პირველად ქართული ენისა და ლიტერატურის გამოცდების შეფასების კრიტერიუმებს მაშინ ჩავხედე, როდესაც ჩემი შვილი აბარებდა ერთიან ეროვნულ გამოცდებს. ეს კი იმიტომ დამჭირდა, რომ, მიუხედავად იმისა, რომ ლიზი აგვისტოდან ამერიკის ერთ-ერთ უნივერსიტეტში მიემგზავრებოდა სასწავლებლად, ვთხოვე, თავი დაეზღვია – ხომ შეიძლებოდა, ვერ ესწავლა ან რაიმე არ მოსწონებოდა უცხო ქვეყანაში და ჩამოსვლა დროზე ადრე გადაეწყვიტა. ჩემი ნაცნობ-მეგობრების დიდი ნაწილი, ჩემგან განსხვავებით, სკოლებში ქართულს ასწავლიდა, ამიტომაც ერთ-ერთს მივმართე, დრო გამოეძებნა და გამოცდის წინა დღეებში აეხსნა, რისთვის უნდა მიექცია ყურადღება გამოცდაზე გასულ ლიზის. აი, მაშინ გამიჩნდა პირველი პროტესტი, როცა აღმოვაჩინე, რომ ერთი კრიტერიუმი აბიტურიენტის ზოგად განათლებას აფასებდა. ნეტა როგორ უნდა შეაფასოს უმაღლესი ქულით რომელიმე გამსწორებელმა 16-17 წლის ყმაწვილის ზოგადი განათლება ერთი ნაწერის მიხედვით-მეთქი. ჩემმა მეგობარმა დამამშვიდა, ნუ ღელავ, შენი შვილისნაირი გოგო როგორ ვერ მიიღებს ამ კრიტერიუმში ქულას, რომელიმე ტექსტი, სულ ერთია, რომელი, გაიხსენოს, შეადაროს მოცემულ ტექსტს და ქულაც ჯიბეში ედებაო. ლიზიმ, როგორც ჩანს, გაითვალისწინა რჩევა და გამოცდაზე საუკეთესო ქულა მიიღო. მერე ჩემს სტუდენტებსაც ვკითხე, ზოგადი განათლების კრიტერიუმი როგორ მოგწონთ-მეთქი და, ყურებს არ დავუჯერე, როცა ერთმა მართლა გამორჩეულმა სტუდენტმა მითხრა, ციტატა მე თვითონ მოვიგონე და ის ჩავწერე, ჰოდა, მაღალი ქულაც მივიღეო. მესმის, რომ გასასწორებელი ნაწერი უამრავია, კვალიფიციური გამსწორებელი კი არც ისე ბევრი, გამოცდების ცენტრშიც იციან ამის შესახებ და ტრენინგს ტრენინგზე უტარებენ ყველას. თუ კონტრაქტს არ უწყვეტენ არაკომპეტენტურ გამსწორებელს, მხოლოდ იმიტომ, რომ იმ წელს არ გამოაშკარავდა მისი არაპროფესიონალიზმი. არ დავიწყებ ახლა იმის მტკიცებას, ჩვენი აბიტურიენტების დიდი უმრავლესობის, თუნდაც საუკეთესოების, ნაწერები რომ ვთარგმნოთ და უცხოელ გამსწორებლებს გავასწორებინოთ, როგორ დაეწევათ მათ ეს ქულები. ცხადია, ყველას არ ვგულისხმობ, რადგან მართლა არაჩვეულებრივი სტუდენტები მყავს მე თვითონ, მაგრამ ისინიც დამეთახმებიან, საგამოცდო ცენტრის თანამშროლებიც და გამსწორებლებიც, რომელთა უმრავლესობაც მასწავლებელია, რომ ყველას უკეთესი რეალობა გვინდა საქართველოში. მენდეთ სიტყვაზე, რომ ეს ასეა, რადგან მე თვითონ მსოფლიოს თითქმის ყველა ქვეყნიდან გამოგზავნილ ინგლისურად დაწერილ ესეებს ვასწორებ საერთაშორისო ბაკალავრიატის გამოსაშვებ გამოცდებზე და ვიცი, რამდენად რთულია უმაღლესი შეფასების დამსახურება. სტატისტიკა იუწყება – შეგიძლიათ ჩახედოთ გამოქვეყნებულ მონაცემებს – (https://www.ibo.org/contentassets/bc850970f4e54b87828f83c7976a4db6/dp-statistical-bulletin-may-2017-en.pdf ), რომ ლიტერატურაში გამოცდაზე გამსვლელთა დაბალი პროცენტი იღებს მაღალ ქულას და ეს მოსწავლეები მართლაც საუკეთესოები არიან (თუ არ ჩავთვლით მოსწავლეებს, რომელთა მშობლიური ენა სესოთოა, ალბანური და აზერბაიჯანული, რადგან ასე მგონია, რომ ამ ენებზე ნაშრომების გამსწორებლებს სერიოზული პრობლემა აქვთ, როცა უმაღლეს ქულას მოსწავლეთა 94%, 77% და 78% იღებს). თუმცა ისიც მესმის, რომ გამოცდის კარგი ქულის გარეშეც არსებობენ საუკეთესო ახალგაზრდები, მაგრამ, რადგან ბევრ ქვეყანაში ჯერ კიდევ რაღაც დოზით გამოცდის ქულა წყვეტს მათ ბედს, მოსწავლეებმაც და მასწავლებლებმაც კარგად უნდა გაიაზრონ, რომ ნაწერები კრიტერიუმებით ფასდება და გამოცდაზე გასულებმა სწორედ ეს კრიტერიუმები უნდა გაითვალისწინონ.
