ბლუმის ტაქსონომიის გამოყენება პრაქტიკაში

ბლუმის საგანმანათლებლო მიზნების ტაქსონომია, არის იერარქიული კლასიფიკაციის სისტემა კოგნიტური უნარებისთვის, რომელიც შეიქმნა ბენჯამინ ბლუმისა და მისი კოლეგების მიერ 1956 წელს. ეს არის მოდელი, რომელიც ხელს უწყობს გონებრივი აქტივობის დონის ორგანიზებას და სტრუქტურას, დაწყებული მარტივი, დაბალი დონიდან უფრო რთულ და უმაღლეს დონემდე.

ბლუმის ტაქსონომიის იერარქიაში განასხვავებენ შემდეგ დონეებს:

აზროვნების ქვედა დონე–ცოდნა, გაგება, გამოყენება

 ცოდნა–ფაქტების, ტერმინების, ცნებების ან იდეების გაგება მათი ინტერპრეტაციისა და გამოყენების გარეშე. მაგალითები: ფაქტების ჩამოთვლა, ტერმინების განმარტება.

ზმნები:

კითხვები:  ვინ? რა? სად? როდის? როგორ? რამდენი?

აქტივობა: განსაზღვრე პირის ნაცვალსახელების პირი და რიცხვი. დავალების სანახავად გადადით ბმულზე – https://learningapps.org/display?v=ppkr3kwmt22 

2. გაგება (გააზრება):–მასალის არსში წვდომის, ტექსტის ძირითადი აზრის საკუთარის სიტყვებით ახსნის, ინფორმაციის ინტერპრეტაციის უნარი

ზმნები:

აქტივობა: მიუსადაგე უკუქცევითი ზმნა შესაბამის უკუქცევით ნაცვალსახელს. დავალების სანახავად გადადით ბმულზე  – https://learningapps.org/display?v=pgn4c9e5t23

3. გამოყენება–ცოდნის გამოყენება პრობლემების გადასაჭრელად და ამოცანების შესასრულებლად. ნასწავლის ახალ და კონკრეტულ სიტუაციაში გამოყენების უნარი

ზმნები:

კითხვები: რამდენი? რომელი? რა არის?

აქტივობა: დააკავშირე ზედსართავი სახელი არსებითთან. დავალების სანახავად გადადით ბმულზე –  https://learningapps.org/display?v=pif1c0k7222 

აზროვნების ზედა დონე–ანალიზი, სინთეზი, შეფასება

4. ანალიზი–მთლიანობის დაშლა მის შემადგენელ ნაწილებად და მათი ერთმანეთთან ურთიერთობის გაგება. მაგალითები: მონაცემთა ანალიზი, ურთიერთობების იდენტიფიკაცია.

ზმნები:

კითხვა: რატომ?

აქტივობა: იპოვე არსებითი საელები, რომლებიც პასუხობენ კითხვაზე „ვინ?“ და „რა?“ დავალების სანახავად გადადით ბმულზე –

https://learningapps.org/display?v=pfaou4x4j23   

5. სინთეზი–ელემენტების ან იდეების შერწყმა ახალი მთლიანობის შესაქმნელად. მაგალითები: ჰიპოთეზის შექმნა, პროექტის განვითარება.

ზმნები:

 კითხვები: კიდევ როგორ შეიძლებოდა საკითხის გადაწყვეტა? მდგომარეობის გაუმჯობესება? რა მოხდება, თუ?

6. შეფასება–მსჯელობა, განსაზღვრული კრიტერიუმების საფუძველზე განსჯის შეფასება და ფორმირება. მაგალითები: შესრულებულის შეფასება, გადაწყვეტილების მიღება.

ზმნები:

 კითხვები: ეთანხმები თუ არა? რომელია უფრო მნიშვნელოვანი? ღირებული?

ბლუმის ტაქსონომიის აზროვნების ზედა დონის სამივე საფეხურის წარმატებით გავლის შედეგია კომპლექსური დავალების შესრულების შედეგად მოსწავლის მიერ შექმნილი პროდუქტი, რომელიც კომპლექსური დავალების აუცილებელი ელემენტია და მოსწავლის მხრიდან მოითხოვს შემეცნებითობასა და შემოქმედებითობას. აღნიშნული კი მოსწავლეს ეხმარება გადავიდეს ბლუმის ტაქსონომიის აზროვნების მესამე-უმაღლეს კატეგორიაზე, რომელიც მოიცავს მოსწავლის:

• კრიტიკულ აზროვნებას
• შემოქმედებით აზროვნებას
• თვითშემეცნებას

მოსწავლის მიერ შექმნილი პროდუქტი კი შეიძლება იყოს:

• წერილობითი
• ზეპირი
• ვიზუალური
• დამზადებული
• კომბინირებული, კერძოდ:

ბლუმის ტაქსონომია ფართოდ გამოიყენება განათლებაში სასწავლო მიზნების განვითარებისთვის, დავალებების შესაქმნელად და მოსწავლეთა მიღწევების შესაფასებლად. ის ეხმარება მასწავლებლებსა და მასწავლებლებს მოსწავლეების აზროვნების პროცესების სტიმულირებაში და ხელს უწყობს მასალის უფრო ღრმა ათვისებას.

გამოყენებული ლიტერატურა

1. Aandrew churches – Bloom’s Digital Taxonomy
2. Мурзагалиева А.Е., Утегенова Б.М. Сборник заданий и упражнений. Учебные цели согласно таксономии Блума / А.Е. Мурзагалиева, Б.М. Утегенова. – Астана: АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы» Центр педагогического мастерства, 2015.