მეთერთმეტე  კლასის პროექტი, სახელად “მოქალაქეობა”, მოიცავს რამდენიმე მნიშვნელოვან ასპექტს, რომლებიც მიმართულია მოსწავლეების მოქალაქეობრივი ცნობიერების ამაღლებისა და მათი აქტიური მონაწილეობების წახალისებაზე.

მთავარი მიზნები:

1. მოქალაქეობრივი ცნობიერების ამაღლება: პროექტის მიზანია მოსწავლეების განათლება მოქალაქეობისა და მისი მნიშვნელობის შესახებ. ეს მოიცავს საზოგადოების აქტიური წევრობის მნიშვნელობასა და სხვადასხვა სოციალური პრობლემების მიმართ ცნობიერების ამაღლებას.
2. აქტიური მონაწილეობა: პროექტი ხელს უწყობს მოსწავლეების აქტიურ მონაწილეობას საზოგადოებრივ ცხოვრებაში. ეს შეიძლება მოიცავდეს სხვადასხვა ღონისძიებებს, აქციებს, ან პროექტებში ჩართვას, რომლებიც მიმართულია საზოგადოების კეთილდღეობის გაუმჯობესებაზე.

პროექტის ეტაპები

ეტაპი 1: განათლება და ცნობიერების ამაღლება

1. ლექციები და სემინარები:

1. • მოსწავლეები დაესწრებიან ლექციებსა და სემინარებს, რომლებიც შეეხება მოქალაქეობის ძირითად პრინციპებსა და მის მნიშვნელობას.
   • განხილული იქნება სხვადასხვა თემები, მათ შორის ადამიანის უფლებები, დემოკრატიული ღირებულებები, კანონის უზენაესობა და სოციალური სამართლიანობა.

2. საგანმანათლებლო მასალები:

1. • მოსწავლეებს მიეწოდებათ საგანმანათლებლო მასალები, წიგნები და სტატიები, რომლებიც მათ დაეხმარება უკეთ გაიგონ მოქალაქეობის საკითხები.
   • მასალებში იქნება ჩართული სხვადასხვა ვიზუალური მასალა, ვიდეოები და დოკუმენტური ფილმები, რომლებიც გაამარტივებს თემების აღქმას.

ეტაპი 2: საზოგადოებრივი ჩართულობა

1. საზოგადოებრივი ღონისძიებები:

1. • მოსწავლეები ჩაერთვებიან სხვადასხვა საზოგადოებრივ ღონისძიებებში, როგორიცაა ადგილობრივი თემების შეხვედრები, დისკუსიები და საჯარო ლექციები.
   • ეს ღონისძიებები დაეხმარება მოსწავლეებს გაიცნონ და შეისწავლონ საზოგადოების სხვადასხვა ასპექტები.

2. აქტივობები და კამპანიები:

1. • მოსწავლეები დაგეგმავენ და განახორციელებენ აქტივობებსა და კამპანიებს, რომლებიც მიმართულია საზოგადოების სხვადასხვა პრობლემების გადაწყვეტაზე.
   • კამპანიები შეიძლება მოიცავდეს გარემოს დაცვის ღონისძიებებს, სოციალური სამართლიანობის აქციებს და სხვა აქტივობებს, რომლებიც ეხება საზოგადოებრივ კეთილდღეობას.

ეტაპი 3: პრაქტიკული აქტივობები

1. პრობლემების იდენტიფიკაცია და ანალიზი:

1. • მოსწავლეები მოახდენენ საზოგადოების სხვადასხვა პრობლემების იდენტიფიკაციას და შეისწავლიან მათ.
   • ამ პროცესში ისინი გამოიყენებენ ანალიზის სხვადასხვა მეთოდებს, რათა უკეთ გაიგონ პრობლემების მიზეზები და შესაძლო გამოსავლები.

2. პრაქტიკული პროექტები:

1. • მოსწავლეები შეიმუშავებენ და განახორციელებენ პრაქტიკულ პროექტებს, რომლებიც მიმართულია რეალური პრობლემების გადაჭრაზე.
   • პროექტები შეიძლება მოიცავდეს მოხალისეობრივ საქმიანობას, გარემოსდაცვით ღონისძიებებს, სოციალური სამართლიანობის აქციებს და სხვა აქტივობებს.

მოსწავლეების მიერ შესრულებული პრაქტიკული პროექტების მაგალითები

პროექტი 1: გარემოსდაცვის აქცია

მიზანი: საზოგადოების ყურადღების გამახვილება გარემოსდაცვით პრობლემებზე და მათი გადაჭრის გზებზე.

აღწერა: მოსწავლეებმა ორგანიზაცია გააკეთეს გარემოს დაცვის აქციის, რომელიც ჩატარდა სკოლის ეზოში. აქციის ფარგლებში:

• მოსწავლეებმა დააგროვეს ნარჩენები სკოლის და მიმდებარე ტერიტორიიდან.
• გაავრცელეს ფლაერები, სადაც აღწერილი იყო გარემოსდაცვითი პრობლემები და მათი გადაჭრის გზები.
• დააყენეს ნარჩენების დახარისხების ურნები სკოლის ტერიტორიაზე, რათა მოხდეს ნარჩენების გადამუშავება.

შედეგები:

• სკოლის და მიმდებარე ტერიტორია გახდა სუფთა და ეკოლოგიურად სუფთა.
• მოსწავლეებმა და სკოლის თანამშრომლებმა მიიღეს ინფორმაცია ნარჩენების დახარისხების და გადამუშავების შესახებ.
• მოსწავლეებმა გაიზარდა გარემოსდაცვითი ცნობიერება და მოტივაცია გარემოს დაცვისკენ.

პროექტი 2: სოციალური სამართლიანობის აქცია

მიზანი: სოციალური სამართლიანობის საკითხების შესახებ ცნობიერების ამაღლება და საზოგადოების ჩართულობის გაზრდა.

აღწერა: მოსწავლეებმა ორგანიზაცია გააკეთეს სოციალური სამართლიანობის აქციის, რომელიც მოიცავდა:

• საჯარო ლექციების ჩატარება სოციალური სამართლიანობის საკითხებზე.
• დისკუსიების გამართვა სხვადასხვა თემაზე, როგორიცაა გენდერული თანასწორობა, რასობრივი დისკრიმინაცია და ადამიანის უფლებები.
• კამპანიის ჩატარება, რომელიც მოიცავდა ფლაერების და პლაკატების გავრცელებას სკოლის ტერიტორიაზე და სოციალურ მედიაში.

შედეგები:

• მოსწავლეებმა მიიღეს განათლება და ინფორმაცია სოციალური სამართლიანობის სხვადასხვა საკითხებზე.
• დისკუსიების მეშვეობით, მოსწავლეებმა შეძლეს გააცნონ თავიანთი მოსაზრებები და იდეები, რაც დაეხმარათ ერთმანეთის უკეთ გაგებაში.
• კამპანიის შედეგად, გაიზარდა საზოგადოების ჩართულობა და ცნობიერება სოციალური სამართლიანობის საკითხებზე.

პროექტი 3: მოხალისეობრივი საქმიანობა

მიზანი: საზოგადოების კეთილდღეობის გაუმჯობესება და მოსწავლეების ჩართულობის წახალისება.

აღწერა: მოსწავლეებმა მონაწილეობა მიიღეს სხვადასხვა მოხალისეობრივ საქმიანობაში, როგორიცაა:

• მოხალისეობრივი სამუშაოები ადგილობრივ თავშესაფრებში, სადაც ისინი ეხმარებოდნენ უსახლკაროებს და ეკონომიკურად დაუცველ პირებს.
• მოხალისეობრივი ღონისძიებები ადგილობრივ პარკებში და დასუფთავების აქციებში.
• მოხალისეობრივი პროექტები, რომლებიც მიმართული იყო ასაკოვან ადამიანების დახმარებაზე, მაგალითად, საჭმლის მიწოდება და სამედიცინო დახმარების უზრუნველყოფა.