წელს მეთერთმეტე კლასელებს ვასწავლიდი ქართულ ლიტერატურას. გამიმართლა, რომ არაჩვეულებრივი მოსწავლეები შემხვდნენ, სულ 11 ახალგაზრდა და მართლა გამორჩეულები – რა დავალებაც არ უნდა მიმეცა, ასრულებდნენ, რის წაკითხვასაც ვავალებდი, კითხულობდნენ და მერე ისე არჩევდნენ ტექსტებს, ბევრი ზრდასრული რომ ვერ მოახერხებს. ჰოდა, როცა მივხვდი, რომ ერთ მშვენიერ დღეს მათ ზოგად განათლებას შეუფასებდნენ, ისევ დავღონდი. ხომ შეიძლება, ამ ჩემმა ნალოლიავებმა მოსწავლეებმა ვერ მოახერხონ და ეროვნულ გამოცდაზე გასულებმა ერთი ნაწერით ვერ გამოავლინონ ზოგადი განათლების დონე და ის ქულა ვერ დაიმსახურონ, რომელსაც ნამდვილად იმსახურებენ ამ კუთხით. ეს კი იმიტომ, რომ მათ არავინ აუხსნა, რა ფორმით უნდა გამოავლინონ ზოგადი განათლება და როგორ უნდა დაანახონ თავი საინტერესო კუთხიდან უცნობ გამსწორებელს. ამიტომაც გადავწყვიტე, რამდენიმე გაკვეთილი მათთვის (ზოგიერთისთვის) უცხო ლექსების განხილვისთვის დამეთმო ისე, რომ ერთდროულად შეფასების კრიტერიუმის ნაწილი დამეფარა და მეჩვენებინა მოსწავლეებისთვის, როგორ უნდა გაეანალიზებინათ ტექსტი ისე, რომ შინაარსის გაგების შემდეგ ლექსის სიღრმისეულ შრეებში ჩასულიყვნენ. თითოეული ლექსი დავაწყვილე (ხანდახან წყვილის ნაცვლად ლექსების ჯგუფის მოტანა დამჭირდა) სხვა ავტორის ისეთ ლექსთან, ჩემი აზრით, საერთო რომ უნდა გამოეძებნათ ბავშვებს. თავდაპირველად ერთ ლექსს ვაძლევდი გასარჩევად, ხოლო შემდეგ, როცა სათქმელს ამოწურავდნენ, მეორე ისეთ ლექსს მივცემდი წასაკითხად, რომელიც აშკარად ებმოდა წინა პოეტურ ნიმუშს. ვიმედოვნებდი, ასე მაინც გავავარჯიშებდი მოსწავლეებს შესაძლო ლიტერატურული კავშირების მიგნებაში, რაც მომავალში, გამოცდაზე გასულებს, წაადგებოდათ. ამ გაკვეთილებზე შევეცადე, მრავალფეროვნების მიზნით, რაც შეიძლება, მეტი პოეტის ლექსი ჩამერთო. ყურადღება ქვემოთ ჩამოთვლილ ლექსებზე შევაჩერეთ. თუ რატომ, ამასაც აგიხსნით, ეგებ ჩემი გამოცდილება თქვენც მოიწონოთ, გაიზიაროთ, თქვენეული წყვილები შექმნათ და ამ გზით თქვენს მოსწავლეებს ცოტათი მაინც დაეხმაროთ იმ კრიტერიუმების დაკმაყოფილებაში, რომლითაც მათ შეაფასებენ.
