Tab·leau vi·vant (ფრანგ. tȧ blō vē vän′ – ცოცხალი სურათი) არის ეპიზოდის ან სურათის უხმოდ, მოძრაობის გარეშე წარმოდგენა პირის ან ჯგუფის მიერ.
სასწავლო პროცესში „გაყინული ეპიზოდი“ რამდენიმე ძირითადი მიზნის მიღწევას ემსახურება:
- მხატვრული ნაწარმოების ან ცხოვრებისეული მოვლენის გაგებასა და ანალიზს;
- ნაწარმოების პერსონაჟის ან რეალური პირის ხასიათის, გრძნობების, მოტივების ამოცნობასა და ანალიზს;
- ავტორის „სათქმელისა“ და დამოკიდებულებების გაგებას;
- ნაწარმოებში გამოყენებული ესთეტიკური ხერხების გაგებასა და ანალიზს;
- იდეის, გრძნობის, განწყობის, სულიერი მდგომარეობის შემოქმედებითად გამოხატვას;
- სოციალურ ინტერაქციას და გუნდურ მუშაობას.
ტექნიკის გამოყენება შესაძლებელია სამივე ფაზაზე გაკვეთილის სამფაზიან მოდელში.
მეთოდი გამოვიყენე ი. გოგებაშვილის „ქურდი და მამალის“ სწავლების დროს, გაკვეთილის B ფაზაზე (შინაარსის რეალიზება / ცოდნის კონსტრუირება) შემდეგი მიზნებით:
- მხატვრული ნაწარმოების ან ცხოვრებისეული მოვლენის გაგება და ანალიზი;
- ნაწარმოების პერსონაჟის ან რეალური პირის ხასიათის, გრძნობების, მოტივების ამოცნობა და ანალიზი;
- სოციალური ინტერაქცია და გუნდური მუშაობა.
ტექსტი წავიკითხეთ კლასში, ლექსიკური მუშაობისა და კითხვა-პასუხის შემდეგ დავყავით ეპიზოდებად. გაცოცხლებული ეპიზოდების დასადგმელად კლასი გავყავი მცირე ჯგუფებად (თითოეულ ჯგუფში – 3 მოსწავლე). თითოეულ ჯგუფს დავურიგე ტექსტი. ჯგუფებმა შეარჩიეს მათთვის მნიშვნელოვანი ეპიზოდი, იმუშავეს გაყინული მომენტის შესაქმნელად. ერთ-ერთი მოსწავლე ასრულებდა რეჟისორის როლს. დანარჩენებმა გააცოცხლეს ეპიზოდი და აჩვენეს კლასს დაახლოებით ერთი წუთის განმავლობაში.
„სტუმრის სახლში შეპატიჟება“
„ფიცი მწამს, ბოლო მაკვირვებს“
„ტყუილს მოკლე ფეხები აქვს“
კლასი ცდილობდა გამოეცნო, ვინ იყო წარმოდგენილი ამა თუ იმ „გაყინულ ეპიზოდში“. „ფოტომოყვარულმა“ მოსწავლეებმა ფოტოები გადაიღეს. სწორი პასუხის მიგნების შემდეგ დაიწყო დისკუსია პერსონაჟების, მოვლენების, გარემოებებისა და მოქმედებების შესახებ, რომლებიც ნაწარმოებს უკავშირდება. შეჯამების სახით წარვმართე რეფლექსია შესრულებულ სამუშაოზე. მოსწავლეებმა იმსჯელეს ისეთი კითხვების შესახებ, როგორიცაა:
- რა გავაკეთეთ?
- რა გამოგვივიდა კარგად?
- თავიდან რომ დაგვედგა, რას შევცვლიდით?
- როგორ დაგვეხმარა მეთოდი საკითხის გაგებასა და ათვისებაში?
შესაბამისად, მეთოდმა ხელი შეუწყო წაკითხვის შემდგომ, სიღრმისეულ გააზრებასა და შეჯამებას.
მოსწავლეებმა გადაღებული ფოტოებისგან შექმნეს პლაკატი, დააწერეს ეპიზოდებს სათაურები და საკლასო ოთახში გამოაკრეს. დასვენებებზე დიდი ინტერესით ათვალიერებდნენ და ერთმანეთს შთაბეჭდილებებს უზიარებდნენ.
მოსწავლეებს ძალიან მოეწონათ სწავლის პროცესის დინამიკურობა და ინტერაქციულობა. აქტივობამ ხელი შეუწყო მოსწავლეთა კოგნიტიური, ემოციური, სოციალური (ინტრაპერსონალური და ინტერპერსონალური) უნარების განვითარებას, წაკითხვის შემდეგ ტექსტის სიღრმისეულ გააზრებას.
მიუხედავად საბოლოო „პროდუქტის“ ერთგვარი სტატიკურობისა, ეს მეტად დინამიკური აქტივობაა. იგი ააქტიურებს მოსწავლეთა კრიტიკულ აზროვნებას და შემოქმედებით უნარებს. რაც შეეხება თემატიკას, მთავარია, შესაძლებელი იყოს შერჩეული თემის ინტერპრეტაცია და დადგმა „გაყინული სურათის“ სახით. ამას მოსდევს დადგმული სცენის იდეის/არსის ამოცნობა და შემდგომი დისკუსია.
მეთოდის გამოყენების ვარიაციები:
- „გაყინული ეპიზოდი“ ნაწარმოების (მოთხრობის, ზღაპრის, ლეგენდის, იგავის და სხვ.) მიხედვით;
- „ცოცხალი სურათი“ ფერწერული ნამუშევრის ან ფოტოსურათის მიხედვით ( ეფექტურად იყენებენ საკლასო ოთახსა და მუზეუმში).
მოსწავლეთა ასაკი
მეთოდის/ტექნიკის გამოყენება შესაძლებელია სკოლამდელი ასაკიდან მოყოლებული, საუნივერსიტეტოს ჩათვლით.
გამოყენებული ლიტერატურა:
- https://docs.google.com/document/pub?id=14g9u2uNQYft6_pWhYtKnM9Rp0V-HyxSRYCPordnRLIM
- ი.გოგებაშვილი „ქურდი და მამალი“