შედეგები:

• მოსწავლეებში გაიზარდა პასუხისმგებლობის გრძნობა და მოტივაცია საზოგადოების კეთილდღეობის გაუმჯობესებისკენ.
• მოხალისეობრივი საქმიანობის შედეგად, მოსწავლეებმა მიიღეს ფასდაუდებელი გამოცდილება და უნარები, რომლებიც დაეხმარათ მომავალში.
• საზოგადოებაში გაიზარდა მხარდაჭერა ეკონომიკურად დაუცველ პირებისთვის.

ეს პროექტები მნიშვნელოვანი ნაბიჯია მოსწავლეების განათლებაში და მათი მოქალაქეობრივი ცნობიერების ამაღლებაში. ვიმედოვნებთ, რომ ჩვენი გამოცდილება და შედეგები დააინტერესებს სხვა სკოლებსაც და დაეხმარებათ მსგავსი ინიციატივების განხორციელებაში.

 „ვერასოდეს გაიგებ ენას და მის შინაარს, თუ არ იცი სულ მცირე ორი მაინც“

ძველი ჩინური ანდაზა

XXI საუკუნეში ბევრს საუბრობენ ჩინეთსა და ჩინელებზე. დღე არ გავა, გაზეთებმა და ინტერნეტ-გამოცემებმა ერთი ახალი ამბავი მაინც არ გვამცნონ ჩინეთიდან. დღეს, 21-ე საუკუნის მეორე ათწლეულში, ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკა (ჩინეთი) მსოფლიოს ერთ-ერთი წამყვანი და მნიშვნელოვანი ქვეყანაა და მისი წონა და გავლენა დღითიდღე იზრდება. ჩინეთის ძლიერებასა და მნიშვნელობაზე შემდეგი ფაქტებიც თვალნათლივ მიგვითითებენ:

-ჩინეთის მოსახლეობა 1.4 მილიარდს აჭარბებს (1-ლი ადგილი მსოფლიოში, ინდოეთთან ერთად);

-ჩინეთი, თავისი ტერიტორიით (9.6 მილ. კვ. კმ) მსოფლიოს მესამე უდიდესი ქვეყნაა, რუსეთის ფედერაციისა და კანადის შემდეგ.

– ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკა, სიდიდით მსოფლიოს მე-2 ეკონომიკაა (აშშ-ს შემდეგ) და ზოგიერთი გათვლებით, უკვე გადაუსწრო ამერიკის ეკონომიკურ მაჩვენებლებს;

-ჩინეთი, დღეს, უზარმაზარი მასშტაბის “მსოფლიო ქარხანას” წარმოედგენს, სადაც იწარმოება მსოფლიოს მძიმე და მსუბუქი მრეწველობის ნაწარმის უდიდესი ნაწილი, შავი მეტალურგიიდან გემთმშენებლობამდე და  ზუსტი ელექტრონიკიდან – ტანსაცმელამდე;

-ჩინეთი დღეს მსოფლიო ლიდერია ახალი ტექნოლოგიების დანერგვაში და გამოყენებაში  (Huawei, 5G ტექნოლოგიები), ელექტრონულ ვაჭრობაში(e-commerce: Alibaba, JD.com), და ხელოვნური ინტელექტის (AI) კვლევის საქმიანობაში;

-ჩინეთის სამომხმარებლო ბაზარი უდიდესია მსოფლიოში (1.4 მილიარდი მომხმარებელი), რაც ერთიორად ზრდის მის მნიშვნელობასა და გავლენას გლობალურ მწარმოებლებზე და ვაჭრობაზე;

-ჩინეთი, დღეს მსოფლიოს ერთ-ერთი უდიდესი ინვესტორი და ყველაზე გავლენიანი მონაწილეა მსოფლიო სავაჭრო ინიციატივებსა და სავაჭრო მარშრუტების ინფრასტრუქტურულ პროექტებში გლობალური მასშტაბით („ერთი სარტყელი, ერთი გზის“ – ახალი „აბრეშუმის გზის“ ინიციატივა);

-ჩინეთს, როგორც გაეროს უშიშროების საბჭოს მუდმივ წევრს, უდიდესი გავლენა აქვს მსოფლიოში მიმდინარე პოლიტიკურ, ეკონომიკურ და კულტურულ პროცესებზე;

-ჩინეთს გლობალური მასშტაბის გავლენა აქვს გარემოსდაცვით საქმიანობასა და ინიციატივებზე;

-ჩინეთის არმია ერთ-ერთი ყველაზე მრავალრიცხოვანი და ტექმნოლოგიურად განვითარებულია მსოფლიოში;

-ჩინეთის სამეცნიერო სექტორის საქმიანობა ერთ-ერთი ყველაზე მზარდი და განვითარებულია დღევანდელ მსოფლიოში (პირველი ადგილი სამეცნიერო პუბლიკაციების რაოდენობით – 650,000 გამოქვეყნებული სამეცნიერო სტატია, 2022 წ. და მეორე ადგილი – სამეცნიერო ციტირების რაოდენობების მიხედვით – 3.6 მილ. ციტირება, აშშ-ს 4.8 მილ. ციტირების შემდეგ), ბიოტექნოლოგიების, კოსმოსური კვლევებისა და კვანტური კომპიუტერული ტექნოლოგიების კვლევის მიმართულებების ჩათვლით.

ამ შთამბეჭდავი მიღწევებისა და პროგრესის ფონზე, გამოუცნობ კითხვად რჩება ჩინელების დამწერლობა – „ჰან-ძე“ (汉字), რომელიც დიდად განსხვავებულია დანარჩენებისგან (ანბანური და სილაბურ-მაცვლოვანი დამწერლობებისაგან) და მსოფლიოსთვის საიდუმლოებით მოცულ, „იეროგლიფებით დასახლებულ“, ჩვენგან დაფარულ სამყაროს წარმოადგენს.

მაინც როგორ მივუდგეთ ჩინურ „ჰან-ძეს“ (დამწერლობას)? როგორ დავიწყოთ ათასობით ჩინური იეროგლიფის აღქმა და მათი მნიშვნელობის გაგება? რამდენად შესაძლებელია ეს ჩვენთვის, ქართველებისთვის, რომლებსაც მსოფლიოში ალბათ ყველაზე სრულყოფილი და დახვეწილი ანბანური სისტემა გვაქვს?

შენიშვნა: ქართულ ანბანი უნიკალურია იმით რომ ჩვენს ენაში და დამწერლობაში, ბგერისა და ამ ბგერების გამომხატავი ნიშნების დამთხვევა ას პროცეტს წარმოადგეს! ქართულად როგორ იწერება, ისე ითქმება და პირიქით! ასეთი შესაბამისობა – როდესაც ნათქვამი ზუსტად ემთხვევა ნაწერს – სხვა ენებში იშვიათია ან საერთოდ არ გვხვდება. სწორად ამ მიზეზით,  საინტერესოდ მეჩვენება თქვენთან ერთად, ჩინური ენის (‘’ჟონგ-ვენ”) და ჩინური დამწერლობის (“ჰან-ძე’’) ჩვენთვის უცნობი თავისებურებების გაგება და ამ უცნაური ენის შინაარსსა და წესებში დაფარული საიდუმლოების ფარდის ახდის მოკრძალებული მცდელობა.

