(გეგმა, მასალა, თვალსაჩინოება)
გამოწვევა
უკვე რამდენი ხანია, ჩვენს წიგნში ვმოგზაურობთ.
ბევრი ლექსი და მოთხრობა წავიკითხეთ, ბევრი ნახატი ვნახეთ, ბევრიც ვითამაშეთ.
ძალიან მაინტერესებს შენი შთაბეჭდილება:
შენ და შენს კლასელებს რომელი ამბავი მოგეწონათ,
რომელმა გაგაცინათ,
რომელმა გაგამხიარულათ.
და საერთოდ,
მოგწონს ეს წიგნი?
სანამ მიპასუხებ, მოდი, წიგნებზე ვილაპარაკოთ.
მთავარი კითხვა:
- რა არის წიგნი?
- როდის შეიქმნა პირველი წიგნი?
- წიგნი არის ფურცლების კონა, რომელიც უნდა იყოს აკინძული, ჰქონდეს ყდა, გარეკანი, ყუა…
- წიგნს ასევე უნდა ჰქონდეს სათაური;
- ჰყავდეს ერთი ან რამდენიმე ავტორი – ყველა წიგნი ვიღაცის დაწერილია, ზოგ წიგნს, მაგალითად, სახელმძღვანელოს, შეიძლება ათზე მეტი ავტორიც ჰყავდეს;
- ჰქონდეს სარჩევი – გვერდების მიხედვით დანომრილი ჩამონათვალი იმისთვის, რომ სასურველი ტექსტი უცებ იპოვო;
- მითითებული ჰქონდეს გამოცემის წელი,
- გამოცემის ადგილი
- და სხვა დეტალები.
წიგნში ტექსტების დაბეჭდვასაც თავისი წესი აქვს:
დააკვირდი შენი სახელმძღვანელოს ნებისმიერი გაკვეთილის ტექსტს:
მარჯვენა მხარეს ცარიელი ადგილია, იქ არც რამის დაწერა შეიძლება და არც დახატვა. ამ ადგილს „მინდორი“ ჰქვია და ის წიგნის აუცილებელი ნაწილია.
მოდი, კიდევ ერთხელ დაათვალიერე შენი სახელმძღვანელო – ხომ არაფერი აკლია?
მთავარი ნაწილი:
წიგნის ისტორია
დარწმუნებული ვარ, სასკოლო ჩანთაში სამი-ოთხი წიგნი მაინც გიდევს და როცა წიგნებზე გელაპარაკები, თვალწინ წარმოგიდგება აკინძული ნაბეჭდი ფურცლები, რომლებიც ფერად გარეკანშია ჩასმული.
ასეა?
მაგრამ წიგნი განა ყოველთვის ასეთი იყო.
წინათ, სანამ ადამიანი საბეჭდ მანქანას გამოიგონებდა, ამბების ჩასაწერად სხვადასხვა მასალასა და საშუალებას იყენებდა.
მაგალითად:
კედლის წარწერები
ყველაზე ძველმა წარწერებმა სწორედ ამ გზით მოაღწია ჩვენამდე.
ქვა და ქვის ფირფიტები
თიხის ფირფიტები
პაპირუსი
საწერი ფურცლები სპეციალური მცენარის ფოთლებისა და ღეროებისგან მზადდებოდა.
ტყავი
იმის გამო, რომ მასალა ძვირი და იშვიათი იყო, ძველ ნაწერს შლიდნენ და ზემოდან ახალ ტექსტს გადააწერდნენ. წიგნების გადაწერას წლები სჭირდებოდა.
მერე კი, მეთხუთმეტე საუკუნეში, პირველი წიგნიც დაიბეჭდა და აქედან დაიწყო ნაბეჭი წიგნის ხანგრძლივი ისტორია…
პირველი ქართული წიგნი იტალიაში დაიბეჭდა. ეს იტალიურ-ქართული ლექსიკონი იყო.
ლექსიკონი ისეთი წიგნია, რომელშიც ანბანის რიგზე ჩამოწერილია სიტყვები და მათი მნიშვნელობები.
