენინგი“ ჯადოსნური სიტყვაა და ასოცირდება პროფესიულ განვითარებასთან, საქმიან იმიჯთან, წინსვლასთან. მაგრამ ყველამ, ვინც რამდენიმე ტრენინგზე მაინც ყოფილა, იცის, რას ნიშნავს წარმატებული და წარუმატებელი ტრენინგი. ტრენინგი, რომელზეც ღრუბელივით ისრუტავ სიახლეებს და ტრენინგი, რომლისთვის დაკარგულ დროსაც ნანობ. როგორ მივხვდეთ წინასწარ, სასარგებლო იქნება ტრენინგი ჩვენთვის თუ არა? ხარისხიანი იქნება თუ უხარისხო? უპასუხებს თუ არა ჩვენს საჭიროებებს? გაამართლებს თუ არა ტრენერი იმედს? ღირს თუ არა ამ ტრენინგისთვის დროის დაკარგვა?

რეალურად, სასარგებლო ტრენინგზე მოხვედრა თავად მსმენელის ხელთაა. მსმენელს შეუძლია დაგეგმოს, გამოადგება თუ არა ტრენინგი პროფესიული განვითარების კუთხით, მიიღებს ღირებულ ინფორმაციას თუ იმავე ცოდნით დატოვებს ტრენინგს, რომლითაც მივიდა. შეთავაზებული ტრენინგის კრიტიკული ანალიზი აუცილებელია როგორც მსმენელისთვის, ისე ტრენინგის ჩამტარებელი ორგანიზაციისთვისაც. თუ ტრენინგი არ შეესაბამება თქვენს მოთხოვნებს, ეს აუცილებლად თქვით. ტრენერმა ან იმაში უნდა დაგარწმუნოთ, რომ ეს ტრენინგი საჭიროა თქვენთვის, ან იმაში, რომ სხვა ტრენინგი გჭირდებათ. „ტრენინგი არ მომწონს და სახლში წავალ“ გამოსავალი არ არის. „ტრენინგი არ მომწონს, მაგრამ მაინც დავრჩები“ კიდევ უფრო არასწორი გადაწყვეტილებაა. ორივე შემთხვევაში უნდა დაასაბუთოთ, რატომ.

არსებობს წარმატებული ტრენინგის პოვნის რამდენიმე სტანდარტი, რომელთა დაცვა წარმატებით აისახება თქვენს პროფესიულ და პიროვნულ ზრდაზე.

სტანდარტი 1. გადაწყვეტილების მიღება

სანამ პროფესიული განვითარების ღონისძიებაში ჩაებმებოდეთ, ძალიან მნიშვნელოვანი პირობა უნდა შეასრულოთ: მიიღოთ გადაწყვეტილება.

ამ ეტაპზე კარგად უნდა გაიაზროთ, გაქვთ თუ არა განვითარების სურვილი, ხედავთ თუ არა პროფესიული განვითარების ღონისძიებაში მონაწილეობის შემდეგ საკუთარ თავში უკეთეს პიროვნებას ან უკეთეს პროფესიონალს. თუ პასუხი დადებითია, იღებთ გადაწყვეტილებას. ვითარდებით პროფესიულად და/ან პიროვნულად.

რა მიზანი აქვს პროფესიულ განვითარებას, რისი მიღწევა გსურთ? ამ კითხვას ყველა მსმენელი უსვამს საკუთარ თავს, როდესაც ტრენინგზე დასასწრებად მიდის. პროფესიული განვითარება ორგვარია: მინიმალური და გასაუმჯობესებელი. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, პროფესიულად ან იმისთვის ვვითარდებით, რომ პროფესიასთან დაკავშირებული მოთხოვნების მინიმალური სტანდარტი დავაკმაყოფილოთ, ან იმისთვის, რომ უფრო მეტი ცოდნა და უნარი შევიძინოთ, რათა ჩვენს პროფესიაში მოთხოვნადი და კონკურენტუნარიანი გავხდეთ. მინიმალური სტანდარტის დაკმაყოფილება უმთავრესად იმ ადამიანებს სჭირდებათ, რომლებსაც დიდი ხანია არ უმუშავიათ პროფესიით და თავიდან იწყებენ კარიერას, ხოლო გასაუმჯობესებელ ტრენინგებს, როგორც წესი, ის ხალხი ესწრება, ვისაც განუწყვეტლივ უდევს ხელი საკუთარი პროფესიული შესაძლებლობების მაჯაზე, სიახლეების ძიებაშია და იცის, რომ ცოდნა ყველაზე ეფექტური იარაღია შრომის ბაზარზე.