ჩვენ, ქართველებს, მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე ძველი ანბანისა და დამწერლობის და უნიკალური ქართული ლიტერატურული ტრადიციის  მქონე ერს, თავისუფლად შეგვიძლია შევადაროთ სხვა ხალხებისა და კულტურების სამწერლო წესები და ტრადიციები ჩვენსას და ამ კუთხით შევხედოთ ჩინური დამწერლობის ფორმასა და შინაარს.

ერთხელ, ჩემი ახალგაზრდობისას, აღმოსავლეთ გერმანიაში მოგზაურობისას, გერმანელებს ვკითხე: “გერმანულად, თქვენი ქვეყნის სახელია “დოიჩლანდ” – Deutschland, რატომ არის რომ ბგერა „ჩ“-ს გამოსახატად, ოთხი ასო, -tsch- გჭირდებათ? ეს ხომ თქვენი ენდონიმია, ანუ საკუთარი სახელი, რომელსაც თქვენს ენაზე ეძახით თქვენსავე ქვეყანას?”

ჩემი გერმანელი მეგობრის, სტუდენტი-ფილოლოგის პასუხი დაახლოებით ასე ჟღერდა: “კარგი კითხვაა ლევან. ეს თქვენ, ქართველებს გაქვთ ფუფუნება თქვენი ქვეყნის ქართული სახელი, “საქართველო” საკუთარვე ანბანზე დაწეროთ, ჩვენ გვერმანელები, მშობლიური გერმანულისთვის, რომაელების/ლათინების ანბანს ვიყენებთ. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ლათინური ენა, რომელიც გემანულივით, ინდოევროპული ენების ოჯახის ენაა, თუმცა “რომანული” ენების ჯგუფს მიეკუთვნება განსხვავდება მათგან.

რაც შეეხება გერმანულს, იგი ინდოევროპული ენების ოჯახის “გერმანიკულ” ჯგუფს მიეკუთვნება და ენათესავება ჰოლანდიურ, ფრიზულ, ინგლისურ, შვედურ, ნორვეგიულ, დანიურ, ფარერებისა და ისლანდიურ ენებს (ლ.ა.).

ლათინური ანბანი, რომელიც რომაელებმა თავიანთი ენისთვის შექმნეს და რომის კოლონიებში გაავრცელეს (მათ შორის დღევანდელ გერმანიაშიც), ლათინურ ენაში არსებული ბგერებს შეესაბამება და ხშირად არ ემთხვევა გერმანულ ენაში არსებულ ბგერებს – ამიტომაც, ჩვენ, თანამედროვე გერმანულში, გვიწევს ასოების გარკვეული კომბინაციების შექმნა, გერმანული ენის ბგერების ლათინური ანბანით გამოსახატავად”, მიპასუხა გერმანელმა სტუდეტმა.

ჩინურის ენის (ანუ დღეს ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის სახელმწიფო ენის, “პუტონგ-ჰუას” ) სილამაზე და სირთულე (და უცნაურობა) და მისი კალიგრაფიის ელეგანტურობა, საუკუნეებს მანძილზე აჯადოებდა უცხოელ მკვლევარებს და მოგზაურებს.

ერთი შეხედვით, ჩინური იეროგლიფების გაგება რთულ ამოცანად გამოიყურება, განსაკუთრებით დამწყებებისთვის, თუმცა ნოდარ დუმბაძის გმირის, ოლღა ბებიას სიტყვების პერიფრაზს თუ გავაკეთებთ, „ჩინურის სწავლას რა უნდა, ბიჭო, მთელი ჩინეთი ჩინურად ლაპარაკობს…“ სწორი მიდგომით და მეთოდებით, ჩინურის სწავლა შესაძლებელია საინტერესო თავგადასავლად და საინტერესო ამოცანად გადაიქცეს.

როგორც მოგეხსენებათ, ჩინური დამწერლობა იეროგნილებისგან შედგება. ჯამში, სულ 80 ათასამდე სიმბოლო არსებობს(!), თუმცა აღსანიშნავია რომ მათში ბევრია ხმარებიდან გასული სიმბოლოები, სპეციფიური ტერმინები თუ გეოგრაფიულ დასახელებები. წიგნის და გაზეთის წასაკითხად, საკმარია სამი ათასამდე იეროგნილიფს დასწავლა (შესაბამის მნიშვნელობასთან ერთად), ხოლო უნივერსიტეტების კურსდამთავრებულებმა ხუთი ათასამდე იეროგლიფის გამოყენება იციან.

შევეცადოთ ჩვენც „შევიხედოთ“ ჩინური ენის საიდულმოებით მოცული იეროგლიფების სამყაროში.

როგორ არის მოწყობილი ჩინური იეროგლიფების სისტემა?

ალბათ ჯერ ის უნდა ვთქვათ თუ რა სტატუსი აქვს ჩინურ ენას და ჩინეთში არსებულ უამრავ მონათესავე თუ არამონათესავე ენებს დღეს და როგორ გამოიყენება ჩინური დამწერლობა, თანამედროვე ცხოვრებაში. ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის ოფიციალური სახელმწიფო ენა გახლავთ ე.წ. „სტანდარტული ჩინური“, იგივე , „პუტონგ-ჰუა“ – „საერთო ენა“, იგივე „მანდარინი“ (ევროპული სახელია ჩინური ენისთვის), რომელიც ყველგან გამოიყენება და რომელზეც მიმდინარეობს საქმის წარმოება და სწავლება.  თუ მოკლედ მიმოვიხილავთ ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის მოსახლეობის ენებს, 2010 წლის მონაცემებით, „სტანდარტული ჩინურის -პუტონგჰუას“ სხვადასხვა ვერსიას, მშობლიურ ენად აცხადებდა 955 მილიონი ჩინელი, (მთელი მოსახლეობის დაახლ. 71%) და დამწერლობისთვის გამოიყენებს ჩინურის ე.წ. გამარტივებულ ვერსიას, რომელიც განსხვავდება ტრადიციული ჩინური დამწერლობისგან. ჩინეთის მრავალრიცხოვან ავტონომიურ რეგიონებში (ტიბეტი, შიდა მონღოლეთი, სინძიანი, გუანგსი, სხვა) „სტანდარტულ“ ენასთან ოფიციალური სტატუსი აქვთ ადგილობრივ ენებსაც.

კ. ტაივანზე, რომელიც ჩინეთის განუყოფელი ნაწილია, თუმცა XX ს. შუა წლებიდან დამოუკიდებელობისა და სეპარატიზმის პოლიტიკას ადგას, კონტინენტურ ჩინეთს სულ რამდენიმე ათეული კილომეტრით არის დაცილებული, მოსახლეობა ძირითადად ტაივანურ მანდარინზე საუბრობს, წერს და სწავლობს. „ტაივანის მანდარინი“ ძალიან ახლოს დგას პუგონგჰუასთან (სტანდარტულ ჩინურთან, ე.წ. მანდარინთან), თუმცა დამწერლობისთვის ჩინურ ტრადიციულ იეროგლიფებს იყენებს. გარდა ამისა, კ. ტაივანზე ასევე ძალიან პოპულარულია ჩინურის დიალექტი ჰოკკიენი, რომელიც გავრცელებულია ტაივანის მოსაზღვრე პროვინცია ფუ-ძიანში, აშშ-ს დიდ ქალაქებში მცხოვრებ ჩინელებში, სინგაპურის, მალაიზიისა და ჩინელების სხვა ემიგრანტულ თემებშიც პოპულარულია.

