ნინო კარგი გოგოა, ლამაზი, კეთილი, ზომიერად ჭკვიანი. როგორც ბევრმა სხვამ, მანაც დაამთავრა უნივერსიტეტი და გათხოვდა.

ნინო სანიმუშო დიასახლისი და ორი შვილის დედაა, მესამის გაჩენის პერპექტივით.

ერთხელ დეიდაჩემმა მითხრა: „ნახე, როგორ ალაგებს სახლს ნინო! სისუფთავისგან სულ პრიალებს იქაურობა! შეხედე და რამე მაინც ისწავლე!”

მე იმ დროს უკვე საკმაოდ მქონდა ნასწავლი, ოღონდ სხვა მიმართულებით. ორიოდე მნიშვნელოვანი ჯილდოც გამაჩნდა, თუ მაინცდამაინც თავის მოწონებაზე მიდგებოდა საქმე, მაგრამ ისე გამოვიდა, რომ მაინც სხვისკენ მიმითითეს, სხვისი გაკრიალებული სახლისკენ, სხვისი კარგი საქციელისკენ. გაღიზიანებულმა, საკუთარ თავსაც გავუხსენე „ცოდვები” _ მეც ბევრჯერ ვყოფილვარ სამაგალითო სხვებისთვის, „სალომესავით ისწავლეთ”, „სალომესავით მოიქეცით”, „ნახეთ, სალომე რამდენს კითხულობს” და ა.შ. _ ხშირად ეუბნებოდნენ ჩემ გვერდით მყოფ ადამიანებს, მაგრამ საბედნიეროდ, არავის მოუნდომებია ჩემსავით ყოფნა, ჩემსავით ცხოვრება, არა იმიტომ, რომ ვერ შეძლებდნენ, არამედ იმიტომ, რომ ჩემს გარშემო ყველას ეყო გამბედაობა, საკუთარი თავისთვის არ ეღალატა. საბედნიეროდ, მეც მათ შორის ვარ.

ბოლო პერიოდში ქართული ფეისბუქი ახალმა კამპანიამ დაიპყრო: „მიბაძე ჯემალას!” _ მოგვიწოდებს გვერდი, რომელიც სხვა, ინგლისურენოვანი გვერდის: “Be like Bill” მსგავსია და გვასწავლის, როგორ უნდა მოვიქცეთ საზოგადოებაში, მეგობრებთან, ნაცნობებთან და უცნობებთან, განსაკუთრებით კი, სოციალურ ქსელებში. როგორც ჩანს, ჯემალამ საკუთარ თავზე აიღო განსაკუთრებით აქტიური ფეისბუქელების დამუნათება და დაშოშმინება, მაგრამ არ გამოუვიდა, რადგან მოხერხებულმა მომხმარებლებმა ვითარება თავიანთ სასარგებლოდ შემოატრიალეს და თავად გახდნენ სამაგალითონი. შესაბამისად, ვირტუალურ კედლებზე მომრავლდა ფრაზები: „მარიამი არ იღებს დღეში ას ფოტოს. მარიამი ჭკვიანია. მიბაძე მარიამს”, „გიორგი მეგობრებთან ერთად ყველგან არ ჩექინდება. გიორგი ჭკვიანია. მიბაძე გიორგის” და ა.შ. როგორც ყოველთვის, ჩვენ ამჯერადაც მოვახერხეთ, სხვის თვალში ბეწვი დაგვენახა, საკუთარში კი დირეც ვერა და აღმოჩნდა, რომ საზოგადოებაში, სადაც ინდივიდუალიზმის დეფიციტი ზოგჯერ განსაკუთრებით მწვავედ გვახსენებს თავს, მიმბაძველობა ჯერ კიდევ არ ითვლება იმდენად ცუდ ტონად, რომ ერთმანეთს ხმამაღალი შეძახილებით არ ვუბიძგებდეთ ახალი კერპების შექმნისკენ.

