დღესდღეობით სასწავლო პრაქტიკაში ემოჯიებით/ხატულებით კომუნიკაციას არსებითი მნიშვნელობა ენიჭება. ამ გზით მცირდება ბარიერი მასწავლებელსა და მოსწავლეს შორის, მასწავლებლის გზით მოსწავლეებს უძლიერდებათ მიჯაჭვულობა სასწავლო საგნის მიმართ, უმაღლდებათ განწყობა, უძლიერდებათ მოტივაცია და შთაგონება. გარდა ამისა, ემოჯიებით კომუნიკაცია მოსწავლეებს საკუთარი და სხვისი ემოციების სწავლაში ეხმარება. ისინი უკეთ აცნობიერებენ, რა არის ემოციური რეგულაცია და მართავენ საკუთარ ქცევას, ეს კი პოზიტიური მიდგომაა. მოწაფეები ემოჯიების დახმარებით ემოციებს ქცევასთან აკავშირებენ.
დღესაც უცვლელად მიგვაჩნია, რომ ჩვენს ქცევებსა და ემოციებს შორის „კავშირი კრიტიკული და არსებითია და სასწავლო პროცესში მისი გააზრება მუდმივ საქმიანობად უნდა ვაქციოთ, რამდენადაც ამას ბავშვის აზროვნების ცვლილებებისკენ მივყავართ… ისინი თანდათან ისწავლიან მოვლენების ემოციებთან დაკავშირებას და დაინახავენ კონტროლის საჭიროებას მათ სამართავად“[1].
უმცროსკლასელებს, მათ შორის – სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლეებს, განსაკუთრებით ახალისებთ ხატულებად ქცეული პერსონაჟებით კომუნიკაცია. ეს პერსონაჟები არიან:
- ┌༼◉ل͟◉༽┐
- (͡° ͜ʖ ͡°)
- ¯\_ (ツ) _/¯
- (ง ͠° ͟ل͜ ͡°)ง
- ʕ ᴥ ʔ
- (ᵔᴥᵔ)
- ┌(ಠ‿ಠ)┘
- (ಠ╭╮ಠ)
- (\__/)
- (=’.’=)
- E[:]|||||[:]З
- (“) _ (“)
სწავლებაში ხატულების დანერგვისთვის მნიშვნელოვანია სიმბოლოთა ლექსიკონის გადააზრება. არსებობს ხატულების სია[2], რომელიც 10 ძირითად კატეგორიას და 110 ქვეკატეგორიას, სულ 4526 ხატულას აერთიანებს. ეს სია მოიცავს ფუნდამენტურ ემოციებს და მათ ვარიანტებს (ხატულა სხვადასხვა ფერის კანით, სტილით და ა.შ.).
ემოციის სიმბოლოები
ღიმილი ან სიხარული – ყველაზე ხშირად გადმოიცემა 🙂 ან 🙂 ან =) სიმბოლოებით
თავშეუკავებელი სიცილი, ხარხარი – 😀 ან 😀 ან )))) (უკანასკნელი უმთავრესად გამოიყენება RuNet-ში)
დამცინავი სიცილი 😆 – XD ან xD ან >:-D
სიცილი ცრემლებამდე ან სიხარულის ცრემლები 😂 – :”-) ან:”-D
მზაკვრული ღიმილი 😏 – :):-> ან ]:->
წყენა, იმედგაცრუება 😩 – 🙁 ან =( ან 🙁
ძლიერი წყენა, ძლიერი იმედგაცრუება L – :-C ან :C ან (((((
უკმაყოფილება, დაბნეულობა, შეცბუნება – :-/ ან :-\
ბრაზი 😡 – :D-:
ნეიტრალური დამოკიდებულება 😐 – 😐 ან :-I ან ._. ან -_-
აღტაცება – *O* ან *_* ან **
გაოცება 😵 – :-() ან :- ან :-0 ან :O ან O: ან o_O ან oO ან o.O
განცვიფრება ან დაბნეულობა – 😯 ან =-O ან :-
იმედგაცრუება 😞 – :-e
მრისხანება 😠 – :-E ან :E ან :-t
დარცხვენა 😖 – :-[ ან %0
სევდა – :-<
ემოციური ჟესტების სიმბოლორბი
თვალის ჩაკვრა 😉 – 😉 ან 😉
სევდიანი ხუმრობა – 🙁
ხალისიანი ხუმრობა – 🙂
ცრემლები 😥 – :_( ან :~( ან :”( ან :*(
სიხარულის ცრემლები – 😂 – :~-
მწარე ტირილი 😭 – :~-(
ყვირილი – :-@
კოცნა 😚 – :-* ან :-{}
ჩახუტება – {}
ენის გამოყოფა, გამოჯავრება 😜 – 😛 ან :-p ან :-Ъ
ჩშშ! 😶 – :-X
გულისრევა – :-!