ჰონგ-კონგის (ჩინ. სიან-განი) და მაკაოს (ჩინ. აომინი) სპეციალური რაიონების მოსახლეობა ძირითადად საუბრობს (გარდა მანდარინისა) ე.წ. „კანტონურ დიალექტზე“ (ენის სახელი: იუე), ინგლისურად და პორტუგალიურად (მაკაოში) – აღსანიშნავია რომ ჰონგკონგშიც და მაკაოშიც, დამწერლობითი ენა, ტრადიციულ ჩინურ იეროგლიფებს ემყარება და განსხვავდება გამარტივებული იეროგლიფების სისტემისგან.

ყველაზე მთავარი, რაც აღსანიშნავია ჩინური ენის შესახებ საუბრისას, არის ის რომ ჩინურის სწავლა შეუძლებელია იეროგლიფების დასწავლის გარეშე. ჩინური და იაპონური, ის ორი ენა გახლავთ, რომლებიც დღემდე აქტიურად იყენებენ იეროგლიფებს. ყველა სხვა ენა (მათ შორის აზიის ენები), სხვადასხვა ტიპისა და ლოგიკის მქონე ანბანებს ეფუძნება, რომელთაც შეიძლება 22,26, 33 ან ასამდე სიმბოლო ჰქონდეთ. ეროგლიფები კი ათასებს ითვლიან და მათ დამახსოვრებას ჩინურ კულტურასთან, აზროვნების სტილთან, ცნებებისა და მოვლენების აღქმასთან გაცნობა ჭირდება. მოკლედ თუ ვიტყვით, ჩინური იეროგლიფები „ბევრად უფრო ორგანულად ერწყმნიან და წარმოადგენენ ჩინურს, ვიდრე სხვა ანბანები“, როგორ ამას ერთ-ერთი სინოლოგი აღწერს.

იეროგლიფი არის კალიგრაფიაც და ფერწერაც, ერთდროულად. ტრადიციული ჩინური ნახატი, როგორც წესი, აერთიანებს საკუთრივ ნახატს და იეროგლიფებით დაწერილს ლექსს. ტრადიციული ჩინური (და იაპონური) ფერწერიდან და ნახატიდან იეროგლიფს ვერსად „წაიღებთ“ ან „ამოგლეჯთ“ – იგი კომპოზიციის ნაწილია. იგი ჩინური მხატვრობის თუ სხვა ვიზუალური ხელოვნებისა და კულტურის კომპონენტია. ეს ჩინურის მთავარი შემადგენელი ნაწილია.

რაც შეეხება იეროგლიფების სიმრავლეს და მათ კატეგორიზაციას – აღსანიშნავია მათი ორ მსხვილ, ზოგად ჯგუფად დაყოფა: ერთნი წარმოადგენენ იდეოგრაფიკულ სიმბოლოებს, ხოლო მეორენი – ფონეტიკურ-იდეოგრაფიკულს. საკუთრივ იეროგლიფი, რთული გრაფიკული სიმბოლოა-ნიშანია, რომელიც შეიძლება შედგებოდეს ორი, ან მეტი გრაფემისგან. „გრაფემა“ – უმარტივესი ნიშანი, რომელსაც გააჩნია ლექსიკური მნიშვნელობა. სწორედ ისინი შეადგენენ ჩინური ენის უძველეს ერთეულებს.

ენის სწავლებისას ინტერკულტურული მიდგომა დღევანდელ, გლობალიზებულ სამყაროში განსაკუთრებით აქტუალური გახდა.  ეს მიდგომა საშუალებას აძლევს მოსწავლეს არა მხოლოდ შეისწავლოს ახალი ენა,  არამედ გაიფართოვოს კულტურული ცნობიერება და კომუნიკაციური უნარები.

ინტერკულტურული მიდგომის მნიშვნელობა ენის სწავლებაში შემდეგ ძირითად ასპექტებში ვლინდება:

კულტურული ცნობიერების ამაღლება: ინტერკულტურული მიდგომა ენის სწავლებაში ხელს უწყობს მოსწავლეების კულტურული ცნობიერების ამაღლებას. ისინი  სწავლობენ არა მხოლოდ ენის ლექსიკასა და გრამატიკას, არამედ ენის მატარებელი საზოგადოების კულტურულ ნორმებს, ტრადიციებსა და ღირებულებებს. ეს ცოდნა ეხმარება მათ უკეთ გაიგონ და აღიქვან სხვა კულტურების წარმომადგენლების ქცევები და დამოკიდებულებები.

სოციალური უნარების განვითარება: ინტერკულტურული მიდგომა ხელს უწყობს სოციალური უნარების განვითარებას, რაც მნიშვნელოვანია საერთაშორისო და მრავალკულტურულ გარემოში წარმატებული კომუნიკაციისთვის.  სწავლობენ ემპათიას, პატივისცემას და ტოლერანტობას სხვა კულტურების წარმომადგენლების მიმართ, რაც მათ ეხმარება სხვადასხვა კულტურებთან ურთიერთობაში.

ენობრივი უნარების გაძლიერება: ინტერკულტურული მიდგომა ხელს უწყობს ენობრივი უნარების გაძლიერებას, რადგან ენის შესწავლა კულტურულ კონტექსტში ხდება უფრო ეფექტური და საინტერესო.უფრო მოტივირებულები არიან ენის შესასწავლად, როდესაც მათ შეუძლიათ გაიგონ და გამოიჩინონ ენის პრაქტიკული გამოყენება რეალურ სამყაროში.

გლობალური მოქალაქეობის განვითარება: ინტერკულტურული მიდგომა ხელს უწყობს გლობალური მოქალაქეობის განვითარებას. მოსწავლეები  სწავლობენ, როგორ იყვნენ აქტიური და პასუხისმგებლიანი მოქალაქეები გლობალურ საზოგადოებაში, რაც მნიშვნელოვანია 21-ე საუკუნეში. ისინი ეუფლებიან უნარებს, რომლებიც მათ ეხმარება გლობალური გამოწვევების დაძლევაში და საერთაშორისო თანამშრომლობაში.

სწავლების პროცესის დინამიზაცია: ინტერკულტურული მიდგომა სწავლების პროცესს უფრო დინამიურს და მრავალფეროვნებას ქმნის. სასწავლო მასალებში კულტურული თემატიკის ინტეგრაცია ხელს უწყობს მოსწავლეების ინტერესის და ჩართულობის გაზრდას. მასწავლებლები იყენებენ სხვადასხვა კულტურების ტექსტებს, ვიდეოებს, მუსიკას და აქტივობებს, რაც სწავლების პროცესს უფრო საინტერესო და ინფორმაციულს ხდის.

მოტივაციის გაზრდა: ინტერკულტურული მიდგომა ენის სწავლებაში ზრდის მოსწავლეთა მოტივაციას. როდესაც ისინი  ხედავენ, რომ ენის შესწავლა მათ აძლევს შესაძლებლობას სხვადასხვა კულტურებთან ურთიერთობისთვის, მათი სურვილი ენის სწავლების მიმართ იზრდება. ეს მიდგომა ხელს უწყობს მათ პიროვნულ განვითარებას.

მინდა გაგიზიაროთ ჩემი გამოცდილება ინტერკულტურული სასწავლო პროექტის შესახებ, რომელიც სასწავლო წლის მეორე სემესტრში განვახორციელეთ

English book Education,Macmillan Education -თან ერთად გამოცხადდა წინასააღდგომო გათამაშება. სსიპ ტყიბულის მუნიციპალიტეტის, სოფელ გელათის საჯარო სკოლის, მე-3 კლასის მოსწავლეებმა მონაწილეობა მიიღეს  პროექტით სწავლების კონკურსში, აღდგომის თემატიკაზე.

