ენერგია ძვირია და მის დაზოგვას რეალური ფინანსური სარგებელი მოაქვს…
ჩვენს საცხოვრებელ სახლებში ბევრი მოწყობილობა, რომელიც მუშაობს ელექტროენერგიით, გაზით, ან წყლით პოტენციურად უკავშირდება ჩვენს ყოველთვიურ კომუნალური გადასახადებს. ამიტომ მნიშვნელოვანია, სწორად შეირჩეს მოწყობილობები, ეფექტური ხარჯვისა და ნაკლები გადასახადებისათვის, ამისათვის სამომხმარებლო მათემატიკის ცოდნა და უნარებია საჭირო.
სამიზნე ცნება:
მათემატიკური მოდელი; კანონზომიერება; ლოგიკა
ქვეცნება: რიცხვითი სიმრავლეები
საკითხი: რაციონალური რიცხვები
ქვესაკითხი: მოქმედებები რაციონალურ რიცხვებზე
საკვანძო შეკითხვა:
როგორ დავზოგოთ კომუნალური გადასახადები ეფექტური ენერგომოწყობილობების გამოყენებით?
მიზანი: მოსწავლეები შეძლებენ რაოდენობრივი უნარებისა და კვლევის უნარების განვითარებას ენერგიის მოხმარების შესასწავლად.
კლასი: მე-7
გთავაზობთ რამდენიმე საკლასო აქტივობას და კომპლექსური დავალების ბარათს, რომელიც მე-7 კლასის მოსწავლეებთან განვახორციელე.
კომპლექსური დავალების ბარათი:
მოსწავლეებს თემატური ერთეულის დასაწყისში ვაცნობ კომპლექსური დავალების პირობას, სამიზნე ცნებას, ქვეცნებასა და საკითხებს. შემდეგ კი თემატური ერთეულის დამუშავების ეტაპებზე ხშირად ვუკავშირებ შესასწავლ საკითხს კომპლექსური დავალების კონტექსტს, რათა მოსწავლეებს გაუადვილდეთ კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობა.
გთავაზობთ რამდენიმე საკლასო აქტივობას, რომლებიც ეტაპობრივად შევასრულეთ.
აქტივობა 1. ენერგიის მოხმარების ერთეულები
პირველ რიგში მოსწავლეებს ვაცნობ, ენერგიის მოხმარების ერთეულებს, და კლასში ვასრულებთ უმარტივეს სავარჯიშოებს, როგორ შეიძლება ვიპოვოთ მოხმარებული ენერგიის ღირებულება. გთავაზობთ ერთ მაგალითს ამ აქტივობიდან.
მაგალითი 1.
• ვატი (W) არის ელექტრული სიმძლავრის ერთეული. • ჩვენ ელექტროკომპანიას ვუხდით ენერგიის მოხმარებას. • კილოვატი (კვტ) უდრის 1000 ვატს. • ვატსაათი (Wh) და კილოვატსათი (კვტ/სთ) არის ენერგიის ერთეული, სადაც 1000 Wh= 1 kWh. ენერგიისა. სიმძლავრის განტოლება არის: ენერგია = სიმძლავრე x დრო • მაგალითად, თუ 75 ვტ სიმძლავრის ნათურა ჩართულია 2 საათის განმავლობაში (დრო), ის მოიხმარს 150 Wh ან 0.15 kWh ენერგიას (ენერგია = სიმძლავრე x დრო). • ჩვენ მიერ გამოყენებული ენერგიის თითოეული ერთეულის ღირებულება იზომება ლარში კვტ/სთ-ზე. • თუ ენერგიის ერთეულის ტიპური ღირებულებაა 17 თ/კვტსთ ან 0,17 ლარი/კვტ/სთ., ქვემოთ მოცემული განტოლების გამოყენებით, ჩვენ შეგვიძლია განვსაზღვროთ ჩვენი ენერგიის მოხმარების ღირებულება: • ენერგიის მოხმარების ღირებულება = გამოყენებული ენერგია x ღირებულება ენერგიის ერთეულზე: • ჩვენი ზემოთ მოყვანილი მაგალითის გამოყენებით, 75-ვატიანი ნათურის 2 საათის განმავლობაში გამოყენების ღირებულებაა: ენერგიის მოხმარების ღირებულება = 0,15 კვტ.სთ x 17 თ/კვტსთ = 2,55 თ. |
აქტივობა 2. მრიცხველის წაკითხვა
მნიშვნელოვანია, მოსწავლეებმა იცოდნენ მრიცხველების წაკითხვა. მე მათ ვაჩვენე ავთენტური გადასახადების ქვითრები. მოსწავლეები პოულობენ სხვაობას საწყის და საბოლოო ერთეულებს შორის და შემდეგ ამრავლებენ ტარიფზე. განვიხილეთ როგორც ელექტროენერგიის, ასევე წყლისა და ასევე გაზის მოხმარების ქვითრები.
