„მიიღე და გაიაზრე პარადოქსები;
გამოიმუშავე გლობალური აზროვნება ტვინის ორივე ჰემიოსფეროს გამოყენებით.“
ლეონარდო და ვინჩის რჩევებიდან
„მოძრაობას თავისი მოქმედებით შეუძლია შეცვალოს ნებისმიერი წამალი, მაგრამ მსოფლიოს ვერცერთი სამედიცინო საშუალება ვერ შეცვლის მოძრაობის მოქმედებას“.
ავიცენა
ახალი ეპოქის გამოწვევების შესაბამისად, თანამედროვე ადამიანი ან „გამოიღვიძებს“ და გააკეთებს ნახტომს ცნობიერებაში, ან მოექცევა ტექნოლოგიების და ციფრული ეპოქის გავლენაში, როცა ის უბრალოდ ბიორობოტი იქნება.
შემეცნებისათვის მნიშვნელოვანია უნარების ცალ-ცალკე გააქტიურება კი არა, არამედ მათი სინქრონიზაცია. სინქრონიზებული უნარები სრულიად განსხვავებულად მუშაობს. შედეგად ადამიანი არის უფრო უფრო განუყოფელი, ჰოლისტური და დაბალანსებული.
ტვინის მარჯვენა და მარცხენა ნახევარსფეროების სინქრონიზაცია ხელს უწყობს ჩვენს განვითარებას, აუმჯობესებს ჩვენს კეთილდღეობას და ცხოვრების ხარისხს. ეს კი საშუალებას გვაძლევს, უკეთ გავუგოთ საკუთარ თავს და სხვებს, გავაფართოოთ ჩვენი შესაძლებლობები და მივაღწიოთ ჰარმონიას ემოციური და რაციონალური ასპექტების შერწყმით.
ამ თემას ეხება ჩვენი დღევანდელი სტატია – თითების ნეიროვარჯიშების (იგივე კინეზიოლოგიური ვარჯიშების) დახმარებით როგორ შევძლოთ მარჯვენა და მარცხენა ნახევარსფეროების სინქრონიზება. ამ სავარჯიშოების გამოყენება შეუძლია ნებისმიერი ასაკის ადამიანს და ნებისმიერი სიხშირით.
ცნობილია, რომ თითების ნეიროვარჯიშები ბავშვებისთვის და მოზრდილებისთვის სახალისო გართობად შეიძლება იქცეს. გართობა და თამაშით სწავლება კი საუკეთესო მეთოდია, სწრაფად მიიღო და გაითავისო ინფორმაცია.
რა შეუძლია ნეიროვარჯიშებს?
ნეიროვარჯიშები ხელს უწყობს ინტელექტუალური და ფსიქიკური შესაძლებლობების განვითარებას. ტვინის გააქტიურებით და სინქრონიზაციით უმჯობესდება მეხსიერება, ყურადღება, აღქმა, მეტყველება, მოტორული უნარები, აზროვნება, კრეატიულობა, შემოქმედებითობა, თვითრეგულირება, თვითშეფასება, მოტივაცია და ზოგადი სომატური ჯანმრთელობა.
როგორ განიცდის ტვინი ცვლილებას?
ნეიროპლასტიკა არის ტვინის უნარი, შეცვალოს თავისი სტრუქტურა და ფუნქცია გამოცდილების, სწავლისა და ვარჯიშის საშუალებით. ეს არის ტვინის ფუნდამენტური თვისება, რომელიც საშუალებას აძლევს მას, მოერგოს ახალ სიტუაციებს, შეიძინოს ახალი ცოდნა და განავითაროს ახალი უნარები.
მაგრამ ისმის კითხვა: როგორ გამოვიყენოთ ნეოროპლასტიურობა ყოველდღიურობაში?
წარმოიდგინეთ თქვენი ტვინი, როგორც კოლოსალური ენერგეტიკული სისტემა. მილიარდობით „გზა“ ინთება ყოველ ჯერზე, როცა რაიმეს ვფიქრობთ, ვგრძნობთ ან ვაკეთებთ. ნეიროპლასტიურობის ამოქმედება ნიშნავს ახალი გზების გაყვანას და არსებული საუკეთესო გზების გაძლიერებას. „ნეირონები, რომლებიც ერთად აინთებიან, ერთმანეთს უერთდებიან, ხოლო ნეირონები, რომლებიც არასინქრონიზებულად მუშაობენ, ვერ ახერხებენ კომუნიკაციას.“
ნეიროპლასტიურობის პროცესში ტვინს შეუძლია შექმნას ახალი კავშირები (სინაფსები) ნეირონებს შორის ან გააძლიეროს არსებული კავშირები გარკვეული სტიმულის ან განმეორებითი აქტივობის შედეგად.