1.გალაკტიონის „მთაწმინდის მთვარე“ (1915) – როდესაც ამ ლექსს არჩევენ, მოსწავლეები, ცხადია, შენიშნავენ, რომ პოეტი ახსენებს ბარათაშვილს. მათ არ გაუჭირდებათ, ამოიცნონ, თუ რატომ ახსენდება გალაკტიონს მთაწმინდაზე რომანტიკოსი პოეტი. მაგრამ მანამდე ავტორი კიდევ ერთ მგოსანს ახსენებს, რომელსაც მეფური ძილით ძინავს. ზოგს უჭირს ამოცნობა, რომელი მოხუცის ლანდს ახსენებს გალაკტიონი, თუმცა, როდესაც გაიხსენებენ, ვინაა დაკრძალული მთაწმინდაზე (ინტერნეტშია სია) და დააკავშირებენ, რომელი იყო მათ შორის ყველაზე ასაკოვანი, როდესაც მთაწმინდაზე დაკრძალეს, გაუადვილდებათ აკაკის ამოცნობა, თანაც, თუკი ლექსის დაწერის თარიღსაც დაუკავშირებენ აკაკის გარდაცვალების წელს. როგორც კი იმავე 1915 წელს დაწერილ გალაკტიონის მეორე ლექსსაც „აკაკის ლანდი“ წავუკითხავთ (მოძებნონ ის სიტყვები, რომლებიც ამ ორ ლექსში მეორდება) მოსწავლეებს და გალაკტიონის მიერვე შედგენილ პოეტთა ხუთეულსაც გავახსენებთ (ამ ლექსზე ქვევით), პასუხი არ დააყოვნებს, მით უმეტეს, თუკი თქვენი მოსწავლეები იცნობენ ლიტერატურის მუზეუმის შექმნილ საიტს galaktion.ge და საძიებო სიტყვის „აკაკის“ შეყვანის შედეგად ნანახი აქვთ, რამდენჯერ ახსენებს გალაკტიონი აკაკის და როგორ დიდ პატივს სცემს ერთი იმერელი მგოსანი მეორე იმერელ მგოსანს. ამის შემდეგ ვიკითხოთ, თუ რატომ ახსენდება პოეტს აკაკი მთაწმინდაზე, ნუთუ მხოლოდ იმიტომ, რომ იქაა მოხუცი მგოსნის საფლავი? თუ იმიტომ, რომ ლექსის დაწერის თარიღი აკაკის გარდაცვალების წელს ემთხვევა? აქ მოსწავლეებს აუცილებლად გაახსენდებათ აკაკის „განთიადი“, ლექსი, რომელიც იწყება სიტყვით „მთაწმინდა“. ახლა შევაბრუნოთ წყვილი და წარმოვიდგინოთ, რომ გარჩევას ვიწყებთ ამ ლექსით, აკაკის „განთიადით“. კარგი იქნება, თუ მოცემული ლექსის დაწერის წინაისტორიასაც და დიმიტრი ყიფიანის კავშირს ამ ამბავთანაც გავიხსენებთ. აი შემდეგ კი ყურადღებას მივაქცევთ ტაეპს: „მამადავითსა ავედრებს“ და „ზე კალთა დამაფარეო“. კალთაზე, იმედია, მოსწავლეებს ღვთისმშობლის კალთა გაახსენდებათ, ხოლო, თუკი ინტერნეტსაც მოვიშველიებთ და მამადავითის ისტორიას წავიკითხავთ, აღმოვაჩენთ, რომ ეს ტაძარი თავის დროზე ივერიის ღვთისმშობლის სახელზე ააგეს. ახლა უკვე ცხადი გახდება, რას გულისხმობდა მგოსანი ტაეპში „დედაშვილობამ, ბევრს არ გთხოვ: შენს მიწას მიმაბარეო!