დღეს მსოფლიოს პოლიტიკური რუკა ორასზე მეტ სახელმწიფოს ითვლის, თუმცა განვითარებული ქვეყნების ჩამონათვალი ძალიან მცირეა, ძალიან განვითარებულთა ჩამოსათვლელად კი ერთი ხელის თითებიც გვეყოფა. არცერთ მათგანს არც „წინაპართაგან“ მოსდევს ეს სიმდიდრე და არც მზითვად მიუცია ვინმეს. დიდი ისტორიის მქონე ქვეყნები ისტორიის სახელმძღვანელოებს თუ ამდიდრებენ თავიანთი დიდების შარავანდედებით. მათი უმეტესობა რუკაზე აღარც კი არსებობს. რაც შემორჩა, ისეა გახუნებულ-გაფერმკრთალებული და დალეული, ძლივს იპოვი. მსოფლიო დოვლათის შექმნაში მათი წვლილი ისეთივეა, როგორიც ჩვენი ქვეყნის ბიუჯეტის შევსებაში – მარტოხელა გლეხკაცისა, მთელი წელი წელებზე ფეხს რომ იდგამს და მოსავლიდან მოსავლამდე მაინც ძლივს გააქვს თავი.
ცხადია, საინტერესოა, როგორ მოახერხეს ერთეულებმა ასეთი გარღვევა. ამ კითხვაზე პასუხი, ერთი შეხედვით, მარტივია – ტექნოლოგიებით. მაგრამ ძველ ბერძნებსაც, ეგვიპტელებსაც, მონღოლებსაც, რომაელებსა და არაბებსაც ჰქონდათ იმ დროისთვის მოწინავე ტექნოლოგიები. მაშ, რა მოხდა? საქმე ის არის, რომ სწავლულთა ყოლა ქვეყნისთვის არ არის საკმარისი. არც მარტო მათი გამოგონებებია განვითარების საწინდარი. წინსვლას მათი ნდობა სჭირდება. და კიდევ – გაბედულება, რისკი, უშიშობა.
1911 წლის 8 აგვისტოს აშშ-ში მემილიონე პატენტი გაიცა!!! ქვეყანა ჯერ საუკუნე-ნახევრისაც არ იყო. ბებერ ევროპაში კი, რომელსაც გაცილებით მეტი მეცნიერი ჰყავდა, კონსერვატიზმის ჭაობი ახრჩობდა თამამ იდეებს.
პერსი სპენსერი 1894 წლის 19 ივლისს დაიბადა ჰოულენდში (აშშ). 18 თვისა უმამოდ დარჩა. მალე დედამაც მიატოვა და დეიდებმა გაზარდეს. რთული ბავშვობა ჰქონდა, სკოლაშიც კი ვერ იარა – 7 წლისამ მიატოვა სწავლა და ლუკმაპურისთვის შრომა დაიწყო. 12 წლიდან უკვე ქარხნებში მუშაობდა გათენებიდან დაღამებამდე. მერე სადღაც ყური მოჰკრა, რომ ქაღალდის ქარხანა ტრადიციული ქვანახშირიდან ელექტროენერგიაზე აპირებდა გადასვლას. დააინტერესა ამ ახალმა ფენომენმა, ჩაუჯდა, ისწავლა… ერთი წლის შემდეგ ქაღალდის ქარხანაში სულ სამმა კაცმა იცოდა ელექტროენერგიის ანი და ჰოე და ერთი მათგანი სპენსერი იყო.
18 წლისამ ფლოტში დაიწყო სამსახური. ხმელეთიდან გემზე ელექტროსადენების გაჭიმვა, ცხადია, შეუძლებელი იყო, ამიტომ ახალი გატაცება იპოვა – უსადენო კომუნიკაციები.
ცოტა ხანში დამოუკიდებლად შეისწავლა ტრიგონომეტრია, კალკულუსი, ქიმია, ფიზიკა, მეტალურგია… ღამეებს ათენებდა კითხვაში. შედეგმაც არ დააყოვნა. მალე საკუთარი გამოგონებით გაამდიდრა საპატენტო ბიურო. ამბიცია დიდი ჰქონდა – ედისონს უნდა ვაჯობოო. თუმცა „უსწავლელობის“ მძიმე ჯვარი მთელი ცხოვრება უმძიმებდა წინსვლას. ბევრი კოლეგა არაფრად აგდებდა მის „გაფრენა/აფრენებს“.
