პარასკევი, ნოემბერი 21, 2025
21 ნოემბერი, პარასკევი, 2025

ჩანაწერებიდან 2

*

ჩემი ბოლო პოეტური კრებული – „კანალიზაციის ანგელოზები“ – ერთ-ერთი პრესტიჟული სკოლის მაღალი კლასების პროგრამაშია ჩართული. ამას წინათ მასწავლებელმა გამომიგზავნა მეთერთმეტეკლასელების ესეისტური ოპუსები ჩემს კრებულში შესულ სხვადასხვა ლექსზე. გაკვირვებული დავრჩი ამ ბავშვების ანალიტიკური და ჰერმენევტიკული აზროვნების უნარით. ეს ოპუსები სასკოლო-რუტინული პრეზენტაციისთვის დაიწერა და მათ ავტორებს ლიტერატურის კრიტიკოსობაზე სულაც არა აქვთ პრეტენზია. სამაგიეროდ, ამ ბავშვების ამ ოპუსებს არაფრით აღემატება ის ოპუსები, რომლებსაც „კრიტიკოსისა“ და „ლიტერატორის“ მანტიამოსხმული პატივცემული გვამები (უმეტესობა ასეთია) „რეცენზიად“ და „კრიტიკულ წერილად“ გვასაღებენ. ლექსის (ზოგადად – მხატვრული ტექსტის) სოლიფსისტური ანალიტიკური ინტერპრეტაცია ნებისმიერ საშუალოზე ოდნავ განათლებულ ადამიანს შეუძლია, მაგრამ, როცა პოეზიაზე წერ, პოეტიკის ელემენტარულ საკითხებში მაინც უნდა ერკვეოდე, რომ შენს სიტყვას რამე ფასი ჰქონდეს. წერილის ერთი აბზაცის წაკითხვა სრულიად საკმარისია ჩემთვის, მივხვდე, ერკვევა თუ არა მისი ავტორი პოეტიკაში, ანუ იცის თუ არა პოეზია.

პოეზიაზე როცა წერ, მინიმუმ ის მაინც უნდა იცოდე, რამდენი ტერფია ქართულ ლექსში. ეს ისეთივეა, კრიტიკოსი წერდეს მხატვრობაზე და არ იცოდეს, რამდენი ფერი არსებობს, წერდეს მუსიკაზე და არ იცოდეს, რამდენი ნოტი არსებობს… სულ ცალ ხელზე ჩამოითვლება უფროსი თაობის ის ლიტერატორები, რომლებიც პოეტიკაში ღრმად ერკვევიან, საშუალო და ახალი თაობის ლიტერატორებში კი ამ მხრივ სრულიად დრამატული მდგომარეობაა (არ ვიცი, იქნებ არის სადმე პოეტიკაში ღრმად განსწავლული ახალგაზრდა კრიტიკოსი და მე გამომრჩა. ეს მხოლოდ გამაბედნიერებს). არადა, როგორ უნდა მოხდეს ვერსიფიკაციული რეფორმაციებისა და ნოვაციების თეორიული ფიქსაცია, თუ ამის დამნახავი ადამიანები არ არიან იმ წრეში, რომელშიც ისინი აუცილებლად უნდა იყვნენ?! უბრალო მკითხველისთვის, როგორც წესი, რთულია, ახალი საზომებით (რომლებსაც მისი რეტინალური და სმენითი აპარატი არაა შეჩვეული) დაწერილი ლექსების ჯეროვანი რეცეფცია, მაგრამ ტრაგიკული ისაა, რომ ვერც იმ ხალხის უმეტესობა ამჩნევს, ვისაც „ლიტერატორად“ მოაქვს თავი… ქრონოსულ პერსპექტივაში, რა თქმა უნდა, გამოჩნდება ხოლმე რამდენიმე პროფესიონალი, რომელიც კონკრეტული პოეტის პოეტურ ნოვაციებს აკადემიურ ფონს უქმნის, იკვლევს, ხსნის, ითვლის… და მერე სწორედ ამ ერთეულების ნაშრომებით იქმნება ლიტერატურული პარადიგმები, რომლებსაც ვითომ კრიტიკოსები (და მკითხველებიც) თუთიყუშებივით იმეორებენ. ეს მუდამ ასე იყო და ასე იქნება, უბრალოდ, დღეს, ვფიქრობ, ამ მხრივ განსაკუთრებით მძიმე მდგომარეობაა.

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

მეცა, სიტყუაო…

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“