თავისუფლებისთვის ბრძოლაში, ჩვენ ვივიწყებთ ერთმანეთის თავისუფლებას და მხოლოდ საკუთარი გვახსოვს, ადამიანის უფლებებზე ლაპარაკისას, ყველაფერი ჩვენი უფლებებით იწყება და ვივიწყებთ სხვებს, რომელთაც ვერავინ და ვერაფერი აუკრძალავთ, სოციალური ქსელი საკუთარი შეხედულებებისამებრ გამოიყენონ და არა ისე, როგორც ჩვენ მიგვაჩნია სწორად. იგივე შეიძლება ითქვას ცხოვრებაზეც, მიუხედავად იმისა, რომ ვნება, დავმოძღვროთ სხვები და მათ ზემოდან გადმოვხედოთ, ნებისმიერი ადამიანის ცხოვრებაში არსებობს და ხშირად გვახსენებს თავს.

რამდენიმე დღის წინ, გვერდზე “Be like Bill” საინტერესო ბარათს წავაწყდი _ უმა თურმანის ფოტოს, ფილმიდან „მოკალი ბილი”, წარწერით: „ეს უმაა. მან ბილი მოკლა. მიბაძე უმას. მოკალი ბილი!” ამ შემთხვევაში, ბილი, ისევე, როგორც ჯემალა, მისაბაძი მაგალითების, საზოგადოებისთვის მოსაწონი, იდელურთან მიახლოებული ადამიანების კრებითი სახელია, უმა კი, შურისმაძიებელი პატარძალი ტარანტინოს ცნობილი ფილმიდან, შეგვიძლია, ჩვენ ვიყოთ, თითოეული ჩვენგანი და მივბაძოთ ერთმანეთს ერთადერთ რამეში _ მიმბაძველობის დამარცხებაში. ჩვენ არ გვჭირდება ჯემალა იმისთვის, რომ ბედნიერები ვიყოთ, ერთმანეთი გვიყვარდეს, ვცხოვრობდეთ, ვაქტიურობდეთ, ვპოსტავდეთ, ვიწონებდეთ და ასე, დაუსრულებლად. ჩვენ შეგვიძლია, მოვკლათ ჯემალა ჩვენში, ჩვენს ცხოვრებაში, რაღაც თავისუფლებას მივაღწიოთ.

ჩემი სახლი ხშირადაა დაულაგებელი, სამაგიეროდ, მისი კარი ყოველთვის ღიაა სტუმრებისთვის.

მე არ მყავს ორი შვილი, მაგრამ არ ვაქილიკებ მათ, ვისაც ჰყავს.

მე ფეისბუქზე ბევრს ვპოსტავ და საერთოდ არ მადარდებს, ეს ვინმეს მოსწონს თუ არა.

ჩემი საყვარელი მწერალი სალმან რუშდია _ როცა მის წიგნებს ვკითხულობდი, არ მიფიქრია, როგორი დამოკიდებულება აქვთ მის მიმართ ინდოეთსა და პაკისტანში.

მე არ მაქვს კარგი ხასიათი, ჩემთან ურთიერთობა მარტივი არ არის. ბევრმა ადამიანმა ამჯობინა, მის ცხოვრებაში ჩემი ადგილი არ ყოფილიყო, მაგრამ ჩემს მეგობრებს, საბედნიეროდ, მათთვის არ მოუბაძავთ.

ამიტომ მე ბედნიერი ადამიანი ვარ. ჩემი ცხოვრება ჩემმა დამოუკიდებლობამ შექმნა, ჩემი მეგობრებისა და ახლობლების დამოუკიდებლობამაც, რადგან მათ მე ამირჩიეს, მიუხედავად იმისა, თუ რას ფიქრობდნენ ჩემ შესახებ სხვები.

ნუ მომბაძავთ მე, ნუ მიბაძავთ თქვენს მეგობრებს, თუნდაც საუკეთესოებს, მეზობლებს, ნათესავებს, ოჯახის წევრებს. ნუ შეიზღუდავთ თავს იმის გამო, რომ ვიღაცას თქვენი პოსტი აღიზიანებს, თქვენი აქტიურობა ნერვებს უშლის, მუსიკა, რომელსაც უსმენთ, არ მოსწონს, თქვენი აზროვნება „ეგოიმება”. ნუ გააკეთებთ ნურაფერს საიმისოდ, რომ ფეისბუქ იუზერთა, ან რეალურ ნაცნობთა გარკვეული წრისთვის უფრო მისაღები გახდეთ, რადგან თვითმყოფადობა ერთადერთია, რაც ადგილის დამკვიდრებაში გვეხმარება.

