საბავშვო ლიტერატურაში პერსონაჟების ოთახებს განსაკუთრებულად ვაკვირდები. თავგადასავლებთან ერთად ისიც მაინტერესებს, სად არის ის სივრცე, რომელიც მკითხველს მყუდროებას შეუქმნის და თავს ისე აგრძნობინებს, თითქოს იმ სამყაროს ნაწილიცაა, რომლის შესახებაც კითხულობს. პერსონაჟების ოთახები მკითხველს თამაშისკენ, ფანტაზიორობისკენ და შემოქმედებითობისკენ უბიძგებს. მკითხველსაც შეუძლია იატაკზე მაჭკატები გააბრტყელოს, მეგობრები მოიწვიოს სტუმრად ეზოში, შემდეგ კი უზარმაზარი ხის ფუღუროში ყავაც მიირთვან ან ფარდებისგან მოჩვენებები გამოჭრან.
„ შვედეთის ერთი პატარა ქალაქის გარეუბანში ერთი ძალზე მოუვლელი ბაღია. ბაღში ძველისძველი ჩაშავებული სახლი დგას. აი, სწორედ ამ სახლში ცხოვრობს პეპი გრძელწინდა. ეს ძველისძველი სახლი, რომელსაც მოუვლელი ბაღი ერტყა გარშემო, პეპის მამამ იყიდა დიდი ხნის წინათ. ფიქრობდა, როცა მოვხუცდები და ხომალდის მართვას ვეღარ შევძლებ, აქ მე და პეპი ვიცხოვრებთო. ვილა „ყიყლიყო“, ჰო, ასე ეძახდნენ იმ ძველ სახლს. ოთახებში ავეჯი იდგა, ხოლო სამზარეულო ჯამ-ჭურჭლით იყო სავსე. იფიქრებდით პეპისთვის საგანგებოდ მოუწყვიათ ეს ბინაო.“
ხომ გახსოვთ, როგორ იწყება ყველასთვის საყვარელი საბავშვო ავტორის, ასტრიდ ლინდგრენის ცნობილი ნაწარმოები „პეპი გრძელწინდა“? როდესაც „პეპი გრძელწინდას“ ვკითხულობ, პეპის სახლზე სულ მეფიქრება. პეპის სახლი პეპივით არაორდინალურია, უსისტემობის და მოუწესრიგებლობის ნაზავი, სილაღით, სიხალისით და დაუდევრობით სავსე. პეპი იმდენად თავისუფალი ბუნების პერსონაჟია, არც კი გვიკვირს, რომ მის ტერასაზე ცხენი ცხოვრობს, სახლში მაიმუნი, სკოლაში არ დადის და უზარმაზარი ფეხსაცმელებით დააბოტებს ქუჩებში. ვის არ მოუნდება ისეთ ეზოში თამაში, სადაც უზარმაზარი მუხის ხე ლიმონათებს „ისხამს“ და სახლში კი მაიმუნი ბატონი ნილსონი ცხოვრობს პეპისთან და მის ცხენთან ერთად. „ვილა ყიყლიყო“ ისეთი ადგილია, სადაც პეპი არაჩვეულებრივად ერთობოდა, მასთან მოსულ მეგობრებს სიხარულით უმასპინძლდებოდა, ქურდებს, რომელთაც მისი ოქროების ხელში ჩაგდება სურდათ, ისე აბრიყვებდა და აბიაბურებდა, „ვილა ყიყლიყოსკენ“ გახედვის სურვილს უკარგავდა… გახსოვთ, პოლიციელები რამდენი არბენინა, დაღალა და იმათაც უიმედოდ ჩაიქნიეს ხელი პატარა, ობოლ გოგოზე, რომელსაც სკოლაში სიარული არ სურდა. პეპის დამოუკიდებლობის და სიძლიერის მიზეზი მისი საცხოვრებელი გარემოც იყო, სადაც ყოველი კუთხე-კუნჭული შესწავლილი ჰქონდა.