მაგალითი 1:
გვაქვს ორი გაზომვა მრიცხველიდან და ვიცით ფასი ერთეულზე. მოსწავლეებს ვთხოვთ, გაარკვიონ, რამდენი გადაიხადა აბონენტმა?
პირველად ადგენენ რამდენი ერთეულია დახარჯული. ახალ ჩვენებას აკლებენ ძველ ჩვენებას: ერთი ერთეული კი ღირს 11,979 თეთრი, ანუ ანგარიშის მთლიანი ღირებულება არის 205 -ჯერ 11,979 ლარი. |
||
მაგალითი 2:
მოსწავლეებს ვთხოვე, რომ დღეს სახლში მისულებს ჩაეწერათ რომელიმე მრიცხველის ჩვენება, ხვალ დილით კი სკოლაში წამოსვლისას კვლავ ამოეწერათ იგი. სკოლაში კი საკლასო აქტივობაში გამოვითვალეთ თითოეული მოსწავლის ოჯახში რა რაოდენობის ელექტროენერგია, ბუნებრივი აირი ან წყალი მოიხმარეს. |
აქტივობა 3. მოწყობილობის კვების ღირებულება
მოწყობილობების უმეტესობის სიმძლავრე აღბეჭდილია მოწყობილობის ქვედა ან უკანა მხარეს, ან მისი სახელწოდების ფირფიტაზე.
ყველა მოწყობილობას აქვს ეტიკეტი, სადაც აღნიშნულია მისი კვებითი ღირებულება
დავალება: გამოვითვალოთ, რა იქნება ზემოთ მოცემული მოწყობილობის ხარჯი დღე-ღამის განმავლობაში.
აქტივობა 4. ნათურები და გადასახადები
მოსწავლეებს ვაჩვენებ ორი ერთნაირი სიკაშკაშის მქონე ნათურას, ინკანდესენტურსა და ლედნათურებს, რომლებიც განსხვავებულ ენერგიებს მოიხმარენ. შესაბამისად ფასებიც განსხვავებულია. ამ აქტივობის წარსამართად გამოვიყენე შემდეგი პრეზენტაცია, სადაც არის მოკლე ინფორმაცია ნათურებზე და სავარჯიშოები. მოსწავლეებს ევალებათ, ჩაატარონ გამოთვლები და დაადგინონ, რომელი ნათურით გაანათონ თავიანთი სივრცეები და რატომ?
ეს კომპლექსური დავალება მოსწავლეთათვის საინტერესო აღმოჩნდა. ცხოვრების აუცილებელ უნარებს შორის ბუნებრივი გადაფარვები მათემატიკის საკითხებთან, როგორიცაა, რაციონალურ რიცხვებზე მოქმედებები, დაეხმარა მათ იმის გაცნობიერებაში, რომ ელექტროენერგიის, გაზის, კონდიცირებისა და წყლის გადასახადების დაზოგვის უამრავი მარტივი გზა არსებობს. გადასახადების შემცირებით, კი არა მხოლოდ მათი ბიუჯეტია უკეთეს მდგომარეობაში, არამედ ნაკლები ენერგორესურსი იხარჯება და გარემოც მეტად ეკოლოგიური ხდება.
გამოყენებული ლიტერატურა:
- ეროვნული სასწავლო გეგმა
https://ncp.ge/ge/curriculum?subject=36&subchild=198
- მათემატიკის გზამკვლევი მე-7 კლასი. შედგენილი ქეთი ცერცვაძის მიერ, ზოგადი განათლების რეფორმის ფარგლებში.
https://math.ge/meshvide-klasi/
- https://www-moneyinstructor-com.translate.goog/wsp/paybills.asp?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=ka&_x_tr_hl=ka&_x_tr_pto=sc
- https://www-sci–ed–ga-org.translate.goog/the-electric-bill-project?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=ka&_x_tr_hl=ka&_x_tr_pto=sc