მიუხედავად ამისა, მეორე მსოფლიო ომის დაწყებისას ის უკვე მსოფლიოში ერთ-ერთი წამყვანი ექსპერტი იყო რადარების საკითხში. ომს ფხიზელი ყურები სჭირდება, ამიტომ რადარების ტექნოლოგიას ფართო გასაქანი მიეცა. კომპანია „რეითეონი“, რომელშიც სპენსერი ძალოვანი მილაკების განყოფილებას ხელმძღვანელობდა, ფრონტისთვის დღეში 2600 მაგნეტრონს აწარმოებდა. მაგრამ ომი დამთავრდა და შეკვეთებიც შეწყდა. კომპანია დიდი გამოწვევის წინაშე დადგა. ერთხელაც სპენსერმა შოკოლადის ფილა ჩაიდო ჯიბეში და ლაბორატორიაში შევიდა, მაგნეტრონის გამოყენების ახალი სფეროების ძებნაზე ჩაფიქრებული. იდგა ჩართულ მაგნეტრონთან და გონებით ერთი ტექნოლოგიიდან მეორეზე გადადიოდა… ფიქრში წასულმა, ხელი შოკოლადისკენ წაიღო, მაგრამ ფილის ნაცვლად გამლღვალი მასა შერჩა ხელთ. სპენსერი უმალვე მიხვდა, რომ ეს არც ოთახის ტემპერატურის ბრალი იყო და არც სხეულის. ლაბორატორიიდან გავარდა, ბუშტარა სიმინდის მარცვლები მოიტანა, ჩართული მაგნეტრონის წინ დაყარა და მშვიდად დაელოდა მოვლენების განვითარებას. კოლეგების უმეტესობა ირონიით უცქერდა და ჩუმად იღიმებოდა, სანამ ლაბორატორიის მყუდროება სიმინდის მარცვლების ტკაცატკუცმა არ დაარღვია და თეფშიდან ბატიბუტმა არ დაიწყო იატაკზე ცვენა. სკეპტიკოსებისთვის ეს საკმარისი არ აღმოჩნდა, ამიტომ ახალა კვერცხის მოხარშვა სცადეს. ცოტა ხანში შეამჩნიეს, რომ კვერცხმა უჩვეულო „ძიგძიგი“ დაიწყო. ყველაზე ეჭვიანმა კოლეგამ თვალებს არ დაუჯერა და კვერცხისკენ დაიხარა, ის კი სწორედ ამ დროს გასკდა და გემრიელი „შხაპი“ მიაღებინა „ურწმუნო თომას“.
სპენსერი უმალვე ჩასწვდა აღმოჩენის მნიშვნელობას. მცირე ზომის ყუთი შეკრა, ერთ ნაწილში მაგნეტრონი ჩაამაგრა, მეორე მხარეს კი კარი შეაბა. ასე დაიბადა მიკროტალღური ღუმელი.
დაკეტილი მეტალის ყუთიდან მაგნიტური სხივები გარეთ ვერ გამოდიოდა და კამერაში მოთავსებული პროდუქტი კიდევ უფრო სწრაფად ცხელდებოდა. კიდევ ერთი სასიამოვნო განცვიფრება გამოიწვია იმ ფაქტმა, რომ კონტეინერი ცივი რჩებოდა, მხოლოდ პროდუქტის ტემპერატურა იმატებდა.
რა არსებითი განსხვავებაა ჩვეულებრივ (კონვექციურ) და მიკროტალღურ ღუმლებს შორის? კონვექციურ ღუმელში სითბო ჰაერის ნაკადს გადააქვს, რომლის გადაადგილების სიჩქარე ნაკლებია, თანაც დიდი ოდენობით სითბოს წაღება არ შეუძლია. ამასთან, ჰაერის ნაკადი თანაბრად ათბობს კონტეინერს და პროდუქტს. კონტეინერის გასათბობად ენერგია ტყუილად იხარჯება. რაც მთავარია, ჰაერის მოტანილი სითბო კონტეინერში მოთავსებული მასის მხოლოდ ზედაპირს აცხელებს. შიდა ფენები თბოგამტარობით იწყებს გაცხელებას, რაც მეტისმეტად ბევრ დროს მოითხოვს.
მიკროტალღურ ღუმელში ენერგიის გადამტანი ელექტრომაგნიტური ტალღაა. ის გამჭოლად მოქმედებს და ერთდროულად გადასცემს სითბოს პროდუქტის როგორც შიგნითა, ისე გარეთა ფენებს, ამიტომ პროდუქტის ყველა მოლეკულა „ერთდროულად“ თბება. გათბობა კი წყლის მოლეკულების მიერ გამოსხივების შთანთქმის შედეგია. ენერგიის შთანთქმის შედეგად წყლის მოლეკულები უფრო ენერგიულად იწყებენ რხევას, უფრო დიდი ენერგიით ეჯახებიან ერთმანეთს და ათბობენ.
რატომ არ ცხელდება კონტეინერი? უბრალო მიზეზის გამო: მასში წყალი არ არის. ამიტომ ვიყენებთ უბრალოდ პოლიმერულ კონტეინერებს. ფაიფურისა და კერამიკის ჭურჭელი შეიძლება ოდნავ შეთბეს – ეს იმიტომ, რომ კერამიკა ფოროვანი მასალაა და მის ფორებში შესაძლოა მცირე რაოდენობით წყალი იყოს ადსორბირებული.
რამდენად საშიშია ეს გამოსხივება? – მიკროტალღური ღუმლის კონსტრუქცია, ჩაკეტილი ყუთი, ტალღებს გარეთ გავრცელების საშუალებას არ აძლევს, ამიტომ ღუმელს აქვს სპეციალური დაცვა – სანამ ჩართულია, კარს ვერ გააღებთ, ან გენერატორი უმალვე გაითიშება.
რჩება თუ არა პროდუქტში რადიაცია? არა! ვერც დარჩება, რადგან ის ელექტრომაგნიტურია, ალფა, ბეტა და გამა ნაწილაკებს არ შეიცავს.
ასე რომ, მიკროტალღური ღუმლისა თუ ვინმეს უნდა „ეშინოდეს“, ეს მხოლოდ წყლის მოლეკულებია.
