წარმოიდგინეთ,
რომ თქვენ ხართ მოსწავლე; ერთმა მასწავლებელმა გთხოვათ მოთხრობის წაკითხვა და შინაარსის
გადმოცემა, მეორემ კი _ წაკითხულის შესახებ მსჯელობის პროცესში მონაწილეობა და საკუთარი
აზრის გამოთქმა. რომელი დავალება უფრო საინტერესო იქნება თქვენთვის?
სასწავლო
პრაქტიკამ აჩვენა, რომ მოსწავლეები ხალისით ებმებიან დავალებების შესრულებაში, როდესაც
მათ საშუალება ეძლევათ, საკითხით დაინტერესდნენ, ცნობისმოყვარეობა დაიკმაყოფილონ, პასუხი
მოძებნონ, თავისუფალი არჩევანი გააკეთონ, საკუთარი აზრი გამოთქვან და ა.შ.
ქვემოთ
გთავაზობთ რამდენიმე სტრატეგიას, რომლებიც დაეხმარება მასწავლებელსა და მოსწავლეებს
მხატვრული ნაწარმოებების დამუშავებასა და საკითხის შეჯამებაში:
1. უკეთ გავიცნოთ ნაწარმოების პერსონაჟი.
სთხოვეთ მოსწავლეებს, გაიხსენონ
შესწავლილი ლიტერატურული ნაწარმოების პერსონაჟები და ჩამოწერონ დაფაზე, ამის შემდეგ
აირჩიონ ერთ-ერთი პერსონაჟი, დაფიქრდნენ და ქვემოთ მოცემული სქემის (იხ. სქემა 1) დახმარებით გაარკვიონ, რა იციან
და ახსოვთ მის შესახებ:
|
პერსონაჟი:
|
|
|
როგორ გამოიყურება პერსონაჟი? (აღწერეთ 1. 2. 3. |
რას ამბობს პერსონაჟი? (დაწერეთ, 1. 2. 3 |
|
როგორ იქცევა პერსონაჟი? (აღწერეთ 1. 2. 3. |
რას გრძნობს პერსონაჟი? (აღწერეთ 1. 2. 3.
|
|
რას ფიქრობთ პერსონაჟზე? (დაწერეთ
|
|
სქემა 1.
მას შემდეგ, რაც მოსწავლეები
დაასრულებენ სქემის შევსებას, სთხოვეთ წარმოადგინონ შერჩეული პერსონაჟები და იმსჯელონ
მათ შესახებ.
2. დავეხმაროთ ნაწარმოების პერსონაჟს პრობლემის მოგვარებაში.
სთხოვეთ მოსწავლეებს, წარმოიდგინონ
თავი წაკითხული ლიტერატურული ნაწარმოების ერთ-ერთ პერსონაჟად და საკუთარი გადასახედიდან
ჩამოწერონ ყველა ის ძირითადი პრობლემა, რომელიც მის წინაშე დგას.
პრობლემების ჩამოწერის შემდეგ
მოსწავლეები უცვლიან ფურცლებს მეწყვილეებს და წერილობით სთავაზობენ თითოეული პრობლემის
გადაჭრის ალტერნატიულ ან იმავე გზას, რაც ნაწარმოებშია მოცემული, ასევე _ დასაბუთებას,
თუ რატომ არის ეს შეთავაზება ეფექტური და შედეგის მომცემი (იხ. სქემა 2).
|
პრობლემა (აღწერეთ |
პრობლემის გადაჭრა (აღწერეთ |
დასაბუთება (დაასაბუთეთ, |
|
1. |
|
|
|
2. |
|
|
|
3. |
|
|
სქემა 2.
სამუშაოს დასრულების შემდეგ მოსწავლეებთან ერთად განიხილეთ
შევსებული სქემები.
3. შევქმნათ ნაწარმოების პერსონაჟის სიმბოლო.
სთხოვეთ მოსწავლეებს, წაკითხული
ნაწარმოებიდან გაიხსენონ მოქმედი გმირები და ჩამოწერონ დაფაზე; შეარჩიონ ნუსხიდან ერთი
პერსონაჟი და შექმნან ისეთი სიმბოლო, რომელიც ყველაზე კარგად გამოხატავს მას.
