შვიდი თვის წინ საფრანგეთის პარლამენტმა მიიღო კანონი, რომლითაც დაწყებით და საშუალო სკოლებში მოსწავლეებს მობილური ტელეფონებისა და სხვა ელექტრონული მოწყობილობების გამოყენება აეკრძალა. კანონის ინიცირების მიზეზი მოზარდების სმარტფონებზე დამოკიდებულება გახდა – სკოლის ტერიტორიაზე შესვენების დროს განტვირთვის ნაცვლად, მოსწავლეები მთელ დროს მობილურ ტელეფონებში ატარებდნენ.
საქართველოში ასეთი კანონი არ გვაქვს და სმარტფონების გამოყენება მხოლოდ რამდენიმე, ისიც კერძო სკოლაში შიდა განაწესით იკრძალება. საჯარო სკოლების მასწავლებლებისთვის კი, მობილური ტელეფონის საკითხი, უმეტესწილად, დიდ თავის ტკივილადაა გადაქცეული. განათლების ზოგიერთი ექსპერტივით მასწავლებლებს მიაჩნიათ, რომ სმარტფონების ადგილი სკოლაში არ არის. ისინი აცხადებენ, რომ ტელეფონიანი ბავშვი ხელს უშლის გაკვეთილზე, სმარტფონი ბავშვს ყურადღებას უფანტავს და ასევე, მავნეა ჯანმრთელობისთვის, განსაკუთრებით იმ საკლასო ოთახის სივრცეში, სადაც რამდენიმე ათეული მოსწავლე ზის.
სხვა მასწავლებლებსა და განათლების ექსპერტებს კი მიაჩნიათ, რომ ტელეფონი ჩვეულებრივი ტექნოლოგიაა, რომლის გამოყენება სასწავლო პროცესის გასაუმჯობესებლად და მასში მოსწავლეების ჩართულობის გაზრდისთვის არის სასარგებლო. მათი აზრით, სმარტფონებთან ომი უშედეგოა, რადგან ის თანამედროვე მოსწავლის განუყოფელი ნაწილია და მის წინააღმდეგ ლაშქრობებს აზრი არ აქვს.
დავფიქრდეთ, როგორ შეგვიძლია მობილური ტელეფონი ვაქციოთ ჩვენს მეკავშირედ? ტელეფონები გვაძლევს იმის საშუალებას, რომ ბავშვებმა სასწავლებლად ბევრი სასარგებლო საგანმანათლებლო აპლიკაცია გამოიყენონ. უნდა გავარკვიოთ, კონკრეტულად რას აკეთებენ თავიანთ ტელეფონებში და შევუთანხმოთ მათი გამოყენების გარკვეული წესები.
მაგალითად, „ამოტრიალებული კლასის“ მეთოდი საკმაოდ გავრცელებული ტექნიკაა, როდესაც პედაგოგები იწერენ „ლექციებს“, რომლებსაც მოსწავლეები სახლში უსმენენ და ტელეფონებში, ტაბლეტებსა და ლეპტოპებში უყურებენ. კლასში კი პედაგოგის დრო მხოლოდ იმის გარკვევაზე მიდის, რა გაიგეს მოსწავლეებმა მისი ლექციიდან.
ანდა „შუქნიშნის“ სისტემის გამოყენება – თქვენ არ შეგიძლიათ აკრძალოთ სმარტფონები და სხვა მსგავსი ტექნიკა, უბრალოდ არეგულირეთ მათი მოხმარება. მაგალითად, ერთ გაკვეთილზე სთავაზობთ მოსწავლეებს აპლიკაციის გამოყენებას, შემდეგ გაკვეთილზე კი სთხოვთ, რომ დასმულ ამოცანას თავი უტელეფონოდ გაართვან. იღებთ სტიკერებს და უბრალოდ უთანხმებთ მოსწავლეებს გარკვეულ წესებს. დაფაზე მიწებებული წითელი სტიკერი ნიშნავს იმას, რომ დღეს ტელეფონებს გაკვეთილებზე არ ხმარობთ, ყვითელი სტიკერი ნიშნავს, რომ ტელეფონი შეიძლება უბრალოდ მერხზე იდოს ეკრანით ქვემოთ, მწვანე სტიკერი კი – დღეს ტელეფონი გაკვეთილის აქტიური ნაწილი იქნება.
შეგიძლიათ დაიწყოთ რომელიმე დღე ტელეფონის გარეშე, ამას წინასწარ აცხადებთ – ეს არა მხოლოდ სკოლებისთვისაა პოპულარული მეთოდი. მაგალითად, ნიუ-ჯერსიში, რადოლფის სკოლაში, ნებადართული იყო გაკვეთილზე ტელეფონების გამოყენების პოლიტიკა, მაგრამ რაღაც მომენტში ასეთი მიდგომა უკონტროლო გახდა. სკოლის ადმინისტრაციამ გადაწყვიტა, არ აეკრძალა სმარტფონების და ტაბლეტების გამოყენება, მაგრამ გადაწყვიტა, რომ კვირაში ერთი დღე – პარასკევი, სკოლაში ტელეფონი არავის გამოეყენებინა.
შეგიძლიათ მოსწავლეებთან „ხელშეკრულება“ გააფორმოთ – ამისათვის საუკეთესო პერიოდი წლის დასაწყისია. განიხილეთ კლასში ღიად და მენტორობის გარეშე, რომ სმარტფონის გამოყენებას გაკვეთილზე თავისი დადებითი და უარყოფითი მხარე აქვს. ჰკითხეთ, თუ როგორ იყენებენ ტელეფონს, რომელ აპლიკაციას ხმარობენ ყველაზე ხშირად, რომელი სოციალური ქსელი ურჩევნიათ და რატომ. ეცადეთ მოილაპარაკოთ როდის და რატომ გამოიყენებთ ტელეფონს გაკვეთილზე. შეგიძლიათ წერილობითი „კონტრაქტიც“ კი გააფორმოთ ამის თაობაზე, შემდეგ ამობეჭდოთ, ხელი მოაწერინოთ ბავშვებსა და მათ მშობლებს და კლასში თვალსაჩინო ადგილზე განათავსოთ.