„ლამაზი იყო პეპის ბაღი. მართალია, მოვლა-პატრონობა აკლდა, მაგრამ, სამაგიეროდ, აბუჩქული გაზონები ამშვენებდა , თეთრ, ყვითელ და წითელ ვარდებს მიწამდე დაეხარათ ბებერი ტოტები. იქნებ არც ისე რჩეული ჯიშისა იყვნენ, რაოდენ დამათრობელი სურნელიც ასდიოდათ. ხეხილიც იდგა ამ ბაღში და ტოტებგაბარდნილი მუხა და თელაც, რომლებზეც სულ ადვილად ადიოდნენ ბავშვები. მუხა ზემოთ ორად იტოტებოდა და შუაში ისე იყო მწვანე ტოტებით გადახურული, გეგონებოდა, ქოხიაო.“„ვილა ყიყლიყო“ ბავშვებისთვის ჯადოსნური და საოცნებო ადგილია, სადაც ასევე მხიარულად და ხალისით თამაშობენ პეპის მეგობრები ტომი და ანიკა. პეპი ყოველთვის ახერხებდა მათ გაკვირვებას, რადგან მის სახლში იყო უამრავი ისეთი რამ, რაც ცნობისმოყვარე ბავშვებს აინტერესებთ: „უცნაური ნიჟარები, მარგალიტის მძივები, ფერად-ფერადი ზღვის კენჭები, პატარა კოლოფები, ვერცხლის ჩარჩოში ჩასმული სარკეები, ერთი სიტყვით ყველაფერი, რაც კი პეპის და მამამისს ეყიდათ დედამიწის გარშემო მოგზაურობის დროს.“ პეპის სახლი უყვარდათ ტომსაც და ანიკასაც, რადგან, მათი სახლისგან განსხვავებით, პეპის სახლში ვეებერთელა თავისუფლება და ვეებერთელა სივრცე ხვდებოდათ ბავშვური გართობისთვის და ხალისიანი თამაშებისთვის. აქ არ არსებობდა შემზღუდავი წესები, პირიქით, „ვილა ყიყლიყოში“ თამაში საოცარი თავგადასავალი იყო მათთვის. ასეთ საოცარ სივრცეში, რომელი ბავშვი არ მოიწვევს მეგობრებს და სიხარულით არ გაუმასპინძლდება?
„ვილა ყიყლიყო“ ეს ჭრელი, სასაცილო და ცოტა მოუწესრიგებელი სახლი საოცნებო სახლი შეიძლება იყოს იმ ბავშვებისთვის, რომლებსაც კითხვა და წიგნებთან განმარტოება უყვართ.
როდესაც საინტერესო ოთახებზე ვსაუბრობთ, წარმოუდგენელია არ გააგვახსენდეს სახურავის ბინადარი კარლსონი, რომელიც სხვენში ცხოვრობს. კარლსონის ოთახი ნამდვილად შთამბეჭდავი და ფანტასტიკური ადგილია, რომელიც მკითხველის წარმოსახვაში ცოცხლდება და ყველაზე მყუდრო, ყველაზე დაცული და ყველასგან თვალს მიფარებულია. კარლსონის ოთახი პატრონის უნიკალურ, არაორდინალურ და უცნაურ ხასიათზეც მიუთითებს. სად უნდა იცხოვროს პატარა, პროპოლერიანმა კაცუნამ თუ არა სხვენზე, სადაც ვერავინ დაინახავს და ვერავინ შეამჩნევს.
კარლსონის სახლში უამრავი უცნაური ნივთია მიმოფანტული – ძველი მექანიზმები, სხვადასხვა ნაწილები და კარლსონისთვის საყვარელი წვრილმანები. სხვენის ოთახს პატარა ფანჯარა აქვს, რომელიც სახურავიდან ქალაქს გადმოჰყურებს და კარლსონიც ისეთ რამეებს ამჩნევს, რასაც სხვები ვერ ამჩნევენ და ისეთ ოინებს სჩადის, რასაც სხვები ვერც კი გაბედავდნენ. კარლსონის ოთახი არ არის ტიპური საცხოვრებელი სივრცე, ეს არის განსაკუთრებული ადგილი და სამყარო განსაკუთრებული პერსონაჟის, რომელიც ცხოვრობს ისე, როგორც თავად სურს.
ასტრიდ ლინდგრენის წიგნში „ლიონელბერგელი ემილის თავგადასავალი“ აღწერილია შვედური სოფლის გარემო, სადაც ავტორი გვიხატავს ხუტორ კატხულტის და კატხულტელების ცხოვრებას. ემილი ცხოვრობს ხუტორ კატხულტში, მშობლებთან და დაიკო იდასთან ერთად, როგორც ბავშვების უმეტესობა ემილიც ცელქობს და ცელქობისთვის ისჯება. ის ყველაზე მეტ დროს ფარდულში ატარებს, სადაც ჩადენილი ცელქობებისთვის გამოკეტავენ და ემილისაც სხვა რა გზა დარჩენია, იჯდეს ფარდულში და საყვარელი ხის კაცუნები გამოთალოს.
სივრცე, რომელიც პერსონაჟებს ეკუთვნით, ცოტა ხნით ჩვენი – მკითხველების კუთვნილებაც ხდება და ბუნებრივად გადავყავართ ჯადოსნურ სამყაროში, რომელსაც საბავშვო ლიტერატურა ჰქვია. ეს სივრცეები ძალიან ჰგავს თავიანთ პატრონებს ხასიათით, განწყობით, ატმოსფეროთი და ალბათ, ეს საოცარი მსგავსება, მკითხველსაც გვიქმნის იმ ჯადოსნურ განცდას, რომ ჩვენც იქ ვართ…
თქვენ რომელი ოთახი გაგახსენდათ საბავშვო ლიტერატურიდან, რომელი პერსონაჟის ოთახი გიყვარდათ, სად გრძნობდით თავს მშვიდად და დაცულად?