ჩამოთვლილი ქვეყნებიდან ავირჩიეთ საქართველო და უკრაინა . მოსწავლეებმა გაკვეთილზევე შექმნეს პოსტერები,რომელზედაც ასახულია მათ მიერ არჩეული ქვეყნების აღდგომის დღესასწაულის აღნიშვნის ტრადიციები.

გააკეთეს პოსტერების პრეზენტაცია.

ვენის დიაგრამის გამოყენებით შევადარეთ ქვეყნები.  ვიმსჯელეთ მსგავსებასა და განსხვავებებზე.  გაკვეთილის მსვლელობისას მოსწავლეებმა შეღებეს კვერცხები ფერადი საღებავების გამოყენებით.შ

შექმნეს სააღდგომო დეკორაციები.მოსწავლეებმა გაიგეს ბრწყინვალე დღესასწაულთან დაკავშირებული საინტერესო დეტალები და ქვეყნების თავისებურებანი. სამუშაო პროცესი ძალიან სახალისო და საინტერესო აღმოჩნდა.

აღნიშნული პროექტის შეფასების რუბრიკაა სოლო ტაქსონომიის მიხედვით

ინტერკულტურული მიდგომა ენის სწავლებაში წარმოადგენს მნიშვნელოვან და ეფექტურ მეთოდს, რომელიც ხელს უწყობს მოსწავლეების კულტურული ცნობიერების ამაღლებას, სოციალური უნარების განვითარებას, ენობრივი უნარების გაძლიერებას, გლობალური მოქალაქეობის განვითარებას, სწავლების პროცესის დინამიზაციას და მოტივაციის გაზრდას. ეს მიდგომა აუცილებელია თანამედროვე მრავალფეროვან და გლობალიზებულ სამყაროში, სადაც კულტურული ცოდნა და ტოლერანტობა მნიშვნელოვანია წარმატებული კომუნიკაციისა და თანამშრომლობისთვის.

დაწყებით კლასებში მოსწავლეებისათვის წერის სწავლება ძალიან მნიშვნელოვანია. ასევე არსებითია დასაწყისიდანვე ჩაეყაროს საფუძველი  ფუნქციურ წერას, შემდეგი აქტივობებით: ადრესატისათვის წერილის მიწერა, მისალოცი ბარათის დაწერა და სხვა. ამ დროს  ხდება:

1. კომუნიკაციური უნარების განვითარება – ბავშვები სწავლობენ თავიანთი აზრების, გრძნობების და იდეების გამოხატვას წერილობით. წერილის ან ბარათის მიწერა ეხმარება ბავშვებს გააძლიერონ თავიანთი სოციალური ურთიერთობები. ისინი სწავლობენ, როგორ დაწერონ წერილი თუ მისალოცი ბარათი – მეგობრებს, ოჯახის წევრებს ან მასწავლებლებს, რაც აუმჯობესებს მათ ურთიერთობებს.
2. აკადემიური უნარების განვითარება – ბავშვები სწავლობენ წერილისა და ბარათის სტრუქტურას, როგორიცაა მისალმება, ძირითადი ტექსტი და დამშვიდობება. ისინი პრაქტიკაში ახდენენ გრამატიკის, მართლწერისა და პუნქტუაციის წესების გამოყენებას, რაც აუმჯობესებს წერის უნარებს.
3. კრიტიკული აზროვნება და შემოქმედება – წერილის ან ბარათის წერისას ბავშვები სწავლობენ, როგორ დაალაგონ თავიანთი აზრები და იდეები ლოგიკური თანმიმდევრობით. მოსწავლეებს შეუძლიათ შემოქმედებითად მიუდგნენ თავიანთი წერილის ან ბარათის დიზაინს, სიტყვებს და შინაარსს, რაც ხელს უწყობს მათ შემოქმედებითი უნარების განვითარებას.
4. პასუხისმგებლობის გრძნობის განვითარება – ბავშვები სწავლობენ, როგორ დაგეგმონ და გააკეთონ თავიანთი დავალებები დროულად, რაც ხელს უწყობს დროის მართვის უნარების განვითარებას. ისინი აცნობიერებენ თავიანთი წერილების მნიშვნელობას და პასუხისმგებლობას, რაც ხელს უწყობს მათ გრძნობის განვითარებას.
5. ემოციური ინტელექტის განვითარება – ბარათის ან წერილის წერა ეხმარება ბავშვებს უკეთ გაიგონ და გამოხატონ თავიანთი ემოციები. ისინი სწავლობენ, როგორ გაუზიარონ თავიანთი გრძნობები სხვებს და როგორ გამოხატონ თანაგრძნობა და ყურადღება.
6. ტექნოლოგიების გამოყენების უნარები – ბავშვები სწავლობენ, როგორ გამოიყენონ ტექნოლოგიები წერილობითი კომუნიკაციისათვის, როგორიცაა ელ.ფოსტა ან მესენჯერი.
7. საზოგადოების წევრობის შეგრძნება – წერილების ან ბარათების დაწერა ეხმარება ბავშვებს გააცნობიერონ თავიანთი როლი და ჩართულობა საზოგადოებაში.

სწავლების პროცესში ფუნქციური წერითი უნარების განვითარება ბავშვს არა მხოლოდ კომუნიკაციისა და აკადემიური უნარების გაუმჯობესებაში ეხმარება, არამედ ხელს უწყობს მათ პიროვნულ ზრდასა და საზოგადოებაში აქტიურ მონაწილეობას. ამიტომ, მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვებმა თავიდანვე მიეჩვიონ ფუნქციურ წერას და გააგრძელონ ამ უნარების განვითარება სწავლების პროცესში.

მინდა გაგიზიაროთ სახალისო სასწავლო პროექტი პირველკლასელებითვის  –  “დედამიწის დაბადების დღე”

პროექტის მიზანი:

მოსწავლეებმა გაიგონ მეტი დედამიწის დაცვის მნიშვნელობაზე, შექმნან მისალოცი ბარათები და იფიქრონ ეკო-საჩუქრებზე.

აქტივობები:

1. განხილვა და პრეზენტაცია:
   • მასწავლებელი მოსწავლეებს უხსნის, რა არის დედამიწის დღე და რატომ არის მნიშვნელოვანი.
   • მოსწავლეები უყურებენ მოკლე ვიდეოს დედამიწის დაცვის შესახებ.
   • მასწავლებელი აჩვენებს პლანეტის სურათებს და ხსნის, როგორ ზრუნვა სჭირდება დედამიწას.
2. ბარათების შექმნა:
   • მოსწავლეებს ურიგდებათ ქარგები, სადაც უნდა დაწერონ მისალოცი ტექსტი დედამიწისთვის და მოიფიქროს რა ეკოსაჩუქარი შეუძლიათ  მოიფიქრონ დედამიწისთვის.
   • თითოეული მოსწავლე წერს პატარა გზავნილს, მაგალითად: “გილოცავ დაბადების დღეს, დედამიწა! მიყვარხარ!” ან “დედამიწა, ჩვენ დაგიცავთ!”

1. ეკო-საჩუქრების დაპირება:
   • მოსწავლეები ფიქრობენ ეკო-საჩუქრებზე, რომლებსაც პირდებიან დედამიწას (მაგალითად, ნაგვის დახარისხება, ხეების დარგვა, წყლის ეკონომია).
   • ისინი წერენ ამ დაპირებებს ბარათებზე.
2. სასაუბრო წრე:
   • თითოეული მოსწავლე აჩვენებს თავის ბარათს და კითხულობს გზავნილს და ეკო-საჩუქრის დაპირებას.
   • ყველა ერთად საუბრობს, როგორ შეიძლება ამ დაპირებების შესრულება.
3. დედამიწის ტორტი:
   • მასწავლებელი და მოსწავლეები ერთად ამზადებენ დედამიწის ფორმის ტორტს (ეს შეიძლება იყოს პლასტილინის ან ნამდვილი ტორტი).
   • ტორტზე აწერენ “Happy Birthday, Earth!” და მოაწყობენ პატარა “დაბადების დღეობა” დედამიწისთვის.

