-თქვენ დააცემინეთ?
ზევით ავიხედე და ვიღაც ბაფთებიანი ქალი დამყურებდა თავზე.
-არაა, ხმა არ ამომიღია,უპასუხე.
-ნუ უარყოფთ, მკაფიოდ გავიგონე, როგორ თქვით ორჯერ „ამფცხი“. სხვათა შორის, ორი დაცემინება კარგია, თქვა და გვერდით მომიჯდა.
-ქალბატონო, არ დამიცემინებია…
ვიგრძენი, რომ თავს ვიმართლებდი…
-დეიდა ტერეზა, ასე მქვია,-ღიმილით გამეცნო და ალბათ მეც საპასუხოდ ჩემი სახელი უნდა მეთქვა, მაგრამ ისე განაგრძო, არ დამაცალა:
-სიაში შეგიტანთ, რომ ორჯერ ზედიზედ დააცემინეთ, თქვა და სქელი რვეული მოიმარჯვა ჩასანიშნად.
არც კი ვიცი, უნდა გავბრზადე, თუ გავიცინო…
მკითხველმაც, რომ იცოდეს, მე ახლა მძინავს და სიზმარს ვხედავ. დეიდა ტერეზაც ამჟამად ჩემს სიზმარშია. ისე, ჯანი როდარის ზღაპრის გმირია და პატარა ქალაქის მაცხოვრებლების დაცემინებებს აგროვებს.
-იმას გეუბნებოდით, გააგრძელა ტერეზამ, ჩვენმა აფთიაქარმა ერთ ჯერზე შვიდჯერ დააცემინა, წარმოგიდგენიათ? თავისით შეძლო ნეტა? თუ რაიმე ჩაისუნთქა? პოლიციელმა კი თოთხმეტჯერ დააცემინა.
-შეუძლებელია, შევაპარე…
-ცხვირი მომძვრეს, თუ გატყუებდე, გაცხარდა ტერეზა. მართალია, ერთდროულად თოთხმეტივე „ამფცხი“ არ ყოფილა, სამ-სამად აცემინებდა ხუთ-ხუთ წუთიანი ინტერვალით.
-გამოდის, რომ თქვენთან ყველა აცემინებს?-დავინტერესდი.
-ყველა, დარწმუნებით თქვა ტერეზამ. თუმცა… სენიორ დელიო ძალიან იშვიათად მყავს შემჩნეული. ან, არ აცემინებს, ან ეშმაკობს და ჩუმად აცემინებს, მე რომ ვერ გავიგო.
იქვე განაგრძო:
-როგორ არ დააცემინებენ, გარემო მოწამლულია, ჰაერი დაბინძურებული, ყველანი ეწევიან. თან თავს იიმედებენ, ფილტრიან სიგარეტს ვეწევითო, ნაკლებად საშიშიაო. რას ბრძანებთ? სიგარეტის ფილტრი არაფერსაც არ შველის, პირიქთ, ვნებს. მათ ცელულოზის აცეტატისგან ამზადებენ. პლასტმასის არ იყოს, მიწაში ათ წელს იშლება, ზღვის წყალში ხუთი წელი ძლებს. მათი უზარმაზარი რაოდენობა სწორედ ზღვებსა და ოკეანეებში ხვდება, რადგან ადამიანები ნამწვებს დაუფიქრბლად აქეთ-იქეთ ისვრიან. ზღვის ფრინველების და კუების კუჭშიც კი იპოვეს, წარმოგიდგენიათ?-არ ცხრებოდა ტერეზა.
-სიგარეტის ფილტრი პირველად 1950 წელს გამოიგონრეს, ვითომ ტოქსინების შესაკავებლად და კიბოს გავრცელების შესამცირებლად. შემდეგ კი გაარკვიეს, რომ სწორედ ნიკოტინი და ფილტრში შემავალი ცვილი იწვევს შეჩვევას და ფილტრები ნაკლებ ეფექტური გახდა. ამიტომ, ახლა მხოლოდ მარკეტინგული ხრიკია და ადამიანი თავს იმშვიდებს, ვითომ უსაფრთხოდ ეწევა.
-ჩვენთან შენობებში მოწევა აკრძალეს, -დრო ვიხელთე და მეც ჩავრთე სიტყვა.
-ჩვენთან კი არა,-მრისხანედ დაარტყა ხელი ტერეზამ სკამს და იქვე დააცემინა.