შეცბუნება, ასევე – „მთვრალი ვარ” ან “მთვრალი ხარ” – :*)
არაფერი გესმის (სლენგზე – „რქიანი ხარ“) – 3:-)
ჯამბაზი ხარ – *:O)
გული 💓 – <3
ვარდი 🌹 – @)->– ან @)~>~~ ან @-“-,”-,—
მიხაკი – *->->–
ძველი, გაცვეთილი ხუმრობა (სლენგზე – „ბაიანი“) – [:|||:] ან [:]/\/\/\[:] ან [:]|||[:]
მგონი, გაგიჟდი – /:-( ან /:-]
ემოჯიების/ხატულების სიღრმისეული ანალიზისას მნიშვნელოვანია გამოიკვეთოს კომუნიკაციის აქტანტები, მათი ასაკი, სქესი, სოციალური მდგომარეობა, მისწრაფებები. მათთან დაკავშირებული ჩვენ მიერ ჩატარებული მცირე კვლევიდან[3], რომლის შედეგები ჟურნალ „სემიოტიკის“ 22-ე ნომერში გამოვაქვეყნეთ, გამოიკვეთა, რომ განსაკუთრებით დიდი მნიშვნელობა ენიჭება კომუნიკანტთა ასაკს, სქესს და სოციალურ მდგომარეობას. მაგ.:
- – აღნიშნული სიმბოლო იუმორითა და ირონიით არის გაჯერებული, თუ მას 13-18 წლის გოგონები იყენებენ. 17-18 წლის ვაჟები ამ სიმბოლოს განმარტავენ როგორც: უარი, „უკან დაიხიე“, „დამშვიდდი, ძმაო“.
- – 13-18 წლის გოგონების ნაწილი ამბობს, რომ ამ სიმბოლოს ხუმრობით, ძალიან პოზიტიურის მნიშვნელობით იყენებენ, 17-18 წლის ვაჟებთან კი ის დაუმორჩილებლობას, დაცინვას გამოხატავს; 40 წლის და ამაზე უფროსი ადამიანების ნაწილი მას ბოროტების ხატად მიიჩნევს, ნაწილმა მნიშვნელობა არ იცის.
- 💀 – თავის ქალა უფროსი ასაკის ადამიანების ნაწილისთვის სიკვდილის სიმბოლოა, უმცროსი ასაკის ადამიანებისთვის კი „ჩაბჟირებამდე სიცილის“ გამოხატულება.
- ✝️ – სასულიერო პირები თუ ამ სიმბოლოს პირად კომუნიკაციაში მრევლის დალოცვის მიზნით იყენებენ, 13-16 წლის გოგონებისთვის ის აღნიშნავს: „შე საბრალოვ“, „რა გეშველება“.
- ☕️ – ფინჯანი ყავა ქალებისთვის დასვენებასთან ასოცირდება, 17-18 წლის ვაჟებისთვის – ქალურობასთან[4] ირონიული გაგებით (https://www.youtube.com/shorts/grn5W8m9MeQ) და ასე შემდეგ.
- 🧢 – 17-18 წლის ვაჟებისთვის კეპი ვისიმე სიცრუეში გამოჭერაა, ხოლო იმავე და სხვა ასაკის გოგონებისა თუ ქალებისთვის, უბრალოდ, მზისგან დაცვა.
- 🤡 – 16-18 წლის ვაჟები ჯამბაზს იყენებენ იმათ გამოსახატავად იყენებენ, ვისაც არ დაეჯერება, სხვებისთვის ის, უბრალოდ, ჯამბაზია.
- 👁👄👁 – ამ ხატულების კომბინაცია ვისთვის გაოგნება, დადუმებაა, ვისთვის – საალერსო სიმბოლო.