შვეიცარიის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ქალაქი დავოსი გახლავთ. დავოსს სახელი მთელი მსოფლიოს მასშტაბით ორმა გარემოებამ გაუთქვა. თავდაპირველად, თომას მანმა და მისმა „ჯადოსნურმა მთამ” განაპირობა პატარა ქალაქის საყოველთაო პოპულარობა. მოგვიანებით კი, ამავე ქალაქში დაიდო ბინა მსოფლიოს ეკონომიკურმა ფორუმმა. უკვე ძალიან დიდი ხანია პლანეტის ყველაზე გავლენიანი პოლიტიკოსები და კომერსანტები ყოველწლიურად იკრიბებიან სათხილამურო კურორტზე და სამყაროს ეკონომიკური განვითარების შესახებ მსჯელობენ. „ოქსფამი” (OXFAM) საერთაშორისო კვლევითი ორგანიზაციაა, რომლის დევიზია „ხალხის ძალაუფლება სიღარიბის წინააღმდეგ”. ორგანიზაციისათვის უკვე ყოველწლიურ ტრადიციად იქცა ფორუმის მონაწილეთა სიღარიბის სტატისტიკით მომარაგება. მკვლევართა მიერ მოპოვებულ მონაცემებს გულგრილად ვერავინ განიხილავს. სტატისტიკა სოციალური უსამართლობის მუდმივი ზრდის ტენდენციაზე მიანიშნებს.

პირველად კვლევები სიღარიბის შესახებ რამდენიმე წლის წინ წავიკითხე. მაშინ ჩვენი გეოგრაფიის მასწავლებელი გლობალური ეკონომიკური პრობლემების კურსს გვიკითხავდა დამამთავრებელი კლასის მოსწავლეებს. ვფიქრობ, ურიგო არ იქნება, თუ ჩემი პედაგოგის სტრატეგიას კიდევ უფრო მეტი პროფესიონალი გაიზიარებს. აქედან გამომდინარე, თქვენს ყურადღებას კვლევის შედეგად გამოვლენილ რამდენიმე თავისებურებაზე გავამახვილებ.

სიღარიბის წინააღმდეგ მებრძოლი ორგანიზაციის კვლევა ადასტურებს, რომ წლიდან წლამდე მსოფლიოში მდიდრებსა და ღარიბებს შორის არსებული უფსკრული უფრო და უფრო ღრმავდება. იცით თუ არა, რომ პლანეტის ყველაზე მდიდარი 62 ადამიანი უფრო მეტ ქონებასა და კაპიტალს ფლობს, ვიდრე დედამიწის მოსახლეობის ნახევარი – 3,6 მილიარდი მოქალაქე. რამდენად ლოგიკური და ნორმალურია ის, რომ რჩეული 62 მოაზროვნის ნიჭი, უნარი, შრომისმოყვარეობა ერთად აღებული 3,6 მილიარდი ღარიბის შანსებს აჭარბებს? იცით თუ არა, რომ მსოფლიოს მოსახლეობის ყველაზე მდიდარ 1%-ს უფრო მეტი შემოსავალი აქვს, ვიდრე კაცობრიობის დანარჩენ 99%-ს. მაშასადამე, დაახლოებით სამოცდაათი მილიონი ადამიანის ფინანსური მდგომარეობა გლობალური სივრცის შვიდი მილიარდი მაცხოვრებლის მატერიალური შესაძლებლობების ტოლფასია. აქვე კიდევ ერთ გარემოებას მივაპყრობ თქვენს ყურადღებას. დავაკვირდეთ საერთაშორისო რეიტინგებში დაწინაურებულ პირველ თორმეტ მილიარდერს. თორმეტიდან ოთხი გვარად უოლტონია, ორი კი – კოხი. მსგავს თავისებურებებს ვაწყდებით სიის დანარჩენ ათეულთა ნაწილშიც. მაშასადამე, შეგვიძლია ვამტკიცოთ, რომ თავად ყველაზე მდიდარ ადამიანებს შორისაც კი მინიმალურია მრავალფეროვნების მაჩვენებლები, ისინი საერთო ოჯახებსა და კლანებს წარმოადგენენ.