მუშაობის დასრულების შემდეგ
მოსწავლეები წარადგენენ პერსონაჟებს, მათ სიმბოლოებს და ასაბუთებენ, რატომ შეარჩიეს
კონკრეტული პერსონაჟისთვის ესა თუ ის სიმბოლო, რას დაეყრდნენ მისი შერჩევისას და ა.შ.(იხ. სქემა 3.).
4. დავწეროთ წიგნის ჩვენეული შეფასება.
სთხოვეთ მოსწავლეებს, შეარჩიონ
მათთვის სასურველი ნაწარმოები და წაიკითხონ ყურადღებით კითხვის რომელიმე სტრატეგიის
გამოყენებით; კითხვის დასრულების შემდეგ კი მოამზადონ და გაუზიარონ კლასს წაკითხულის
შესახებ საკუთარი მოსაზრება ქვემოთ მოცემული პუნქტების მიხედვით:
·
გააცანით კლასს ნაწარმოების სათაური და ავტორი;
·
გაუზიარეთ, რა მოგეწონათ და რა _ არა ნაწარმოებში და რატომ;
·
ახსენით, რომელ ნაწარმოებს ან ისტორიას გახსენებთ;
·
იმ შემთხვევაში, თუ თანაკლასელებს მის წაკითხვას ურჩევდით, დაასაბუთეთ,
რატომ უნდა გააკეთონ ეს, რით არის ღირებული ნაწარმოები, რას შეიძენენ ახალს და ა.შ.
5. შევცვალოთ მოვლენები და შევქმნათ ნაწარმოების ჩვენეული
დასასრული.
სთხოვეთ მოსწავლეებს, გაიხსენონ
ისეთი დასასრულის მქონე ნაწარმოები, რომლის ფინალის შეცვლასაც ისურვებდნენ; საყვარელი
ნაწარმოების შერჩევის შემდეგ დაფიქრდნენ და გადაწყვიტონ, რა უნდათ, რომ მოხდეს ბოლო
თავში.
აზრების მოკრებაში მოსწავლეებს
ძირითადი მოვლენების გარშემო სიტყვათა ჯგუფის შექმნა დაეხმარებათ. ამისათვის სთხოვეთ
მათ, ძირითადი მოვლენა, რომელმაც უნდა შეცვალოს ფინალი, დაწერონ ფურცლის შუაში, გარშემო
კი მიუწერონ მთავრი გმირების სახელები და
ის მოვლენები, რომლებიც გავლენას მოახდენენ პერსონაჟის ცხოვრებაზე. მას შემდეგ, რაც
მოსწავლეები საკუთარ აზრებს მოაწესრიგებენ, სთხოვეთ დაწერონ ნაწარმოების ალტერნატიული
ფინალი და გაუზიარონ კლასს (იხ. სქემა 4).
6. გავითავისოთ პერსონაჟები და შევცვალოთ ნაწარმოების დასასრული.
შეარჩიეთ მოთხრობა, რომელსაც
საინტერესო დასასრული აქვს. მოსწავლეებთან ერთად მოთხრობის დამუშავება შეწყვიტეთ კულმინაციურ
ადგილას და აუხსენით, რომ მათ მიანდობთ ნაწარმოების ფინალის შექმნას. ამისათვის:
·
მოსწავლეები დაყავით ჯგუფებად; ჯგუფის წევრთა რაოდენობა სასურველია დაემთხვეს
ნაწარმოების პერსონაჟთა რიცხვს;
·
დაწერეთ პერსონაჟთა სახელები ფურცლებზე და შექმენით იმდენი ნაკრები, რამდენი
ჯგუფიც არის; A
·
ნაწარმოების გმირების სახელები თითოეულ ჯგუფში გაანაწილეთ კენჭისყრით. გაითვალისწინეთ,
რომ ყველა ჯგუფში ერთნაირი პერსონაჟები უნდა იყოს;
·
აუხსენით მოსწავლეებს, რომ ჯგუფის თითოეულ წევრს ევალება დაწეროს, როგორ მოიქცევა
პერსონაჟი ნაწარმოების ბოლო მონაკვეთში;
·
პერსონაჟის ქმედების ასაღწერად მოსწავლეებს მიეცით სქემები და აუხსენით, რომ
სქემის შევსებისას მათ მოუწევთ არა მარტო პერსონაჟის საქციელის გამოგონება, არამედ იმის დასაბუთებაც,
თუ რას დაეყრდნენ მისი ამა თუ იმ ქმედების აღწერისას (იხ. სქემა 5);
·
სქემების შევსებისთვის განკუთვნილი დროის ამოწურვის შემდეგ სთხოვეთ ჯგუფის წევრებს,
გაუზიარონ ერთმანეთს საკუთარი ნააზრევი, შეაჯერონ და შექმნან ერთიანი ვარიანტი;
·
როდესაც ჯგუფების მიერ ნაწარმოების ბოლო ეპიზოდის ვერსიების წარდგენა დასრულდება,
წაუკითხეთ კლასს მოთხრობის დანარჩენი ნაწილი და ერთად იმსჯელეთ ავტორისეული და მოსწავლეების
მიერ შექმნილი სხვადასხვა ფინალის შესახებ.