- 😐 – ვისთვის ნეიტრალური სახეა და ვისთვის – „მუღამიდან გადასვლა“.
- 🐐 – თხას „უმაგრესის“ მნიშვნელობა აქვს (GOAT – „Greatest Of All Time”) თინეიჯერებისა და ყველა სხვა ადამიანისთვის, რომლებმაც ამ აბრევიატურის მნიშვნელობა იციან. დანარჩენებისთვის ის, უბრალოდ, თხაა ან ჯიუტი პიროვნების გამოხატულებაა.
ამავე კვლევამ ისიც აჩვენა, რომ სწავლებაში ჩართული ადამიანები ემოჯი-ხატულების გამოყენებით სასწავლო პროცესის წართმართვასთან დაკავშირებით დაბნეულობას ამჟღავნებენ. გამოკითხულთა მხოლოდ 17%-ია თანახმა, 29% უარზეა, 52%-მა არ იცის, რა უპასუხოს[5].
სურ. 7.
ხატულების ორაზროვნებისა და მრავალფეროვნების გამო კომუნიკაცია ყოველთვის არ არის მკაფიო. ყველას არ ესმის ამა თუ იმ ემოჯი-ხატულას მნიშვნელობა, ან სხვანაირად ესმის. მსგავსი სიტუაციების თავიდან ასაცილებლად, ხატულას გარდა, აუცილებელია რამდენიმე სიტყვის დაწერა, რათა თანამოსაუბრემ უკეთ გაგვიგოს. თუმცა აღნიშნული საკითხის სამომავლო კვლევები, ვფიქრობთ, მეტ სიცხადეს შეიტანს ემოჯი-ხატულების შესწავლაში.
გამოყენებული ლიტერატურა და სასარგებლო ელექტრონული რესურსები:
- მარიამ გოდუაძე, ემოციური რეგულაცია და მისი სწავლების ტიპები (ორ ნაწილად), ინტერნეტგაზეთი mastsavlebeli.ge, თბილისი, 2018
- მარიამ გოდუაძე, ემოციური რეგულაცია და მისი სწავლების ასპექტები, ინტერნეტგაზეთი mastsavlebeli.ge, თბილისი, 2018
- მარიამ გოდუაძე, თორნიკე სამხარაძე, სიმბოლოები, ემოჯიების ენა და ემოციური რეგულაციის სწავლების საკითხი, სამეცნიერო ჟურნალი „სემიოტიკა“, ტ. XXII, თბილისი, გამომცემლობა „უნივერსალი“, გვ. 309-319
- Marcel Danesi, The Semiotics of Emoji. The Rise of Visual Language in the Age of the Internet.
Bloomsbury Publishing, 2016. - https://www.emojiall.com/ka/sub-categories/D1
- https://www.emojiall.com/ka/all-emojis?type=normal#:~:text=%E1%83%94%E1%83%A1%20%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A1%20%E1%83%A4%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98,Emojis%2D%E1%83%96%E1%83%94%20%E1%83%AC%E1%83%95%E1%83%93%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%A1
[1] მარიამ გოდუაძე, ემოციური რეგულაცია და მისი სწავლების ტიპები, 2018
[2] https://www.emojiall.com/ka/sub-categories/D1
[3] მარიამ გოდუაძე თორნიკე სამხარაძე სიმბოლოები, ემოჯების ენა და ემოციური რეგულაციის სწავლების საკითხი, სემიოტიკა, სამეცნიერო ჟურნალი, ტ. XXII, თბილისი, გამომცემლობა „უნივერსალი“, გვ. 309-319.
[4] ქალთან, რომელიც გადმობრუნებული ბურღით ცდილობს ლურსმნის ჩაჭედებას სარეცხის თოკის მისამაგრებლად. ამ სცენის შემყურე კუნთმაგარი მამაკაცები კი ყავას ხარხარით გეახლებიან. 🙂
[5] მარიამ გოდუაძე თორნიკე სამხარაძე სიმბოლოები, ემოჯების ენა და ემოციური რეგულაციის სწავლების საკითხი, სემიოტიკა, სამეცნიერო ჟურნალი, ტ. XXII, თბილისი, გამომცემლობა „უნივერსალი“, გვ. 317.