…“, რადგან ალბათ საქართველოში ყველამ იცის, ვისი წილხვედრიცაა ეს ქვეყანა. ლექსში ყურადღებას მიიქცევს ერთი სიტყვაც, ესაა „მტკვარი“. კარგი იქნება, თუ მოსწავლეებს აკაკის ლექსზე გაახსენდებათ ნიკოლოზ ბარათაშვილის ორი ლექსი „შემოღამება მთაწმინდაზედ“ და „ფიქრნი მტკვრის პირას“ და ამ ლექსებს უკვე დაუკავშირებენ გალაკტიონის ზემოთ მოყვანილ ლექსსაც. ცხადია, როდესაც გაკვეთილზე გამართულ დისკუსიას გაიხსენებენ, თუკი გამოცდაზე ზემოთ განხილული ლექსებიდან ერთი მაინც მოვა, თქვენი მოსწავლეები მინიმუმ სამ კრიტერიუმში მაღალ ქულას აიღებენ. როგორც ვიცით, ლექსებს მონოლოგიური ბუნება აქვთ, ამიტომაც, როცა იკითხავთ, ვისი ხმა ისმის ლექსში, შესაძლოა, თქვენმა რომელიმე მოსწავლემ სრულიად განსხვავებული ინტერპრეტაცია შემოგთავაზოთ და ამ ლექსში, სწორედ იმიტომ, რომ 1915 წელსაა დაწერილი, აკაკის ხმა გაიგოს და ლირიკულ გმირად აკაკი მოიაზროს. მაშინ, ამ ინტერპრეტაციის მიხედვით, მოხუცის ლანდი უკვე ილიასი იქნება და ანალიზი სხვა მიმართულებას მიიღებს. თუმცა დანარჩენი ლექსების გახსენება მაინც არ იქნება უადგილო და მიზანი, რის გამოც ატარებთ ამ გაკვეთილს, მაინც მიღწეული იქნება. ნუ დაუშლით ბავშვებს, გამოხატონ მოსაზრებები. მიეცით მათ საშუალება, იმსჯელონ, აუხსენით, რომ თამამსაც და არათამამ მოსაზრებასაც დასაბუთება სჭირდება და რომ დასასაბუთებლად ისევ და ისევ ტექსტი უნდა გამოიყენონ. ამ წერილში არ ვისაუბრებ, რომელ სიტყვებზე შევჩერდით ლექსების გარჩევისას, მაგრამ გეტყვით, რომ ეს პროცესი იმაზე მოულოდნელი და სასიამოვნო აღმოჩნდა ჩემთვისაც და მოსწავლეებისაც, ვიდრე ვვარაუდობდით. ეს კი იმით იყო გამოწვეული, რომ ჩვენთან ნებისიერი აზრი მისასალმებელია, თუკი „ჰაერიდან არაა მოთრეული“, როგორც მე ვიცი ხოლმე თქმა (ხანდახან ასეთ გამოთქმებსაც ვიყენებ, სწრაფად და უკეთ რომ მიხვდნენ სათქმელს და კარგად დაამახსოვრდეთ ჩემი მოთხოვნა).
- გალაკტიონის „რა რიგ კარგია, სამშობლოვ“ (1939) განვიხილეთ წყვილში ალექსანდრე აბაშელის „ცხრა წყაროსთან“. ამ ლექსების გარჩევისას, როდესაც აბაშელის ჩამონათვალს, რომელიც ცხრა პოეტის სახელისგან შედგება, შევუდარეთ გალაკტიონის ხუთეული, ცხადია, გავიხსენეთ, რომ ძველი ბერძნები ამგვარ სიაში ყოველთვის შვიდ სახელს (მსოფლიოს შვიდი საოცრება, შვიდი საუკეთესო ფილოსოფოსი, შვიდი პოეტი და ა.შ.) მოიაზრებდნენ. ალბათ ამიტომაც გალაკტიონის სია 50-იანი წლებისთვის გაფართოვდა და ისიც შვიდამდე ავიდა („თენდება… გათენდა!“, „…ჩემო კარგო ქვეყანავ…“ და „შოთასი“). შესაძლოა, ვიღაცის აზრით, ლექსების ეს წყვილი არც ისე საინტერესო იყოს ანალიზისთვის, მაგრამ ეს კარგი დასაწყისი იქნება იმისთვის, ახალგაზრდებს ვასწავლოთ ალექსანდრე აბაშელის არაჩვეულებრივი ვერსიფიკაციული ექსპერიმენტები და მისი როლი გალაკტიონის ადრეულ ლირიკაზე (ამისათვის მოსწავლეებს ურჩიეთ, სახლში გაეცნონ შესანიშნავი წერილების კრებულს, რომელიც ალექსანდრე აბაშელს მიეძღვნა https://literaturatmcodneoba.tsu.ge/leqsmc-VIII.pdf დამიჯერეთ, ბევრი საინტერესო და ახალი მოსაზრებით გამდიდრდება თქვენი და თქვენი მოსწავლეების ცოდნა).