ნეირობიოლოგი Dr. Tara Swart -ი, მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიური ინსტიტუტის მკვლევარი, რომელსაც ეკუთვნის ბესტსელერი: „Brain Bible”, ნეიროპლასტიურობას ადარებს გზების მშენებლობას. „იფიქრეთ იმაზე, რომ გრუნტის გზიდან ავტომაგისტრალზე გადადიხართ, შემიძლია ვთქვა, , რომ იმ ტრასაზე ვაპირებ მუშაობას, რომელიც ამჟამად გრუნტის გზაა. რაც უფრო მეტს ვიყენებ და რაც უფრო მეტად ვიმეორებ მოქმედებებს, შევძლებ მის მაგისტრალად გადაქცევას“. აი, ამ ახალ გზაზე კი ყველაფერი სხვაგვარად ხდება….
ცალ-ცალკე თავის ტვინის მარცხენა და მარჯვენა ნახევარსფერო ქმნის სრულიად განსხვავებულ და საპირისპირო სამყაროებს. მარჯვენა ნახევარსფეროს სამყარო მოდელირებულია, როგორც – ცოცხალი, მთლიანი, ფერადი, მრავალფეროვანი, ინდივიდუალური და უნიკალური სამყარო, რომელიც ურთიერთქმედებით განიცდის განუწყვეტელ ტრანსფორმაციას, სამყარო, რომელთანაც ჩვენ სიღრმისეულად ვართ დაკავშირებული.
მარცხენა ნახევარსფეროს სამყარო კი არის: სტატიკური, გამოყოფილი, დაძაბული, იზოლირებული, ფრაგმენტირებული, კლასებად დაყოფილი, რომელზე დაყრდნობითაც კეთდება პროგნოზები; ამ სამყაროში ძველი გამოცდილებების რე-პრეზენტაცია ხდება, არ არის ადგილი სიახალეებისთვის.
რა წარმოქმნის განსხვავებულ სამყაროებს? ყურადღების ფოკუსი, რომელსაც ჩვენ მივმართავთ სამყაროზე, ფაქტობრივად, ცვლის მას: ჩვენ ვართ პარტნიორები ქმნადობის პროცესში (McGilchrist).[2]
McGilchrist – ის მიხედვით, მარჯვენა ნახევარსფერო მთლიანია, მთელზე ორიენტირებული, ხოლო მარცხენა – დეტალებზე. ამიტომ მარჯვენა ნახევარსფეროს მეცნიერი უწოდებს მთავარს, ხოლო მარცხენას – მის აგენტს. სამწუხაროდ, ჩვენ ვცხოვრობთ სამყაროში, რომელშიც დომინანტი მარცხენა ნახევარსფეროა; ბავშვობაში მარჯვენა ნახევარსფერო ყოველთვის არის online, ანუ უფრო ადრეულია, ვიდრე მარცხენა ნახევარსფერო. მარჯვენა ნახევარსფეროს სამყარო არის სეპარაციამდელი, განუყოფელი მანამდე, ვიდრე მარცხენა ნახევარსფერო მას არ აქცევს რაღაც სხვად, როცა მოახდენს მის რე-პრეზენტაციას; არ შეიძლება ითქვას, რომ მარჯვენა ნახევარსფერო აერთებს და აკავშირებს, რადგან მას საქმე აქვს იმასთან, რაც არასდროს გაყოფილა. ასეთია McGilchrist-ის აღწერა.
მარჯვენა ნახევარსფერო საჭიროებს მარცხენას, რათა შესაძლებელი იყოს გამოცდილების (ემოციების, გრძნობების, შეგრძნებების…) „განფუთვა“. ეჭვგარეშეა, რომ მისი სტრუქტურირების გარეშე არ იქნებოდა ხელოვნება, განცდა დარჩებოდა განცდად. როგორც ჩანს, მარცხენა ნახევარსფეროს მიერ ამ გამოცალკევების შემდეგ უნდა მოიძებნოს ახალი კავშირები, რომელიც პროცესს დააბრუნებს მარჯვენა ნახევარსფეროში, მხოლოდ ამის შემდეგ ხდება ის ცოცხალი.
მოკლედ, McGilchrist -ის მიერ მარჯვენა და მარცხენა ნახევარსფეროთა განხილვა და ურთიერთკავშირი ყველაზე მეტად შეესაბამება ჩემს იდეას, რაც, ამ შემთხვევაში, უკავშირდება ნეიროსავარჯიშოებს, რომლებიც ახდენენ მარჯვენა და მარცხენა ნახევარსფეროთა სწორ დაკავშირებას ერთმანეთთან და მარცხენა ნახევარსფეროს მიერ ინფორმაციის ადექვატურად „გადმოთარგმნას“.
ნეიროვარჯიშები შევადგინე თქვენთვის, ძვირფასო მასწავლბლებო, ავტვირთე იუთუბ-არხზე, რათა გაგიადვილდეთ მისი მოძებნა და სწავლის დაწყებამდე 2-3 წუთი ბავშვებისთვის შეთავაზება, რაც უფრო ხალისიანს, საინტერესოს და შთამაგონებელს გახდის სწავლების პროცესს.
ნეიროვარჯიშები – https://www.youtube.com/@tsirabarbakadze2659/playlists
[1] ცირა ბარბაქაძე – ნეიროსავარჯიშოები https://www.youtube.com/@tsirabarbakadze2659/playlists
[2] https://psy.wikireading.ru/22430