-ჯანმრთელობა, მივუგე და აღვნიშნე, რომ ცემინება მასაც სცოდნია.
ტერეზა დეიდამ თქვა, რომ ახლავე შეიტანდა საკუთარ „ამცხისაც“ საერთო ნუსხაში.
-თუმცა, ეს რა მოსატანია. ამას წინად, გოგოებთან ერთად (მეგობრებს გულისხმობდა) ბაღში ვიჯექი და იმხელაზე დავაცემინე, შეშურდათ და დამემდურნენ.
-როგორ?-გავიოცე, დაცემინების გულისთვის გაგებუტნენ?
-დიახ, ერთი უბრალო „ამცხის“ გულისთვის, თავი დამიქნია ტერეზამ და თვალები ჩემს პაკეტს დააწყო.
-ეს რა გიყიდია, პაკეტში რა გაქვს?
-რა ვიცი, ჰიგიენის ნივთები ვიყიდე სახლისთვის,-კვლავ თავის მართლების რეჟიმში მყოფი პასუხი გამომივიდა.
-ქვითარი მოგცეს?-მკითხა ტერეზამ.
-კი, სადღაც აქ უნდა მქონდეს, უპასუხე და პაკეტში ფათური დავიწყე ქვითრის მოსაძებნად.
-ხელი არ ახლო!… განწირული ხმით იყვირა უცებ… და, საერთოდაც, რატომ ართმევ ქვითარს მაღაზიებს?
-მმმ, აბა არ გამოვართვა?
-არა!-იყო გადამჭრელი პასუხი. თუ მაინც და მაინც, ელექტრონული ფოსტით გამოგიგზავნონ.
-უი, მაგას ვინ გააკეთებს, გულიანად გამეცინა. თუმცა, ერთი სააფთიაქო ქსელი ბოლო დროს სწორედ მასე იქცევა, ქვითარს კი არ გაძლევს, მესიჯით აგზავნის.
-ხომ ხედავ? -კმაყოფილმა ჩაიცინა ტერეზამ.
-კი, მაგრამ,-არ შევეშვი-რატომ არ უნდა მოვკიდო ხელი ქვითარს?
– ქვითარი მაკულატურა არ არის. ის მეორადად არ გადამუშავდება, რადგან თერმულად დამუშავებული ქაღალდია და 1953 წლიდან არსებობს. ზედაპირი მომწამლავი ნივთიერებით ბისფენოლით არის დაფარული. ჩვენს ენდოკრინულ სისტემას ემტერება. ქვითრის ერთი ქაღალდი დაახლოებით 60მგ ბისფენოლს შეიცავს. ბისფენოლი A სტრუქტურით ჰორმონ ესტროგენს წააგავს. ის ნერვულ, იმუნურ და ქალის რეპროდუქციულ სისტემაზე ცუდად მოქმედებს. ბისფენოლ A-მ შეიძლება ორგანიზმში კანიდან შეაღწიოს და დაგროვდეს. თუ თერმული ქაღალდი ჩვეულებრივ ქაღალდთან ერთად გადამუშავდება, მას დააბინძურებს. ასევე, აბინძურებს ნიადაგს და შესაბამისად მომავალ საკვებსაც და წყალსაც. მსგავს თერმო ქაღალდს ფაქსებისთვისაც იყენებენ. ქვითრებს ნაკლებად შეეხე და ხელები ხშირად დაიბანე. გაიგე?-გამომცდელად შემაცქერდა ტერეზა.
-თქვენ ბევრი წაგიკითხავთ, თუ ცემინების ლოდინისას მოისმინეთ სადმე?
ტერეზამ ყური არ მათხოვა, ისე განაგრძო.
-ჭურჭლის სარეცხი ღრუბელი გიყიდია…ყოჩაღ, რომ ცვლი. ხშირად ცვლი?-გამომცდელად ჩამაშტერდა.
-ძალიან ხშირად, იყო ჩემი პასუხი.