- არჩილ სულაკაურის „მხოლოდ ერთხელ“, „ჩემი ღრუბელი“ და გიორგი ლეონიძის „წავა ლექსი და წაიღებს“, „დავით აღმაშენებელს“, „ციცარი“. პირველი ლექსი საინტერესოა იმით, რომ მასში მოსწავლეს მოუწევს იმის ამოცნობა, თუ ვინაა ლირიკული გმირი, ვისი ხმა ისმის მოცემულ პოეტურ ნიმუშში. ამის შემდეგ გადადით მხატვრული სახეების განხილვაზე და აუცილებლად მიაქციეთ ყურადღება „მიმინოსა“ და „ღრუბლის“ მეტაფორას. ალბათ მოსწავლეებს გაუჭირდებათ რემინისცენციებისა და ალუზიების ამოცნობა, ამიტომაც წააკითხეთ დანარჩენი ოთხი ლექსიც. როცა ყველა მინიშნებას მიაგნებენ, როცა იპოვიან სიტყვებს, რომლებიც პირველ და მეორე, მესამე, მეოთხე ლექსებში ისმის, შემდეგ უკვე ლექსი ვერსიფიკაციულადაც განიხილეთ. ამ საქმეში დაიხმარეთ თამარ ბარბაქაძის შესანიშნავი წერილი (https://literaturatmcodneoba.tsu.ge/leqsmcodn-III.pdf ), მაგრამ არაფრისდიდებით არ მისცეთ მოსწავლეებს წერილი წასაკითხად მანამდე, სანამ თავად არ ამოწურავენ სათქმელს.
- გრიგოლ ორბელიანის „იარალის“ – მას შემდეგ, რაც ლექსის შინაარსს გაიგებენ, გაიხსენებენ და შეადარებენ ამავე რომანტიკოსი პოეტის ლექსს „თამარ მეფის სახე ბეთანიის ეკლესიაში“, რომელშიც ასევე წარსულს მისტირის პოეტი და მორღვეულ აწმყოზე დარდობს, ყურადღება მიაქციეთ ტაეპს „ვინ აღჩნდეს გმირი, რომ მის ძლიერი, ბედს დაძინებულს ხმა აღადგენდეს? რომელ მარჯვენით, ერთის დაკვრით, უსულოდ ვეშაპს ძირსა დასცემდეს…“ ალბათ თქვენი მოსწავლეები მიხვდებიან, რომ აქ გმირის მოლოდინშია პოეტი – ორბელიანმა ქართულ პოეზიაში პირველმა გააჟღერა მხსნელის მოლოდინის იდეა. მოსწავლეებს თხოვეთ, გაიხსენონ სხვა ლექსებიც, რომლებშიც ეს მოლოდინი იგრძნობა. ცხადია, პირველ რიგში, მათ ილიას „ბაზალეთის ტბა“ გაახსენდებათ. შესაძლოა, ზოგიერთებს ამირანზე დაწერილი ლექსებიც გაახსენდეთ. თუკი ეს არ მოხდება, შეეცადეთ კითხვებით მითების პერსონაჟი გაუცოცხლოთ, რომელიც კლდეზეა მიჯაჭვული და ცდილობს, აიხსნას თავი, რომ მერე მხსნელად მოევლინოს კაცობრიობას. ამირანის სახე, როგორც მხსნელის, ქართულ პოეზიაში მრავლად მოგვეპოვება. ამისთვის ვაჟა-ფშაველას „ამირანის“ გახსენებაც კმარა, რომელსაც წინ ხალხური ლექსი აქვს წამძღვარებული. თუმცა მანამდე, ერთი წლით ადრე, ეს სახე აკაკიმ გააცოცხლა ლექსში „ამირანი“. არც გალაკტიონს დარჩენია ყურადღების მიღმა ფოლკლორული ეპოსის პერსონაჟი და ლექსში „მშობლიური ეფემერა“ თავისებურად ახლებურად დაგვაფიქრა. ამ ლექსების გაკვეთილზე გარჩევა სასიამოვნო პროცესია, რადგან ყოველი მათგანი დახუნძლულია საინტერესო მხატვრული სახეებით – შედარებებით, მეტაფორებით, ოპოზიციური წყვილებით. მაგრამ კიდევ უფრო საინტერესოს და დაუვიწყარს გახდით თქვენს გაკვეთილს, თუკი