მასალები:

• მისალოცი ბარათების ქარგები
• ფურცლები და ფერადი ფანქრები
• პლასტილინი ან ტორტის ინგრედიენტები
• ვიდეო დედამიწის დღის შესახებ

• საბოლოო შედეგი:
• პროექტის ბოლოს, მოსწავლეები უკეთ გაიგებენ დედამიწის დაცვის მნიშვნელობაზე, შექმნიან მისალოცი ბარათებს და იფიქრებენ ეკო-საჩუქრებზე, რომლებსაც პირდებიან დედამიწას. ისინი შეისწავლიან, როგორ შეუძლიათ საკუთარი წვლილი შეიტანონ გარემოს დაცვის საქმეში.

შეფასების რუბრიკა პროექტისთვის “დედამიწის დაბადების დღე”

კრიტერიუმი: ეკო-საჩუქრის დაპირება

წინამდებარე წერილში კითხვის ორი სტრატეგიის შესახებ ვისაუბრებთ ვიზუალიზაციის ანუ წარმოსახვისა და ხელახლა წაკითხვის შესახებ. (ჩვენი სტრატეგიების მიმდევრობაში მე-5 და მე-6 რიგით) სანამ ჩვენეულ ბარათებს გავეცნობით, ამ ორი სტრატეგიის შედარების სქემას დავაკვირდეთ:

5. ვიზუალიზაცია, წარმოსახვა

რა არის ეს?

ვიზუალიზაცია არის წაკითხული ტექსტის მიხედვით სურათების დანახვა, წარმოდგენა. ამ სტრატეგიისთვის უკეთესი იქნება, თუ გამოვიყენებთ ქართულ სიტყვას: წარმოსახვა. ეს საშუალებას მოგვცემს, არა მხოლოდ დანახვაზე, ვიზუალზე გავაკეთოთ აქცენტი, არამედ გაგონებაზეც, შეგრძნებაზეც, დაგემოვნებაზეც, ყნოსვაზეც. შესაბამისად,  ბავშვებს უნდა დავეხმაროთ წარმოიდგინოს, გონებაში გააცოცხლოს წაკითხული.  ჩვენი ხელშეწყობით მან უნდა დააინახოს, გაიგონოს, შეიგრძნოს, გემოთი და სუნით აღიქვას ის, რასაც ვუკითხავთ.

ზოგადადაც, წაკითხულის წარმოსახვა არის ის კომპეტენცია, რომელიც კითხვას შემოქმედებით აქტად გარდაქმნის და მკითხველი პასიური მიმღების როლში კი არ რჩება, არამედ აქტიური თანაშემოქმედის ამპლუას ირგებს. რაც უფრო მეტად განუვითარდება ბავშვს ეს უნარი, მით უფრო საინტერესო და მრავალფეროვანი იქნება მისი წარმოსახვითი სამყარო, როგორც კონკრეტული ტექსტის, ასევე ზოგადად.

რატომ უნდა გავაკეთოთ ეს?

წაკითხულის წარმოსახვის შედეგად ბავშვი უფრო სიღრმისეულად იაზრებს ტექსტს, ივითარებს წარმოსახვის, ნაამბობის/წაკითხულის დანახვისა და მასზე დაკვირვების უნარებს.

როგორ გავაკეთოთ ეს?

წაკითხულის წარმოსახვაში დასახმარებლად განსხვავებული მიდგომაა საჭირო ბავშვის ასაკისა და გამოცდილების გათვალისწინებით. განსხვავებული იქნება თვითონ წიგნებიც, რასაც ვუკითხავთ. მიუხედავად იმისა, რომ სკოლამდელი ასაკისთვის საბავშვო წიგნი უხვად და მიმზიდველად არის ილუსტრირებული, ხოლო სასკოლო ასაკისთვის — შედარებით ნაკლებად, წაკითხულის ვიზუალიზებას ორივე შემთხვევაში უნდა შევუწყოთ ხელი.

ილუსტრირებული წიგნები ბავშვებს ყველაზე ეფექტურად ეხმარება წაკითხულის წარმოსახვაში, რადგან ამაზე უკვე წიგნის გამომცემელ-ილუსტრატორებმა იზრუნეს. მაგრამ ჩვენც უნდა გამოვიყენოთ დამატებითი აქტივობები, რადგან, ჯერ ერთი, ყველაფრის ილუსტრირება წიგნში ვერ მოხერხდებოდა, მეორეც, ილუსტრაციაზე დაკვირვება და  დამატებითი დეტალების მოფიქრება საუკეთესოდ ავითარებს ბავშვის ვიზუალიზების უნარს.

როდესაც წიგნის ერთ მონაკვეთს წავიკითხავთ, ბავშვს ყურადღება უნდა გავამახვილებინოთ იმ  გარემოზე, სადაც ამბავი ვითარდება, პერსონაჟებზე, ამინდზე, ფერებზე და ამის შესახებ დავუსვათ შეკითხვები. თუკი წიგნში მოცემულია ესა თუ ის კონკრეტული ილუსტრაცია, მასზე  დაკვირვებისა და აღწერის შემდეგ შეგვიძლია დავაფიქროთ ბავშვი იმაზე, თუ რის დამატება შეიძლებოდა კიდევ.

ასე რომ, წიგნის ხმამაღლა კითხვისას სასარგებლოა, რომ დავეხმაროთ ბავშვს ამბის წარმოსახვაში, დანახვაში, ხმების გაგონებაში, ვიზუალიზებაში.

ნიმუში:

ვთქვათ, ბავშვს ვუკითხავთ ზღაპარ „ნაცარქექიას“. რა შეიძლება დაინახოს ბავშვმა ამ ზღაპრის კითხვისას? რა შეკითხვები დაგვეხმარება ბავშვის წარმოსახვის უნარის განვითარებაში?

– როგორ სახლში ცხოვრობს ნაცარქექია? რა აცვია? რა ფერის ტანსაცმელი აცვია?

– რას ხატავს/ხაზავს ნაცარში ნაცარქექია?

– როგორ გამოიყურება დევი? როგორი გამოხედვა აქვს? (აქ შეიძლება ბავშვს განვასახიერებინოთ დევის  გამომეტყველება.)

— რა ხმები გესმის მდინარის პირას, სადაც დევი და ნაცარქექია პირველად შეხვდებიან?

– როგორ ამოიღებს ნაცარქექია ჭყინტ ყველს ჩოხიდან? როგორ გამოადენს წვენს?

– როგორი იქნება დევის სახლი? რა და როგორი ნივთები ექნება სახლში?

— როგორი გემო და სუნი ექნება დევის სახლში გამომცხვარ პურს? და ა. შ.

ბოლოს, გავეცნოთ უფრო დეტალურ ნიმუშს წინა წერილში (შეკითხვების დასმა) გამოყენებული ,,კომბლეს” მაგალითზე. ამისთვის ჩვენ მიერ შემოთავაზებული ტექსტი დავყოთ ნაწილებად და გვერდით მივუწეროთ წარმოსახვის უნარისთვის სასარგებლო შეკითხვები. ვფიქრობ, ზედმეტია იმის აღნიშნვა, რომ ყველა შემოტავაზებული შეკითხვის დასმა ბავშვს გადატვირთავს და სულ შეაძულებს წაკითხვის პროცესს.

6. ხელახლა წაკითხვა

რა არის ეს?