-ჰო, რადგან ჭურჭლის სარეცხი ღრუბელი მრავალი ბაქტერიის სახლიცაა. თავად პოროლონისგანაა დამზადებული. ეს აქაფებადი ქაფპოლიურეთანია, ანუ პლასტმასი, რომელიც 90% გაზს შეიცავს. ორ-სამ კვირაში ერთხელ ძველს ახალზე ვცვლით. სხვები ცელულოზისგან არიან დამზადებული და შესაბამისად, უფრო ბუნებრივებიც, რადგან ხის ბოჭკოს შეიცავენ. თუმცა, ბოლოს ორივე მათგანს ნაგავსაყრელზე მოისვრიან და კიდევ მრავალ წელს დარჩებიან ღრუბლებად. მათი მეორადი გადამუშავება არ არის გათვალიწინებული. არადა, შეიძლება სითბოს საიზლაციოდ გამოყენებულიყო.
-ქაფპლასტებზე ადრე სტატია დავწერე (https://mastsavlebeli.ge/?p=10906), კვლავ შევეცადე საუბარში ჩაბმა.
-ჰოო? ყოჩაღ, შემაქო ტერეზამ და განაგრძო:
– 1937 წელს გერმანელმა ქიმიკოს-ტექნოლოგმა პოლიურეთანის წარმოება დაიწყო. ექსპერიმენტის დროს შეცდომით მასალა ჰაერის ბუშტუკებით აივსო. ასეთი ღრუბლების გაყიდვას 1954 წლიდან მიჰყვეს ხელი.
-უჰ, გოგო, ესენი რამ გაყიდინა?
სანამ მე ტერეზას უსმენდი, თავად ჩემი პაკეტი მუხლებზე დაედო და შიგ იჩხრიკებოდა.
-რა უცერემონიო ქალია, გავიფიქრე გულში და შევეცადე მისი ზედმეტი ფამილარობა ხუმრობაში გამეტარებინა.
-რამე საინტერესო იპოვნეთ? ღიმილით შევეკითხე.
-ვიპოვე, ყურის ჩხირები…რატომ იყიდე?
-გაუგებარია? ოდნავ გაღიზიანება დამეტყო, ყურის ჩხირები ყურისთვის ვიყიდე.
-ჰო, მაგრამ, ექიმები ამბობენ ყურს აზიანებსო, რა ვიცი… მხრები აიჩეჩა ტერეზამ. შემდეგ განაგრძო:
-აქ საქმე სხვა რამეშია. ყურის ჩხირის ძირითადი ნაწილი პლასტმასია. დიახ, პლასტმასსზე ბამბას ახვევენ. ავტომატურ დანადგარზე წუთში 500 ცალ ჩხირს ამზადებენ. გამოყენების შემდეგ სად მიდიან? ნაგავსაყრელზე… და გაუგებარი გზებით ბევრი მათგანი ოკეანეებსა და ზღვებში ხვდება. ასე თუ გაგრძელდება 2050 წელს ოკეანეში თევზზე მეტი პლასტმასი იქნება.
-კი მაგრამ, ახლა თქვენს ქალაქში რომელი წელია? ვკითხე ტერეზას.
-1970, რა იყო?
-ის იყო, რომ მე 2019-დან ვარ და რასაც ამბობთ, სწორედ ჩემს დროში ხდება. თქვენ კი ვითომ არაფერიო, 2050-ზე მესაუბრებით.
-ჰო, ანუ, გძინავს, დამამშვიდა ტერეზამ, სიზმრის იქეთა ქვეყანაში ხარ და აქ მხედავ. მე საიდან ვიცი? მეც არ ვიცი, რა ვიცი… მე ვიცი, რომ სენიორ დელიო საერთოდ არ აცემინებს და ეგ საქმე მაქვს გასარკვევი.
-ახლა, ორ წუთში შენ დააცემინებ და გაგეღვიძება. ასე, რომ ბარემ დაგემშვიდობები.
…მართლაც, ცემინებამ გამაღვიძა. ორჯერ ზედიზედ იყო და გავიფიქრე, რომ კარგის ნიშანია. უნდა იყოს კარგის ნიშანი, ტერეზამ ასე თქვა.
თავად ტერეზა ამ ამბიდან ხუთი წლის შემდეგ გარდაიცვალა. არც ნათესავი ყოლია, არც მეგობარი („ცხიკების“ გამო დაემდურნენ). სრულიად უცხო ხალხმა მიაბარა მიწას. მისი რვეული უპოვნიათ „ცხიკების“ აღნიშვნებით. ვერ გაუგიათ, რას ინიშნავდა და ჩაუთვლიათ, რომ თითოეული აღნიშვნა გაკეთებულ სიკეთეს გულისხმობდა.
მთელი რვეული ყოფილა სავსე.