აკონტროლებინეთ მოსწავლეებს საეკრანო დრო – მათ უნდა ესმოდეთ, რამდენ ხანს უთმობენ სმარტფონებს. მაგალითად, პენსილვანიში The Agnes Irwin სკოლის მასწავლებლებმა სთხოვეს მოსწავლეებს, დაეთვალათ საეკრანო დრო, განსაკუთრებით სოციალურ ქსელებში გატარებული. აღმოჩნდა, რომ ბავშვები თვითონ ვერ აცნობიერებდნენ დროის ხანგრძლივობას და როდესაც მისი კონტროლი დაიწყეს, თვითონაც გაოცებული დარჩნენ.
მას მერე, რაც მოსწავლეები თავიანთ საეკრანო დროს თვითონ დაამონიტორინგებენ, სთხოვეთ ინტერენეტში ერთკვირიანი აქტივობების რუკის დახაზვა: საიტები, სადაც შედიოდნენ, გამოყენებული დანართები, აპლიკაციები და არა მხოლოდ. თუ ვერ დახატეს, ცხრილი შეადგინონ. რატომ გჭირდებათ ეს? ეს კიდევ ერთხელ მოგცემთ იმის შესაძლებლობას, რომ გაესაუბროთ მოსწავლეებს საეკრანო დროის სარგებლიან გამოყენებაზე, იმაზე, თუ როგორ დაეხმარა ან არ დაეხმარა ტელეფონი სწავლაში.
შესთავაზეთ სამუშაო გეგმა მოსწავლეებს. მაგალითად, Denver Public Schools მასწავლებლები არ კრძალავენ სკოლაში გაჯეტების გამოყენებას. მათ მოიგონეს მეთოდიკა, რომლის დროსაც სმარტფონებთან მუშაობისას დაცული უნდა იქნას შემდეგი სქემა: „მოზიდვა, პერსონალიზაცია, შეფასება, შექმნა“. მოზიდვა ნიშნავს სმარტფონის გამოყენებით დამატებითი საგანმანათლებლო მასალის გაცნობას, მაგალითად, ბიოლოგიის გაკვეთილზე მოსწავლეებს შეუძლიათ 3D-ში უჯრედების დათვალიერება. პერსონალიზაცია გულისხმობს, ვთქვათ, ინტერნეტში ინდივიდუალური საგანმანათლებლო მარშრუტის შედგენას. შეფასების ცნება დაკავშირებულია პედაგოგებთან – მათ შეუძლიათ მოსწავლეთა სწავლის პროგრესი ონლაინრეჟიმში გააკონტროლონ. დავალებები შესაძლოა ტელეფონების დახმარებით უნდა შესრულდეს – დაწყებული მარტივი პრეზენტაციითა და პრიმიტიული საიტის შექმნით, რომელიც მოსწავლის ცოდნის დონეს წარმოაჩენს.
გამოიყენეთ მოხერხებული პროგრამები, მაგალითად, ბევრი ამერიკელი პედაგოგი კლასში განმუხტვისთვის და კონცენტრაციისთვის იყენებს Stop, Breathe & Think ფორმატს. ზოგი პროგრამა განკუთვნილია კონკრეტულ ასაკობრივ ჯგუფზე, ეხმარება ბავშვებს რაღაც მომენტში ამოისუნთქონ, რომ შემდეგ უკეთ კონცენტრირდნენ. ტეხასის ერთ-ერთ სკოლაში ეს ინიციატივა საუკეთესოდ უნარჩუნებს ბავშვებს ყურადღებას მათემატიკის გაკვეთილზე. ვარჯიში სულ რამდენიმე წუთიანია, ბავშვები ისვენებენ და შემდეგ მეცადინეობას უფრო მეტად კონცენტრირებული უბრუნდებიან.
შეგიძლიათ, რეალური პროექტების განხორციელება შესთავაზოთ მობილურის დახმარებით. ლაურა ჰარტის, Miramonte Elementary-ის დირექტორის აზრით, გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს იმას, რომ მოსწავლეებმა იგრძნონ კავშირი ახლანდელ გაკეთებულსა და მომავალს შორის. ამიტომ მეექვსე კლასის მოსწავლეებს ეძლევათ ბიზნესიდეის შექმნისა და მისი განხორციელების დავალება, სრული ბიზნესგეგმის შედგენა და გაანგარიშება. მოსწავლეები მუშაობენ რეალურ მონაცემებთან, რომლებსაც თავად აგროვებენ, აანალიზებენ და იდეას სრულფასოვან პრეზენტაციად აქცევენ. დავალება, რომელიც დაკავშირებულია ინტერნეტაქტივობასთან და კომუნიკაციასთან, პრაქტიკული საქმე ხდება.
ციფრული საზოგადოების შექმნა -კალიფორნიაში მირამონტის დაწყებითი სკოლის პედაგოგები მუდმივად ასწავლიან ბავშვებს ციფრული სამოქალაქო საზოგადოების მნიშვნელოვან უნარებს. მთავარი მიზანია, მოსწავლეები მიხვდნენ და გააცნობიერონ ის ფაქტი, რომ მათ მიერ ინტერნეტში შექმნილ ნებისმიერ პროდუქტს, სხვებიც ნახულობენ და არა მხოლოდ ეცნობიან, არამედ ამან შეიძლება მათზე დიდი გავლენა იქონიოს.
