თავისდაუნებურად მასწავლებლები ირგვლივ მყოფ საგნებში, მოვლენებსა თუ თავგადასავლებში ყოველთვის ეძებენ ისეთ რაღაცას, რასაც სკოლას, გაკვეთილსა და ამა თუ იმ სასწავლო საკითხს დაუკავშირებს. პედაგოგმა ზაფხულის არდადეგებზე შეიძლება თავს უფლება მისცე და ამ ფიქრებისგან განთავისუფლდე. თუმცა ეს ყველაფერი იმდენად შინაგანი და ღრმაა, რომ თავს ვერ აღწევ.
ჰოდა, ერთ ზაფხულს, როდესაც შვილებთან ერთად სამაგიდო თამაშს ვთამაშობდი, აღმოვაჩინე შესანიშნავი რესურსი მათემატიკის უკეთ და სახალისოდ სწავლებისთვის. ეს გახლავთ სამაგიდო თამაში – უნო, რომელიც ბანქოს ძალიან ჰგავს და შედგება 98 დასტისგან. მათგან 0-დან 9-მდე ციფრებით წარმოდგენილია 8-8 დასტა, სულ ოთხი ფერით – ყვითელი, წითელი, მწვანე და ლურჯი. ხოლო დანარჩენი დასტა მიუთითებს სხვადასხვა სვლებს თამაშში. თავად თამაშის პრინციპი ძალიან სახალისოა, თუმცა ამ ეტაპზე მას მე როგორც მათემატიკის სწავლებისთვის საჭირო რესურსს, ისე აღვწერ.
გთავაზობთ 10 საინტერესო აქტივობას, რომლისთვისაც უნოს დასტები მიზანშეწონილია:
- ციფრების დახარისხება – არეული დასტებიდან ვთხოვთ მოსწავლეებს, რომ ამოარჩიონ და დაალაგონ ერთნაირი ციფრები. აქვე შეიძლება გავართულოთ დავალება. დაფაზე დავუწეროთ ფერთა თანმიმდევრობა (მაგალითად ყვითელი, მწვანე, წითელი, ლურჯი) და ვთხოვოთ დაალაგონ ფერების მიხედვით. ან კიდევ უფრო გავურთულოთ და ვთხოვოთ დასტიდან ამოარჩიონ კონკრეტული ციფრები და დაალაგონ ნაკარნახევის მიხედვით.
- ციფრების დალაგება – აქ შეიძლება მოსწავლეებს ვთხოვოთ, რომ ციფრები დაალაგონ თვლით 0-დან 10-მდე ან უკუთვლით 10-დან 0-მდე.
- ზრდა და კლება – დავურიგოთ მოსწავლეებს გარკვეული რაოდენობის დასტები შერეული ციფრებით და ვთხოვოთ დაალაგონ ზრდის ან კლების მიხედვით.
- მიმდევრობა – მოსწავლეებს დასტებით ვაჩვენებ გარკვეულ მიმდევრობას (შეიძლება ეს იყოს ორწევრიანი, სამწევრიანი, ოთხწევრიანი და ა.შ. პერიოდით) და ვთხოვ გააგრძელონ. დამისახელონ წესი რომლის მიხედვითაც გააგრძელეს ის. ან შეიძლება ცოტა გავართულოთ და მოსწავლეებს ვკითხოთ თუ რა იქნება მიმდევრობაში მე-13 წევრი, ამ მე-20 წევრი და ა.შ. აქვე შეიძლება მიმდევრობაში გამოვტოვოთ რამდენიმე წევრი და მოსწავლეებს ვთხოვოთ სწორად აღადგინონ ის.
- უტოლობა – მოსწავლეები შემთხვევითი შერჩევის პრინციპით მერხზე აწყობენ ციფრთა ორ სვეტს, ჩვენ კი მათ ვთხოვთ განსაზღვრონ თითოეული სვეტის ციფრებიდან რომელია მეტი ან რომელი ნაკლები, უტოლობის ნიშნები დაწერონ წებოვანა ფურცლებზე და მოათავსონ ციფრთა შორის. ან შეიძლება ინსტრუქციაში შევიტანოთ ცვლილება და თავად ვუკარნახოთ ციფრები, რომლებსაც ამოარჩევენ დასტიდან, მერე კი ვთხოვოთ მეტია-ნაკლებიას განსაზღვრა.
- შეკრება-გამოკლება – ისევე როგორც უტოლობაზე მუშაობის პრინციპით, აქაც მოსწავლეებს ვთხოვ ციფრთა დასტები დაალაგონ ორ სვეტად, მათ შორის მოათავსონ მოქმედების ნიშნები და პასუხის მისაღებად შეასრულონ მოქმედებები. აქ დავალების გართულება შესაძლებელია მესამე და მეოთხე სვეტების დამატებითაც, რაც თავისთავად ზრდის მოქმედებათა რაოდენობას. გასათვალისწინებელია და აუცილებელია ბავშვებს ავუხსნათ, რომ გამოკლების შემთხვევაში პირველი სვეტი მეორე სვეტისგან განსხვავებით ყოველთვის დიდი ან ტოლი რიცხვებით უნდა განისაზღვრებოდეს, რადგან საკლები ყოველთვის დიდია/ტოლია მაკლებზე.
- გამრავლება-გაყოფა – მასწავლებელი აქაც იგივე ინსტრუქციას აძლევს მოსწავლეებს, როგორც შეკრება-გამოკლების დროს, იმ განსხვავებით, რომ მათ გამრავლებისა და გაყოფის მოქმედების ნიშნები ანაცვლებს.
- ლუწი-კენტი – აქ მოსწავლეებს შეიძლება ვთხოვოთ დასტიდან ამოარჩიონ ყველა ლუწი რიცხვი და დაალაგონ ზრდით ან კლებით. ან პირიქით, ამოარჩიონ ყველა კენტი ციფრი და დაალაგონ იგივე პრინციპით.
- უცნობი წევრი ან განტოლება – აქ მასწავლებელმა შეიძლება უკარნახოს შემდეგი სახის ჩანაწერი, მაგალითად „ჩავიფიქრე რიცხვი, მივუმატე 5 და მივიღე 12. რა რიცხვი ჩავიფიქრე?“ მოსწავლის დავალება ასეთ დროს მდგომარეობს იმაში, რომ უნოს დასტებით უნდა შექმნას განტოლება, მერე კი მიიღოს სწორი პასუხი.
- ორნიშნა და სამნიშნა რიცხვები, თანრიგები – მასწავლებელს უნოს დასტები ასევე შეუძლია გამოიყენოს ორნიშნა და სამნიშნა რიცხვების კარნახით წარმოსადგენად, ან პირიქით სთხოვს მოსწავლეს წარმოადგინოს სასურველი რიცხვი უნოს დასტებით, მერე კი გაახმოვანოს მისი სახელი. დაადგინოს მასში თანრიგების რაოდენობა და ზეპირად ან წერილობით წარმოადგინოს ერთეულების, ათეულების ან ასეულების ჯამის სახით.
აქვე შეიძლება ითქვას, რომ აღნიშნული აქტივობები მარტივად შეიძლება აქციოთ წყვილურ ან ჯგუფურ თამაშებად. ეს უფრო სახალისოსა და საინტერესოს გახდის საგაკვეთილო პროცესს. წარმატებებს გისურვებთ!