ჯერ არ დამიმთავრებია. კიდევ უნდა შეგახსენოთ რამდენიმე საშინელი სტატისტიკური ცნობა. რამდენიმე დღის წინ საკუთარი დასკვნა გამოაქვეყნა გაერო-ის ეგიდით მომუშავე სასურსათო პოლიტიკის საერთაშორისო კვლევითმა ინსტიტუტმა. ინსტიტუტის დოკუმენტების მიხედვით მსოფლიოს მოსახლეობის 34% შიმშილობს. სამყაროს მაცხოვრებელთა მესამედზე მეტი ყოველდღიურად საკვების სახით იმაზე ნაკლებ კალორიას იღებს, ვიდრე მისი გადარჩენისთვის, არსებობისთვისაა აუცილებელი. ეს მონაცემი კიდევ უფრო მეტად შემაძრწუნებლად მოგეჩვენებათ თუ „საქართველოს ახალგაზრდა მწვანეების” ანალიტიკური წერილიდან რამდენიმე ამონარიდს წაიკითხავთ. ვებგვერდზე წერია, რომ საერთაშორისო კვლევების მიხედვით ყოველწლიურად დედამიწაზე არსებული საკვების თითქმის მესამედი ნაწილი, დაახლოებით 1,4 მილიარდი ტონა, ნაგავსაყრელში იყრება. მაგალითად, 2014 წელს აშშ–ში 161 მილიარდი დოლარის ღირებულების პროდუქტი გადაიყარა. საკვებად ვარგისი პროდუქტის დანაკარგი ევროკავშირის ქვეყნებში 50%-ს უტოლდება. მეცნიერები ამბობენ, რომ გადაყრილი საკვების ენერგეტიკული ღირებულება მსოფლიოში შიმშილის დასამარცხებლად საკმარისი იქნებოდა.

მაშინ ჯერ კიდევ თინეიჯერი ვიყავი და ახლა რომ ვიხსენებ, ვხვდები, რომ ჩემს უცხოელ მეგობრებს ყურებს ვუჭედავდი საქართველოს დიდებულ წარსულზე ლაპარაკით. რატომ? ალბათ მეშინოდა, დიდი ქვეყნების შვილებს შორის არ დავჩაგრულიყავი, ან შეიძლება, იმიტომაც, რომ ასე გავიზარდე, ასე მასწავლეს, ასე უნდა მელაპარაკა, ასე უნდა მეთქვა, ასე უნდა უნდა მეაზროვნა, უნდა მეთქვა, რომ ჩვენ ყოველთვის მართლები ვიყავით, ყოველთვის ერთგულები და მამაცები, უბრალოდ, უმეტესწილად, არ გვიმართლებდა.

ჩემი მეგობარი, რომელიც ზემოთ ვახსენე, ის ბიჭია, რომელიც საკუთარ შვებულებას დაჰაუს ბანაკში მოხალისედ მუშაობაში ატარებს და პერიოდულად ისრაელში მიემგზავრება, იქაც მოხალისედ. ამბობს, რომ ასე დანაშაულის გამოსყიდვას ცდილობს, მისი ხალხის ისტორიული დანაშაულის და სხვანაირად ცხოვრება ვერც წარმოუდგენია. ის არ არის გამონაკლისი, მისი მეგობრების უმრავლესობასაც იგივე პრინციპები გააჩნია.