|
პერსონაჟი (დაწერეთ თქვენი პერსონაჟის |
პერსონაჟის ქმედება (აღწერეთ, როგორ მოიქცევა |
ქმედების საფუძველი (ახსენით წაკითხულის საფუძველზე, რას დაეყრდენით
|
|
|
|
|
სქემა 5.
7. შევქმნათ ახალი ისტორიები ნაწარმოების გმირების შესახებ.
ნაწარმოების გმირების შესახებ
ახალი ისტორიების დასაწერად:
·
მოსწავლეებს სთხოვეთ გაიხსენონ წლის განმავლობაში შესწავლილი ნაწარმოებებიდან
პერსონაჟები და ჩამოწერონ დაფაზე;
·
სთხოვეთ, ნუსხიდან შეარჩიონ ერთ-ერთი გმირი, დაწერონ ფურცლის შუაში მისი სახელი
და მიუწერონ, ნაწარმოებიდან გამომდინარე, მისთვის დამახასიათებელი თვისებები;
·
როდესაც მოსწავლეები დასრულებენ ამ ნუსხის შედგენას, სთხოვეთ, გმირის თვისებების
გათვალისწინებით შეადგინონ პატარა ამბავი. აუხსენით მათ, რომ შეუძლიათ პერსონაჟები
გადაიყვანონ წარსულ ან მომავალ დროში;
·
ურჩიეთ, რომ ამბის წერისას პერიოდულად ჰკითხონ საკუთარ თავს: “ის ამას მართლა
ასე გააკეთებდა?”;
·
როდესაც მოსწავლეები დაასრულებენ წერას, სთხოვეთ გაუზიარონ საკუთარი ნაშრომები
კლასს;
·
შესაძლებელია გამოქვეყნდეს კლასის ანთოლოგიაც.
8. მოვამზადოთ საყვარელი წიგნის რეკლამა.
სთხოვეთ მოსწავლეებს, გაიხსენონ
მათთვის საყვარელი ის ნაწარმოებები, რომლებიც წლის განმავლობაში გაიარეს; ნუსხიდან
შეარჩიონ ერთი და წარმოიდგინონ, რომ მის სარეკლამო კამპანიას ხელმძღვანელობენ. ამის
შემდეგ გააცანით მოსწავლეებს დავალება. ქვემოთ მოცემული პუნქტების მიხედვით მათ სამწუთიანი
სატელევიზიო რეკლამა უნდა დაგეგმონ:
·
ჩამოაყლიბეთ რეკლამის მიზანი;
·
განსაზღვრეთ, ვინ იქნება სამიზნე ჯგუფი (ასაკი, სქესი, პროფესია და სხვ.);
·
დახატეთ რეკლამის თითოეული სცენა ან წერილობით გადმოეცით მისი მონახაზი;
·
გადაწყვიტეთ, ვინ წარადგენს რეკლამას (ცნობილი ადამიანი, მულტფილმის პერსონაჟი
და სხვ.);
·
დაწერეთ რეკლამის ტექსტი.
სამუშაოს დასრულების შემდეგ სთხოვეთ მოსწავლეებს, გააცნონ
კლასს მათ მიერ მომზადებული რეკლამები.
როგორც ვხედავთ, განხილული სტრატეგიები სასარგებლოა არა მხოლოდ
მოსწავლეების საგაკვეთილო პროცესში ჩასართავად, არამედ შემოქმედებითი აზროვნებისა და
ისეთი მნიშვნელოვანი უნარების განვითარებისთვის, როგორიც არის ანალიზი, სინთეზი, შეფასება,
არგუმენტირება და ა.შ.