ლექსიკონში შეიძლება უცხო ენიდან, მაგალითად, ინგლისურიდან ნასესხები სიტყვები იყოს განმარტებული
ან ქართული სიტყვა ქართულად იყოს ახსნილი.
მაგალითად:
კალამი – წერისათვის განკუთვნილი სასწავლო ნივთი.
დღეს ნაბეჭდის გარდა არსებობს ელექტრონული და ხმოვანი წიგნებიც. მათ წაკითხვა და მოსმენა სხვადასხვა მოწყობილობით შეიძლება.
მათთვის, ვინც მცირედმხედველია ან საერთოდ ვერ ხედავს, წიგნები სპეციალური, ბრაილის შრიფტით იბეჭდება.
დამატებითი ტექსტი გაკვეთილისათვის:
ჩემი უბნის ბიბლიოთეკა
სიტყვების ღრუბელი
ალექსის კითხვა ძალიან უყვარს, განსაკუთრებით კომიქსების. ეს ისეთი წიგნებია, რომლებშიც ტექსტთან ერთად ბევრი ნახატიცაა. უფრო მეტი ნახატიც კი, ვიდრე სიტყვები და წინადადებები. თითქოს წიგნს კი არ კითხულობ, მულტფილმს უყურებ.
ალექსის კომიქსების მდიდარი კოლექცია აქვს. რამდენიმე თვითონ იყიდა, ზოგიც მშობლებმა აჩუქეს. კომიქსებით უფროსი დებიც ამარაგებენ. ბევრი კი აქვს, მაგრამ უკვე ყველა წაიკითხა. ასეთ დროს ბებია ეხმარება.
ბებია ბიბლიოთეკარია. ძალიან უყვარს თავისი საქმე. უბნის პატარა, საბავშვო ბიბლიოთეკაში მუშაობს. ბიბლიოთეკა ის ადგილია, სადაც ძალიან ბევრი წიგნია შენახული. მიხვალ, კატალოგში შენს წიგნს მოძებნი და პატარა ბარათს შეავსებ. მერე წიგნის შინ წამოღება შეგიძლია, მაგრამ აუცილებლად უნდა დააბრუნო, რომ სხვებმაც წაიკითხონ.
ბებიას არ უყვარს კომიქსები, სხვანაირი წიგნები ურჩევნია, მაგრამ შვილიშვილი ბიბლიოთეკაში მიჰყავს და სასურველი წიგნის მოძებნაში ეხმარება.
ამას წინათ ალექსიმ ბიბლიოთეკიდან ახალი კომიქსი გამოიტანა. ის არა განსაკუთრებული ძალის მქონე სუპერგმირზე, არამედ ერთ ჩვეულებრივ ბიჭზე იყო. ისეთზე, როგორიც ალექსია.
ალექსის პრიალაყდიანი კომიქსები უყვარს, ბებოს – ძველი წიგნების სურნელი. მაგრამ ორივეს ძალიან უყვარს წიგნები.
- შენ რის კოლექციას აგროვებ?
- როგორი წიგნია კომიქსი?
- ვინ ეხმარება ალექსის კოლექციის შევსებაში?
- სად მუშაობს ალექსის ბებია?
- რა ინახება ბიბლიოთეკაში?
- როგორ უნდა მოიქცე, რომ წიგნები შინ წამოიღო?
- როგორ გგონია, როგორი წიგნები უყვარს ბებიას?
სახალისო ნაწილი
ბიბლიოთეკით სარგებლობის წესები ადამიანებისთვის:
- მოუფრთხილდით წიგნებს!
- არ ჩაწეროთ და ჩახატოთ წიგნებში!
- დროულად დააბრუნეთ წიგნები!
- ბიბლიოთეკაში არ იხმაუროთ!
- მეხუთე წესი თავად დაამატეთ!
ბიბლიოთეკით სარგებლობის წესები თაგვებისთვის:
- წიგნის კითხვისას არ მოაღრღნათ ყდა!
- არ შეჭამოთ წიგნები!
- განსაკუთრებით ფერად წიგნებს ნუ შეჭამთ!
წერითი დავალება:
გაიხსენე წიგნთან დაკავშირებული ერთი შთაბეჭდილება და ჩაწერე რამდენიმე წინადადებით.