მას შემდეგ, ცოტა რომ წამოვიზარდე და საკუთარი საქციელით დაწყვებული, ბევრი რამის გადაფასება მომიხდა, ჩემი თავისთვის ბევრჯერ მიკითხავს, სინამდვილეში როგორ გვასწავლიდნენ ისტორიას, როგორ იყო დაწერილი წიგნები, რომელთა დაზეპირებაც გვევალებოდა, სჯეროდათ თუ არა ჩვენს მასწავლებლებს იმ საკვირველი გამარჯვებების, რომლებზეც გვიამბობდნენ. ბევრჯერ დავფიქრებულვარ იმაზეც, რომ ვცხოვრობდით ქვეყანაში, რომელიც ჯერ კიდევ იშუშებდა ომისგან მიყენებულ ჭრილობებს, ჩვენს სახელმძღვანელოებში კი აფხაზეთისა და ოსეთის ამბების შესახებ მხოლოდ ნახევარ-ნახევარი გვერდი ეწერა, გამუქებული თარიღებითა და ომის მთავარ შემოქმედთა გვარ-სახელებით. არავითარი ანალიზი, მხოლოდ მწირი ინფორმაცია წინმსწრები მოვლენების შესახებ, სუსტად მბჟუტავი ენთუზიაზმი მასწავლებლებში, ეთქვათ იმაზე მეტი, ვიდრე წიგნებიდან ვიგებდით, რამდენიმე რიცხვი და მშრალი სტატისტიკა თითოეული ჩვენგანის პირადი ტრაგედიასთან დაკავშირებით.

წლები გადის, თაობა იცვლება, პრინციპი კი, არ ვიფიქროთ, არ ჩავუღრმავდეთ, კითხვები არ დავსვათ, მუდამ იგივე რჩება. ჩვენ არ გვიყვარს საკუთარ ისტორიაში ქექვა და მის შესწავლას არ ვცდილობთ. ჩვენ ისევ მართლები ვართ და დაუმარცხებლები, ჩვენი ყოველი ფიასკოცა და წაფორხილებაც მხოლოდ უბედურ შემთხვევას მიეწერება და სხვას არაფერს. ჩვენ პანთეონებში ვმარხავთ ყველას, განურჩევლად ღვაწლისა, დამსახურებისა და დანაშაულისა, მერე მათ საფლავებზე დავდივართ, ზოგი ყვავილებით, ზოგი კი ბარ-ნიჩბით, ამოსათხრელად, მაგრამ მიუხედავად ამისა, აქ, ჩვენს ქვეყანაში, მხოლოდ მიწა ტოვებს სახელმწიფოს შემადგენლობას, ერთხელ ნაპოვნი განსასვენებელი კი სამუდამოა და ცოცხლად დარჩენილების მიერ გასაჩივრებას არ ექვემდებარება.

ახლა, როცა უკვე ხსენებული მეგობარი პერიოდულად ისევ მეუბნება, რომ ქართველებმა ჩვენი ენა და კულტურაც შესანიშნავად ვიცით, მიჭირს, გავუმხილო, რომ სოციალურ ქსელებში ხშირად ვაწყდები ლათინური შრიფტით დაწერილ პოსტებს ენის, მამულისა და სარწმუნოების დაცვის, ქართველობის წართმევის შიშისა და დასავლეთიდან წამოსული საფრთხეების შესახებ, რომ ადამიანები, რომლებიც კითხვებს სვამენ ისტორიის შესახებ, ჩვენთან ჯერაც არ უყვართ, რომ არაფერი გადაგვიფასებია, რომ საკუთარ წარსულში ღრმად ჩახედვის სურვილი არ გვაქვს.

ის წერილებს ისევ ისრაელიდან მწერს, მწერს, როგორ შეუყვარდა ებრაელი გოგო, რომელიც არქიტექტორია და არაჩვეულებრივ სილამაზესთან ერთად, შენების განსაკუთრებული ნიჭი აქვს. მე სიცილით ვპასუხობ, რომ ის მთელი თავისი ცხოვრება მიიწევდა ამ სიყვარულისკენ, დაჰაუსა და ებრაულ ორგანიზაციებში მოხალისეობით, ბევრი ფიქრითა და არცთუ შორეული წარსულის კრიტიკით. ის არ მეთანხმება და კილომეტრებს მიღმა ვხედავ, როგორ იღიმება და აქნევს თავს, როცა კლავიატურაზე აკაკუნებს და მეუბნება, რომ სიყვარული მხოლოდ სიყვარულია და ცხოვრების ისეთ სირთულეებთან, როგორიც ისტორია და პოლიტიკაა, საერთო არა აქვს.