ხელახლა წაკითხვა გულისხმობს წიგნის უკვე წაკითხული ნაწილის ხელხლა გადაკითხვას გარკვეული მიზნით. რა შეიძლება იყოს ეს მიზნები?

• შეკითხვებზე პასუხის გაცემა
• ინფორმაციის გადამოწმება, გახსენება
• ბავშვის თხოვნის შესრულება

ამ შემთხვევაში ჩვენ არ ვგულისხმობთ უკვე წაკითხული წიგნის სხვა დროს (მეორე დღეს, ერთი კვირის შემდეგ…) ხელახლა წაკითხვას. თუკი ბავშვს ჩვენ მიერ წაკითხული წიგნი მოეწონება, იგი აუცილებლად გვთხოვს მის ხელმეორედ წაკითხვას. ამაზე უარი არ უნდა ვთქვათ და შეგვიძლია რამდენჯერმე  მივუბრუნდეთ კიდეც წაკითხულ წიგნს. ხელახლა წაკითხვის ეს ვარიანტიც ძალიან სასარგებლოა – ამ დროს უკვე ბავშვთან ერთად ვიხსენებთ წაკითხულ ამბებს და ვამოწმებთ, რა გვახსოვს და როგორ.

მაგრამ ამ შემთხვევაში ჩვენ აქცენტს ვაკეთებთ წაკითხვის პროცესში უკვე წაკითხულ ადგილებთან მიბრუნებას და მათს ხელახლა წაკითხვას.

რატომ უნდა გავაკეთოთ ეს?

კიდევ ერთხელ დავსვათ შეკითხვა: რა საჭიროა წიგნის უკვე წაკითხული ადგილების ხელახლა წაკითხვა?

რასაკვირველია, წიგნის კითხვის პროცესში აქტიურად ვსვამთ შეკითხვებს. შეკითხვები ბავშვს ეხმარება როგორც ვარაუდების გამოთქმაში, ასევე უკვე წაკითხული ნაწილის გახსენებაშიც. სწორედ ამ მიზნით გვჭირდება ხოლმე ხელახლა წაკითხვა.

ხალახლა წაკითხვის პროცესში ბავშვი: 1. აკვირდება ტექსტს კონკრეტული მიზნით, მაგალითად, დასმულ შეკითხვაზე პასუხის გასაცემად; 2. რწმუნდება, რომ ყველაფრის დამახსოვრება შეუძლებელია და არცაა საჭირო; 3. ეჩვევა, რომ დასმულ შეკითხვაზე პასუხის გასაცემად (ამ შემთხვევაში, პასუხის მოძიება) ტექსტის კიდევ ერთხელ წაკითხვაა საჭირო.

როგორ გავაკეთოთ ეს?

წიგნის წაკითხვისას ბავშვიც ხშირად გვისვამს ხოლმე შეკითხვებს და ჩვენც ვეკითხებით როგორც უკვე წაკითხული ნაწილების შესახებ, ისე დარჩენილი ნაწილის შესახებ ვარაუდების გამოთმის მიზნით. სწორედ ამ პროცესშია სასარგებლო უკვე წაკითხულ ადგილთან მიბრუნება და მისი ხელახლა წაკითხვა. ამისათვის ბავშვს მივმართავთ: „მოდი, კიდევ ერთხელ წავიკითხოთ, მართლა ასე იყო თუ არა…“ თუკი ბავშვის არ გაუჩნდება ასეთი შეკითხვები, მაშინ ჩვენ დავსვამთ და ბუნებრივა საჭიროებას დავინახავთ წიგნის შესაბამისი ადგილის ხელახლა წაკითხვისას.

ასე რომ, კარგი იქნება, თუკი წიგნის ხმამაღლა კითხვის პროცესში უკვე წაკითხულ ადგილებს კიდევ ერთხელ მივურბუნდებით მიზნობრივად, ხელახლა წავიკითხავთ და გადავამოწმებთ ჩვენ მიერ გაცემულ პასუხს.

ნიმუში:

დავუშვათ, ბავშვს ვუკითხავთ ზღაპარ „ნაცარქექიას“  და მივედით იმ ადგილას, სადაც ნაცარქექიამ ჩოხის კალთაში გამოხვეული ყველი ამოიღო წვენის გამოსადენად:

„დაიხარა ნაცარქექია, ვითომ ქვას ვიღებო, ამოიღო ჩოხის კალთაში გამოხვეული ჭყინტი ყველი, მოუჭირა ხელი და წვენი სულ წურწურით გაადინა“.

და ამ დროს ვიკითხავთ:

– სად ჰქონდა ნაცარქექიას ყველი?

– სახლიდან ხომ გამოატანეს?! – აუცილებლად გვიპასუხებს ბავშვი, რომელიც მანამდე ყურადღებით გვისმენდა.

– სახლიდან გამოატანეს? მოდი კიდევ ერთხელ წავიკითხოთ, სად წერია, რომ სახლიდან გამოატანეს, — ვამბობთ ჩვენ, ვუბრუნდებით ზღაპრის დასაწყისს, ვკითხულობთ ხელახლა და ბავშვიც სიამოვნებით გვისმენს, როგორ მართლდება მისი პასუხი.

კიდევ ერთი მაგალითი შეიძლება გავიხსენოთ ,,კომბლეს” მიხედვით. როდესაც ცხვრები უკვე დათვს ხვდებიან და მასთან ლაპარაკობენ. შეიძლება წამკითხველსა და ბავშვს შორის ასეთი ინტერაქცია წარიმართოს:

— რა უთხრეს ცხვრებმა დათვს, კომბლე რას აკეთებსო?

— კომბლებს თლის და ჭერში აწყობსო…

— მელიას რა უთხრეს?

— მელიასაც ხომ ასე უთხრეს?

— გინდა, გადავამოწმოთ, მელიასაც ასე უთხრეს თუ არა? მოდი ხელახლა წავიკითხოთ…

ეს პროექტი მიზნად ისახავს მოსწავლეებს გააცნოს გეომეტრიული ფიგურები, მათი შლილები და მათი გამოყენება ყოველდღიურ ცხოვრებაში. პროექტის განმავლობაში, მოსწავლეები შეისწავლიან გეომეტრიულ ფიგურებს, შექმნიან მათი შლილები და გაიგებენ, როგორ გამოიყენება ისინი სხვადასხვა სფეროში, როგორიცაა არქიტექტურა, ხელოვნება, დიზაინი და მეცნიერება.

პროექტის მიზნები:

1. გეომეტრიული ფიგურების ცოდნა: მოსწავლეებმა უნდა გაიგონ გეომეტრიული ფიგურების სახეები, მათი თვისებები და კლასიფიკაცია.
2. შლილების შექმნა: მოსწავლეები შექმნიან გეომეტრიული ფიგურების შლილები და განსაზღვრავენ მათ პერიმეტრსა და ფართობს.
3. ფიგურების გამოყენება: მოსწავლეები იკვლევენ გეომეტრიული ფიგურების გამოყენებას ყოველდღიურ ცხოვრებაში და წარმოადგენენ მათ ნიმუშებს.

პროექტის სტრუქტურა:

1. მოსამზადებელი აქტივობა:

• მასწავლებელი გაცნობს მოსწავლეებს პროექტის თემას და მიზნებს.
• დისკუსია გეომეტრიული ფიგურების გამოყენებაზე სხვადასხვა სფეროში.

2. ფიგურების შესწავლა:

• გეომეტრიული ფიგურები: მოსწავლეები ისწავლიან სხვადასხვა გეომეტრიული ფიგურების (სამკუთხედი, მართკუთხედი, კვადრატი, წრე, მრავალკუთხედები) თვისებებს.
• შლილების შექმნა: მოსწავლეები ისწავლიან, როგორ შეადგინონ გეომეტრიული ფიგურების შლილები და განსაზღვრონ მათი პერიმეტრი და ფართობი.