მოსწავლეებს შეეკითხებით, როდის მოხდა ამირანისა და პრომეთეს ერთმანეთთან დაკავშირება. ის, რაც საპასუხოდ ადვილი ჰგონიათ, აღმოჩნდება, რომ საკმაოდ რთულია. რადგან პრომეთეს სახე სულაც არ იყო პოპულარული ქართულ ლიტერატურაში. გალაკტიონის დღიურებში (როცა საძიებო ველში სიტყვა „პრომეთეს“ შეიყვანთ) მიაგნებთ ადგილებს, როგორ ანაცვლებს ერთ სახელს მეორეთი პოეტი, ასევე ჩანაწერს იმის შესახებ, როგორ დაედო საფუძვლად „ამირანზე“ შექმნილი პოემა ბერძნულ მითს. ამ საეჭვო მოსაზრებას საერთო ბევრი არაფერი აქვს რეალობასთან, რადგან ამ ორ პერსონაჟს შორის, როგორც მკვლევრებმა დაადგინეს, ტიპოლოგიური მსგავსების გარდა, არაფერია საერთო. როგორც კი პრომეთესა და ამირანის მითებს შეადარებენ, დასვით კითხვა, რატომ დაუდგეს პრომეთეს და არა ამირანს ძეგლი თბილისში. ეს ძეგლი თბილისიდან ბორჯომის პარკში იქნა „გაძევებული არა პოლიტიკური, არამედ ესთეტიკური ნიშნით (დავესესხე რადიო თავისუფლების ავტორს ბიძინა მაყაშვილს). როგორ გაუკვირდებათ ბავშვებს, როცა შეიტყობენ, რომ ძეგლი ბერძნული მითების პოპულარულ პერსონაჟს კი არა, პრომეთეიზმს მიეძღვნა, მიმდინარეობას, რომელიც პოლონეთში დაიწყო და ამიტომაც ძეგლი პოლონეთის პრეზიდენტმა გახსნა. გააცანით ამ მიმდინარეობის შესახებ (https://burusi.wordpress.com/2010/05/08/levan-z-urushadze-8/ ) და მენდეთ, თქვენი მოსწავლეების ზოგადი განათლების დონე საგრძნობლად აიწევს. თუ თბილისში ცხოვრობთ, გირჩევთ, ამ ლექსების გარჩევის შემდეგ, მოსწავლეებს ურჩიოთ, სამეფო უბნის თეატრის სპექტაკლს დაესწრონ. იმედია, ისინი უკვე მომზადებულები იქნებიან, შემოქმედებითი გუნდის მესიჯები ადეკვატურად ახსნან.
რა თქმა უნდა, ლექსების კიდევ სხვა წყვილებისა თუ ჯგუფების შესახებ შემიძლია მოგითხროთ (როცა ანალიზს ვიწყებთ კოლაუ ნადირაძის „25 თებერვალი“, ტერენტი გრანელის „ღამის სტრიქონები“, ბესიკ ხარანაულის „სად არიან შვილები“ და ხეები“), მაგრამ, სამწუხაროდ, ამის საშუალებას წერილის ფორმატი არ იძლევა. შექმენით თქვენი წყვილები/ჯგუფები (მეც შევიძინე ახალი წიგნები და შემდეგ წელს ჩემს ჯგუფებს ტარიელ ჭანტურიას, ვახტანგ ჯავახაძის და ბევრი სხვა ავტორის ლექსი შეემატება) და დარწმუნდებით, ამგვარი გაკვეთილების ჩატარებით წინ დიდი სიამოვნება გელით, თანაც ეს სიამოვნება სასარგებლოსთან შეზავებულიც იქნება (სიამოვნებით წავიკითხავ თქვენი შემოთავაზების შესახებ წერილის კომენტარებში)! აქვე შევნიშნავ, რომ დიდი მნიშვნელობა არა აქვს, მოვა თუ არა გამოცდაზე გაკვეთილზე შესწავლილი ლექსები. მთავარია, ჩვენი მოსწავლეები შეძლებენ კავშირების დაძებნას, ლიტერატურული ბმის გაკეთებას და იმავდროულად ძალდაუტანებლად გამოავლენენ ზოგად განათლებასაც.