  1. ორგანიზაციის შერჩევა

ამის შემდეგ იწყება მეორე ეტაპი – ორგანიზაციის შერჩევა. რომელ ორგანიზაციას მივანდოთ ჩვენი პროფესიული განვითარება? ამ ეტაპზე საჭიროა ინფორმაციის მოძიება იმ ტრენინგცენტრების ან სხვა მსგავსი ორგანიზაციების შესახებ, რომლებიც ზრდასრულებს პროფესიული განვითარების ტრენინგებსა და სხვა ღონისძიებებს სთავაზობენ.

ინფორმაციის მიღების ყველაზე ეფექტური საშუალებებია პროფესიული კონტაქტები და ინტერნეტი. კოლეგას ან ტრენინგებში გამოცდილ ადამიანს შეუძლია, ძალიან მნიშვნელოვანი ინფორმაცია მოგაწოდოთ ამა თუ იმ ტრენინგის ან ტრენერის შესახებ. ამ ფაზაში თქვენ მიერ დასმულ კითხვებს განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს:

  • რატომ აირჩია კოლეგამ ესა თუ ის ორგანიზაცია ტრენინგისთვის?
  • მოხდა თუ არა წინასწარ მსმენელთა საჭიროებების იდენტიფიცირება?
  • მოქნილი იყო თუ არა ტრენერი და შეეძლო თუ არა მსმენელთა საჭიროებებზე სწრაფად რეაგირება?
  • ინტერაქტიული იყო ტრენინგი თუ ლექციის სახე ჰქონდა?
  • როგორი გარემო იყო სატრენინგო ოთახში?
  • სასწავლო-საკითხავი მასალა იყო თუ არა პრაქტიკული და საკმარისი?

მოკლედ, დასვით კითხვა ყველა იმ კრიტერიუმის შესახებ, რომლებიც, თქვენი აზრით, ახასიათებს წარმატებულ ტრენინგს. საბოლოოდ ტრენინგის ავკარგიანობაზე, რა თქმა უნდა, საკუთარი აზრი ჩამოგიყალიბდებათ, მაგრამ ინფორმაციის მოძიების ეტაპზე გამოცდილი კოლეგის რჩევა ძალიან დაგეხმარებათ.

ამა თუ იმ ტრენინგის შესახებ ინფორმაციის მოძიება ინტერნეტშიც შესაძლებელია. შეიძლება იმ ორგანიზაციის ვეგბვერდის დათვალიერებაც, რომელიც ორგანიზებას უწევს ტრენინგს. გაარკვიეთ, არის თუ არა ორგანიზაცია ან თავად ტრენინგპროგრამა აკრედიტებული, აქვს თუ არა ხარისხის მაჩვენებელი რაიმე სხვა ნიშანი, თუნდაც ყოფილი მსმენელების ფორუმი ან მსმენელთა უკუკავშირის დამდასტურებელი დოკუმენტები.

  1. ტრენინგის ღირებულება

საკმაოდ მტკივნეული საკითხია ტრენინგის ღირებულება. პროფესიული განვითარების ხარისხიანი ტრენინგები, როგორც წესი, საკმაოდ ძვირია და მათზე ყველას არ მიუწვდება ხელი. ამ სიტუაციაში მნიშვნელოვანია იმ ორგანიზაციის მხარდაჭერა, სადაც მუშაობთ. როცა ორგანიზაცია დაინტერესებულია პერსონალის განვითარებით, ის ტრენინგებსაც უკვეთავს მათთვის. თუ დამოუკიდებლად აპირებთ ტრენინგში მონაწილეობას, ფულის წინასწარ დაზოგვა მოგიწევთ, რათა სასურველ ტრენინგს დაესწროთ. ზოგიერთი პროფესიის ადამიანებს, რომელთა შორისაც საჯარო სკოლებისა და პროფესიული საგანმანათლებლო დაწესებულებების მასწავლებლებიც არიან, სახელმწიფო მთლიანად უფინანსებს პროფესიული განვითარების ტრენინგებს.

  1. ტრენინგის ხარისხობრივი მაჩვენებლები

ტრენინგს ოთხი მხარე აქვს: შინაარსობრივი, პიროვნული, პრაქტიკული და საორგანიზაციო. მსმენელმა, სანამ ტრენინგზე დასწრებას გადაწყვეტდეს, ოთხივე კარგად უნდა გააანალიზოს.