3. კვლევა:

• მოსწავლეები იკვლევენ, როგორ გამოიყენება გეომეტრიული ფიგურები სხვადასხვა სფეროში.
• თითოეული მოსწავლე ირჩევს კონკრეტულ სფეროს (მაგ. არქიტექტურა, ხელოვნება, დიზაინი) და პოულობს მაგალითებს, სადაც გეომეტრიული ფიგურები გამოიყენება.

4. პრაქტიკული დავალებები:

• შექმნა: მოსწავლეები ქმნიან გეომეტრიული ფიგურების მოდელებს და შლილებს ქაღალდზე ან პროგრამული უზრუნველყოფის გამოყენებით.
• გამოყენება: მოსწავლეები ქმნიან პრაქტიკული პროექტების ნიმუშებს, რომლებიც აჩვენებს, როგორ გამოიყენება გეომეტრიული ფიგურები ყოველდღიურ ცხოვრებაში.

5. პრეზენტაცია:

• თითოეული მოსწავლე ამზადებს პრეზენტაციას თავისი კვლევის შედეგებზე.
• პრეზენტაციაში შედის გეომეტრიული ფიგურების შლილების და მათი გამოყენების მაგალითები.

პროექტის გეგმა:

1. შესავალი და გეომეტრიული ფიგურების შესწავლა.
2. შლილების შექმნა და პერიმეტრისა და ფართობის განსაზღვრა.
3. კვლევა და ფიგურების გამოყენების მაგალითების პოვნა.
4. პრაქტიკული ნიმუშების შექმნა და მომზადება.
5. პრეზენტაციების მომზადება და წარმოჩენა.

სასწავლო პროექტის შეფასების ცხრილი:

მოსალოდნელი შედეგები:

პროექტის დასრულების შემდეგ, მოსწავლეები შეძლებენ გეომეტრიული ფიგურების და მათი თვისებების გაგებას, შლილების შექმნას და მათი გამოყენების მაგალითების იდენტიფიცირებას ყოველდღიურ ცხოვრებაში. ისინი გაიუმჯობესებენ კვლევის, კრიტიკული აზროვნებისა და პრეზენტაციის უნარებს.

გეომეტრიული ფიგურების გამოყენების მაგალითები:

არქიტექტურა (Architecture) – გეომეტრიული ფიგურების გამოყენება არქიტექტურაში. მაგალითად, საგრადა ფამილია ბარსელონაში – იყენებს მრავალი გეომეტრიულ ფორმას დიზაინში.

ხელოვნება –  ხელოვნებაში გეომეტრიული ფიგურების გამოყენება. მაგალითად, კაზიმირ მალევიჩის სუპრემატისტული კომპოზიცია.

დიზაინი (Design) – დიზაინში გეომეტრიული ფიგურების გამოყენება. მაგალითად, ნიუ-იორკის მეტროს რუკა, რომელიც იყენებს მართკუთხედებს და წრეებს.

მეცნიერება (Science) – მეცნიერებაში გეომეტრიული ფიგურების გამოყენება. მაგალითად, დნმ-ის ორმაგი სპირალი, რომელიც შეიცავს გეომეტრიულ ელემენტებს.

რჩევები მოსწავლეებისთვის:

1. შექმენით საკუთარი ნახაზები და შლილები: გამოიყენეთ გრაფიკული პროგრამები, როგორიცაა GeoGebra ან უბრალოდ ფურცელი და ფანქარი.
2. ფოტოების მოძებნა: მოძებნეთ ფოტოების ბაზებზე, როგორიცაა Wikimedia Commons, Creative Commons, ან გამოიყენეთ Google Images, ფილტრების გამოყენებით, რომ მიიღოთ უფასო გამოსაყენებელი სურათები.
3. პრეზენტაციებისთვის: პრეზენტაციის დროს გამოიყენეთ ნახაზები და ფოტოები, რათა უკეთ წარმოაჩინოთ თქვენი კვლევა და ნამუშევრები.

ეს რესურსები დაეხმარება მოსწავლეებს უკეთ გაიგონ გეომეტრიული ფიგურები, მათი შლილები და მათი გამოყენება სხვადასხვა კონტექსტში, რაც ხელს შეუწყობს მათ პრაქტიკული უნარების განვითარებას.

პროექტის წარმატებით განხორციელებისთვის, მოსწავლეებს შეეძლებათ გამოიყენონ შემდეგი ნახაზები და ფოტოები, რათა უკეთ გაიგონ გეომეტრიული ფიგურები, მათი შლილები და მათი გამოყენება ყოველდღიურ ცხოვრებაში.

ექსპონენციალური ფუნქციები მათემატიკის ძალიან მნიშვნელოვანი ნაწილია. ის გამოიყენება   ბევრ რეალურ სიტუაციაში, როგორიცაა ფინანსები, მოსახლეობის ზრდა, რადიოაქტიური დაშლა, ვირუსების გავრცელება და სხვა. წინა სტატიაში ჩვენ ამ რეალური მაგალითების მოდელირება გავაკეთეთ ფორმულის / ფუნქციის განტოლების სახით, თუმცა ეს ზოგჯერ საკმარისი არაა, საჭიროა მათი ვიზუალური „ფერწერული“ გამოხასვა. ექსპონენციალური ზრდის ან ექსპონენციალური დაშლის, მოდელირება ექსპონენციალური ფუნქციის გრაფიკით მძლავრი ინსტრუმენტია რეალურ სამყაროში არსებული სიტუაციის აღწერისა და პროგნოზირებისათვის.

გაგიზიაროთ მე-11 კლაში დაგეგმილი გაკვეთილის ზოგიერთი აქტივობა, მაჩვენებლიანი ფუნქციის გრაფიკისა და მისი თვისებების გასაცნობად.

ალგებრა  და კანონზომიერება

თემატური ბლოკი

მოდელირება ტექნოლოგიებისა და სიმულაციების მეშვეობით.

თემა: შესაბამისობა,  გრაფიკი, დამოკიდებულება, ფუნქცია

სამიზნე ცნება:

მათემატიკური მოდელი

ფუნქცია/ფუნქციის გრაფიკი

კანონზომიერება

შესაბამისობა, მიმართება

ლოგიკა

მსჯელობა

საკითხი: მაჩვენებლიანი ფუნქცია.

მიზანი:  მოსწავლეები შეძლებენ მათემატიკური ცნებების გააზრებას, ცნებებს შორის ლოგიკურ მიმართებათა გარკვევას;  მაჩვენებლიანი ფუნქციის გრაფიკის აგებას ტექნოლოგიების გამოყენებით. განუვითარდებათ  კვლევის განხორციელებისას კომპიუტერული სიმულაციების გამოყენების, ინფორმაციის დამუშავებისა და ანალიზის უნარები

მისაღწევი შედეგი სტანდარტის მიხედვით

გამოყენებული ლიტერატურა:

1. ეროვნული სასწავლო გეგმა https://mes.gov.ge/content.php?id=3929&lang=geo
2. მათემატიკის გზამკვლები მე-11 კლასი. შედგენილი ქეთი ცერცვაძის მიერ, ზოგადი განათლების რეფორმის ფარგლებში. https://math.ge/metertmete/
3. მათემატიკური წიგნიერება. ალგებრა. მე-9 თავი ავტორი: ქეთევან ცერცვაძე, ევგენი გუგულაშვილი https://drive.google.com/file/d/1ZDQasUQZh8rrdP3RNu_qfj4qUb9jijUm/view