  1. შინაარსობრივი მხარე: უნდა ვიცოდეთ, როგორია ტრენინგის სასწავლო მიზნები და სწავლის შედეგები, სწავლების რომელი ფორმები და მეთოდები იქნება გამოყენებული ტრენინგზე და შეესაბამება თუ არა ისინი სწავლის მიზანს. დამწყები მსმენელისთვის ეს ადვილი შესაფასებელი არ არის, ტრენინგებში გამოცდილს კი ძნელად გამოეპარება ტრენინგის შინაარსობრივი მხარის ხარვეზები. თუ ახალბედა ბრძანდებით, სასურველია, ამის თაობაზე ინფორმაცია გამოცდილი კოლეგისგან მიიღოთ. უნდა არსებობდეს მსმენელთა მიერ ტრენინგით კმაყოფილების შეფასების კითხვარიც.
  2. პიროვნული მხარე: ვინ მართავს ტრენინგს? აქვს თუ არა თავად ტრენერს სათანადო პროფესიული ცოდნა და გამოცდილება, რათა ამ მნიშვნელოვან საქმეს შეეჭიდოს? არის თუ არა ტრენერის შესახებ ინფორმაცია, მისი CV ხელმისაწვდომი ონლაინ- ან სხვა ფორმით?
  3. პრაქტიკული მხარე: პრაქტიკულად რამდენად გამოსადეგია ტრენინგი მსმენელისთვის და შეიცავს თუ არა ის საკმაო რაოდენობის პრაქტიკულ მაგალითს? სხვა სიტყვებით, რამდენად გამომადგება ტრენინგზე მიღებული ინფორმაცია პროფესიულ ცხოვრებაში? გამოუყენებლად ხომ ყოველგვარი ცოდნა მკვდარია. შესაბამისად, მსმენელისთვის ძალზე მნიშვნელოვანია, ტრენინგზე მიღებულ ინფორმაციას პრაქტიკული ღირებულება ჰქონდეს.
  4. საორგანიზაციო მხარე: სად ტარდება ტრენინგი? ადვილია თუ არა იქამდე მისვლა ავტომობილით ან საზოგადოებრივი ტრანსპორტით? აღჭურვილია თუ არა სასწავლო ოთახები შესაბამისი ინფრასტრუქტურით? გათვალისწინებულია თუ არა დრო შესვენებისთვის? გთავაზობენ თუ არა წყალს, ყავას, ჩაი ან სხვა გამამხნევებელ საშუალებებს? რამდენსაათიანია ტრენინგი?

ზოგიერთი ორგანიზაცია მსმენელებს სთავაზობს დაუსწრებელ სწავლებას ან ტრენინგს ელექტრონული ფორმით e-learning ფორმატში. ეს ფორმა საქართველოში კარგად ჯერ კიდევ არ არის განვითარებული, თუმცა ტენდენცია მზარდია და მსმენელისგან მოითხოვს ისეთ კომპეტენციებს, როგორებიცაა ინფორმაციულ-საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების ფლობა, დროის მენეჯემენტის უნარი.

 

  1. ტრენინგის დასრულების დამადასტურებელი საბუთი

ის ფაქტი, რომ პროფესიულად ვითარდებით, აუცილებლად უნდა იყოს დოკუმენტირებული, ერთი მხრივ, თქვენს პროფესიულ ბიოგრაფიაში (CV), მეორე მხრივ კი ტრენინგის გავლის დამადასტურებელი დოკუმენტით.

სანამ კონრეტულ ტრენინგპროგრამაში მონაწილეობას გადაწყვეტდეთ, აუცილებლად გაარკვიეთ, რა დამადასტურებელ დოკუმენტს მიიღებთ ტრენინგის დასრულების შემდეგ. აქ საქმე მხოლოდ სერტიფიკატს ან სხვა ცნობას არ ეხება – მნიშვნელოვანია იმის ცოდნაც, ხდება თუ არა ტრენინგის განმავლობაში მსმენელების პროგრესის გაზომვა, ითვალისწინებს თუ არა ტრენინგი პოსტტესტირებას, შესაბამისად, ტარდება თუ არა პრეტესტი ან მისი ეკვივალენტი, რათა ტრენერმა დაადგინოს მსმენელების ცოდნისა და გამოცდილების დონე ტრენინგის თემატიკასთან მიმართებით. თუმცა ტესტი არც ერთადერთი საშუალებაა საამისოდ და არც საუკეთესო. მთავარია, დაგეგმილი იყოს მსმენელების წინარე დონისა და პროგრესის გაზომვა რომელიმე ეფექტიანი ხერხით.

სტატია მომზადებულია გერმანიის პროფესიული განათლების ფედერალური ინსტიტუტის მიერ გამოცემული პუბლიკაციის მიხედვით: Borowiec/ Mettin/Zöller: Checkliste beruflicher Weiterbildung”, BIBB, 2016

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი